Википедија:На денешен ден/Архива/Јуни
Ова е Архивата на рубриката „На денешен ден...“
Истата има започнато да функционира на 25 јуни 2007.
Настани
1880 | Во САД е поставена прва јавна телефонска говорница во светот, во зградата на. банката „Јејл“ во Њу Хевен. |
1941 | Втора светска војна: Германците го освоија Крит и заробија 13.000 британски војници со што обезбедија важна база за операции на Блискиот Исток и во Северна Африка. |
1953 | Во Женева е основана Европската организација за јадрени истражувања. |
1992 | Во Скопје е поставен камен-темелникот на Домот-музеј на народната музика, објект што на Македонија и го подарија македонските естрадни уметници Есма и Стево Теодосиевски. Свечено е пуштен во употреба во мај 1996 година. |
1994 | Армандо Калдерон Сол стана прв претседател на Ел Салвадор по завршувањето на граѓанската војна која повеќе децении траела во оваа држава. |
1994 | ЈАР по 33 години се врати во Британскиот комонвелт. |
1994 | Во Скопје е поставен камен - темелник на Институтот за применета кинезиологија и рехабилитација. |
1998 | Соња Николовска, сопственик на пирамидалната штедилница „ТАТ” е осудена на казна затвор од 8 години. |
2005 | Жан-Пол Пруст станува Државен министер (шеф на владата) на Монако. |
2008 | На вонредните парламентарни избори во Република Македонија победи ВМРО ДПМНЕ освојувајќи повеќе од половината од пратеничките места. Изборите беа проследени со насилства и употреба на огнено оружје, при што едно лице го загуби животот, а повеќемина беа ранети.
|
Родени
1804 | Михаил Иванович Глинка — руски композитор. |
1815 | Отон I — крал на Грција. |
1907 | Јан Паточка — чешки филозоф. |
1926 | Норма Џин (Мерилин Монро) — американска глумица. |
1936 | Беким Фехмиу — југословенски глумец. |
1937 | Морган Фримен — американски глумец. |
1943 | Драган Јаневски — македонски поет. |
1946 | Славе Димитров — македонски композитор, пејач и аранжер. |
1947 | Рони Вуд — англиски рок-музичар, член на групата „Ролинг Стоунс“. |
1955 | Душан Савиќ — српски и југословенски фудбалер. |
1960 | Владимир Крутов — руски и советски хокеар. |
1973 | Хајди Клум — германска манекенка. |
1974 | Аланис Морисет — канадско-американска пејачка. |
1978 | Александар Шапиќ — српски ватерполист и политичар. |
1985 | Тирунеш Дибаба — етиопска атлетичарка. |
1988 | Домагој Дувњак — хрватски ракометар. |
1990 | Марино Мариќ —хрватски ракометар. |
Починале
193 | Дидиј Јулијан — римски цар. |
1846 | Григориј XVI — римски папа. |
1946 | Јон Антонеску — премиер на Романија. |
1948 | Сони Бој Вилијамсон I — американски блуз-музичар. |
1952 | Џон Деви — американски филозоф. |
1953 | Алекс Џејмс — шкотски фудбалер. |
1968 | Хелен Келер — американска активистка и писателка. |
1974 | Хуан Перон — аргентински политичар и државник. |
1984 | Кирил Симоновски - Џина — македонски и југословенски фудбалер. |
2003 | Панче Васоски — македонски глумец. |
2008 | Ив Сен Лоран — француски моден творец. |
2010 | Андреј Вознесенски — руски поет и писател. |
2018 | Синан Сакиќ — српски и југословенски фолк-пејач. |
Настани
1739 | Во Стокхолм е основана Кралската шведска академија на науките. |
1924 | Конгресот на САД им го признач правото на државјанство на сите Индијанци. |
1945 | Комисијата за јазик и правопис дефинитивно го усвои проектот на македонскиот правопис, кој е озаконет со решение на Министерството за народна просвета на Демократска Федеративна Македонија од 7 јуни 1945 година. |
1946 | Во Италија со референдум е прогласена Република. Затоа 2 јуни е прогласен за национален празник на Италија. |
1966 | На Месечината се спушти првиот американски вселенски брод „Сервејер-1“, без човечки екипаж. |
2004 | Хари Костов е избран за премиер на Република Македонија. Опозицијата не присуствуваше на гласањето за избор на новиот владин Кабинет, што го предложи Костов. |
Родени
1535 | Лав XI — римски папа. |
1835 | Пиј X — римски папа. |
1840 | Томас Харди — англиски писател. |
1857 | Едвард Елгар — англиски композитор. |
1904 | Џони Вајсмилер — американски пливач и глумец. |
1904 | Франтишек Планичка — чехословачки фудбалер. |
1917 | Нада Зекманова Јакимова — македонска писателка за деца. |
1922 | Хуан Антонио Бардем — шпански режисер. |
1931 | Хусеин Тахмишчиќ — босански поет. |
1936 | Цане Здравковски — македонски писател. |
1940 | Константин II — крал на Грција. |
1941 | Бил Вајман — англиски рок-музичар, член на групата „Ролинг Стоунс“. |
1941 | Стејси Кич — американски глумец. |
1949 | Владимир Луков — бугарски поет. |
1950 | Момчило Вукотиќ — српски југословенски фудбалер. |
1960 | Тони Хедли — англиски поп-пејач, член на групата Спандау балеј. |
1961 | Дез Кадена — американски хардкор-музичар, член на групата Блек флег. |
1966 | Ивица Обрван — хрватски ракометар и тренер. |
1968 | Талант Дујшебаев — руски и шпански ракометар. |
1968 | Мајк Дин — англиски фудбалски судија. |
1976 | Игор Ангеловски — македонски фудбалер и тренер. |
1977 | Степан Шевчук — руски кану-спринтер. |
1978 | Роберт Петров — македонски фудбалер. |
1981 | Николај Давиденко — руски тенисер. |
1984 | Тајлер Фарар — американски велосипедист. |
1986 | Виктор Мелантев — руски кану-спринтер. |
1988 | Серхио Агуеро — аргентински фудбалер. |
1989 | Давиде Аполонио — италијански велосипедист. |
1990 | Михал Квјатковски — полски велосипедист. |
2003 | Јусуф Демир — австриски фудбалер. |
Починале
657 | Евгениј I — римски папа. |
1876 | Светомир Николаевиќ — српски писател. |
1876 | Христо Ботев — бугарски револуционер. |
1882 | Џузепе Гарибалди — италијански револуционер и демократ, водач за обединување на Италија со револуција. |
1937 | Љубомир Милетиќ — бугарски научник. |
1969 | Радивој Кораќ — српски и југословенски кошаркар. |
1984 | Кирил Македонски — македонски композитор. |
1987 | Андре Сеговија — шпански гитарист. |
1991 | Ладислав Баришиќ — македонски и југословенски ликовен критичар. |
2023 | Аструд Жилберто — бразилска пејачка на босанова. |
Настани
1098 | Прва крстоносна војна: Крстоносците го зазеле градот Антиохија. |
1326 | Потпишан Договорот од Новогород со кој се дефинирани новите граници помеѓу Русија и Норвешка. |
2006 | Црна Гора и формално објавува независност од Србија, со што завршува нивното 88-годишно живеење во заедничка држава. |
Родени
1664 | Рахел Рејсх — холандска сликарка. |
1726 | Џејмс Хатон — шкотски природонаучник, геолог, физичар и хемичар. |
1881 | Михаил Ларионов — руски сликар. |
1897 | Мемфис Мини — американска блуз музичарка. |
1910 | Полет Годар — американска филмска и театарска глумица. |
1925 | Тони Кертис — американски глумец. |
1926 | Ален Гинсберг — американски поет. |
1932 | Сандро Гамба — италијански кошаркарски тренер. |
1939 | Ијан Хантер — англиски рок-пејач. |
1942 | Куртис Мејфилд — американски соул и фанк музичар. |
1950 | Сузи Кватро — американска рок-музичарка и глумица. |
1960 | Јасенко Хоура — хрватски рок-музичар, член на групата Прљаво казалиште. |
1964 | Кери Кинг — американски хеви-метал музичар. |
1980 | Јоанис Тамуридис — грчки велосипедист. |
1982 | Елена Исинбаева — руска атлетичарка. |
1985 | Лукаш Пишчек — полски фудбалер. |
1986 | Рафаел Надал — шпански тенисер. |
1992 | Марио Геце — германски фудбалер. |
1995 | Карл Конан — француски ракометар. |
1996 | Лукас Клостерман — германски фудбалер. |
Починале
1626 | Нектариј — охридски архиепископ. |
1844 | Луј XIX — крал на Франција. |
1875 | Жорж Бизе — француски композитор. |
1899 | Јохан Штраус Помладиот — австриски композитор. |
1924 | Франц Кафка — чешки писател. |
1963 | Назим Хикмет — турски писател и револуционер. |
1963 | Папа Јован XXIII — римски папа. |
1964 | Франс Емил Силанпе — фински писател. |
1977 | Роберто Роселини — италијански режисер. |
1985 | Димче Зографски — градоначалник на Скопје. |
1996 | Питер Гленвил — англиски глумец и режисер. |
2000 | Христо Георгиевски — македонски поет. |
2000 | Мертон Милер — американски економист, добитник на Нобеловата награда во 1990 година. |
2001 | Ентони Квин — американски глумец. |
2016 | Мухамед Али — американски боксер, трикратен светски првак. |
2023 | Трајче Ѓоргиев — македонски глумец. |
Настани
781 п.н.е. | За првпат во пишаната историја, во Кина е забележано затемнување на Сонцето. |
1896 | Индустријалецот и пронаоѓач Хенри Форд се провозел на својот „квадрицикл“. |
1917 | Доделени се првите Пулицерови награди во САД. |
1920 | Во Париз е склучен Тријанонскиот договор со кој на Унгарија ѝ се одземени околу две третини од територијата и населението. |
1944 | Втора светска војна: Американските и Британските сојузници го зазедоа Рим. |
1989 | Протестите на плоштадот „Тјенанмен“ во Пекинг, Кина се крваво задушени со употреба на воена сила врз демонстрантите кои барале демократизација на општеството. |
1989 | „Солидарност“ победи на изборите во Полска, што го означи почетокот на распадот на комунистичките режими во источна Европа. |
2010 | Наото Кан е назначен за Премиер на Јапонија, по оставката на неговиот претходник Јукио Хатојама. |
Родени
1881 | Наталија Гончарова — руска сликарка. |
1911 | Милован Ѓилас — комунистички раководител на СФР Југославија. |
1929 | Каролос Папуљас — грчки политичар. |
1937 | Пандо Колевски — македонски поет и преведувач. |
1945 | Ентони Брекстон — американски џез-музичар. |
1947 | Благоје Пауновиќ — српски и југословенски фудбалер. |
1952 | Бронислав Коморовски — полски политичар. |
1950 | Милош Ѓелмаш — српски и југословенски фудбалер. |
1975 | Расел Бренд — англиски комичар, водител и колумнист. |
1975 | Анџелина Џоли — американска глумица. |
1976 | Ненад Зимоњиќ — српски тенисер. |
1985 | Лукаш Подолски — чешки фудбалер. |
1990 | Џецун Пема — кралица на Бутан, сопруга на кралот Џигме Кесар Намѓел Вангчук. |
1991 | Анте Вукушиќ — хрватски фудбалер. |
Починале
1530 | Максимилијан Сфорца — милански војвода. |
1876 | Абдул Азис — отомански султан. |
1917 | Јордан Николов — македонски револуционер. |
1934 | Васил Апостолов Икономов — учител, фолклорист, етнограф, печатар, преведувач и калиграф. (р. 1848.). |
1971 | Ѓерѓ Лукач — унгарски марксистички филозоф. |
2001 | Борислав Џинлески — македонски ветеринар. |
2004 | Стив Лејси — американски џез-музичар. |
2019 | Ленарт Јохансон — шведски фудбалски администратор, поранешен претседател на УЕФА. |
2022 | Алекс Џон Сач — американски рок-музичар, член на групата Бон Џови. |
Настани
1827 | Во турско-грчката војна, турската војска го освоила Акропол и влегла во Атина. |
1944 | Втора светска војна: Над 1.000 британски бомбардери исфрлиле преку 5.000 тони бомби над Нормандија, во подготовка на десантот следниот ден - Денот Д. |
1947 | Во говорот пред Харвардскиот универзитет, државниот секретар на САД Џорџ Маршал предлага економска помош за обнова на западна Европа - зачеток на тн. Маршалов план. |
1968 | Претседателскиот кандидат во САД Роберт Кенеди е застрелан во Лос Анџелес од палестинецот Сирхан Сирхан и умрел следниот ден. |
1972 | Во Стокхолм е одржана Првата конференција на ОН за животна средина. Оттогаш 5 јуни е прогласен за Светски ден за заштита на животната средина. |
1992 | Во Скопје е формирана Лекарската комора на Македонија. |
Родени
Починале
1296 | Едмунд — Прв Ерл од Ланкастер. |
1316 | Луј X — крал на Франција. |
1826 | Карл Марија фон Вебер — германски композитор (р. 1786.). |
1970 | Џузепе Унгарети — италијански поет. |
2004 | Роналд Реган — претседател на САД (р. 1911.). |
2015 | Ник Марш — рок-пејач, член на групата „Флеш фор Лулу“ (Flesh for Lulu. |
Настани
1944 | Втора светска војна - Денот Д: Над 155.000 американски, британски и канадски војници се истоваруваат на плажите на Нормандија. Започнува операцијата Оверлорд за продор на сојузниците во западна Европа. |
Родени
1436 | Региомонтан — германски математичар и астроном. |
1599 | Диего Веласкес — шпански сликар. |
1606 | Пјер Корнеј — француски драмски писател. |
1799 | Александар Сергеевич Пушкин — руски поет од периодот на романтизмот. |
1875 | Томас Ман — германски писател. |
1898 | Ханс Ем — инженер. |
1901 | Ахмед Сукарно — претседател на Индонезија. |
1902 | Џорџ Гејлорд Симпсон — американски палеонтолог. |
1903 | Арам Хачатурјан — ерменски композитор. |
1926 | Добрила Пуцкова — македонска глумица. |
1932 | Дејвид Скот — американски астронаут. |
1932 | Милица Стојанова — македонска глумица. |
1934 | Алберт II — крал на Белгија. |
1935 | Грант Грин — американски џез-музичар. |
1941 | Ладислав Баришиќ — македонски и југословенски ликовен критичар. |
1944 | Филип Шарп — американски биолог. |
1948 | Благој Ханџиски — македонски политичар. |
1956 | Бјорн Борг — шведски тенисер. |
1959 | Снежана Ѓуришиќ — српска фолк-пејачка. |
1960 | Стив Вај — американски рок-гитарист. |
1961 | Том Араја — американски гитарист, член на треш-метал групата Слеер. |
1962 | Масимо Савиќ — хрватски поп-рок пејач. |
1963 | Федерико Андахази — аргентински писател. |
1966 | Тони Јебоа — гански фудбалер. |
1969 | Фернандо Редондо — аргентински фудбалер. |
1972 | Норијаки Касаи — јапонски скокач со скии. |
Починале
1832 | Џереми Бентам — британски филозоф. |
1922 | Павел Христов — македонски револуционер. |
1929 | Рихард Рети — чехословачки шаховски велемајстор. |
1946 | Герхарт Хауптман — германски драматург. |
1961 | Карл Густав Јунг — швајцарски психијатар. |
1963 | Вилијам Базиотес — американски сликар. |
1975 | Алвин Хансен — американски економист. |
1991 | Стен Гец — американски џез-музичар. |
2005 | Ен Бенкрофт — американска глумица. |
2012 | Владимир Крутов — руски и советски хокеар. |
2018 | Матеја Матевски — македонски поет и академик. |
Настани 7 јуни (настани)
Родени
1848 | Пол Гоген — француски сликар. |
1868 | Чарлс Рени Мекинтош — шкотски архитект. |
1877 | Петар Ацев — македонски револуционер. |
1917 | Дин Мартин — американски глумец и пејач. |
1929 | Антонио Карбахал — мексикански фудбалер. |
1932 | Тина Брукс — американски џез-музичар. |
1933 | Слободан Селениќ — српски писател. |
1940 | Том Џонс — велшки поп-пејач. |
1942 | Муамер Гадафи — претседател на Либија. |
1952 | Орхан Памук — турски писател. |
1958 | Принс — американски поп музичар. |
1960 | Светлана Китиќ — југословенска ракометарка. |
1967 | Дејв Наваро — американски рок-музичар. |
1968 | Хуан Антонио Пици — аргентинско-шпански фудбалер и тренер. |
1970 | Кафу — бразилски фудбалер. |
1981 | Ана Курникова — руска тенисерка. |
1987 | Стевен Краусвајк — холандски велосипедист. |
1988 | Екатерина Макарова — руска тенисерка. |
1990 | Иги Азејлија — австралиска хип-хоп пејачка. |
1993 | Џорџ Езра — англиски поп-музичар. |
Починале
555 | Вигилиј — римски папа. |
1843 | Фридрих Хелдерлин — германски романтистички поет, еден од основоположниците на германскиот идеализам. |
1928 | Александар Протогеров — генерал и политичар. |
1935 | Иван Мичурин — советски биолог. |
1937 | Џин Харлоу — американска филмска глумица. |
1954 | Алан Тјуринг — англиски математичар. |
1966 | Ханс Арп или Жан Арп — германско-француски сликар и вајар. |
1970 | Е. М. Форстер — англиски писател. |
1980 | Хенри Милер — американски писател. |
1993 | Милош Константинов — македонски етнолог и историограф |
2006 | Абу Мусаб Ал Заркави — член на Ал-Каеда. |
2024 | Вилијам Андерс — американски астронаут. |
Настани
1783 | Вулканот Лаки на Исланд започнува осуммесечна ерупција во која загинале 9.000 лица и предизвикал седумгодишен глад во Европа и Америка. |
1942 | Втората светска војна: Јапонски подморници ги бомбардирале Сиднеј и Њукасл во Австралија. |
1949 | Џорџ Орвел го објавил романот „1984“. |
1986 | Курт Валдхајм е избран за претседател на Австрија, наспроти обвинувањата за злосторства, кои како нацистички офицер наводно ги вршел во Втората светска војна. |
Родени
1625 | Џовани Доменико Касини — италијански научник († 1712.). |
1671 | Томазо Албинони — италијански композитор. |
1810 | Роберт Шуман — германски композитор. |
1867 | Френк Лојд Рајт — американски архитект. |
1903 | Маргерит Јурсенар — француска писателка. |
1905 | Стефан Гајдов — македонски композитор, диригент и педагог од првата генерација македонски музички дејци († 1992.). |
1916 | Лујџи Коменчини — италијански режисер († 2007.). |
1921 | Сухарто — претседател на Индонезија (п. 2008.). |
1934 | Видое Подгорец — македонски писател († 1997.). |
1940 | Ненси Синатра — американска поп-пејачка, ќерка на Френк Синатра. |
1942 | Рудигер Дорнбуш — германски економист. |
1954 | Грег Гин — американски рок-музичар, член на групата Блек Флег (Black Flag). |
1960 | Мик Хакнал — англиски поп-музичар, член на групата Симпли ред (Simply Red). |
1961 | Алка Вуица — хрватска поп-пејачка. |
1962 | Ник Роудс — англиски поп-музичар, член на групата „Дјуран Дјуран“ (Duran Duran). |
1964 | Буч Рејнолдс — американски атлетичар. |
1976 | Линдзи Девенпорт — американска тенисерка. |
1977 | Кање Вест — американски рапер и музички продуцент. |
1983 | Ким Клајстерс — белгиска тенисерка. |
1984 | Макси Переира — уругвајски фудбалер. |
1984 | Хавиер Маскерано — аргентински фудбалер. |
1984 | Миа Борисављевиќ — српска пејачка. |
1985 | Хосе Хоакин Рохас — шпански велосипедист. |
1989 | Бен Херманс — белгиски велосипедист. |
1988 | Рејналдо Заварке — венецуелски глумец. |
1989 | Травис Мајер — австралиски велосипедист. |
1995 | Ферлан Менди — француски фудбалер. |
1997 | Јелена Остапенко — латвиска тенисерка. |
2000 | Јан Пол фан Хеке — холандски фудбалер. |
Починале
632 | Мухамед — пророк, зачетник на исламот. |
1376 | Едвард Црниот Принц — син на англискиот крал Едвард III. |
1795 | Луј XVII — француски крал. |
1845 | Ендру Џексон — претседател на САД. |
1876 | Жорж Санд — француска писателка. |
1908 | Милан Арсов — македонски револуционер. |
1969 | Роберт Тејлор — американски глумец. |
1983 | Мишко Крањец — словенечки писател. |
2018 | Ентони Бурдеин — американски готвач и тв-водител. |
Настани
68 | Римскиот цар Нерон извршил самоубиство за да ја избегне смртната казна со која му била изречена од Римскиот сенат. |
1534 | Жак Картие станал првиот европеец кој пловел по реката Сент Лоренс. |
1815 | Завршил Виенскиот конгрес на кој е прекроена картата на Европа по поразот на Наполеон. |
1967 | На петтиот ден од Шестдневната војна Израел ја окупирал Голанската Висорамнина во Сирија и стигнал до Суецкиот Канал на територијата на Египет. |
1999 | По 78-дневно бомбардирање, СР Југославија потпишалa мировна спогодба со НАТО. |
Родени
1508 | Примож Трубар — словенечки протестански преродбеник († 1586.). |
1661 | Фјодор III — руски цар. |
1672 | Петар I — руски цар († 1725.). |
1781 | Џорџ Стивенсон — англиски инженер и пронаоѓач на парната локомотива († 1848.). |
1891 | Кол Портер — американски композитор. |
1939 | Чарлс Веб — американски писател. |
1941 | Џон Лорд — англиски рок-музичар, член на групата „Дип парпл“ (Deep Purple). |
1943 | Кени Барон — американски џез-музичар. |
1961 | Мајкл Џеј Фокс — канадски глумец. |
1963 | Џони Деп — американски глумец. |
1963 | Дејвид Коеп — американски сценарист и режисер. |
1977 | Предраг Стојаковиќ — српски кошаркар. |
1978 | Мирослав Клозе — германски фудбалер. |
1980 | Антони Геслен — француски велосипедист. |
1981 | Натали Портман — израелско-американска глумица. |
1983 | Теодора — принцеза на Грција. |
1984 | Весли Снејдер — холандски фудбалер. |
1984 | Алекс Расмусен — дански велосипедист. |
1988 | Сократис Папастатопулос — грчки фудбалер. |
Починале
68 | Нерон — римски цар (р. 37). |
1870 | Чарлс Дикенс — англиски писател (р. 1812). |
1994 | Јан Тинберген — холандски економист, добитник на Нобеловата награда во 1969 година. |
2011 | Јосип Каталински — босански и југословенски фудбалер (р. 1948). |
2016 | Дарко Марковиќ — македонски карикатурист. |
2018 | Фадил Вокри — југословенски фудбалер од албанско потекло. |
2022 | Мет Цимерман — канадски глумец. (р. 1934). |
Настани
1786 | Во покраината Сечуан во Кина, попуштила природната брана на реката Даду создадена од земјотрес десет дена порано, по што во поплавите настрадале околу 100.000 луѓе. |
1793 | Паркот на растенијата (Jardin des Plantes) е отворен во Париз, а по една година станал и првата јавна зоолошка градина во светот. |
1940 | Втора светска војна: Италија им објавила војна на Франција и Обединетото Кралство, а Франклин Рузвелт го осудил овој чин како „нож во грбот“ од Италија. |
1940 | Втора светска војна: Канада ѝ објавила војна на Италија, поради претходната објава на војна на Обединетото Кралство од страна на Италија. |
1940 | Втора светска војна: германските сили под команда на Ервин Ромел стигнале до каналот Ламанш. |
1941 | Втора светска војна: Авионот на заменикот на Хитлер, Рудолф Хес се урнал во Шкотска во мисија за преговори за окончување на војната со Британија. Бил уапсен, осуден во Нирнбершките процеси, и останал во затвор до 1987 г. кога наводно се самоубил на 93-годишна возраст. |
1942 | НОВ: Почнала Битката на Козара, дел од повоената митологија на СФРЈ, помеѓу краишките партизани и германските војски помогнати од Усташите. Во битката, која траела до 18 јули 1942 година, загинале околу 2200 краишки партизани, а во логори биле однесени голем број цивили. |
1943 | Дирекцијата на бугарската полиција во Софија им наредила на обласните началници на полицијата строго сроведување на наредбата на Владата за конфискација на целиот имот на партизаните и нивните семејства, како и на поддржувачите на партизаните во Македонија. |
1967 | Шестдневната војна завршила со прекинот на огнот помеѓу Израел и Сирија. |
Родени
1819 | Гистав Курбе — француски сликар. |
1887 | Владимир Смирнов — руски математичар. |
1912 | Ванчо Николески — македонски писател. |
1915 | Сол Белоу — канадско-американски писател, нобеловец и пулицеровец. |
1921 | Принц Филип — војвода од Единбург и сопруг на кралицата Елизабета II. |
1921 | Иван Кожариќ — хрватски вајар. |
1922 | Џуди Гарланд — американска глумица и пејачка. |
1927 | Ладислав Кубала — унгарски фудбалер. |
1928 | Морис Сендак — американски писател за деца и илустратор. |
1932 | Љупка Апостолова — македонски изведувач. |
1952 | Пенг Бо — кинески кану-спринтер. |
1956 | Зоран Шапуриќ — македонски политичар и публицист. |
1959 | Карло Анчелоти — италијански фудбалер и тренер. |
1961 | Ким Дил — американска рок-музичарка, членка на групата „Пиксис“. |
1965 | Елизабет Харли — британска глумица, модел и кинематографски продуцент. |
1966 | Дејвид Плат — англиски фудбалер. |
1972 | Радмила Шекеринска Јанковска — македонски политичар. |
1979 | Светлана Захарова — руска балерина. |
1980 | Александра Пилева — македонска пејачка. |
1981 | Александар Липатов — руски слалом-кајакар. |
1985 | Василис Торосидис — грчки фудбалер. |
1999 | Рафаел Леао — португалски фудбалер. |
Починале
323 п.н.е. | Александар III Македонски — крал на Македонија, еден од најголемите војсководци и освојувачи на сите времиња. |
1836 | Андре Мари Ампер — француски физичар и математичар. |
1912 | Антон Ашкерц — словенечки поет, претставник на реализмот во словенечката литература. |
1926 | Антони Гауди — каталонски архитект. |
1940 | Маркус Гарви — јамајски политички активист. |
1967 | Спенсер Трејси — американски филмски глумец. |
1982 | Рајнер Вернер Фасбиндер — германски режисер. |
1985 | Стефан Русјаков — еден од основоположниците на македонската опера и учесник во првата опера изведена на македонски јазик - „Кавалерија рустикана“ од Пјетро Маскањи. |
1988 | Неџати Зекерија — македонски детски писател од турска националност. |
1991 | Веркор — француски писател. |
2004 | Реј Чарлс — американски музичар. |
2008 | Чингиз Ајтматов — киргиски и советски писател. |
Настани
1994 | Виетнам воспостави дипломатски односи со Република Македонија. |
Родени
1431 | Едмунд Тјудор — Прв Ерл од Ричмонд. |
1572 | Бен Џонсон — англиски ренесансен драматург. |
1776 | Џон Констабл — англиски уметник. |
1864 | Рихард Штраус — германски композитор и диригент. |
1876 | Јанка Каневчева — македонска револуционерка. |
1899 | Јасунари Кавабата — јапонски писател, добитник на Нобеловата награда во 1968 година. |
1910 | Жак Кусто — француски океанограф. |
1912 | Вилијам Базиотес — американски сликар. |
1934 | Благоје Видиниќ — српски и југословенски фудбалер и тренер. |
1939 | Џеки Стјуарт — британски автомобилист, трикратен првак во „Формула 1“. |
1950 | Палиња — бразилски фудбалер. |
1951 | Маријан Бенеш — југословенски боксер. |
1955 | Јуриј Седих — советски атлетичар. |
1958 | Бери Адамсон — англиски поп и рок музичар. |
1964 | Жан Алези — француски возач на Формула 1. |
1971 | Владимир Грушкин — руски кану-спринтер. |
1975 | Денис Мацуев — руски пијанист. |
1986 | Фабио Дуарте — колумбиски велосипедист. |
1999 | Кај Хаверц — германски фудбалер. |
Починале
1903 | Александар Обреновиќ — крал на Србија. |
1949 | Отон Жупанчич — словенечки поет. |
1968 | Иван Рибар — југословенски политичар. |
1970 | Александар Керенски — руски политичар. |
1979 | Џон Вејн — американски глумец. |
2012 | Теофило Стивенсон — кубански боксер. |
2013 | Роберт Фогел — американски економист, добитник на Нобеловата награда во 1993 година. |
2015 | Орнет Колмен — американски џез-музичар. |
2024 | Франсоаз Арди — француска глумица и пејачка. |
Настани
1691 | Ахмед II на турскиот престол го наследи султанот Сулејман III. |
1798 | Француската армија го зазеде средоземниот остров Малта. |
1812 | Наполеон Бонапарт, француски цар, на чело на „Големата армија“ ја мина реката Њемен и ја започна офанзивата на Русија. |
1898 | Филипинскиот генерал Емилио Агиналдо за време на Американско-шпанската војна со поддршка на САД прогласи независност на Филипини. Американците, потоа ги окупираа Филипините и го срушија отпорот на филипинските националисти, а тој тихоокеански архипелаг стекна формална независност во 1946 година. |
1944 | Кај селото Стрмашево, Неготинско, дел од Втората македонска НОУ бригада го нападна и го разби бугарскиот полициски одред „Бенковски“. Во оваа борба загина и Коце Стојановски - Металец, истакнат борец и револуционер. |
1945 | Грчка воена единица го опколи селото Кономлади, Костурско, Егејска Македонија. Притоа, командантот на единицата ги собра сите жители и со сила ги тераше да признаат дека се Грци. Но, тој не успеа во тоа, бидејќи насобраните му изјавија дека се Македонци. |
1946 | Одигран е фудбалски натпревар за првиот повоен Првак на Македонија помеѓу „Победа“ и „Македонија“ (2:1). Притоа е остварен и првиот фудбалски радиопренос на Радио Скопје, со коментар на Коле Чашуле. |
1964 | Водачот на Африканскиот национален конгрес, Нелсон Мендела и уште 7 противници на расистичкиот режим во Јужноафриканската Република, осудени се на доживотна робија. Ослободен е во 1990 година, а во 1994 година даде заклетва како прв црнец претседател на земјата. |
1976 | При воениот удар во Уругвај од власт е симнат претседателот Хуан Бордабери, со што започна деветгодишната диктатура на армискиот врв. |
1991 | Борис Елцин е избран за претседател на Русија. |
1993 | Република Македонија стана членка на Меѓународната поштенска заедница. |
1997 | Република Македонија и Република Џибути воспоставиле дипломатски односи на амбасадорско ниво. |
2001 | Генерал потполковник Јован Андревски, Началник на Генералштабот на АРМ, поднесе неотповиклива оставка, во екот на борбените дејства. |
2016 | Најмалку 50 луѓе биле убиени и 53 други повредени во напад во ноќен клуб во Орландо, Флорида. Напаѓачот бил убиен од полициските сили. |
Родени
Починале
816 | Лав III — римски папа. |
1903 | Милан Делчев — македонски револуционер. |
1912 | Фредерик Паси — француски хуманист и нобеловец (р. 1822). |
1943 | Тодор Ангеловски — македонски учител. |
1944 | Коце Стојановски - Металец — македонски револуционер. |
1983 | Норма Ширер — канадско-американска филмска глумица. |
1997 | Булат Окуџава — советски и руски поет. |
2003 | Грегори Пек — американски филмски глумец (р. 1916). |
2006 | Ѓерѓ Лигети — унгарско-австриски композитор (р. 1923). |
2007 | Барон Ги Едуар Алфонс Пол де Ротшилд — француски банкар (р. 1909). |
2024 | Џери Вест — американски кошаркар. |
Настани
313 | Римските совладетели Константин I и Лициниј го издаваат Миланскиот едикт со кој гарантираат верска толеранција. Со тоа запираат вековните прогони на христијаните. |
1894 | Пуштена е во сообраќај железничката линија Битола - Солун. |
1944 | Втора светска војна: Германија започна да го бомбардира Лондон со ракети „Фау-1“ (V-1). |
1956 | Последните британски трупи ги напуштија базите кај Суецкиот Канал, препуштајќи му го, по 74 години, овој воден пат на Египет. |
1973 | Во Париз, САД, Северен Виетнам, Јужен Виетнам и ослободителното движење Виетконг потпишаа Договор за прекин на огнот. |
1983 | Американското вселенско летало Пионир 10 ја помина орбитата на Нептун. Тој претставува првото вселенско летало од Земјата кое го напуштило Сончевиот Систем. |
1993 | Ким Кемпбел стана прва жена премиер во историјата на Канада. |
2017 | Излегол последниот број на дневниот весник „Дневник“. |
Родени
Починале
1886 | Лудвиг II — крал на Баварија. |
1943 | Кочо Рацин — македонски поет и револуционер. |
1965 | Мартин Бубер — австриски филозоф. |
1982 | Халид бин Абдулазиз — крал на Саудиска Арабија. |
1986 | Бени Гудман — американски џез-музичар. |
1993 | Васил Куноски — македонски поет за деца. |
1993 | Гајо Петровиќ — хрватски марксистички филозоф. |
2002 | Анте Младиниќ — хрватски и југословенски фудбалер и тренер. |
2005 | Алваро Куњал — португалски комунистички политичар. |
2006 | Вангел Наумовски — македонски сликар. |
2014 | Ѓула Грошич — унгарски фудбалер. |
Настани
1777 | Знамето на САД со 13 црвено-бели ленти и 13 ѕвезди на сино поле во горниот лев агол е усвоено од Конгресот на САД. |
1789 | Виски дестилирано од пченка за првпат е произведено од американскиот свештеник Елаја Крејг. Го нарекле Бурбон по местото на настанување: областа Бурбон во Кентаки. |
1800 | Наполеон Бонапарт на чело на француската војска ги победи австриските трупи кај италијанското село Маренго и повторно ја освои Италија. |
1940 | Група од 728 полски политчки затвореници од Тарнув стануваат првите жители на концентрациониот логор Аушвиц. |
1941 | СССР извршил масовна депортација и убиства на Естонци, Литванци и Летонци од нивните домови. |
1962 | Во Париз, е основана Европската организација за истражување на вселената, подоцна преименувана во Европска вселенска агенција. |
1982 | Германија, Франција, Белгија, Холандија и Луксембург го склучиле Шенгенскиот договор. |
1985 | Фолкландската војна завршила со безусловно предавање на аргентинските сили на британците. |
1993 | Тансу Чилер стана прва жена премиер во историјата на Турција. |
1996 | Во Скопје е отворен Британскиот информативен центар. |
Родени
Починале
847 | Методиј I — цариградски патријарх. |
1837 | Џакомо Леопарди — италијански поет. |
1904 | Јован Јовановиќ - Змај — српски писател. |
1934 | Симеон Кавракиров — македонски револуционер. |
1943 | Веселин Маслеша — босански писател и партизан. |
1968 | Салваторе Квазимодо — италијански поет. |
1986 | Хорхе Луис Борхес — аргентински писател. |
1994 | Хенри Мансини — американски филмски композитор. |
1995 | Рори Галагер — ирски блуз и рок-музичар. |
2009 | Боре Ангеловски — македонски глумец. |
2018 | Станислав Говорухин — руски филмски режисер и глумец. |
Настани
1752 | Бенџамин Френклин, го докажа односот меѓу молњата и електричното празнење со пуштање на детско летало за време на бура. На овој ден е пронајден громобранот. |
1919 | Во директен лет од Њуфаундленд, Северна Америка до Ирска, британските авијатичари Артур Браун и Џон Оклок први го прелетаа Атлантикот. Летот траеше 10 часа и 12 минути. |
1920 | На Конгресот во Хаг е основана Светската конференција на трудот. |
1967 | Жорж Помпиду е избран за претседател на Франција. |
1994 | Израел и Ватикан воспоставиле целосни дипломатски односи по историскиот договор за меѓусебно признавање и помирување, и формално окончувајќи го вековното несогласување меѓу Евреите и Римокатолиците. |
1994 | Република Македонија и Република Боливија воспоставиле дипломатски односи. Република Боливија е прва земја од Латинска Америка и Карибите со која Република Македонија воспостави дипломатски односи. |
Родени
Починале
1389 | Мурат I — отомански султан. |
1889 | Михај Еминеску — романски поет. |
1889 | Еухенио Камбасерес — аргентински писател и политичар. |
1927 | Христо Делчев — македонски револуционер. |
1970 | Алмада Негреирош — португалски сликар. |
1986 | Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Ангелариј — поглавар на Македонската православна црква. |
1990 | Џорџ Накашима — јапонско-американски столар. |
1993 | Џејмс Хант — британски автомобилист, светски првак во трките на „Формула 1“ во 1976 година. |
1995 | Џон Винсент Атанасов — американски компјутерски инженер. |
1996 | Ела Фицџералд — американска џез-пејачка. |
2010 | Беким Фехмиу — југословенски глумец. |
2019 | Франко Зефирели — италијански режисер. |
2024 | Кевин Кемпбел — англиски фудбалер. |
Настани
1671 | Под водство на легендарниот јунак Стенка Разин, во Русија избувна востание против спахиите и царските чиновници кои слободните козаци ги претвораа во кметови, а на селаните им наметнуваа уште поголеми давачки. |
1779 | Шпанија и објави војна на Велика Британија и ја започна опсадата на полуостровот Гибралтар. |
1943 | Масакрот во Ваташа; Бугарските окупаторски војници стрелале 12 млади комунисти од селото: Васил Хаџи Јорданов, Ферчо Поп-Ѓорѓиев, Диме Чекоров, Блаже Ицев, Ванчо Гурев, Пане Џунов, Данко Дафков, Илчо Димов, Герасим Матаков, Пане Мешков, Ристо Ѓондев и Перо Видев. Во нивна чест е изграден и споменикот во близина на селото, во месноста Моклиште и испеана е народната песна „Ми заплакало селото Ваташа“. |
1960 | Претседателот на САД, Двајт Ајзенхауер ја одложи посетата на Јапонија поради антиамериканските немири во таа држава. |
1963 | Првата жена космонаут Валентина Терешкова се вивнала во орбитата околу Земјата со вселенскиот брод „Восток-6“. Таа била шести советски, а десетти светски космонаут. |
1997 | Република Македонија и Кувајт воспоставиле дипломатски односи на амбасадорско ниво. |
1999 | Рабо Мбеки од Нелсон Мандела ја презеде должноста претседател на Јужна Африка. |
Родени
1313 | Џовани Бокачо — италијански писател. |
1612 | Мурат IV — отомански султан. |
1859 | Паја Јовановиќ — српски сликар. |
1866 | Германос Каравангелис — грчко духовно лице. |
1890 | Стен Лорел — англиски глумец. |
1924 | Лаки Томпсон — американски џез-музичар. |
1937 | Симеон Сакскобурготски — бугарски премиер. |
1951 | Роберто Дуран — панамски боксер. |
1952 | Јоргос Папандреу (помладиот) — грчки премиер. |
1958 | Зоран Предин — словенечки рок-музичар, член на групата Лачни Франц. |
1960 | Ена Беговиќ — хрватска и југословенска глумица. |
1961 | Витомир Долински — македонски новинар. |
1966 | Јан Железни — чешки атлетичар. |
1967 | Јирген Клоп — германски фудбалски тренер. |
1970 | Коби Џоунс — американски фудбалер. |
1970 | Гоце Димовски — македонски поет. |
1971 | Тупак — американски рапер (п. 1996). |
1986 | Фернандо Муслера — уругвајски фудбалски голман. |
1988 | Пим Лигтхарт — холандски велосипедист. |
1989 | Берт-Јан Линдеман — холандски велосипедист. |
1994 | Душан Мандиќ — српски ватерполист. |
2000 | Бјанка Андрееску — канадска тенисерка. |
Починале
1834 | Осип Бове — руски архитект. |
1912 | Добри Даскалов — македонски револуционер. |
1977 | Вернер фон Браун — германски физичар. |
1993 | Борко Лазески — македонски академски сликар. |
2010 | Бил Диксон — американски џез-музичар. |
Настани
1944 | Основана е Република Исланд, со што завршила унијата меѓу таа островска земја и Данска. |
1947 | Прогласена е независноста на Република Бурма, дотогаш британска колонија. |
1967 | Владата на Народна Република Кина објави дека изврши прва експлозија на атомска бомба. |
1971 | САД и Јапонија потпишаа спогодба со која островот Окинава ѝ е вратен на Јапонија. |
1990 | Основана е политичката партија ВМРО-ДПМНЕ. |
Родени
Починале
653 | Мартин I — римски папа. |
676 | Адеодат II — римски папа. |
1968 | Хосе Назаѕи — уругвајски фудбалер. |
2002 | Фриц Валтер — германски фудбалер. |
2023 | Палиња — бразилски фудбалер. |
Настани
1583 | Во Лондон е издадена првата полиса за животно осигурување во светот. |
1821 | Свечено отворен Кралскиот драмски театар (денес Концертен дом) во Берлин. |
1940 | Втора светска војна: Германците го зазедоа француското пристаниште Шербур. |
1940 | Шарл де Гол, француски генерал, ги повика од Лондон сите Французи да ја продолжат борбата против германските освојувачи, кои во тие денови целосно ги поразија вооружените сили на Третата република. Во таа пригода Шарл де Гол ја изговори познатата мисла „Французите загубија една битка, но не и војната“. |
1953 | Египет е прогласен за република по соборување на Фаруковиот режим. Прв претседател на Египет станал Нагиб. |
1965 | Во Алжир е извршен воен преврат брз државата. Хари Бумедиен ја презеде власта наместо дотогашниот претседател Бен Бела. |
1996 | Венјамин Нетанјаху ја презеде должноста премиер на Израел по изборната победа на неговата десничарска коалиција. |
1997 | Турскиот премиер Неџметин Ербакан поднесе оставка на функцијата. |
2000 | Башер ел-Асад е избран за водач на владеачката сириска партија Баас, по смртта на претседателот Хафез ел-Асад. |
Родени
Починале
741 | Лав III Исавријанин — византиски цар. |
1762 | Мишел-Ришар Делаланд — француски барокен композитор. |
1926 | Олга Константиновна — руска голема кнегиња. |
1936 | Максим Горки — советски писател, еден од основачите на советската книжевност. |
1994 | Артуро Руис Кастиљо — шпански режисер. |
2001 | Даворин Поповиќ — југословенски и босански пејач, член на групата Индекси. |
2014 | Хорас Силвер — американски џез-музичар. |
2021 | Гиф оф Геб — американски рапер. |
2024 | Анук Еме — француска глумица. |
2024 | Стојан Андов — македонски политичар. |
Настани
1819 | Американскиот пароброд „Савана“ пристигнал на пристаништето во Ливерпул. Ова е првиот брод на водена пареа кој преминал Атлантикот. |
1862 | Конгресот на САД донел решение за укинување на ропството на својата територија. |
1913 | Започнало Тиквешкото востание — организиран масовен народен вооружен отпор против српската окупација на Македонија и посрбувањето. |
2014 | Филип VI бил крунисан за крал на Шпанија. |
Родени
551 п.н.е. | Конфуциј — кинески филозоф. |
1269 | Елеонора — грофица од Бар. |
1623 | Блез Паскал — француски математичар, физичар, книжевник и филозоф. |
1781 | Џорџ Стивенсон — англиски инженер и пронаоѓач. |
1834 | Едгар Дега — француски сликар, графичар и вајар. |
1896 | Волис Симпсон — сопруга на кралот Едвард VIII. |
1906 | Ернст Борис Чејн — британски физиолог и биохемичар, добитник на Нобеловата награда за медицина во 1945 година. |
1918 | Илија Милчин — македонски глумец, режисер, јазичар и преведувач. |
1933 | Ото Бариќ — австриско-хрватски фудбалер и тренер. |
1937 | Вилијам Пул — американски економист. |
1947 | Салман Ружди — британски писател со индиско потекло. |
1948 | Ник Дрејк — англиски музичар. |
1958 | Сергеј Макаров — руски и советски хокеар. |
1962 | Пола Абдул — американска поп-пејачка, |
1966 | Марјан Додовски — македонски политичар. |
1967 | Бјорн Дели — норвешки скијач. |
1970 | Владимир Пешевски — македонски политичар. |
1971 | Андреа Сарторети — италијански одбојкар. |
1972 | Брајан Мекбрајд — американски фудбалер. |
1975 | Берт Грабш — германски велосипедист. |
1978 | Дирк Новицки — германски кошаркар. |
1984 | Пол Дејно — американски глумец, режисер и продуцент. |
1987 | Саша Модоло — италијански велосипедист. |
1991 | Андреј Крамариќ — хрватски фудбалер. |
1996 | Лоренцо Пелегрини — италијански фудбалер. |
2002 | Нуно Мендеш — португалски фудбалер. |
Починале
1500 | Едмунд — војвода од Сомерсет. |
1747 | Алесандро Марчело — италијански благородник, поет, филозоф, математичар и композитор. |
1820 | Џозеф Бенкс — англиски ботаничар. |
1867 | Максимилијан I — австриски надвојвода и цар на Мексико. |
1876 | Михаил Бакунин — руски револуционер. |
1946 | Хенри Сајмонс — американски економист. |
1949 | Владимир Назор — хрватски писател. |
1993 | Вилијам Голдинг — англиски писател, добитник на Нобеловата награда за литература. |
1997 | Георги Арсовски — македонски поет. |
2012 | Тале Огненовски — мекодонски музичар и композитор. |
Настани
1936 | По повод организираниот штрајк на македонските градители, овој датум е прогласен за Ден на градежните работници на Македонија. |
1963 | САД и Советскиот Сојуз постигнаа спогодба за воспоставување на „црвен телефон“, меѓу Москва и Вашингтон. Директна линија е воспоставена по кубанската криза заради итни консултации меѓу шефовите на двете велесили во критични ситуации. |
1979 | Во издание на НИП „Нова Македонија“, редакција „Вечер“, излезе првиот број на енигматскиот забавник „Котелец“. |
1996 | Во Брисел, Република Македонија и Европската унија, со размена на писма го прифатија текстот на Спогодбата за соработка. |
Родени
Починале
1527 | Николо Макијавели — италијански политичар, дипломат, писател и воен стручњак. |
1888 | Јоханес Цукерторт — германски шаховски мајстор. |
1933 | Клара Цеткин — познат политички работник на германското и на меѓународното социјалистичко движење, писателка и публицистка. |
1993 | Ѓерѓ Шароши — унгарски фудбалер. |
1995 | Емил Чоран — романски филозоф и есеист. |
2002 | Асен Групче — македонски правник. |
Настани
1818 | Рене Лаенек, француски научник, во Париз, пред околу 30 лекари го прикажа својот пронајдок: првата слушалка за поставување дијагноза кога се во прашање срцеви и белодробни болести - стетоскопот. |
1935 | Во Париз (од 21 јуни до 25 јуни) е одржан Првиот меѓународен конгрес на писателите, на кој е решено да се основа Меѓународно здружение на писателите за одбрана на културата. |
1963 | Франција ги повлече поморските сили од НАТО. |
1990 | Во Унгарија повторно е отворена берзата, по 42 години откако беше затворена со одлука на комунистичката влада која ја презеде власта по Втората светска војна. |
1994 | Република Македонија и Република Киргистан воспоставиле дипломатски односи на ниво на амбасади. |
1994 | Почна пописот на населението, домаќинствата и на земјоделските стопанства во Република Македонија. |
1996 | Република Македонија и Туркменистан воспоставиле дипломатски односи на амбасадорско ниво. |
Родени
1002 | Лав IX — римски папа. | |
1781 | Симеон Дени Поасон — француски математичар и физичар. | |
1839 | Мачадо де Асис — бразилски писател. | |
1905 | Жан Пол Сартр — француски филозоф и писател. | |
1921 | Џејн Расел — американска глумица. | |
1935 | Франсоаз Саган — француска писателка. | |
1948 | Јован Аќимовиќ — српски и југословенски фудбалер. | |
1954 | Бранко Цветкоски — македонски поет. | |
1955 | Мишел Платини — француски фудбалер. | |
1961 | Ману Чао — француско-шпански музичар. | |
1973 | Џулиет Луис — американска глумица и пејачка. | |
1973 | Иван Аџиќ— српски фудбалер. | |
1982 | Вилијам — британски престолонаследник. | |
1983 | Едвард Сноуден — американски разоткривач. | |
1985 | Лана Дел Реј — американска пејачка и продуцентка. | |
1990 | Сандра Перковиќ — хрватска атлетичарка. | |
1990 | Павел Заторски — полски одбојкар. | |
1995 | Дарко Велковски — македонски фудбалер. |
Починале
1377 | Едвард III — крал на Англија. |
1874 | Јонас Ангстрем — шведски физичар и астроном. |
1945 | Јозеф Хора — чешки поет. |
1949 | Јохан Фридрих Хегер — германски архитект. |
2001 | Џон Ли Хукер — американски блуз-музичар. |
2003 | Данка Сирфова — македонска оперска пејачка. |
2012 | Ана Шварц — американска економистка. |
Настани
217 п.н.е. | Птоломеј IV го поразил Антиохиј III од Селевкидското кралство во Битката кај Рафија (денешна Рафа на границата помеѓу Палестина и Египет). |
168 п.н.е. | Четврта македонско-римска војна: Во Битката кај Пидна, Римската Република ја поразила војската на македонскиот крал Персеј од антигонидската династија. |
1633 | Светата канцеларија во Рим го принудила Галилео Галилеј да се откаже од неговите научни тези дека Сонцето, а не Земјата, е центар на вселената. |
1815 | Наполеон абдицирал по вторпат по поразот во Битката кај Ватерло. |
1889 | Германија под водство на канцеларот Ото фон Бизмарк прва во светот вовела пензиски систем за работниците, земјоделците, занаетчиите и слугите постари од 70 години. |
1941 | Втора светска војна: Почеток на операцијата „Барбароса“ — Германија го нападна СССР. |
1976 | Во Долниот дом на канадскиот Парламент е изгласано укинувањето на смртната казна. |
1978 | Откриен е Харон, сателитот на џуџестата планета Плутон. |
Родени
Починале
1276 | Инокентиј V — римски папа. |
1535 | Џон Фишер — англиски римокатолички епископ. |
1969 | Џуди Гарланд — американска филмска глумица и пејачка. |
1972 | Владимир Дурковиќ — српски и југословенски фудбалер. |
1987 | Фред Астер — американски глумец и танчер. |
1995 | Леонид Дербењов — советски и руски поет. |
2004 | Драган Геров — македонски новинар. |
2015 | Џејмс Хорнер — американски композитор на филмска музика. |
2018 | Вини Пол — американски рок-тапанар, член на групата „Пантера“. |
Настани
1633 | Светиот суд во Рим го осуди Галилео Галилеј на доживотна робија (подоцна сменета во куќен притвор), а неговите дела ги забрани како опасни за христијанството. |
1868 | Кристофер Латам Шолс добил патент за машината за пишување. |
1894 | Во Париз основан Меѓународниот олимписки комитет, по иницијатива на баронот Пјер де Кубертен. |
1958 | Холандската протестантска црква ги прифати жените за свештеници. |
Родени
47 п.н.е. | Птоломеј XV Цезарион — последниот крал од Птоломејската династија. |
1668 | Џамбатиста Вико — италијански политички филозоф и реторичар. |
1889 | Ана Ахматова — руска и советска поетеса. |
1899 | Густав Крклец — хрватски писател. |
1912 | Алан Тјуринг — англиски математичар и пронаоѓач († 1954). |
1915 | Кузман Јосифовски - Питу — народен херој на Македонија. |
1937 | Марти Ахтисари — претседател на Финска. |
1940 | Вилма Рудолф — американска атлетичарка. |
1941 | Роберт Хантер — американски рок-музичар. |
1955 | Жан Тигана — француски фудбалер. |
1955 | Бранка Парлиќ — српска пијанистка. |
1961 | Ентоан Кар — американски кошаркар. |
1961 | Митар Суботиќ — југословенски и српски рок-музичар. |
1965 | Милош Бурсаќ — српски и југословенски фудбалер. |
1972 | Зинедин Зидан — француски фудбалер и тренер. |
1981 | Антони Коста — англиски пејач. |
1986 | Симон Шпилак — словенечки велосипедист. |
1987 | Нандо де Коло — француски кошаркар. |
1998 | Јосип Брекало — хрватски фудбалер. |
Починале
1806 | Матирен Жак Брисон — француски природонаучник. |
1836 | Џејмс Мил — англиски филозоф, економист и политички теоретичар. |
1913 | Георги Мончев — македонски револуционер. |
1946 | Вилијам С. Харт — американски глумец. |
1995 | Џонас Едвард Салк — американски микробиолог. |
2007 | Павле Угринов — српски писател, режисер и академик. |
Настани
972 | Се одвива Битката кај Цедиња во близина на истоимениот град во Полска, во која полските сили ја забележуваат својата прва победа во историјата на војувањето. |
1441 | Формиран е Колеџот Итон. |
1497 | Џон Кабот стапнува на северноамериканско тло кај Њуфаундленд, Канада - прво европско откритие на регионот по Викинзите. |
1509 | Хенри VIII после женидбата со Катерина, вдовицата на својот брат, бил крунисан во Вестминстерската капела за крал. |
1793 | Усвоен првиот републикански устав во Франција. |
1859 | Пиемонт и Франција ја поразуваат Австрија кај Солферино, Северна Италија. Битката кај Солферино ќе го поттикне Анри Динан да го основа Црвениот крст. |
1861 | Од печатницата на Анте Јакиќ, во Загреб, излегол од печат „Зборникот народни умотворби“ на браќата Миладиновци. |
1894 | Бил извршен атентат на францускиот претседател Сади Карно, кој се борел за ограничување на синдикалните права. |
1901 | Првата изложба на Пабло Пикасо во Париз. |
1910 | Јапонија ја освојува Кореја. |
1918 | Гигантскиот топ Големата Берта започнува со бомбардирање на Париз. |
1940 | Франција и Италија потпишуваат примирје. |
1944 | Македонска делегација во состав: Методија Андонов - Ченто, Емануел Чучков и Кирил Петрушев на Вис се среќаваат со Народниот комитет за ослободување на Југославија на чело со Јосип Броз Тито, на средбата делегацијата го поставува прашањето за обединување на Македонија по ослободувањето од окупацијата. Тито начелно се согласува, но не смета дека тоа треба да биде непосредна задача. |
1945 | Одржана парадата на победата над фашизмот во Москва. |
1947 | Прв познат случај на средба со НЛО. Кенет Арнолд, летајќи над Вашингтон, забележува девет светлечки дискови во форма на чинии. |
1983 | Јасер Арафат протеран од Дамаск. |
1990 | Основана е Работничката партија, левичарска политичка партија во Република Македонија. |
1991 | Врз основа на плебисцитот од декември 1990 година на кој словенечкиот народ со уверливо мнозинство се определи за градење суверена држава и Декларацијата за независност, Словенија прогласи независност. Веднаш по тој чин дојде до оружени конфликти меѓу ЈНА и словенечката територијална одбрана. Воениот судир заврши за триесетина дена со Брионската декларација и повлекување на единиците на ЈНА од Словенија во Србија и во БиХ. |
1996 | Мајкл Џонсон го надминува светскиот рекорд на 200 метри, со време од 19,66 секунди. |
1999 | Гитарата на Ерик Клептон со која е снимена „Лејла“ е продадена на аукција за 497.500 долари. |
Родени
1842 | Емброуз Бирс — американски писател. |
1869 | Георги — грчки принц. |
1895 | Џек Демпси — американски боксер. |
1911 | Ернесто Сабато — аргентински писател. |
1911 | Хуан Мануел Фанџо — аргентински возач во „Формула 1“. |
1928 | Бранко Хорват — хрватски и југословенски економист. |
1930 | Иван Сламниг — хрватски писател. |
1930 | Клод Шаброл — француски режисер, сценарист и глумец. |
1944 | Џеф Бек — англиски рок-гитарист. |
1959 | Дерек Симпсон — јамајски реге-пејач. |
1950 | Мајда Тушар — македонска театарска и филмска глумица. |
1951 | Чарлс Стариџ — англиски сценарист. |
1968 | Борис Гелфанд — израелски шахист. |
1977 | Франсин Жорди — швајцарска пејачка. |
1985 | Крунослав Симон — хрватски кошаркар. |
1991 | Мутаз Еса Баршим — катарски атлетичар. |
1992 | Давид Алаба — австриски фудбалер. |
1999 | Дарвин Нуњес — уругвајски фудбалер. |
1999 | Бојан Миовски — македонски фудбалер. |
Починале
1322 | Матео I Висконти — владетел на Милано. |
1519 | Лукреција Борџија — ќерка на Родриго Борџија. |
1894 | Мари Франсоа Сади-Карно — претседател на Франција. |
1957 | Франтишек Купка — чешки сликар. |
1993 | Масимо Урбани — италијански џез-музичар. |
2000 | Вера Еткинс — британска шпионка од романско потекло. |
2002 | Пјер Вернер — премиер на Луксембург. |
2011 | Томислав Ивиќ — хрватски и југословенски фудбалер и тренер. |
2024 | Драган Капичиќ — српски и југословенски кошаркар. |
Настани
1876 | Се одвива Битката кај Литл Биг Хорн во која умира Џорџ Армстронг Кастер. |
1950 | Започнува Корејската војна. |
1991 | Хрватска и Словенија ја објавуваат својата независност од Југославија. |
1998 | На пазарот лансиран е оперативниот систем Microsoft Windows 98. |
2009 | Мајкл Џексон, кралот на поп-музиката, починал во Лос Анџелес поради предозираност со анестетици на 50-годишна возраст. |
Родени
Починале
1533 | Марија Тјудор — кралица на Франција. |
1767 | Георг Филип Телеман — истакнат германски барокен композитор. |
1822 | Е. Т. А. Хофман — германски писател и композитор. |
1861 | Абдул Меџид I — султан на Османлиското царство. |
1990 | Кузман Сотировски — македонски фудбалер. |
1998 | Жак Кусто — француски истражувач, научник и иноватор. |
2009 | Мајкл Џексон — американски музичар, наречен „Крал на поп-музиката“. |
2009 | Фара Фосет — американска глумица. |
Настани
1541 | Во Лима, денес главен град на Перу, е убиен конквистадорот Франсиско Писаро. |
1819 | Патентиран е велосипедот. |
1941 | Во околината на Разлог, Никола Парапунов ја формирал првата партизанска чета на територијата на фашистичка Бугарија. |
1945 | На конференција во Сан Франциско, делегати од 50 земји ја потпишале Повелбата за основање на Обединетите Нации. |
1948 | Студена војна: Западните сојузници воспоставиле воздушен мост до Западен Берлин, по блокадата на патишатата од страна на СССР. |
1948 | Вилијам Шокли го патентирал транзисторот. |
1959 | Отворен е пловниот пат помеѓу реката Сент Лоренс и Големите езера. |
1960 | Мадагаскар, претходно под управа на Франција, стекнал независност. |
1963 | Џон Ф. Кенеди го одржал својот најпознат говор - „Ich bin ein Berliner“. |
1976 | Во Торонто е отворена телевизиската кула ЦН Тауер, во тоа време највисоката градба во светот. |
2000 | Меѓународниот тим на научници го објавил епохалното научно откритие - картата на човечките гени. |
2015 | Врховниот суд на САД ги озаконил истополовите бракови на ниво на цела држава. |
Родени
Починале
363 | Јулијан — последниот римски цар со паганска вера. |
1541 | Франсиско Писаро — шпански конквистадор. |
1810 | Жозеф Мишел Монголфје — француски изумител. |
1836 | Клод Жозеф Руж де Лил — француски офицер, автор на „Марселезата“. |
1882 | Ернест Теодор Хофман — германски писател, композитор, цртач, судија и професор по музика. |
1905 | Јанко Веселиновиќ — српски писател. |
1956 | Клифорд Браун — американски џез-музичар. |
1984 | Мишел Фуко — француски филозоф на постструктурализмот и постмодернизмот. |
1994 | А. ден Долард — холандски писател на македонска тематика. |
2005 | Љутви Сејфула — македонски глумец. |
2021 | Џони Солингер — американски рок-пејач. |
Настани
1858 | Со мирот во Тјенѓин завршил првиот дел на Втората опиумска војна. |
1931 | Руско-американскиот авиоконструктор Игор Сикорски го патентирал хеликоптерот. |
1941 | Унгарија и Финска му објавија војна на СССР. |
1950 | Во ФНРЈ е донесен Законот за работничко самоуправување. |
1950 | Студена војна: САД решиле да интервенираат во Корејската војна. |
1954 | Првата атомска централа во светот е отворена во Обнинск, СССР. |
1967 | Првиот банкомат во светот е пуштен во работа во Лондон. |
1979 | Мухамед Али го објавува своето повлекување од боксот. |
1991 | Започнала десетдневната војна за независност, во која Територијалната одбрана на Словенија ја принудила ЈНА на повлекување. |
Родени
Починале
1574 | Џорџо Вазари — италијански уметник и историчар на уметноста. |
1831 | Мари-Софи Жермен — француска математичарка. |
1937 | Донка Ушлинова — македонска револуционерка. |
1944 | Вера Менчик — британско-чешка шахистка. |
1950 | Завиш Каландра — чешки историчар и теоретичар на литературата. |
1960 | Лоти Дод — англиска тенисерка (најмладата освојувачка на Вимблдон). |
2001 | Џек Лемон — американски глумец. |
2007 | Драгутин Тадијановиќ — хрватски поет. |
2015 | Крис Скваер — рок-музичар, член на групата „Јес“ (Yes). |
2016 | Бад Спенсер — италијански глумец. |
2020 | Илија Петковиќ — српски фудбалер и тренер. |
Настани
1098 | Во Првата крстоносна војна крстоносците ги поразиле Турците во Битката кај Антиохија. |
1389 | Се случила Косовската битка во која Србија била поразена од Османлиите. |
1914 | Австрискиот престолонаследник Франц Фердинанд и неговата жена Софи се убиени од страна на Гаврило Принцип во Сараево, причината за почеток на Првата светска војна. |
1919 | Потпишан е мировен договор во Версај, Париз со што завршува Првата светска војна. |
1948 | Донесена е Резолуцијата „За состојбата во КПЈ“ попозната како Резолуцијата на Информбирото, со која се осудува раководството на КПЈ и се повикуваат сите здрави елементи во Југославија да му се вратат марксизмот и ленинизмот. |
1967 | Израел го анектира Источен Ерусалим. |
1989 | На Газиместан на Косово одбележан е јубилејот 600 години од Битката на Косово. Централен настан на прославата, на која присуствувале околу еден милион луѓе, бил говорот на тогашниот српски претседател Слободан Милошевиќ со кој започнал неговиот подем како политичар. |
1993 | Република Македонија станува членка на УНЕСКО. |
2001 | Поранешниот српски и југословенски претседател Слободан Милошевиќ бил предаден на Меѓународниот суд за воени злосторства во поранешна Југославија, како прв шеф на држава кој бил предаден на Судот. |
Родени
1476 | Павле IV — римски папа. |
1491 | Хенри VIII — крал на Англија. |
1577 | Петер Паул Рубенс — фламански сликар. |
1712 | Жан Жак Русо — француски филозоф. |
1849 | Младен Дилевски — македонски поет. |
1867 | Лујџи Пирандело — италијански писател, добитник на Нобеловата награда. |
1880 | Никола Киров Мајски — македонски писател. |
1922 | Марио Болоњини — италијански режисер. |
1926 | Мел Брукс — американски режисер и глумец. |
1932 | Драгољуб Ставрев — македонски политичар. |
1952 | Пјетро Менеја — италијански атлетичар. |
1957 | Георги Прванов — претседател на Бугарија. |
1965 | Џон Медески — американски џез-музичар. |
1966 | Џон Кјузак — американски глумец. |
1979 | Тим Макорд — рок-музичар, член на групата „Evanescence“. |
1981 | Васил Кириенка — белоруски велосипедист. |
1982 | Томислав Пачовски — македонски фудбалер. |
1986 | Петар Ненадиќ — српски ракометар. |
1989 | Џо Ковач — американски атлетичар. |
1991 | Кевин Де Бројне — белгиски фудбалер. |
1996 | Дона Векиќ — хрватска тенисерка. |
1999 | Маркета Вондрушова — чешка тенисерка. |
Починале
767 | Павле I — римски папа. |
1183 | Хенри Младиот — крал на Англија. |
1586 | Примож Трубар — словенечки протестантски реформатор. |
1598 | Абрахам Ортелиј — фламански картограф, татко на современиот атлас. |
1836 | Џејмс Медисон — претседател на САД. |
1189 | Матилда — војвотка од Саксонија. |
1904 | Никола Каранџулов — македонски револуционер. |
1914 | Франц Фердинанд — австриски принц и престолонаследник. |
1921 | Ѓорче Петров — македонски револуционер. |
1922 | Велимир Хлебников — руски поет. |
1975 | Род Серлинг — американски сценарист, автор на серијата „Зона на самракот“. |
1992 | Михаил Таљ — советски шахист со потекло од Латвија. |
1993 | Борис Христов — бугарски оперски пејач. |
2008 | Рони Метјуз — американски џез-музичар. |
Настани
1838 | Крунисана е британската кралица Викторија. |
1880 | Франција го анектира Тахити. |
1888 | Првата позната снимка на класична музика - Хендловиот ораториум Израел во Египет. |
1914 | Јина Гусева се обидува да го убие Григориј Распутин во неговиот дом во Сибир. |
1948 | Југославија е исклучена од Коминформот. Започнуваат прогони на идеолошките приврзаници на СССР во Југославија, тнр. период на Информбирото. |
2002 | Судири меѓу Северна и Јужна Кореја доведуваат до смрт на четири јужнокорејски морнари и до потопување на севернокорејски брод. |
2005 | Канада станува трета земја во светот, по Холандија и Белгија, која го признава бракот помеѓу припадници од ист пол. |
2011 | Тувалу ја признава Република Македонија под уставното име. |
Родени
1798 | Џакомо Леопарди — италијански поет. |
1864 | Наум Туфекчиев — македонски револуционер. |
1877 | Петар Кочиќ — српски писател. |
1900 | Антоан де Сент Егзипери — француски писател и воздухопловец. |
1911 | Бернард Херман — американски филмски композитор. |
1922 | Васко Попа — југословенски поет. |
1925 | Џорџо Наполитано — италијански политичар. |
1930 | Славомир Мрожек — полски писател. |
1948 | Јан Пајс — британски музичар, тапанар на рок-групата „Дип Парпл“ (Deep Purple). |
1951 | Петер Вилфан — југословенски и словенечки кошаркар, новинар и политичар. |
1954 | Жуниор — бразилски фудбалер. |
1955 | Зорица Брунцлик — српска фолк-пејачка. |
1963 | Калид Ел Масри — германски државјанин. |
1978 | Никол Шерзингер — американска пејaчка. |
1988 | Евер Банега — аргентински фудбалер. |
1991 | Кавај Леонард — американски кошаркар. |
1994 | Лукаш Качмарек — полски одбојкар. |
1994 | Леандро Паредес — аргентински фудбалер. |
Починале
1861 | Елизабет Барет Браунинг — англиска поетеса. |
1933 | Роско Арбакл — американски глумец и режисер. |
1940 | Пол Кле — швајцарски уметник. |
1945 | Чеде Филиповски - Даме — народен херој на Македонија. |
1964 | Ерик Долфи — американски џез-музичар. |
1967 | Примо Карнера — италијански боксер. |
1967 | Џејн Менсфилд — американска глумица. |
1975 | Тим Бакли — американски рок-музичар. |
1984 | Душан Недељковиќ — српски филозоф и етнолог. |
1995 | Лана Тарнер — американска глумица. |
2003 | Кетрин Хепберн — американска глумица. |
1931 | Јозеф Масопуст — чехословачки фудбалер. |
Настани
1905 | Алберт Ајнштајн го издава своето дело За електродинамиката на движечките тела во кое ја предложува специјалната теорија за релативноста. |
1908 | Во Сибир, во областа Тунгузија се случува познатата Тунгуска експлозија со јачина 1000 пати поголема од атомските бомби фрлени врз Јапонија. |
1934 | „Ноќта на долгите ножеви“ - започнува насилното елиминирање на политичките соперници на Адолф Хитлер во Германија. |
2002 | Бразил ја освојува својата петта светска фудбалска титула. |
Родени
Починале
1579 | Мехмед-паша Соколовиќ — османлиски државник. |
1938 | Милан Ракиќ — српски поет. |
1953 | Чарлс Вилијам Милер — неофицијалниот татко на фудбалот во Бразил. |
1961 | Ли ди Форест — американски пронаоѓач. |
2001 | Џо Хендерсон — американски џез-музичар. |
2002 | Николај Хајтов — бугарски писател. |
2023 | Вахидин Мусемиќ — босански и југословенски фудбалер. |