Нобелова награда за физика

Од Википедија — слободната енциклопедија
Нобелова награда за физика
Marie and Pierre Curie's Nobel Prize in Physics 1903.jpg
ДржаваШведска Уреди на Википодатоците
Мрежно местоhttp://nobelprize.org/ Уреди на Википодатоците


Нобелова награда за физика (шведски: Nobelpriset i fysik) — годишна награда што ја доделува Кралската академија на науките на научници од различни области на физиката. Таа е една од петте Нобелови награди што ја основал во 1895 година пронаоѓачот на динамитот, шведскиот физичар Алфред Нобел (1833-1896). Останатите награди се: Нобелова награда за хемија, Нобелова награда за физиологија или медицина, Нобелова награда за литература, Нобелова награда за мир и Нобелова награда за економија.[1]

Според тестаментот на Нобел, наградата се исплатува од средствата на Нобеловата задолжбина, а ја доделува комитет од пет члена кои ги избира Кралската академија на науките.[2] Првата Нобелова награда за физика е доделена во 1901 година на Вилхелм Конрад Рентген, од Германија.

Секој добитник добива медал, диплома и парична награда која не е иста секоја година.[3] Во 1901 година, Рентген добил 150.782 шведски круни, што е околу 7.731.004 шведски круни во декември 2007 година. Во 2008 година, наградата им е доделена на Макото Кобајаши, Тошихиде Маскава и Јоичиро Намбу, кои поделија износ од десет милиони шведски круни (малку повеќе од 1 милион €, или 1,4 милиони американски долари.[4]

Наградата се доделува на секој 10 декември во Стокхолм, на годишницата од смртта на Нобел.[5]

Добитници[уреди | уреди извор]

Година Добитник Земја Заслуги
1901 WilhelmRöntgen.JPG Вилхелм Конрад Рентген Германија „во знак на признание за исклучителните услуги во полза на науката со откривањето на извонредните зраци подоцна наречени по него“[6]
1902 H A Lorentz (Nobel).jpg Хендрик Лоренц Холандија „во знак на признание за исклучителните услуги во полза на науката со нивните истражувања за влијанието на магнетизмот врз зрачењето како појава“[7]
Pieter Zeeman.jpg Питер Земан Холандија
1903 Paul Nadar - Henri Becquerel.jpg Анри Бекерел Франција „за откривањето на спонтаната радиоактивност“[8]
PierreCurie.jpg Пјер Кири Франција „за заедничкото истражување на појавите на зрачењето откриено од проф. Анри Бекерел“[8]
Mariecurie.jpg Марија Кири Полска
Франција
1904 John William Strutt.jpg Лорд Рејли Велика Британија „за неговите иследувања во густините на најважните гасови и откривањето на аргонот во состав на овие изучувања“[9]
1905 Phillipp Lenard in 1900.jpg Филип Ленард Австроунгарија
Германија 		„за неговата работа на катодната цевка““[10]
1906 J.J Thomson.jpg Џозеф Џон Томсон Велика Британија „за неговите теориски и опитни иследувања во електричната спроводливост на гасовите“[11]
1907 Albert Abraham Michelson2.jpg Алберт Абрахам Мајкелсон САД „за неговите прецизни оптички инструменти и спектроскопските и метеоролошки истражувања извршени со нив“[12]
1908 G lippmann.jpg Габриел Липман Франција „за неговиот метод на фотографско доловување на боите на основа на брановата интерференција“[13]
1909 Guglielmo Marconi.jpg Гуљелмо Маркони Италија “за нивните придонеси за развојот на безжичната телеграфија“[14]
Ferdinand Braun.jpg Карл Фердинанд Браун Германија
1910 Johannes Diderik van der Waals.jpg Јоханес ван дер Валс Холандија „за неговата работа на состојбената равенка за гасовите и течностите“[15]
1911 Wilhelm Wien 1911.jpg Вилхелм Вин Германија „за неговите откритија во врска со законитостите на зрачењето на топлината“[16]
1912 Nils Gustaf Dalén.jpg Густаф Дален Шведска „за пронаоѓањето на автоматски вентил предвиден за употреба заедно со гасните акумулатори кај светилниците и пловките“[17]
1913 Kamerlingh portret.jpg Хејке Камерлинг Онес Холандија „за неговите иследувања во својствата на материјата при ниски температури кои, меѓу останатото, доведоа до добивање на течен хелиум“[18]
1914 Max von Laue 1914.jpg Макс фон Лауе Германија „за откривањето на дифракцијата на рендгенските зраци со кристали“[19] — важен чекор во развојот на рендгенска спектроскопија.
1915 Wh-bragg.jpg Вилијам Хенри Брег Велика Британија „за нивните услуги во полза на науката во анализата на кристалната структура со помош на рендгенски зраци“,[20] — важен чекор во развојот на рендгенската кристалографија
Wl-bragg.jpg Вилијам Лоренс Брег Австралија

Велика Британија

1916 недоделена (Прва светска војна)
1917 Charles Glover Barkla.jpg Чарлс Гловер Баркла Велика Британија „за откривањето на карактеристичното рендгенско зрачење на елементите",[21] — важен чекор во развојот на рендгенската спектроскопија
1918 Max Planck 1933.jpg Макс Планк Германија „за неговите услуги во полза на развојот на физиката со откривањето на енергетски квантови“[22]
1919 Johannes Stark.jpg Јоханес Штарк Германија „за откривањето на Доплеровиот ефект кај каналските зраци и расцепувањето на спектралните линии во електричните полиња“[23]
1920 Guillaume 1920.jpg Шарл Едуар Гијом Швајцарија „за неговите услуги во полза на прецизните мерења во физиката со откритието на аномалиите во легурите на никел и челик“[24]
1921 Einstein1921 by F Schmutzer 4.jpg Алберт Ајнштајн Германија
Швајцарија 		„за неговите услуги во полза на теориската физика, особено поради откривањето на фотоелектричниот ефект“[25]
1922 Niels Bohr.jpg Нилс Бор Данска „за неговите услуги во полза на иследувањето на структурата на атомите и зрачењето што го оддаваат“[26]
1923 Robert Andrews Millikan 1920s.jpg Роберт Миликан САД „за неговара работа на елементарниот полнеж на електрицитетот и фотоелектричниот ефект“[27]
1924 1924 Karl Manne Siegbahn.jpg Мане Сигбан Шведска „за неговите откритија и истражување на полето на рендгенската спектроскопија“[28]
1925 James Franck 1925.jpg Џејмс Франк Германија „за откривањето на законитостите кои го раководат влијанието на електронот врз атомот“[29]
Gustav Hertz.jpg Густав Лудвиг Херц Германија
1926 Jean Perrin 1926.jpg Жан Батист Перен Франција „за неговата работа на прекинатата структура на материјата, а особено за откривањето на таложната рамнотежа“[30]
1927 Arthur Compton.jpg Артур Комптон САД „за откривањето на ефектот наречен по него“[31]
CTR Wilson.jpg Чарлс Вилсон Велика Британија „за неговиот метод на видливо претставување на патеките на наелектризираните честички со кондензирана пареа“[31]
1928 Owen Richardson.jpg Овен Виланс Ричардсон Велика Британија „за неговата работа на термоелектронската појава, а особено за откривањето на законот наречен по него“[32]
1929 Broglie Big.jpg Луј де Број Франција „за откривањето на брановата природа на електроните“[33]
1930 Sir CV Raman.JPG Чандрасекара Венката Раман Индија „за неговата работа на расејувањето на светлината и откривањето на ефектот наречен по него“[34]
1931 недоделена
1932 Bundesarchiv Bild183-R57262, Werner Heisenberg.jpg Вернер Хајзенберг Германија „за создавањето на квантната механика, чија примена, меѓу другото, доведе до откривањето на алотропските облици на водородот“[35]
1933 Erwin Schrödinger (1933).jpg Ервин Шредингер Австрија „за откривањето на нови продуктивни облици на атомската теорија“[36]
Paul Dirac, 1933.jpg Пол Дирак Велика Британија
1934 недоделена
1935 James Chadwick.tif Џејмс Чедвик Велика Британија „за откривањето на неутронот“[37]
1936 Hess.jpg Виктор Франц Хес Австрија „за откривањето на космичкото зрачење“[38]
Карл Дејвид Андерсон САД „за откривањето на позитронот“[38]
1937 Clinton Davisson.jpg Клинтон Дејвисон САД „за опитното откривање на дифракцијата на електроните со кристали“[39]
George Paget Thomson.jpg Џорџ Паџет Томсон Велика Британија
1938 Enrico Fermi 1943-49 140x190.jpg Енрико Ферми Италија „за покажаното постоење на нови радиоактивни елементи произведени од неутронско озрачување и сродното откритие на јадрени реакции предизвикани од бавни неутрони“[40]
1939 Ernest Lawrence.jpg Ернест Лоренс САД „за измислувањето и развојот на циклотронот и резултатите добиени со него, особено во однос на вештачките радиоактивни елементи“[41]
1940 недоделена (Втора светска војна)
1941 недоделена (Втора светска војна)
1942 недоделена (Втора светска војна)
1943 Otto Stern.jpg Ото Штерн САД „за неговите придонеси во развојот на методот на молекулски зраци магнетниот момент на протонот“[42]
1944 Isidor Isaac Rabi.jpg Исидор Ајзек Раби САД „за неговиот резонантен метод на мерење на магнетните својства на атомските јадра“[43]
1945 Wolfgang Pauli ETH-Bib Portr 01042.jpg Волфганг Паули Австрија „за откривањето на начелото на исклучување, наречено Паулиево начело“[44]
1946 Bridgman.jpg Перси Вилијамс Бриџмен САД „за направата што произведува крајно висок притисок и за откритијата што ги направи со неа во полето на високопритисочната физика“[45]
1947 Appleton.jpg Едвард Виктор Еплтон Велика Британија „за неговите иследувања во физичките законитости на горната атмосфера, особено за откритието на т.н. Еплтонов слој“[46]
1948 Blackett-large.jpg Патрик Блекет Велика Британија „за развојот на Вилсоновата маглена комора и откритијата направени со неа во полето на јадрената физика и космичкото зрачење“[47]
1949 Yukawa.jpg Хидеки Јукава Јапонија „за предвидувањето за постоењето на мезони врз основа на теориската работа на јадрените сили“[48]
1950 Cecil Powell.jpg Сесил Франк Пауел Велика Британија „за развојот на фотографски метод за проучување на јадрените процеси и откритијатата за мезоните направни по овој метод“[49]
1951 Џон Кокрофт Велика Британија „за нивната пионерска работа на претворањето (трансмутација) на атомски јадра со вештачки забрзани атомски честички“[50]
Ernest Walton.jpg Ернест Волтон Ирска
1952 Felix Bloch, Stanford University.jpg Феликс Блох Швајцарија
САД 		„за развојот на нови методи за прецизни магнетни јадрена мерења и откритијата поврзани со нив“[51]
Edward Mills Purcell.jpg Едвард Милс Персел САД
1953 Zernike.jpg Фриц Цернике Холандија „за покажаниот метод на фазен контраст, особено за измислениоит фазнокотрастниот микроскоп]“[52]
1954 Max Born.jpg Макс Борн Германија
Велика Британија 		„за неговите основоположнички истражувања во полето на квантната механика, особено за статистичкото толкување на брановата функција"[53]
Bothe.jpg Валтер Боте Западна Германија „за методот на совпаѓање и откритијата направени со него"[53]
1955 Willis Lamb 1955.jpg Вилис Лем САД „за откритијата во врска со ситната структура на водородниот спектар"[54]
Polykarp Kusch.jpg Поликарп Куш САД „за прецизното утврдување на магнетниот момент на електронот"[54]
1956 Bardeen.jpg Џон Бардин САД „за нивните истражувања на полето на полупроводниците и откривањето на транзисторскиот ефект“[55]
Brattain.jpg Волтер Хаузер Братејн САД
William Shockley, Stanford University.jpg Вилијам Шокли САД
1957 Ли Џенгдао Кина
САД 		„за проникливото иследување на законите за парност што доведе до важни откритија за елементарните честички“[56]
CNYang.jpg Џенинг Јанг Кина
САД
1958 Cerenkov.jpg Павел Черенков СССР „за откривањето и толкувањето на Черниковиот ефект“[57]
Ilya Frank.jpg Иљја Франк СССР
Igor Tamm.jpg Игор Там СССР
1959 Owen Chamberlain.jpg Овен Чемберлејн САД „за откривањето на антипротонот“[58]
Segre.jpg Емилио Сегре Италија
САД
1960 Donald Glaser 1.jpg Доналд Глејзер САД „за пронаоѓањето на меурната комора“[59]
1961 Robert Hofstadter.jpg Роберт Хофштатер САД „за пионерските изучувања на расејувањето на електроните во атомските јадра и откритијата за структурата на нуклеоните направени со него"[60]
Mossbauer.jpg Рудолф Месбауер Западна Германија „за истражувањата во впивањето на одекот на гама-зрачењето и откривањето на поврзаниот ефект кој го носи неговото име"[60]
1962 Landau.jpg Лав Ландау СССР „за пионерските теории за кондензираната материја, особено течниот хелиум“[61]
1963 Wigner.jpg Јуџин Вигнер Унгарија
САД 		„за неговите придонеси кон теоријата за атомското јадро и елементарните честички, особено со откривањето и примената на основни начела на симетријата"[62]
Maria Goeppert-Mayer.jpg Марија Геперт-Мајер САД „за откритијата поврзани со структурата на јадрената обвивка"[62]
Johannes Hans Daniel Jensen (1907–1973).jpg Јоханес Ханс Д. Јенсен Западна Германија
1964 Basov.jpg Николај Басов СССР „за основоположничката работа на полето на квантната електроника, која доведе до изградба на треперници (осцилатори) и засилувачи засновани на мазерско–ласерското начело“[63]
Aleksandr Prokhorov.jpg Александар Прохоров СССР
Charles Townes Nobel.jpg Чарлс Хард Таунс САД
1965 Richard Feynman Nobel.jpg Ричард Фајнман САД „за основоположничката работа на полето на квантната електродинамика, со далекусежни последици во физиката на елементарните честички“[64]
Schwinger.jpg Џулијан Швингер САД
Tomonaga.jpg Шиничиро Томонага Јапонија
1966 Kastler.jpg Алфред Кастлер Франција „за откривањето и развојот на оптички методи на изучување на Херцова резонанца во атомите“[65]
1967 Hans Bethe.jpg Ханс Бете САД „за придонесите кон теоријата за јадрени реакции, особено откритијата за производството на енергија во ѕвездите“[66]
1968 LWA Picture Final.jpg Луис Алварез САД „за решавачките придонеси кон физиката на елементарните честички, особено откривањето на голем број на резонантни состојби, овозможени од неговиот развој на техниката на водородна меурна комора и анализа на податоците“[67]
1969 Murray Gell-Mann.jpg Мари Гел-Ман САД „за придонесите и откритијата на класификацијата на елементарните честички и нивните заемодејства“[68]
1970 YoungAlfven.jpg Ханес Алфвен Шведска „за основоположничката работа и откритија на полето на магнетохидродинамиката со полезна примена во разни области на плазмената физика"[69]
Louis Neel 1970.jpg Луј Нел Франција „за основоположничката работа и откритијата во врска со антиферомагнетизмот и феримагнетизмот кои доведоа до нивна важна примена во физиката на цврстата состојба"[69]
1971 Dennis Gabor.jpg Денис Габор Унгарија – Велика Британија „за пронаоѓањето и развојот на холографскиот метод“[70]
1972 Bardeen.jpg Џон Бардин САД „за заеднички развиената теорија за суперспроводливоста, обично наречена БКШ-теорија“[71]
Nobel Laureate Leon Cooper in 2007.jpg Леон Купер САД
John Robert Schrieffer.jpg Џон Роберт Шрифер САД
1973 Leo Esaki 1959.jpg Лео Есаки Јапонија „за опитните откритија во врска со тунелските појави во полупроводниците и суперпроводниците"[72]
Ivar Giaever.jpg Ивар Јевер САД
Норвешка

Cmglee Cambridge Wikimedia Meetup 23 tour Brian Josephson.jpg

Брајан Џозефсон Велика Британија „за теориските предвидувања на својствата на суперструјата преку тунелска пречка, особено појавите начелно познати како Џозефсонов ефект"[72]
1974 Мартин Рајл Велика Британија „за пионерските истражувања на полето на радиоастрофизиката: Рајл со неговите набљудувања и пронајдоци (особено техниката на отворна синтеза), а Хјуиш за неговата решавачка улога во откривањето на пулсарите“[73]
Податотека:Hewish postcard.jpg Ентони Хјуиш Велика Британија
1975 Aage Bohr.jpg Оге Бор Данска „за откривањето на поврзаноста помеѓу збирното и честичното движење во атомските јадра и развојот на теоријата за структурата на атомското јадро врз основа на оваа поврзаност“[74]
Mottelson,Ben 1963 Kopenhagen.jpg Бен Рој Мотелсон Данска
Leo James Rainwater.jpg Џејмс Рејнвотер САД
1976 Burton Richter - charm quark.jpg Бартон Рихтер САД „за пионерската работа во откривањето на тешка елементарна честичка од нов вид“[75]
Samuel ting 10-19-10.jpg Семјуел Тинг САД
1977 Andersonphoto.jpg Филип Ворен Андерсон САД „за основоположничките теориски иследувања на електронската структура магнетните и безредните системи“[76]
Sir Nevill Francis Mott.jpg Невил Франсис Мот Велика Британија
JH van Vleck 1974.jpg Џон Хазбрук ван Флек САД
1978 Pyotr L Kapitsa Russian physicist 1964.jpg Петар Капица СССР „за основните пронаоѓања и откритијаво полето на криогениката"[77]
Arno Penzias.jpg Арно Алан Пензијас САД „за откривањето на космичкото микробраново позадинско зрачење“[77]
Wilson penzias200.jpg Роберт Вудро Вилсон САД
1979 Sheldon Glashow at Harvard cropped.jpg Шелдон Ли Глешоу САД „за придонесите кон теоријата на обединетото слабо и електромагнетно заемодејство помеѓу елементарните честички, вклучувајќи го, меѓу другото, предвидувањето на слабата неутрална струја“[78]
Abdus Salam 1987.jpg Абдус Салам Пакистан
Steven weinberg 2010.jpg Стивен Вајнберг САД
1980 James-cronin.jpg Џејмс Кронин САД „за откривањето на нарушувањата во основните начела на симетријата при распадот на неутралните K-мезони“[79]
Val Fitch.jpg Вал Логсдон Фич САД
1981 Nicolaas Bloembergen 1981.jpg Николас Блумберген САД „за придонесите кон развојот на ласерската спектроскопија“[80]
Artur Schawlow, Stanford University.jpg Артур Леонард Шавлов САД
Kai Manne Börje Siegbahn 2.jpg Кај Сигбан Шведска „за неговиот придонес кон развојот на високоразделителната електронска спектроскопија"[80]
1982 Kenneth G. Wilson.jpg Кенет Вилсон САД „за неговата теорија за критичните појави кај фазните премини“[81]
1983 ChandraNobel.png Субраманијан Чандрасекар САД
Индија 		„за теориското изучување на физичките процеси од важност за структурата и еволуцијата на ѕвездите“[82]
William Alfred Fowler.jpg Вилјам Алфред Фаулер САД „за неговите теориски и опитни проучувања на јадрените реакции од важност при образувањето на хемиските елементи во вселената“[82]
1984 Carlo Rubbia 2012.jpg Карло Рубија Италија „за решавачките придонеси кон големиот проект кој доведе до откривањето на честичките W и Z, кои ни го приопштуваат слабото заемодејство“[83]
Симон ван дер Мер Холандија
1985 Klaus von Klitzing 2015.jpg Клаус фон Клицинг Западна Германија „за откривањето на квантизираниот Холов ефект“[84]
1986 Ернст Руска Западна Германија „за основоположничката работа во електронската оптика и конструирањето на првиот електронски микроскоп“[85]
Gerd Binnig sw.jpg Герд Биниг Западна Германија „за проектирањето на отчитувачки тунелски микроскоп“[85]
Rohrer.jpg Хајнрих Рорер Швајцарија
1987 Georg Bednorz speaking at the groundbreaking of the new IBM and ETH Zurich Nanotech Exploratory Technology Lab.jpg Георг Беднорц Западна Германија „за епохалното откритие на суперспроводливоста кај керамичките материјали“[86]
Karl Alexander Mueller.jpg Карл Александар Милер Швајцарија
1988 Leon M. Lederman.jpg Леон Ледерман САД „за методот на неутрински сноп и покажувањето на двоичната структура на лептоните со откривањето на мионското неутрино“[87]
Мелвин Шварц САД
Jack-Steinberger-2008.JPG Џек Стајнбергер САД
1989 NormanFRamsey.jpg Норман Фостер Ремзи САД „за откривањето на методот на одвоени трепетни (осцилаторни) полиња и неговата примена во водородниот мазер и други атомски часовници"[88]
Ханс Георг Демелт САД „за развојот на јонската замка"[88]
Wolfgang Paul.jpg Волфганг Паул Западна Германија
1990 Џером Ајзек Фридман САД „за пионерските иследувања на длабокото нееластично расејување на електроните врз протони и врзани неутрони, што беше од суштинско значење за развојот на кварковиот модел во честичната физика“[89]
Henry Kendall by Tom Frost crop.jpg Хенри Веј Кендал САД
Ричард Едвард Тејлор Канада
1991 Pierre-Gilles crop.jpg Пјер-Жил де Жен Франција „за откритието дека методите разработени за проучување на поредочните појави во простите системи можат да се воопштат во посложени облици на материја, особено во течни кристали и полимери“[90]
1992 CHARPAK Georges-24x50-2005 cropped.JPG Жорж Шарпак Франција/Полска „за пронаоѓањето и развојот на детектор на честички, особено повеќежичената пропорционална комора“[91]
1993 Russell Alan Hulse.jpg Расел Алан Халс САД „за откривањето на нов вид на пулсар кое отвори нови можности во проучувањето на гравитацијата“[92]
2008JosephTaylor.jpg Џозеф Хутон Тејлор САД
1994 Bertram Brockhouse.jpg Бертам Брокхаус Канада „за развојот на неутронската спектроскопија“ и „за пионерски придонеси кон развојот на техниките на неутронско расејување за проучување на кондензираната материја"[93]
Клифорд Шал САД „за развојот на неутронското расејување“ и „пионерски придонеси кон развојо на неутронското расејување со цел проучување на кондензираната материја“[93]
1995 Martin Perl - tau.jpg Мартин Луис Перл САД „за откривањето на тау-лептонот“ и „за пионерските опитни придонеси кон лептонската физика“[94]
Frederick Reines.jpg Фредерик Рајнес САД „за доказното пронаоѓање на неутриното“ и „за пионерски опитни придонеси кон лептонската физика"[94]
1996 Nobel Laureate David Morris Lee in 2007.jpg Дејвид Ли САД „за откривањето на супертечноста на хелиумот-3“[95]
Douglas Osheroff NSF.jpg Даглас Ошероф САД
Robert Coleman Richardson.jpg Роберт Колман Ричардсон САД
1997 Steven Chu official portrait headshot.jpg Стивен Чу САД „за развивањето на методи за разладување и ловење на атоми со ласерска светлина.“[96]
Claude Cohen-Tannoudji.JPG Клод Коен Тануџи Франција
William D. Phillips.jpg Вилијам Даниел Филипс САД
1998 Robert Laughlin, Stanford University.jpg Роберт Лафлин САД „за откривањето на нов облик на квантна течност со дробнонаелектризирани возбуди“[97]
Horst Störmer cropped.jpg Хорст Лудвиг Штермер Германија
Даниел Цуј САД
1999 Gerard 't Hooft.jpg Герард 'т Хофт Холандија „за разјаснување на квантната структура на електрослабите заемодејства во физиката“[98]
Martinus Veltman.jpg Мартинус Велтман Холандија
2000 Zhores Alferov.jpg Жорес Алферов Русија „за развојот на полупроводнички хетероструктури кои се користат во големобрзинската електроника и оптоелектрониката“[99]
Херберт Кремер Германија
Jack Kilby.jpg Џек Килби САД „за неговиот удел во измислувањето на интегралното коло“[99]
2001 Ерик Корнел САД „за постигнувањето на Бозе-Ајнштајновата кондензација во раредените гасови кај алкални атоми и основоположничките проучувања на својствата на кондензатите“[100]
Карл Виман САД
Ketterle.jpg Волфганг Кетерле Германија
2002 Raymond Davis, Jr 2001.jpg Рејмонд Дејвис САД „за пионерските придонеси кон астрофизиката, особено за доказното пронаоѓање на космичките неутрина“[101]
Масатоши Кошиба Јапонија
RiccardoGiacconi.jpg Рикардо Џакони Италија
САД 		„за пионерските придонеси кон астрофизиката кои доведоа до откривањето на вселенските рендгенски извори"[101]
2003 AA Abrikosov ANL1.jpg Алексеј Абрикосов Русија „за пионерските придонеси кон теоријата на суперспроводливоста и супертечностите“[102]
Ginzburg in MSU opaque.jpg Виталиј Гинзбург Русија
Nobel Laureate Sir Anthony James Leggett in 2007.jpg Ентони Џејмс Легет Велика Британија
САД
2004 David Gross LANL.jpg Дејвид Грос САД „за откривањето на асимптотската слобода во теоријата за силното заемодејство“[103]
Дејвид Полицер САД
Nobel Laureate Frank Wilczek 2007.jpg Франк Вилчек САД
2005 Roy Glauber Dec 10 2005.jpg Рој Глаубер САД „за придонесите кон квантната теорија на оптичката кохерентност"[104]
John L. Hall.jpg Џон Хол САД „за придонесите кон развојот на ласерски прецизна спектроскопија, вклучувајќи го оптичкиот честотен чешел"[104]
Theodor W Haensch.jpg Теодор Хенш Германија
2006 John-C-Mather5.jpg Џон Мадер САД „за откривањето на црнотелесниот облик и анизотропијата на космичкото микробраново позадинско зрачење“[105]
George Smoot crop.jpg Џорџ Смут САД
2007 Albert Fert 0109.jpg Албер Фер Франција „за откривањето на гигантската магнетоотпорност“[106]
Peter Gruenberg 01.jpg Петер Гринберг Германија
2008 Mkobayashi.jpg Макото Кобајаши Јапонија „за откривање на потеклото на нарушената симетрија која предвидува постоење на барем три семејства на кваркови во природата“[107]
Masukawa.jpg Тошихиде Маскава Јапонија
YoichiroNambu.jpg Јоичиро Намбу Јапонија
САД 		„за откривањето на маханизмот на спонтано нарушување на симетријата во субатомската физика"[107]
2009 Charles K. Kao cropped 2.jpg Чарлс Као Хонгконг
Велика Британија
САД 		„за епохалните достигнувања во преносот на светлина со влакна во оптичката комуникација“[108]
Nobel Prize 2009-Press Conference KVA-23.jpg Вилард Бојл Канада
САД 		„за пронаоѓањето на начин на добивање слики со полупроводничко коло, т.е. сетилник со напојна врска (CDD)"[108]
Nobel Prize 2009-Press Conference KVA-27.jpg Џорџ Смит САД
2010 Andre Geim 2010-1.jpg Андреј Гејм Русија
Холандија 		„за епохалните опити врз дводимензионалниот материјал графен“[109]
Konstantin Novoselov at MIPT.jpg Константин Новоселов Русија
Велика Британија
2011 Saul Perlmutter.jpg Сол Перлмутер САД „за откривањето на забрзувањето на вселената по пат на набљудување на далечни супернови“[110]
Brian P Schmidt.jpg Брајан Шмит Австралија
САД
Adam Riess.jpg Адам Рис САД
2012 Serge Haroche - Théâtre de la Commune d'Aubervilliers - 4 mai 2009.jpg Серж Арош Франција „за епохалните опитни методи кои овозможуваат мерење и манипулација на поединечни квантни системи."[111]
David Wineland 2008crop.jpg Дејвид Вајнленд САД
2013 Francois Englert.jpg Франсоа Англер Белгија „за теориското откривање на механизмот кој придонесува кон нашето осознавање на потеклото на масата на субатомските честички, неодамна потврден со откривањето на фундаменталната честичка од опитите ATLAS и Компактен мионски соленоид (CMS) во Големиот хадронски судирач на CERN“[112]
Higgs, Peter (1929)3.jpg Питер Хигс Велика Британија
2014 Исаму Акасаки Јапонија „за измислувањето на делотворни светлечки диоди што даваат бела и штедлива светлина"[113]
Хироши Амано Јапонија
Professor Shuji Nakamura (Cropped).jpg Шуџи Накамура Јапонија
САД
2015 Takaaki Kajita 5171-2015.jpg Такаки Каџита Јапонија „за откривањето на неутринските осцилации, со кои се покажува дека неутрината имаат маса“[114]
Arthur B. McDonald 5193-2015.jpg Артур Мекдоналд Канада
2016 Дејвид Таулес  Обединето Кралство
 САД 		„за теориските откритија на тополошките фазни премини и тополошките фази на материјата“[115]
Данкан Холдејн  Обединето Кралство
 САД
Џон Костерлиц  Обединето Кралство
2017 Rainer Weiss - December 2006 (cropped).jpg Рајнер Вајс  САД „за решителниот придонес за ЛИГО детекторот и опсервациите на гравитационите бранови“[116]
Kip Thorne at Caltech.jpg Кип Торн  САД
05-0367-92D.hr.jpg Бери Бериш  САД
2018 Arthur Ashkin EM1B5678 (44417135450).jpg Артур Ешкин  САД „за епохалните откритија во полето на ласерската физика“[117]
Gérard Mourou (cropped).jpg Жерар Муру  Франција
Donna Strickland, OSA Holiday Party 2012.jpg Дона Стрикленд  Канада
2019 Jim Peebles.jpg Џим Пиблс  Канада
 САД 		„за теоретските откритија на полето на физичката космологија“ [118]
Michel Mayor.JPG Мишел Мајор  Швајцарија „за откривањето на вонсончева планета околу ѕвезда од типот на нашето сонце“
Didier Queloz at the ESO 50th Anniversary Gala Event - 01.jpg Дидје Кело  Швајцарија
2020 Roger Penrose at Festival della Scienza Oct 29 2011.jpg Роџер Пенроуз  Обединето Кралство „за откритието дека образувањето на црните дупки претставува крепко предвидување на општата теорија за релативноста“ [119]
Reinhard Genzel.jpg Рајнхард Генцел  Германија „за откривањето на супермасивно збиено тело во средиштето на нашата галаксија“
Андреја Гец  САД

Наводи[уреди | уреди извор]

Општи
  • „Сите добитници на Нобеловата награда за физика“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-08.
  • „Нобеловци по категории (физика)“. Енциклопедија Британика. Посетено на 2008-10-08.
Поединечни
  1. ↑ „Alfred Nobel – The Man Behind the Nobel Prize“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-29.
  2. ↑ „The Nobel Prize Awarders“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-29.
  3. ↑ „The Nobel Prize“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-29.
  4. ↑ „The Nobel Prize Amounts“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-29.
  5. ↑ „The Nobel Prize Award Ceremonies“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-29.
  6. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1901“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  7. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1902“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  8. ↑ 8,0 8,1 „Нобеловата награда за физика за 1903“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  9. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1904“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  10. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1905“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  11. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1906“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  12. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1907“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  13. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1908“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  14. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1909“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  15. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1910“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  16. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1911“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  17. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1912“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  18. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1913“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  19. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1914“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  20. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1915“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  21. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1917“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  22. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1918“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  23. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1919“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  24. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1920“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  25. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1921“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  26. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1922“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  27. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1923“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  28. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1924“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  29. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1925“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  30. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1926“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  31. ↑ 31,0 31,1 „Нобеловата награда за физика за 1927“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  32. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1928“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  33. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1929“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  34. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1930“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  35. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1932“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  36. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1933“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  37. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1935“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  38. ↑ 38,0 38,1 „Нобеловата награда за физика за 1936“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  39. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1937“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  40. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1938“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  41. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1939“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  42. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1943“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  43. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1944“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  44. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1945“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  45. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1946“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  46. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1947“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  47. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1948“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  48. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1949“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  49. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1950“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  50. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1951“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  51. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1952“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  52. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1953“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  53. ↑ 53,0 53,1 „Нобеловата награда за физика за 1954“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  54. ↑ 54,0 54,1 „Нобеловата награда за физика за 1955“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  55. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1956“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  56. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1957“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  57. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1958“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  58. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1959“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  59. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1960“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  60. ↑ 60,0 60,1 „Нобеловата награда за физика за 1961“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  61. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1962“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  62. ↑ 62,0 62,1 „Нобеловата награда за физика за 1963“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  63. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1964“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  64. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1965“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  65. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1966“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  66. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1967“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  67. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1968“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  68. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1969“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  69. ↑ 69,0 69,1 „Нобеловата награда за физика за 1970“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  70. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1971“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  71. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1972“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  72. ↑ 72,0 72,1 „Нобеловата награда за физика за 1973“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  73. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1974“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  74. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1975“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  75. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1976“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  76. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1977“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  77. ↑ 77,0 77,1 „Нобеловата награда за физика за 1978“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  78. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1979“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  79. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1980“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  80. ↑ 80,0 80,1 „Нобеловата награда за физика за 1981“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  81. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1982“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  82. ↑ 82,0 82,1 „Нобеловата награда за физика за 1983“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  83. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1984“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  84. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1985“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  85. ↑ 85,0 85,1 „Нобеловата награда за физика за 1986“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  86. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1987“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  87. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1988“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  88. ↑ 88,0 88,1 „Нобеловата награда за физика за 1989“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  89. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1990“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  90. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1991“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  91. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1992“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  92. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1993“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  93. ↑ 93,0 93,1 „Нобеловата награда за физика за 1994“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  94. ↑ 94,0 94,1 „Нобеловата награда за физика за 1995“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  95. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1996“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  96. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1997“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  97. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1998“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  98. ↑ „Нобеловата награда за физика за 1999“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  99. ↑ 99,0 99,1 „Нобеловата награда за физика за 2000“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  100. ↑ „Нобеловата награда за физика за 2001“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  101. ↑ 101,0 101,1 „Нобеловата награда за физика за 2002“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  102. ↑ „Нобеловата награда за физика за 2003“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  103. ↑ „Нобеловата награда за физика за 2004“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  104. ↑ 104,0 104,1 „Нобеловата награда за физика за 2005“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  105. ↑ „Нобеловата награда за физика за 2006“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  106. ↑ „Нобеловата награда за физика за 2007“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  107. ↑ 107,0 107,1 „Нобеловата награда за физика за 2008“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2008-10-09.
  108. ↑ 108,0 108,1 „Нобеловата награда за физика за 2009“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2009-10-06.
  109. ↑ „Нобеловата награда за физика за 2010“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2010-10-05.
  110. ↑ „Нобеловата награда за физика за 2011“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2011-10-04.
  111. ↑ „Нобеловата награда за физика за 2012“. Нобелова задолжбина. Посетено на 9 October 2012.
  112. ↑ „Нобеловата награда за физика за 2013 Press Release“ (PDF). Нобелова задолжбина. Архивирано од изворникот (PDF) на 2016-06-08. Посетено на 2013-10-08.
  113. ↑ „Нобеловата награда за физика за 2014“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2014-10-07.
  114. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2015“. Nobel Foundation. Посетено на 2015-10-05.
  115. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2016“. Nobel Foundation. Посетено на 2016-10-04.
  116. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2017“. The Nobel Foundation. 3 October 2017. Посетено на 3 October 2017.
  117. ↑ „Нобелова награда за физика 2018“. Нобелова задолжбина. Посетено на 2 October 2018.
  118. ↑ „Нобелова награда за физика 2019“. Нобелова задолжбина. Архивирано од изворникот на 8 октомври 2019. Посетено на 8 октомври 2019. (англиски)
  119. ↑ „Нобелова награда за физика 2020“. Нобелова задолжбина. Посетено на 6 October 2020.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

1901–1925
Nobel Prize.png
1926–1950
1951–1975
1976–2000
2001–денес
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Нобелова_награда_за_физика&oldid=4947693“