Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 121.141 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Синдром на стекнат имунолошки дефицит — болест која претставува последен стадиум на ХИВ вирусот кој се карактеризира со прогресивно слабеење на имунолошкиот систем со што пациентите се подложени на голем број инфекции и тумори. Сидата е акроним на францускиот назив за синдром на стекнат имунолошки дефицит (фран. Syndrome d'immunodéficience acquise), а AIDS потекнува од англискиот назив Acquired Immunodeficiency Syndrome.

Постои разлика помеѓу поимите - ХИВ позитивно лице и лице болно од СИДА. Тоа се две поврзани но различни работи кои често погрешно се поистоветуваат. ХИВ позитивното лице е заразено од ХИВ вирусот што не значи дека има сида. До појавата на болеста може да помине период од две до десет години. ХИВ позитивно лице може да изгледа потполно здраво, способна за физичка работа или било која друга активност.

Вирусот најчесто се пренесува преку полов однос, а има случаи каде што е пренесен преку доаѓање во контакт со заразена крв, преку заразена мајка во текот на бременоста(каде што вирусот се пренесува на детето), преку доење на дете од страна на заразена мајка, пораѓање итн. Вирусот не може да биде пренесен преку секојдневните социјални контакти, ниту преку животни. Со цел за превенција, во многу земји ширум светот се спроведуваат различни активности во едукацијата на луѓето за начинот на пренесување на вирусот и мерките кои се превземаат за да не би дошло до инфекција.Засега не постои лек или вакцина кои загарантирано можат да го излечат вирусот. Сепак, антиретровиралните лекови можат да го продолжат периодот на траење на инфекцијата пред нејзиното мутирање во фаза на сида. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Езерце во пределен парк кај Дујсбург, Германија
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

...дека островот Градиште во Тиквешкото Езеро е прогласен за културно наследство на Македонија поради остатоците од утврдената античка населба Град Тиквеш која се наоѓала на тоа возвишение?
...дека песната „Благуњо дејче, пожаранче“ ја опева неостварената љубов на Аце Абаџијата кон познатата убавица Благуња Ѓолова (1889 - 1956), родум од гостиварско Пожаране?
...дека Јужен Судан е најмладата држава во светот?
...дека скопската Саат-кула е првата саат-кула во Османлиското Царство, а нејзиниот часовник е донесен вo XVI век од новоосвоениот град Сигет во Унгарија?
...дека историскиот Насредин Оџа (1208 ― 1285) бил суфија кој живеел во Акшехир, Средна Анадолија?
...дека во Македонија традиционално се користеле кирилични бројки наместо подоцна воведените арапски?
...дека врвот Тумба на Беласица е тромеѓа помеѓу Вардарска, Егејска и Пиринска Македонија?
...дека Балканскиот Полуостров е нарчен по Стара Планина, чие турско име е „Балкан“?
...дека Битола е основана од кралот Филип II Македонски?
...дека Пафнутиј Чебишов (1821 – 1894) се смета за татко на руската математика?
...дека зборот савана е од таинско потекло и првично се однесувал на рамничарски подрачја во Панама каде денес нема таков биом?
...дека буковите шуми во долината на Длабока Река во Мавровско се прогласени за светско наследство на УНЕСКО?
...дека пред да се самоубие, англискиот неокласицистички сликар Џон Вилијам Годвард напишал „на светов нема доволно место за мене и Пикасо“?
...дека големиот древномакедонски војсководец Кратер е роден кај Рупишта, Костурско?
...дека планетата Венера македонскиот народ ја нарекувал „Обденица“
...дека бамбусот е најбрзорастечко растение на светот, и може да расте по еден метар дневно?
...дека францускиот астроном Никола Луј де Лакај открил дури 14 соѕвездија?
...дека Хенри VI станал крал на возраст од само 9 месеци?
...дека ѕвезденото јато Плејади македонскиот народ го нарекувал „Квачка“?
...дека Гренланд е најголемиот остров на светот?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 4 декември 2021 г.

Настани:

1993

На изборниот Архиепископско-црковен народен собир на МПЦ, што се одржа во катедралниот храм на охридските архиепископи „Св. Софија“, во Охрид, Митрополитот Повардарски Господин Михаил, е избран за поглавар на Македонската православна црква, станувајќи Господин Господин Михаил.

1993

Сооронбај Жеенбеков станува престедател на Киргистан.

Родени:

1735	Јосиф Николај Лауренти — австриски природонаучник.
1795	Томас Карлајл — шкотски сатиричар, есеист и историчар.
1875	Рајнер Марија Рилке — германски поет.
1893	Аугуст Цесарец — хрватски револуционер и писател.
1930	Џим Хол — американски џез-музичар.
1955	Касандра Вилсон — американска џез-музичарка и пејачка.
1956	Бернард Кинг — американски кошаркар.
1962	Александар Литвиненко — агент во КГБ и ФСБ.
1963	Сергеј Бубка — украински и советски атлетичар.
1964	Мариса Томеи — американска глумица.
1972	Хауард Ајсли — американски кошаркар.
1982	Сергеј Горбок — руски ракометар.
1996	Диого Жота — португалски фудбалер.

Починале:

1334	Јован XXII — римски папа.
1547	Хернан Кортес — шпански конквистадор.
1642	Арман Жан ди Плеси Ришелје — француски државник, кардинал и Прв министер на кралот Луј XIII.
1679	Томас Хобс — англиски филозоф, претставник на класичниот англиски емпиризам.
1798	Лујџи Галвани — италијански физичар.
1932	Густав Мајринк — австриски писател.
1945	Томас Хант Морган — американски биолог, основач на генетиката.
1976	Бенџамин Бритен — англиски композитор и пијанист.
1993	Френк Запа — американски рок-музичар.
1995	Петар Глигоровски — македонски сликар.
2011	Сократес — бразилски фудбалер.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич