Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 103.237 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Казахстан (казашки: Қазақстан, руски: Казахстан) — независна држава во Средна Азија и делумно во Источна Европа. Казахстан е најголемата држава во светот без излез на море, а деветта најголема држава во светот по површина со своите 2 724 900 километри квадратни. Казахстан е трансконтинентална држава, каде голем дел од источните и средишните предели се наоѓаат во Азија, а делови од западните предели се во Европа. Казахстан е најдоминантна држава во економска смисла во Средна Азија, која допринесува со 60% од БНП на регионот. Тоа се должи првенствено на индустријата со нафта и гас, но и големите количини природни ресурси.

Официјално државата е демократска, секуларна и уставна република со богато културно наследство. Казахстан се граничи со Русија, Кина, Киргистан, Узбекистан и Туркменистан, и исто така има излез на Касписко Езеро. Географската разновидност на државата вклучува низини, степи, тајги, кањони, планини, делти и пустини. Според проценките за 2018 година, Казахстан има население од 18.3 милиони жители. Имајќи ги предвид бројот на население и вкупната површина се увидува дека Казахстан спаѓа во групата на држави со слаба населеност. Главен град на Казахстан е Нур-Султан (порано: Астана), а најголем град, кој воеднo бил и главен град, е Алмати.

Територијата на Казахстан била историски населена од различни турски (туркиски) номади кои биле под управа на различни турски држави. Во XIII век територијата потпаднала под монголска управа во рамките на Монголската Империја под раководство на Џингис Хан. До XVI век Казаците се оформиле како посебна етничка група, поделени на три подгрупи односно територијално потекло. Русите започнале да навлагаат во казашките степи во XVIII и до средината на XIX век во пракса ја контролирале целата територија на Казахстан. Тогаш Казахстан потпаднал под управа на Руската Империја. По Руската револуција од 1917 година територијата на Казахстан била преуредувана под различни автономни единици. Менувањето на локалните автономни управи завршило со основањето на Казашката Советска Социјалистичка Република во 1936, како интегрален дел на Советскиот Сојуз. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Светилникот Анива на островот Сахалин, Русија.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

...дека преспанското село Стење има 5 цркви и 6 археолошки наоѓалишта?
...дека дабот му припаѓа на семејството на буките (Fagaceae)?
...дека островот Свети Мартин во Карипското Море е поделен на меѓу Франција и Холандија?
...дека средновековниот утврден град Женско во Кукушко бил така наречен бидејќи имал толку силни кули и бедеми, што можеле да го бранат жени?
...дека Горчливото Езеро во Кукушко, Егејска Македонија е трипати посолено од Мртвото Море?
...дека Александар Македонски се образувал три години кај филозофот Аристотел во неговото училиште „Миески нимфеј“ кај селото Копаново во Негушко, Егејска Македонија.
... дека унгарскиот јазик има дури 18 падежи?
... дека општината Барле-Хертох ја има најсложената државна граница во светот, со бројни енклави и ексклави на Белгија и Холандија една во друга?
... дека некогашното Маличко Езеро, помеѓу Охридското Езеро на север и градот Горица (Корча) на југоисток, е исцедено во 1940-тите во борба против маларијата?
... дека најголемото езеро во Британија, Лох Неј, е во сопственост на Ерлот од Шафтсбери?
... дека геолошкиот период јура е наречен по планинскиот венец Јура меѓу Франција и Швајцарија, како нејзино типско подрачје?
... дека ентомологијата е гранка на зоологијата која се занимава со изучување на инсектите?
... дека Плимут на островот Монтсерат е единствениот главен град на светот без жители?
... дека според една теорија, кратовското село Шлегово е наречено по германските рудари доселени од областа Шлеска?
... дека Прусија како политички ентитет престанала да постои дури во 1947 година?
... дека гавранот е песнопојна птица, иако неговото гракање е непријатно за човечките уши?
... дека Лахта-центарот во Санкт Петербург е највисока градба во Европа со 462 м?
... дека и покрај класичниот османлиски изглед, џамијата „Чамлиџа“ во Истанбул е изградена во 2019 година?
... дека руско-германската вселенска опсерваторија „Спектар-РГ“ се очекува да даде слика за 100.000 јата од галаксии?
... дека островот Калата во езерото Калиманци е дел од антички утврден град?
... дека половината сојузни држави на САД носат имиња добиени од домородните американски јазици?

aрхива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 9 декември 2019 г.

Настани:

1824	Легендарниот латиноамерикански водач Симон Боливар во историската битка кај Ајакучо, во Перу ја порази шпанската војска.
1905	Во Франција со декрет е извршено одвојувањето на државата и црквата.
1940	Втора светска војна: Во Северна Африка почна офанзивата на VIII Bританска армија против германските окупациони трупи.
1961	Тангањика, поранешната британска колонија, стана независна држава во рамките на Комонвелтот, а од 09.12.1962 година стана Република. Две години подоцна, на 26.04.1964 година со обединувањето на Тангањика и на Занзибар настана Обединета Република Танзанија.
1997	Во Брисел, генералните директори на царинските служби на Белгија и Македонија, Илија Илоски и Ван Валегем, парафираа Спогодба за царинска соработка.

Родени:

1594	Густав II Адолф — крал на Шведска.
1608	Џон Милтон — англиски поет.
1881	Воин Поповиќ-Вук — војвода на Српскиот комитет на четничката акција.
1842	Петар Кропоткин — руски мислител, теоретичар на анархизмот.
1895	Долорес Ибарури - Ла Пасионарија — шпанска револуционерка, учесничка во шпанската граѓанска војна.
1916	Кирк Даглас — американски глумец, режисер и продуцент.
1951	Драган Пантелиќ — југословенски и српски фудбалер.
1953	Џон Малкович — американски глумец и режисер.
1962	Фелисити Хафман — американска глумица.
1969	Биксант Лизаразу — баскиско-француски фудбалер.
1980	Рајдер Хесједал — канадски велосипедист.
1986	Матијас Франк — швајцарски велосипедист.

Починале:

1565	Пиј IV — римски папа.
1669	Климент IX — римски папа.
1910	Лаза Костиќ — српски писател и преведувач, родоначалник на српската авангардна лирика.
1916	Нацуме Сосеки — јапонски писател.
1943	Никола Парапунов — македонски револуционер.
1944	Андреј — грчки принц.
1977	Кларис Лиспектор — бразилска писателка.
1993	Дани Бланчфлауер — северноирски фудбалер, тренер и новинар.
2008	Дражан Јерковиќ — хрватски и југословенски фудбалер.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — Централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — Проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект - освен на македонски, Википедија е достапна и на 285 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич