Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 106.544 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Исламска уметност — уметничките дела создадени од времето на хиџрата (622 година од христијанската ера), па сé до XIX век, на територија која се протега од Шпанија сé до Индија на која живее население што е дел од исламската култура.

Уметноста создадена во контекст на исламскиот свет претставува одредено стилско единство што се должи на движењето на уметниците, трговците, нарачателите на уметнички дела како и на самите уметничките дела. Употребата на едно заедничко писмо низ целата исламската цивилизација и развојот на калиграфијата ја зајакнува оваа идеја на единство. Други елементи исто така се истакнуваат како на пример истакнувањето на декоративните елементи во архитектурата, важноста на геометријата и таписериските декорации. Сепак, широкиот спектар на форми и декорации, согласно земји и епохи, често доведува до тоа повеќе да се зборува за „уметности на исламот“ отколку за една единствена „исламска уметност“. Според Олег Грабар, уметноста на исламот, може да се дефинира само како „серија ставови во однос на самиот процес на уметничко творештво“. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Купола на катедралата „Богородица — Кралица на светот“ во Монтреал, Канада. Црквата е смалена верзија на базиликата „Св. Петар“ во Рим.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

...дека Моштенците се подгрупа на македонскиот народ која живее во јужниот дел на Р. Македонија и поголем број села во Егејска Македонија?
...дека ѕвездата VY Големо Куче е дури три милијарди пати поголема од нашето Сонце?
...дека единствениот познат организам кој се смета за биолошки бесмртен е медузата Turritopsis nutricula?
... дека поимот кварц е германска варијанта на полското kwardy, што значи „тврд“, и го има истиот корен како македонскиот збор?
... дека тврдината Маркови Кули (Чрнче) на планината Водно датира од VI век?
...дека целиот југ на Бангладеш се состои од огромното устие на реката Ганг?
... дека градот Скопје почнал да користи електрична енергија во 1909 година?
... дека патната мрежа на Македонија има вкупна должина од дури 14.182 километри?
... дека францускиот двокрилец од марката „Потез 29“ (Potez 29) станал првиот комерцијален патнички авион во Македонија, кој почнал да го опслужува Скопскиот аеродром во 1928 г. со превозникот „Аеропут“?
...дека галаксијата GN-z11 е најдалечниот и најстариот пронајден астрономски објект во вселената, на растојание од 32 милијарди светлосни години од Земјата?
...дека црната чума дошла во Европа преку џеновските трговци од Кафа (денешна Феодосија) во Крим, кога монголската војска ги катапултирала заразените тела на мртвите војници при опсадата на градот?
... дека земјата Црна Гора е наречена по планината Ловќен која во минатото била прекриена со густи темни шуми?
...дека некогашните Ниски Земји прераснале во денешните држави Белгија, Луксембург и Холандија, како и областа Француска Фландрија?
...дека првиот христијанин во Европа, Лидија Македонката, е покрстена во Филипи кај денешното с. Рахче во Кавалско, Егејска Македонија?
...дека селото Центар Жупа изворно се нарекувало Вапа — поим во непосредно сродство со санскритскиот збор vāpī, што значи „долго блато“?
... дека Хипарх (II век п.н.е.) се смета за основоположник на тригонометријата?
... дека селото Долни Дисан во Неготинско има исклучително палеонтолошко наоѓалиште, каде се откопани коски од камили, жирафи, лавови, хиени, мастодонти и хипариони стари 10 милиони години?
...дека историско-географската област Мрвачко во Егејска и Пиринска Македонија го носи името на македонската етнографска група Мрваци, така наречени поради трошките и правот врз нивната облека бидејќи се занимавале со рударство?
...дека Општина Прилеп е најголемата општина во Македонија по површина?
... дека едноотворните (клунарите и клунестите ежови) се единствените цицачи што несат јајца?
...дека во Африка има дури 535 јазици од групата банту?
...дека руската песна „Калинка“ не е изворна народна песна, туку композиција на Иван Ларионов од 1860 г.?
... дека според едно старо предание, во реката Брегалница, на подножјето на Плачковица живеел воден змеј, кој имал задача од пајонските кралеви да го брани Светиот Град од непријателите?
... дека Јелоустоун е првиот национален парк во светот, отворен во 1872 година?
... дека според една претпоставка, мегленското село Преб’диште е наречено по Пребонд, кнезот на македонските Словени?
... дека морската милја е единица за должина која изнесува околу една лачна минута географска должина долж некој меридијан?
... дека преспанското село Стење има 5 цркви и 6 археолошки наоѓалишта?

aрхива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 3 јули 2020 г.

Настани:

321	Римскиот цар Константин I, првиот римски владетел со христијанска вера, ја прогласува неделата за ден за одмор и верски обреди.
1583	Рускиот цар Иван Грозни го убива, во настап на гнев, својот син и престолонаследник Димитриј.
1881	Под притисок на Велика Британија, Турција потпишува договор со Грција, со кој Грција ги добива Тесалија како и делови на Епир.
1900	Полета првиот дирижабл конструиран од Фердинанд Цепелин.
1908	Командантот на турскиот гарнизон во Ресен, Нијази-беј, со неговите единици излегол во илегала, со што започнала Младотурската револуција.
1944	Црвената армија го ослободила Минск, заробувајќи 100.000 германски војници.
1949	Во Скопје, во Македонскиот народен театар била изведена премиерата на операта „Продадената невеста“ од Беджих Сметана, а диригент бил Трајко Прокопиев.
1962	По 132 години поминати како француска колонија, Алжир се стекнал со независност.
1973	Во Хелсинки бил отворен министерскиот состанок за подготовка на Конференцијата за безбедност и соработка во Европа (КЕБС).
1984	Завршил најголемиот штрајк во историјата на СР Германија, во кој учествувале 550.000 металски работници.
1995	Југославија станала европски кошаркарски шампион.

Родени:

1421	Џовани ди Козимо де Медичи — италијански банкар.
1423	Луј XI — француски крал.
1883	Франц Кафка — чешки писател.
1894	Зинаида Рајх - руска и советска глумица, сопруга на Сергеј Есенин и на Всеволд Меерхолд.
1902	Виторио де Сика — италијански филмски режисер и артист.
1927	Кен Расел — англиски филмски режисер.
1934	Славка Арсова — македонски поет и писател за деца.
1935	Харисон Шмит — американски космонаут.
1939	Љубивое Ршумовиќ — српски поет.
1942	Најдо Георгиевски — македонски поет.
1948	Вади Садех — либанско-австралиски поет.
1949	Емилија Масларова — бугарски политичар.
1953	Драган Великиќ — српски писател.
1960	Винс Кларк — англиски електро-поп музичар.
1961	Чедомир Јаневски — македонски фудбалер и тренер.
1962	Том Круз — американски глумец.
1968	Рамуш Харадинај — поранешен водач на ОВК и премиер на Косово.
1971	Џулијан Асанж — австралиски новинар и интернетски активист.
1980	Тарас Данко — украински борач.
1984	Николас Роуш — ирски велосипедист.
1987	Себастијан Фетел — германски возач на Формула 1.
1990	Фабио Ару — италијански велосипедист.

Починале:

683	Лав II — римски папа од 17 август 682 до 3 јули 683. По неговот избирање за папа, ја објавил анатемата против монотелитизмот, донесена на Шестиот вселенски собор. Во негово време биле потиснати Лангобардите.
1918	Мехмед V — султан на Отоманското Царство.
1969	Брајан Џонс — англиски музичар (поранешен член на The Rolling Stones).
1971	Џим Морисон — американски музичар и поет, член и основач на The Doors.
1977	Александар М. Волков — руски математичар и романсиер.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — Централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — Проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект - освен на македонски, Википедија е достапна и на 299 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич