Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 89.874 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Пума — цицач од фамилијата Мачки која живее во Америка. Оваа голема осамена мачка има поширок ареал од сите други животни на западната полутопка, распространета од Јукон во Канада, до јужниот дел на Андите во Јужна Америка. Пумата е многу прилагодлив вид и може да се најде во секое поголемо американско живеалиште. Пумата е втора најтешка мачка на американскиот континент по јагуарот, a четвртa во светот заедно со леопардот, по тигарот, лавот и јагуарот, иако е повеќе во сродство со помалите мачки.

Како вешт грабливец, пумата има широк спектар на пленови. Основен извор на храна му се копитарите како елен, лос, муфлон, како и домашно говедо, коњи, овци, пред се во северните делови на неговиот ареал, но лови и мали инсекти и глодари. Пумата претпочита живеалишта со густи грмушки и камени површини за прикрадување, но може да живее и на отворен простор. Таа е територијално животно и преживува во мала бројност на популацијата. Големината на индивидуалната територија зависи од теренот, вегетацијата и изобилството на плен. Иако тоа е голем грабливец, не е секогаш доминантен вид во неговиот ареал кога се натпреварува за плен со други грабливци како што се јагуарот, сивиот волк, американската црна мечка и гризли мечката. Пумата е самотна мачка и обично ги избегнува луѓето. Нападите врз луѓето се ретки, и покрај скорешната зачестеност. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика и снимка на денот
Многулистен волчјак (Lupinus polyphyllus)	Пушти снимка Враќањето на грофот Спирохет (1973) — пропагандна анимација на американската воена морнарица за подигање на свеста за полово преносливите болести, особено сифилисот.
други избрани слики	други избрани снимки

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

...дека во САД има дури 31 округ со името Вашингтон?
...дека Африка се протега на сите четири полутопки?
...дека молњата при удар достигнува темепратура од 30.000 келвини, петпати поголема од онаа на површината на Сонцето?
...дека во Дихово, Битолско во 1883 г. е отворена првата текстилна фабрика на Балканот?
...дека селото Центар Жупа изворно се нарекувало Вапа — поим во директно сродство со санскритскиот збор vāpī, што значи „долго блато“?
...дека Општина Прилеп е најголемата општина во Македонија по површина?
...дека во Кина живеат 56 официјално признаени народности?
...дека Скопје лежи на ист напоредник со северна Јапонија (Хокаидо)?
...дека големиот македонски војсководец Кратер е роден кај Хрупишта, Костурско?
...дека кон крајот на 1940-тите, Тетово имал воен аеродром, своевремено најмодерен на целиот Балкански Полуостров?
...дека молецот Neopalpa donaldtrumpi е наречен по американскиот претседател Доналд Трамп поради сличноста во „фризурите“?
...дека врвниот кварк е најмасивната елементарна честичка во природата, тешка колку цел атом на волфрамот?
...дека Греамовата Земја на Антарктикот има крајбрежен нунатак (чука) наречен Итар Пејо во чест на македонскиот народен јунак?
...дека пробиштипското селото Лесново лежи во јасно сочуван фосилен кратер на вулканска купа, позната како Лесновска Купа?
...дека според легендата на мештаните, името на ресенското село Арвати, близу Преспанското Езеро потекнува од народот Хрвати?
...дека со должина од 27 м, реката Репруа во Апхазија е веројатно најкратката на светот?
...дека преспанското село Стење има 5 цркви и 6 археолошки наоѓалишта?
...дека името на денешната скопска населба Црниче потекнува од средновековната тврдина Чрнче на Водно?
...дека ентомологија е науката што се занимава со проучување на инсектите?
...дека синапсидите се нарекуваат и „працицачи“ бидејќи се сметаат за најрани предци на цицачите?
...дека галаксијата GN-z11 е најдалечниот и најстариот пронајден астрономски објект во вселената, на растојание од 32 милијарди светлосни години од Земјата?

aрхива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 26 јуни 2017 г.

Настани:

1541	Во Лима, денес главен град на Перу, е убиен конквистадорот Франциско Пизаро.
1819	Патентиран е велосипедот.
1941	Во околината на Разлог Никола Парапунов ја формирал првата партизанска чета на територијата на фашистичка Бугарија.
1945	На конференција во Сан Франциско, делегати од 50 земји ја потпишале Повелбата за основање на Обединетите Нации.
1948	Студена војна: Западните сојузници воспоставиле воздушен мост до Западен Берлин, по блокадата на патишатата од страна на СССР.
1948	Вилијам Шокли го патентирал транзисторот.
1959	Отворен е пловниот пат помеѓу реката Сент Лоренс и Големите езера.
1960	Мадагаскар, претходно под управа на Франција, стекнал независност.
1963	Џон Ф. Кенеди го одржал својот најпознат говор - „Ich bin ein Berliner“.
1976	Во Торонто е отворена телевизиската кула ЦН Тауер, во тоа време највисоката градба во светот.
2000	Меѓународниот тим на научници го објавил епохалното научно откритие - мапата на човечките гени.
2015	Врховниот суд на САД ги озаконил истополовите бракови на ниво на цела држава.

Родени:

1730	Шарл Месје — француски астроном, автор на Месјеовиот каталог.
1805	Џузепе Мацини — италијански револуционер и демократ.
1824	Вилијам Томсон Келвин — англиски научник во полето на термодинамиката, електродинамиката, механиката и хидродинамиката.
1841	Паул Валот — германски архитект од хугенотско потекло, најпознат како автор на зградата на Рајхстагот во Берлин.
1856	Макс Штирнер — германски филозоф, анархист.
1869	Владимир Ласкарев — руски геолог и палеонтолог.
1892	Перл Бак — американска писателка, добитник на Нобелова награда.
1898	Вили Месершмит — германски конструктор на авиони.
1908	Салвадор Алјенде — социјалистички претседател на Чиле од 1970 до 1973.
1933	Клаудио Абадо — италијански диригент.
1936	Коста Пеев — македонски славист.
1947	Петер Слотердајк — германски филозоф и писател.
1955	Мик Џонс — британски гитарист.
1968	Паоло Малдини — италијански фудбалер.
1970	Крис О'Донел — американски актер.
1976	Ед Јовановски — канадски хокеар од македонско потекло.
1985	Стефан Пулис — француски велосипедист.
1987	Самир Насри — француски фудбалер.
1993	Аријана Гранде — американска пејачка и глумица.

Починале:

363	Јулијан — последниот римски цар со паганска вера.
1541	Франциско Пизаро — шпански конквистадор.
1810	Жозеф Мишел Монголфје — француски изумител.
1836	Клод Жозеф Руж де Лил — француски офицер, автор на „Марселезата“.
1882	Ернест Теодор Хофман — германски писател, композитор, цртач, судија и професор по музика.
1905	Јанко Веселиновиќ — српски писател.
1956	Клифорд Браун — американски џез-музичар.
1984	Мишел Фуко — француски филозоф на постструктурализмот и постмодернизмот.
1994	А. ден Долард — холандски писател на македонска тематика.
2005	Љутви Сејфула — македонски актер.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · комуникација · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — Централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — Проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект - освен на македонски, Википедија е достапна и на 285 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич