Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 148.623 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Знамето на Мамелучкиот Султанат според Каталонскиот атлас и картата на Анџелино Далорто
Знамето на Мамелучкиот Султанат според Каталонскиот атлас и картата на Анџелино Далорто

Мамелучки Султанат — држава која владеела со Египет, Левант и Хиџаз (западна Арабија) од средината на 13. до почетокот на 16. век. Султанатот бил управуван од воена каста на мамлуци (војници робови) на чело со султанот, а абасидските калифи биле номинално суверени. Султанатот бил основан со соборувањето на Ајубидската династија во Египет во 1250 година а земјата престанала да постои по војната со Отоманското Царство во 1517 година. Историјата на Мамлуците генерално е поделена на турски или бахриски период (1250-1382) и черкески или бурџиски период (1382-1517), наречен по доминантната етничка припадност или корпус на владејачките Мамлуци во текот на овие соодветни периоди.

Првите владетели на султанатот потекнувале од мамелучките полкови на ајубидскиот султан ас-Салих Ајуб (вл. 1240–1249), узурпирајќи ја власта од неговиот наследник во 1250 година. Мамелуците под султанот Кутуз и Бајбарс ги поразиле Монголите во 1260 година, запирајќи го нивното ширење кон југ. Тие потоа ги освоиле или стекнале власт над сириските кнежевства на Ајубидите. До крајот на 13 век, преку напорите на султаните Бајбарс, Калавун (вл. 1279–1290) и ел-Ашраф Калил (вл. 1290–1293), ги освоиле државите на крстоносците, се прошириле во Макурија (Нубија), Киренаика, Хеџаз и јужна Анадолија. Тогаш султанатот доживеал долг период на стабилност и просперитет за време на третото владеење на ел-Насир Мухамед (владеел 1293–1294, 1299–1309, 1310–1341), пред да отстапи место на внатрешните судири што го карактеризираат наследувањето на неговите синови, кога вистинската власт ја држеле високи емири. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Верник како ѝ пали свеќа Богородица Долинска на островот Маргарита, Венецуела.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Биста на царот Максимин
Биста на царот Максимин
На денешен ден…

Денес е 26 јануари 2025 г.

Настани:

1531  Лисабон го погодил катастрофален земјотрес при што загинаале околу 30.000 луѓе.
1788  736 затвореници од Англија пристигнале во Австралија, во Порт Џексон (денешен Сиднеј), и ја формирале првата европска колонија на новиот континент. Ден на Австралија.
1827  Перу прогласи независност.
1841  Прогласена британска сувереност над Хонгконг. По шест дена Кина била принудена да го отстапи на Велика Британија.
1905  Кај Преторија во Јужна Африка откриен е „Калинан“, најголемиот дијамант во светот, со вредност од 3.106 карати.
1934  Потпишана е германско-полска изјава за ненапаѓање и за мирно решавање на споровите. Со тоа Хитлер доби безбедност на исток и можеше да тргне во освојување на Подунавје. Излегувањето на Полска од францускиот блок значеше голема пукнатина на европскиот систем на колективна безбедност и успех на Хитлер.
1942  Втора светска војна: САД упатија први сили во Европа, во која во тоа време војна се водеше само на Источниот фронт и на подрачјето на Југославија. Трупите беа стационирани во Северна Ирска.
1946  Излезе од печат првата граматика на македонски јазик што ја напиша професорот Круме Кепески.
1950  Индија формално е прогласена за Република во рамките на Британскиот комонвелт.
1993  Вацлав Хавел е избран за прв претседател на Чешка.
1994  Романија стана прва поранешна членка на Варшавскиот пакт која со НАТО пактот потпиша Документ „Партнерство за мир“.
1994  Во Рим, Република Македонија е примена за полноправен член на Меѓународен фонд за земјоделски развој (ИФАД).
1996  Американскиот сенат го одобри договорот „Старт-2“ за намалување на бројот на американските и руските јадрени ракети.
2015  Алексис Ципрас од Коалицијата на радикалната левица (СИРИЗА) станува Премиер на Грција.

Родени:

1494  Иполита Марија Сфорца — ќерка на Џан Галеацо Сфорца.
1847  Џон Бејтс Кларк — американски економист.
1917  Антонио Каладо — бразилски писател и новинар.
1919  Валентино Мацола — италијански фудбалер.
1925  Пол Њуман — американски филмски глумец и режисер.
1928  Роже Вадим — француски филмски режисер.
1939  Ѓело Јусиќ — хрватски композитор, аранжер, диригент и гитарист.
1950  Ратислав Ѓелмаш — српски и југословенски рок-тапанар.
1951  Јармила Кратохвилова — чехословачка атлетичарка.
1951  Енди Хамел — американски поп-рок музичар, член на групата Биг стар (Big Star).
1953  Лусинда Вилијамс — американска пејачка.
1955  Еди ван Хален — американски рок-гитарист, член на групата Ван Хејлен (Van Halen).
1959  Александар Станковски — македонски уметник.
1959  Салвадро Санчес — мексикански боксер.
1963  Милко Ѓуровски — југословенски и македонски фудбалер и тренер.
1963  Жозе Мурињо — португалски фудбалер и тренер.
1973  Брендан Роџерс — северноирски фудбалер и тренер.
1975  Анабела — српска пејачка.
1977  Винс Картер — американски кошаркар.
1981  Хуан Хосе Аедо — аргентински велосипедист.
1984  Јуриј Трофимов — руски велосипедист.
1987  Себастијан Џовинко — италијански фудбалер.
1987  Ригоберто Уран — колумбиски велосипедист.
1987  Гојко Качар — српски фудбалер.
1990  Петер Саган — словачки велосипедист.
1991  Николо Мели — италијански кошаркар.
1991  Алекс Сандро — бразилски фудбалер.
2000  Нуно Тавареш — португалски фудбалер.

Починале:

1823  Едвард Џенер — пронаоѓач на вакцината против големи сипаници.
1864  Лео фон Кленце — германски неокласичен архитект.
1961  Сотир Ставридис — македонски хирург и уролог.
1990  Ава Гарднер — американска глумица.
1996  Јосиф Бродски — руски и американски поет.
2000  Дон Баџ — американски тенисер.
2020  Коби Брајант — американски кошаркар.
2024  Горан Петровиќ — српски писател, член на САНУ.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич