Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 152.982 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Уметничко толкување кое го прикажува животот на масивна ѕвезда како јадрено соединување ги претвора полесните елементи во потешки. Кога соединувањето повеќе не создава доволно притисок за да се спротивстави на гравитацијата, ѕвездата брзо колабира и настанува црна дупка. Теоретски, енергијата може да се ослободи за време на колапсот долж оската на вртење за да настане гама-изблик.
Уметничко толкување кое го прикажува животот на масивна ѕвезда како јадрено соединување ги претвора полесните елементи во потешки. Кога соединувањето повеќе не создава доволно притисок за да се спротивстави на гравитацијата, ѕвездата брзо колабира и настанува црна дупка. Теоретски, енергијата може да се ослободи за време на колапсот долж оската на вртење за да настане гама-изблик.

Гама-изблик — неизмерна енергетска експлозија кои се забележани во далечните галаксии, кои се најсветлите и најкрајните експлозивни настани во целиот универзум, како што ги опишува НАСА, изблиците се како „најмоќна класа на експлозии во универзумот“. Тие се најенергичните и најсветлите електромагнетни настани од Големата експлозија. Гама-изблиците може да траат од десет милисекунди до неколку часа. По првичниот блесок на гама-зраците, емитуван е „проследен сјај“, кој е подолготраен и обично е емитуван на подолги бранови должини (рендгенски, ултравиолетови, оптички, инфрацрвени, микробранови и радио).

Гама-изблиците првпат биле откриени во 1967 година од сателитите Вела, кои биле дизајнирани да забележуваат тајни тестови за јадрено оружје; по темелна анализа, ова било објавено во 1973 година. По нивното откритие, стотици теоретски модели биле предложени за објаснување на овие изблици, како што се судирите меѓу кометите и неутронските ѕвезди. Малку информации биле достапни за да бидат потврдени овие модели сè до откривањето на првите рендгенски и оптички последователни блесоци во 1997 година и директно мерење на нивните црвени поместувања со помош на оптичка спектроскопија, а со тоа и нивните растојанија и енергетски излези. Овие откритија, и последователните студии на галаксиите и суперновите поврзани со изблиците, ја разјасниле оддалеченоста и сјајноста на гама-изблиците, дефинитивно ставајќи ги во далечните галаксии. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Германската корвета „Аркона“ во Нагасаки, 1897 г.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Моштенска носија од селото Бач
Моштенска носија од селото Бач
На денешен ден…

Денес е 13 јуни 2025 г.

Настани:

313  Римските совладетели Константин I и Лициниј го издаваат Миланскиот едикт со кој гарантираат верска толеранција. Со тоа запираат вековните прогони на христијаните.
1894  Пуштена е во сообраќај железничката линија Битола - Солун.
1944  Втора светска војна: Германија започна да го бомбардира Лондон со ракети „Фау-1“ (V-1).
1956  Последните британски трупи ги напуштија базите кај Суецкиот Канал, препуштајќи му го, по 74 години, овој воден пат на Египет.
1973  Во Париз, САД, Северен Виетнам, Јужен Виетнам и ослободителното движење Виетконг потпишаа Договор за прекин на огнот.
1983  Американското вселенско летало Пионир 10 ја помина орбитата на Нептун. Тој претставува првото вселенско летало од Земјата кое го напуштило Сончевиот Систем.
1993  Ким Кемпбел стана прва жена премиер во историјата на Канада.
2017  Излегол последниот број на дневниот весник „Дневник“.

Родени:

1831  Џејмс Кларк Максвел — шкотски физичар и математичар.
1865  Вилијам Јејтс — ирски писател.
1884  Антон Дрекслер — германски нацистички водач.
1888  Томо Смилјаниќ - Брадина — македонски и српски етнограф.
1894  Жак-Анри Лартиг — француски фотограф и сликар.
1897  Паво Нурми — фински атлетичар.
1899  Карлос Чавес — мексикански композитор.
1911  Луис Алварес — американски физичар, добитник на Нобеловата награда.
1915  Дон Баџ — американски тенисер.
1928  Џон Форбс Неш — американски математичар.
1943  Душко Локин — хрватски поп-пејач.
1944  Бан Ки Мун — корејски дипломат, генерален секретар на Обединетите Нации.
1947  Саво Климовски — македонски универзитетски професор и политичар.
1950  Радимир Михајловиќ - Точак — српски и југословенски рок-гитарист.
1951  Васил Дрвошанов — македонски поет.
1955  Алан Хансен — шкотски фудбалер.
1957  Ринат Дасаев — руски и советски фудбалер.
1959  Бојко Борисов — премиер на Бугарија.
1964  Шарунас Марчуљонис - литвански и советски кошаркар.
1980  Хуан Карлос Наваро — шпански кошаркар.
1980  Флоран Малуда — француски фудбалер.
1982  Кенениса Бекеле — етиопски атлетичар.
1986  Ерос Капеки — италијански велосипедист.
1986  Кеисуке Хонда — јапонски фудбалер.
1993  Кингсли Коман — француски фудбалер.
1993  Томас Парти — фудбалер од Гана.
1991  Антон Заболотни — руски фудбалер.

Починале:

1886  Лудвиг IIкрал на Баварија.
1943  Кочо Рацин — македонски поет и револуционер.
1965  Мартин Бубер — австриски филозоф.
1982  Халид бин Абдулазизкрал на Саудиска Арабија.
1986  Бени Гудман — американски џез-музичар.
1993  Васил Куноски — македонски поет за деца.
1993  Гајо Петровиќ — хрватски марксистички филозоф.
2002  Анте Младиниќ — хрватски и југословенски фудбалер и тренер.
2005  Алваро Куњал — португалски комунистички политичар.
2006  Вангел Наумовски — македонски сликар.
2014  Ѓула Грошич — унгарски фудбалер.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич