Автомобил

Автомобил (од старогрчки: αὐτός — сам, и латински: mobilis — подвижен, брз) или разговорно кола^[1] — возило за превоз на патници што има сопствен погон. Повеќе определувања за овој израз нагласуваат дека автомобилите се направени да се движат по сувоземни патишта, да обезбедат место за седење за патници — од еден до осум патници, да имаат главно четири тркала и да бидат изработени првенствено за превоз на патници. Сепак, изразот „автомобил“ не е воопшто точен, затоа што постојат многу видови на возила што извршуваат слични задачи.^[2]

Во светот се користат околу 1 милијарда автомобили.

Потекло на поимот

Зборот „автомобил“ потекнува од францускиот збор „automobile“, кој пак потекнува од грчките — „αὐτός“ (autós, „сам“) и латинскиот — „mobilis“ („мобилно, се движи“); што значи возило што се движи самостојно. Второто име „кола“ потекнува од латинскиот збор — „carrus“ или „carrum“ (возило на тркала) или „karros“ (галска приколка).

Историја

Иако Никола Кињо често се споменува како првиот што направил механичко возило на сопствен погон или автомобил уште во 1769 година, со неговата преправка на коњска кола, многумина го оспоруваат ова тврдење, сметајќи дека неговото возило на три тркала никогаш не било во состојба да се движи или да одржи рамнотежа. Други сметаат дека Фердинанд Вербист, член на Исусовската мисија во Кина, го изградил првото возило на парен погон околу 1672 година, кое всушност било играчка направена за кинескиот цар со која не можеле да се превезуваат патници, но тоа било првото возило на парен погон кое функционирало (автомобил).

Нема сомнение дека Ричард Тревитик ја изградил и покажал неговата локомотива „Ѓаволот што чади“ (Puffing Devil) во 1801 година година, која според многумина била првото јавно претставено возило на парен погон, но за жал пареата не создавала доволно притисок за да може возилото да работи подолг период и со тоа не било практично. Во 1780 година во Русија, Иван Кулибин направил кочија на три тркала, на погон преку педали (човечки погон), со модерни додатоци, како замавник, кочници, менувач и лагери, но не ја развил понатаму.

Франсоа Исак де Риваз, швајцарски пронаоѓач, го дизајнирал првиот мотор со внатрешно согорување во 1806 година, кој се напојувал со мешавина од водород и кислород и го искористил за да го развие, иако непотполно, првото возило на погон со таков мотор. Оваа замисла не била многу успешна, како што бил случајот и со Семјуел Браун, Семјуел Мори и Етин Леноа со неговиот хипомобил. Секој од нив направил возило (тоа обично биле преправани кочии) со погон од нескладни мотори со внатрешно согорување. Во ноември 1881 година, францускиот пронаоѓач Гистав Труве претставил исправен автомобил на три тркала со електричен погон. Тоа било на меѓународната изложба на електрика во Париз.

Иако уште неколку германски инженери (вклучувајќи ги Готлиб Дајмлер, Вилхелм Мајбах и Зигфрид Маркус) речиси истовремено работеле на проблемот, Карл Бенц е признат како пронаоѓач на модерниот автомобил. Автомобилот со погон на четири-тактен бензински мотор бил направен во 1885 година во Манхајм од страна на Бенц, кој го добил патентот во јануари наредната година под покровителство на неговата матична компанија Benz & Cie. основана во 1883 година. Тоа бил потполн дизајн, без преправки и прилагодувања на постоечки компоненти, со вклучени бројни технолошки елементи за да се создаде нов концепт. Бенц започнал да го промовира своето возило на 3 јули 1886 година, а околу 25 возила биле продадени помеѓу 1888 и 1893 година. Емил Рожер од Франција, кој веќе произведувал Бенц-мотори со лиценца, ги додал и Бенц-автомобилите на својата линија на производи. Поради тоа што Франција била отворена за првите автомобили, на почеток повеќе биле правени и продавани во Франција преку Рожер отколку што Бенц продавал во Германија. Во 1896 година, Бенц го дизајнирал и патентирал првиот бокс-мотор со внатрешно согорување. Во последните години од 19 век, „Бенц“ станал најголемата автомобилска компанија во светот, со 572 единици произведени во 1899 година.

Во 1890 година, во Канштат, Дајмлер и Мајбах ја основале „Автомобилска компанија Дајмлер“ (Daimler Motoren Gesellschaft), а под името „Дајмлер“ го продале првиот автомобил во 1892 година, кој претставувал коњска кочија направена од друг производител, а тие ја осовремениле со нивниот мотор. До 1895 година, Дајмлер и Мејбах направиле околу 30 возила во работилниците „Дајмлер“ и во хотелот „Херман“ каде тие поставиле работилница откако останале без финансиска поддршка. Бенц и Мејбах и Дајмлер не биле свесни за претходните дела едни на други. Тие никогаш не работеле заедно затоа што кога двете компании се соединиле, Дајмлер и Мејбах веќе не биле дел од ДМГ.

Дајмлер починал во 1900 година, а подоцна истата година Мејбах дизајнирал мотор наречен „Дајмлер – Мерцедес“ за посебно направен модел по нарачка на Емил Јелинек. Тоа било производство на мал број на возила на Јелинек за трки и продажба во неговата земја. Две години подоцна, во 1902 година, бил направен нов модел на автомобилот ДМГ, наречен „Мерцедес“ по моторот на Мајбах со 35 коњски сили. Мајбах набрзо го напуштил ДМГ и отворил свој бизнис, а правата на името „Дајмлер“ биле продадени на други произведувачи. Кога економијата во Германија почнала да опаѓа поради Првата светска војна, Карл Бенц предложил соработка помеѓу „ДМГ“ и „Benz & Cie.“, но директорите на „ДМГ“ одбиле и да ја разгледаат понудата. Преговорите помеѓу двете компании се оствариле неколку години подоцна и во 1924 година тие потпишале Спогодба за заеднички интерес која важела до 2000 година. Двете фирми имале стандарден дизајн, производство, набавка и продажба и заеднички ги рекламирале и продавале своите автомобилски модели, но сепак ги задржале своите заштитни имиња. На 28 јуни 1926 година, „Benz & Cie.“ и „ДМГ“ конечно се соединиле во една компанија „Дајмлер – Бенц“ и своите автомобили ги нарекле „Мерцедес Бенц“, во чест на најважниот модел на „ДМГ“, дизајниран од Мајбах, познат како „Мерцедес 1902“. Карл Бенц бил член на директорскиот одбор во „Дајмлер – Бенц“ до смртта во 1929 година, а во меѓувреме и неговите два сина биле дел од управата на компанијата.

Емил Левазо и Арман Пежо од Франција, во 1890 година започнале со производство на возила со дајмлеровите мотори и со тоа ги удриле темелите на автомобилската индустрија во Франција. Првиот дизајн на американски автомобил со бензински мотор со внатрешно согорување бил направен во 1877 година од Џорџ Селдон од Рочестер, Њујорк, кој во 1879 година се пријавил за патент, но пријавата му истекла затоа што возилото не било направено и не докажал дека работи (што било неопходно за да добие патент). Шеснаесет години подоцна, по многубројни дополнувања, Селдон добил патент од САД на 5 ноември 1895 година (САД патент 549,160) за двотактен автомобилски мотор, кој повеќе го спречил отколку охрабрил развојот на автомобилите во САД. Неговиот патент бил предизвик за Хенри Форд и други, кои во 1911 година му го презеле истиот.

Во Британија биле направени неколку обиди да се изгради возило со погон на пареа, а солиден успех имал Томас Рикет кој дури се обидел да направи производна линија во 1860 година. Ветеранскиот автомобилски клуб од Велика Британија го признал автомобилот на бензински погон од 1894 година на Сентлер од Малверн како прв во земјата, а по него следел автомобилот на Фредерик Вилијам Ленчестер од 1895 година, но и двата биле уникати (немало сериско производство). Првото сериско производство на возила во Велика Британија било направено од Компанијата „Дајмлер Мотор“, основана во 1896 година од Хери Ј. Лосон, кој успеал да го добие правото на името на моторите. Компанијата на Лосон го направила својот прв автомобил во 1897 година и го именувале „Дајмлер“. Во 1892 година, германскиот инженер Рудолф Дизел добил патент за „Нов рационален мотор со внатрешно согорување“. Во 1897 година тој го направил првиот дизел-мотор. Возила на парен, електричен и бензински мотор се натпреварувале со години, но од 1910 години моторите со внатрешно согорување со бензински погон предничеле. Иако разни дизајни на ротациски мотори без клип се обидувале да го надминат општо познатиот дизајн со клип и коленесто вратило, само верзијата на моторот „Венкел“ на „Мазда“ имала барем мал успех.

Производство

Масовното производство на достапни автомобили го започнал Рансом Олдс во својата фабрика „Олдсмобил“ во 1902 година. Во почетокот на 1914 година, Хенри Форд значително го проширил ваквиот начин на работа. Автомобилите на Форд излегувале од производната линија на 15 минути, многу побрзо од претходните начини, зголемувајќи ја продуктивноста осум пати (го скратил потребното време од 12,5 на 1,33 часа) користејќи помалку работна сила. Но и покрај големиот успех, бојата станала тесно грло. Само јапонската црна боја се сушела доволно брзо, па компанијата морала да ги отфрли разните бои достапни пред 1914 година, сё до појавата на боите Дуко Лакер во 1926 кои се сушеле брзо. Оттаму потекнува апокрифот на Форд „не е важна бојата, само да е црна“. Во 1914 година, работник на производна линија можел да купи „Модел Т“ за четири месечни плати.

Форд имал процедура за безбедност – секој работник имал одредена локација во која се движел и не можел да го преминува тој простор поради опасност од повреди. Комбинацијата на високи плати и продуктивност се нарекувала „Фордизам“ и била пример за многу други големи индустрии. Зголемената продуктивност на производната лента се совпаднала со економскиот раст на САД. Производната лента ги натерала работниците да работат со одредена брзина и со повторливи движења со што се добил подобар резултат по работник, за разлика од другите земји кои не го користеле овој начин на работа. Тој имал доминантен успех во автомобилската индустрија и набргу се проширил во светот основајќи ги Форд Франција и Форд Британија во 1911 година, Форд Данска во 1923 година и Форд Германија во 1925 година. Во 1921 година, „Ситроен“ бил првиот европски производител кој го прифатил овој начин на работа. Набргу, сите компании морале да имаат производна лента или ризикувале да банкротираат. До 1930 година, 250 компании кои не го направиле тоа исчезнале.

Развојот на автомобилската технологија се забрзувал поради стотиците мало-производители кои се бореле да го привлечат вниманието на светот. Клучниот развој се достигнал со појавата на електричното запалување и електричниот стартер (двете дела на Чарлс Кетеринг, за компанијата за мотори „Кадилак“ од 1911 година), независни погонски мостови и кочници за четири тркала.

Моделот на Форд „Т“ од 1927 година се смета за прв достапен американски автомобил. Од 1920-тите, речиси сите коли биле масовно произведувани за потребите на пазарот, па автомобилскиот дизајн имал големо влијание на маркетинг планирањето. Алфред П. Слон имал идеја за различни модели на коли од една компанија, со цел купувачите да можат да „напредуваат“ како што расте нивната купувачка моќ.

Следејќи го брзиот развој и промените, направил заеднички делови па со зголеменото производство се добиле помали трошоци. На пример во 1930-тите години, за возилото на „Кадилак Ласал“ се користеле поевтини делови од „Олдсмобил“; во 1950-тите години, „Шевролет“ делел хауби, врати, покриви и стакла со Понтиак; до 1990-тите години станале вообичаени заедничките погонски системи и платформи (размен на кочници, погонски мостови и други делови). Сепак, само големите производители можеле да си дозволат високи трошоци, а дури и компании кои работеле со децении, како: Аперсон, Кол, Дорис, Хејнс или Премиер не можеле да опстанат. Од околу 200 американски производители на автомобили во 1920, само 43 опстанале до 1930, а поради Големата криза од 1929, во 1940 само 17 од нив постоеле и понатаму.

И во Европа се случило речиси истото. Во 1924 година, „Морис“ ја поставил својата производна линија кај Ковели и го надминал „Форд“ во продажба следејќи го Фордовиот метод на вертикална интеграција во 1923, поради што го купил „Хочкис“ (мотори), „Вригли“ (менувачи на брзини) и „Озбертон“ (ладилници), како и конкурентниот „Волсли“: во 1925, Морис имал 41 % од вкупното британско производство на коли. Многу британски мали автомобилски сојузници, како Абеј и Екстра, пропаднале. Истото се случило и со „Ситроен“ во Франција во 1919 година; наспроти останатите евтини коли, како 10CB на „Рено“ и 5CB на „Пежо“, тој произвел 550 000 коли во 1925 година, а Морс, Хурту и останатите не можеле да го достигнат. Првото германско возило од масовна производна линија „Опел 4PS Лаубфрош“ се појавил во Руселхајм во 1924 година, по што „Опел“ станал главен производител на автомобили во Германија со 37,5 % од пазарот.

Врз онова на податоците за продажбата на автомобили во првите девет месеци од 2014 година, најголем производител на светот бил „Тојота моторс корпорејшн“, со продажба од 7,615 милиони автомобили, додека на второто место е „Фолксваген“, со продадени 7,4 милиони автомобили. „Тојота“ станала најголем светски производител во 2008 година, престигнувајќи го „Џенералс моторс“, но во 2011 година, повторно паднала на второто место.^[3] Но, во првата половина од 2015 година, групацијата „Фолксваген“ објавила дека продала 5,4 милиони возила, со што за 200.000 возила ја надминала „Тојота“ и станала најголем производител на автомобили во светот. На третото место во производството на автомобили останал „Џенерал моторс“.^[4]

Технологии за гориво и погон

Повеќето автомобили кои се користат денес, работат на бензински или дизел мотори со внатрешно согорување, за кои е познато дека предизвикуваат загадување на воздухот и придонесуваат за климатските промени и глобалното затоплување. Зголемувањето на трошоците за нафтени горива, донесување строги закони за животната средина и забрани за емитување на штетни гасови водат до развивање на автомобилски системи со алтернативен погон. Се прават напори да се подобрат или заменат постоечките технологии преку развој на хибридни возила, електрични возила или возила на водороден погон кои не го загадуваат воздухот.

Нафтени горива

Дизел

Колите со дизел мотор се долго време популарни во Европа, почнувајќи од првите модели на Мерцедес Бенц и Ситроен од 1930-тите години. Главната добивка од дизел моторите е нивната 50% ефикасност за разлика од 27% на најдобрите бензински мотори. Лоша страна кај дизел моторите е потребата од подобри филтри за намалување на штетните честички во издувните гасови наречени дизел издувни честички. Производителите сега вградуваат филтри за дизел честички за отстранување на истите. Многу коли со дизел мотори можат со мали измени или без измени да користат 100% биодизел или комбинација на други органски горива.

Бензин

Бензинските мотори имаат предност во однос на дизеловите поради тоа што се полесни и можат да работат со поголема ротациска брзина па затоа најчесто тие се вградуваат во брзите спортски коли. Непрекинатиот развој на бензинските мотори во стогодишен период резултира со подобрување на продуктивноста и намалување на загадувањето.

Карбураторот се употребувал на речиси сите автомобилски мотори до 1980-тите години сè до примената на вбризгување на гориво со што се добила подобра контрола на смесата на воздух и гориво. Индиректно вбризгување на гориво за првпат се користело во авионски мотор во 1909 година, моторите за тркачки автомобили во 1930-тите години и патнички автомобили од 1950-тите години.

Директно вбризгување на гориво (Gasoline Direct Injection (GDI)) сега се користи во производството на возила како БМВ Мини од 2007 година. Издувните гасови се прочистени преку вградениот катализатор во издувниот систем. Поради законите за чист воздух многу автомобилски индустрии директно ги вградуваат катализаторите и вбризгувањето на гориво во сериското производство. Повеќето модерни бензиски мотори можат да работат со смеса која содржи 15 % етанол — старите типови на возила имаат цевки и празнини кои би можеле да се оштетат од етанолот. Со мали преправки, возилата на бензински погон би можеле да работат и со концентрација на етанол од 85 %. 100 % етанол се употребува во некои делови во светот (како што е Бразил), но возилото мора да се стартува на бензин па да се префрли на етанол кога возилото ќе почне да работи. Повеќето бензински мотори можат да работат на автогас со вградување на плински резервоар и измени во карбураторот. Автогасот произведува помалку отрови се користи како погон за виљушкари кои работат во згради и затворен простор.

Вода

Со електролиза на водата, доаѓа до разложување водата на две водородни единици и една кислородна единица. Со ваквата смеса која потоа се вбризгува во самиот мотор моторт можи да работи на ххо или познато како водород.

Биогорива

Етанолот, алкохолните горива (биобутаноли) и биобензинот се широко распространети како автомобилски горива. Повеќето алкохоли имаат помала енергија по литар во однос на бензинот па затоа често мешаат со истиот. Алкохолите се користат од повеќе причини – да се зголемат октаните, да се подобри работењето и се користат како алтернативни горива бидејќи се добиваат од земјоделски посеви. Етанолската програма на Бразил снабдува околу 20 % од државните потреби од автомобилски горива во земјата, а како резултат на употребата на Е25 — мешавина од бензин, 3 милиони автомобили кои работат на чист етанол и 6 милиони автомобили кои работат на двојни горива се продадени од 2003 година. Трговскиот успех на „двојните“ возила предизвика зголемување на акциите на горивото од етанол од шеќерна трска на нафтената берза во април 2008 година на 50%.

Струја

Хенри Киловат - прво модерно возило на електричен погон

Електричното возило на Тесла - Родестер, од 2007 година

Првите електрични автомобили почнале да се произведуваат околу 1832 година, многу пред да се појават автомобилите со мотор со внатрешно согорување. Долго време електричните возила се сметале за посовршени поради тивкиот начин на работа во споредба со бучниот бензински мотор. Оваа предност се изгубила со пронаоѓањето на пригушувачот на Хирам Перси Максим во 1897 година. Оттогаш автомобилите со мотор со внатрешно согорување имаат две важни предности: 1) широк опсег и 2) долготрајна енергија (помала тежина на бензинските горива во однос на акумулаторите).

Изработката на возила на акумулатори кои се конкуренција на моделите со внатрешно согорување мораше да чека на воведувањето на модерните полуспроводници и усовршени акумулатори. Затоа што можат да развијат висок момент насила на низок обрт, електричните автомобили немаат потреба за компликувана трансмисија како моторите со внатрешно согорување. Некои електрични автомобили произведени по 2000 година како што е Вентури Фетиш можат да забрзаат од 0 на 96 км на час за 4 секунди со максимална брзина од 210 км на час. Некои биле тестирани од Агенцијата за заштита на животната средина на САД и имаат опсег од 400км и три и пол часа за целосно полнење. За моторите со внатрешно согорување сè уште не е направена ваква анализа но некои извештаи покажуваат 1.74 литри на 100 километри.

Есента 2014 година било регистрирано првото возило на електричен погон во Македонија. Станува збор за автомобилот „Даеву матиз“, сопственост на скопјанецот Ванчо Зрнцев кој, заедно со синот Бобан, извршил претворање на класичниот мотор со внатрешно согорување во мотор на електричен погон.^[5]

Пареа

Пареата како погон, преку бојлер кој загревал масло или гас, се користела до 1930-тите години, но главен проблем било тоа што не се добивал погон сè додека не се добие притисок (иако новите модели можеле да го постигнат тоа за помалку од минута). Произведува многу малку штетни гасови и процесот на согорување може да се контролира внимателно, што претставува голем предност. Недостаток е слабото искористување на топлината и потреба од електрични помошни додатоци.

Воздух

Автомобилот со компримиран воздух е возило на алтернативен погон кое работи со мотор кој се придвижува со компримиран воздух. Автомобилот може да се движи само со воздух, или комбинирано со воздух и бензин/нафта/етанол (како кај хибридните возила) или електричен погон и акумулирана енергија. Наместо да го меша воздухот со гориво и да ја согорува таа смеса за да ги движи клиповите со ширењето на топлите гасови, автомобилот со компримиран воздух го користи ширењето на компримираниот воздух за придвижување на клиповите. Неколку прототипа се направени и подготвени за светска распродажба до крајот на 2008 година, иако распродажбата започна од јануари 2009 година. Тата Моторс и МДИ се компании кои пуштија во продажба ваков вид на автомобили.

Гасна турбина

Во 50-тите години се појавил интерес за моторите со гасна турбина и неколку компании како Ровер и Крајслер произвеле прототипи. И покрај тоа што деловите за погон биле компактни, големата потрошувачка на гориво, задушувањето и недостатокот од моторно кочење не го дозволиле производството на автомобилите.

Вртежни (Венкел) мотори

Вртежните Венкел мотори се појавија кај автомобилите произведени од НСУ кај моделот Ро 80 и подоцна кај некои модели на Ситроен и Мазда. И покрај неверојатната рамномерност, слабата сигурност и големата потрошувачка на гориво доведе до исчезнување на овие мотори. Мазда продолжи да ги испитува овие мотори преку моделите R 100 и RX – 2 и ги надмина претходните проблеми со моделите RX – 7 и RX – 8.

Ракетни и млазни автомобили

Ракетните автомобили ги држат рекордите во трките со автомобили. Сепак најбрзите автомобили кои се користат за поставување на Копнен рекорд во брзина се движат со погонски млаз преку ракетни, турбомлазни и турбофен мотори. Автомобилот ТрастССЦ со два Ролс Ројс Спеј турбофен мотора со дополнителен согорувач успеа да ја надмине брзината на звукот на копно во 1997година.

Безбедност

Постојат три статистики со кои може да се споредува безбедноста на автомобилите:

Смртност на милијарда патувања	Смртност на милијарда часа	Смртност на милијарда километри
Автобус: 4.3	Автобус: 11.1	Воздух: 0.05
Железница: 20	Железница: 30	Автобус: 0.4
Комби:20	Воздух: 30.8	Железница: 0.6
Автомобил: 40	Вода: 50	Комби: 1.2
Пеш: 40	Комби: 60	Вода: 2.6
Вода : 90	Автомобил: 130	Автомобил: 3.1
Воздух : 117	Пеш: 220	Велосипед: 44.6
Велосипед: 170	Велосипед: 550	Пеш: 54.2
Мотоцикл: 1640	Мотоцикл: 4840	Мотоцикл: 108.9

Додека повредите во друмскиот сообраќај се главна причина за смртност при сообраќајни несреќи во светот, според овие статистички податоци, не се најзастапени. Мери Вард е забележана како првата жртва во автомобилска несреќа во 1869 година во Парсонстаун, Ирска а Хенри Блис' како првиот пешак кој настрадал во 1899 година во Њујорк, САД. Сега постојат стандардни тестови за безбедност на новите автомобили, како што се ЕуроНЦАП и САД НЦАП тестовите, како и тестовите поддржани со осигурување ИИХС.

Трошоци и добивки

Трошоците за користење на автомобил, кои вклучуваат трошоци за: купување на автомобилот, поправки, одржување, гориво, амортизација, сметки за паркирање, промена на гуми, давачки и осигурување, се споредуваат со добивката од користењето на возилото. Добивката вклучува превоз по потреба, подвижност, независност и удобност.

Трошоците на општеството за автомобилите кои го опкружуваат, како што се: одржување на патиштата, користење на земјиштето, загадувањето, здравството и за отстранување на старите неупотребливи возила, можат да се споредуваат со добивката од употребата на автомобилите. Општествената добивка вклучува: економска добивка, како што се работни места во автомобилската индустрија, заработка од транспорт, општа добросостојба поради слободно патување, и заработка од даноци и давачки. Можноста на луѓето да се движат слободно од едно на друго место има големо влијание во општеството.

Влијание на околината

Транспортот има голем придонес во загадувањето на воздухот кај индустриски развиените земји. Според Американскиот проект за изработка на правилник за транспорт, речиси половина од американците вдишуваат нечист воздух. Нивните испитувања покажаа дека воздухот во десетици метрополи се влошил последнава деценија. Во САД просечен патнички автомобил произведува 5 тони јаглерод диоксид, како и помала количина јаглерод моноксид, хидрокарбонати и азот. Жителите на населени места со мала густина кои се во фаза на проширување ги зголемуваат шансите да загинат во сообраќајни несреќи, во какви загинуваат 1,2 милиони луѓе годишно во светот а четири пати повеќе се повредени. Постојат видови животни кои се загрозени од автомобилите поради уништување на нивните живеалишта и загадувањето.

Даноците за гориво даваат поттик за производство на поефикасни, а со тоа и возила кои помалку загадуваат (на пример хибридните возила) и развој на алтернативни горива. Високите даноци за гориво ги поттикнуваат потрошувачите да купуваат полесни, помали, поефикасни возила или едноставно да не возат. Во просек 75 % од автомобилите денес се рециклираат, а со употребата на рециклирано железо се заштедува употребата на енергија и загадувањето. На конгресот на САД редовно се дебатира за стандардите за заштеда на гориво според кои патничките автомобили не преминуваат 8,55 литри на 100 километри потрошувачка уште од 1985 година. Стандардите за лесните камиони се менуваат и во 2007 година се поставени на 10,6 литри на 100 километри потрошувачка. Возилата со алтернативно гориво се уште еден начин да се намали загадувањето во однос на вообичаените возила кои се движат со бензин.

Технологија за идните автомобили

Технологијата за погон на автомобилите која е сè уште во развој вклучува бензин/струја и хибриди на струја, акумулаторски возила, возила на водород, биогорива и алтернативни горива. Истражувањата за идните алтернативни форми на погон вклучуваат развој на горивни ќелии, хомогенско компресиско запалување, стирлинговиот мотор и дури и користење на складирана енергија на компримираниот воздух или течен азот. Новите материјали кои можат да ја заменат железната основа на возилото се дуралуминиум, оптички влакна, јаглеродни влакна и јаглеродни нано-цевки.

Замена за автомобилите

Постојат замени за автомобилите како јавниот транспорт (автобуси, тролејбуси, возови, подземни железници итн.), велосипедизам, пешачење, возење ролери, скејтборд, јавање и сл. Сè повеќе се употребува споделувањето автомобили, па авто-клубовите во 2006 и 2007 година имале зголемување на членството, затоа што сè повеќе луѓе сакаат да изнајмат возило отколку да поседуваат. Во некои европски градови, како Копенхаген и Амстердам постојат вакви обиди, но за велосипеди. Слични програми се воведуваат и во САД. Друг вид поединечен транспорт е брзиот личен автоматизиран превоз (електричен) и тој може да служи како замена за автомобилите, доколку општеството го прифати.

Автомобилите во Македонија

На крајот од 2016 година, во Македонија биле регистрирани 453.638 автомобили, а нивната просечна старост изнесувала 18,36 години. Од вкупниот број автомобили, околу 150.000 биле регистрирани во Скопје. Притоа, 80% од македонските автомобили имале мотори кои ги задоволувале стандардите еуро-1, еуро-2 и еуро-3.^[6]

Автомобилот како тема во уметноста и во популарната култура

Автомобилот како тема во популарната музика

Карс (The Cars, англиски: „Коли“) — американска рок-група.^[7]
Автомобили (англиски: Automobili) — словенечка и југословенска рок-група.^[8]
„Брзи коли“ (англиски: Fast Cars) — песна на британската рок-група Базкокс од 1978 година.^[9]
„Задниот дел од колата“ (англиски: Back of a Car) — песна на американската поп-група Биг стар од 1974 година.^[10]
„Голема црна кола“ (англиски: Big Black Car) — песна на групата Биг стар од 1978 година.^[11]
„Автомобил“ (англиски: Car) — песна на американската рок-група Built to Spill од 1995 година.^[12]
„Крадец на коли“ (англиски: Car Thief) — песна на американската хип-хоп група Бисти бојс (Beastie Boys) од 1989 година.^[13]
„Вози ја мојата кола“ (англиски: Drive My Car) — песна на британската поп-рок група Битлси (The Beatles) од 1965 година.^[14]
„Секогаш се удирам во истата кола“ (англиски: Always Crashing In The Same Car) — песна на британскиот рок-музичар Дејвид Боуви од 1977 година.^[15]
„Во колата на смртта“ (англиски: In The Deathcar) — песна на српскиот рок-музичар Горан Бреговиќ од 1993 година.^[16]
„Автомобилски тркала на макадамски пат“ (англиски: Car wheels on a gravel road) — албум на американската кантри-музичарка Лусинда Вилијамс (Lucinda Williams) од 1998 година.^[17]
„Синиот гром“ (англиски: Blue Thunder) — песна на американската рок-група Galaxy 500 од 1989 година.^[18]
„Од Бјуик 6“ (англиски: From a Buick 6) — песна на американскиот рок-музичар Боб Дилан од 1965 година.^[19]
„Колите бучат крај мојот прозорец“ (англиски: Cars Hiss By My Window) - песна на американската рок-група Дорс од 1971 година.^[20]
„Полициски коли“ (англиски: Cop Cars) — песна на британската панк-рок група The Exploited од 1981 година.^[21]
„Колата на Дали“ (англиски: Dali's Car) - песна на американската рок-група Captain Beefheart and his Magic Band од 1969 година.^[22]
„Кадилак“ (англиски: Cadillac) — песна на британската рок-група Кинкс (The Kinks) од 1964 година.^[23]
„Потполно нов кадилак“ (англиски: Brand New Cadillac) - песна на англиската рок-група Клеш (The Clash) од 1979 година.^[24]
„Кола на рид“ (англиски: Car On A Hill) - песна на американската музичарка Џони Мичел (Joni Mitchell) од 1974 година.^[25]
„Син на Форд Мустанг“ (англиски: Son Of Mustang Ford) — песна на британската рок-група Swervedriver од 1991 година.^[26]
„Украдена кола“ (англиски: Stolen Car)“ - песна на американскиот рок-пејач Брус Спрингстин од 1980 година.^[27]
„Користени коли“ (англиски: Used Cars) - песна на американскиот рок-музичар Брус Спрингстин (Bruce Springsteen) од 1982 година.^[28]
„Долгата црна лимузина“ (англиски: Long Black Limousine) - песна на Боб Џорџ (Bobby George) и Верн Стовал (Vern Stovall) од 1969 година, во изведба на американскиот рокенрол-пејач Елвис Пресли.^[29]
„Автомобилска фантазија“ (англиски: Car Fantasy) - песна на американската рок-група Pussy Galore).^[30]
„Воздушно перниче“ (англиски: Airbag) — песна на британската рок-група Рејдиохед (Radiohead) од 1997 година.^[31]
„Урнатина од лимузина“ (англиски: Limo wreck) - песна на американската рок-група Саундгарден (Soundgarden) од 1994 година.^[32]
„Коли на старо“ (англиски: Used Cars) — песна на американскиот рок-музичар Брус Спрингстин (Bruce Springsteen) од 1982 година.^[33]
„Колата на Томи Коуи“ (англиски: Tommy Kowey's Car) — песна на британската панк-рок група Тој долс (The Toy Dolls).^[34]
„Си имам кола и телевизор“ (англиски: I've got my car and my TV) - песна на германската рок-група Фауст.^[35]
„Брза кола“ (англиски: Fast Car) - песна на американската пејачка Трејси Чепмен (Tracy Chapman) од 1988 година.^[36]
„Таа има смешни коли“ (англиски: She Has Funny Cars) - песна на американската рок-група Jefferson Airplane од 1967 година.^[37]
„Мерцедес Бенц“ (англиски: Mercedes Benz) — песна на американската рок-пејачка Џенис Џоплин од 1971 година.^[38]

Автомобило како тема во книжевноста

„Коле го бара своето автомобилче“ — расказ за деца на македонскиот писател Генади Болиновски.^[39]
„Во автомобилот“ (руски: В авто) - песна на рускиот поет Владимир Мајаковски од 1913 година.^[40]
„Фиќовци со различни презимиња“ — краток расказ на македонската писателка Оливера Ќорвезироска од 2021 година.^[41]
„Југото-фустан“ — краток расказ на Оливера Ќорвезироска од 2021 година.^[42]