Примож Трубар
Примож Трубар (1508[nb 1] – 28 јуни 1586)[1] бил словенечки протестантски реформатор, основач на првата протестантска црква на словенска земја и автор на првата печатена книга за словенскиот јазик.[2] Трубар е клучна фигура во словенската културна историја.[1][3]
Живот и дело[уреди | уреди извор]
Протеран од Словенија, Примож заминува за Германија, каде живеел до крајот на животот. Тој прв почнал да шири протестантизам во својот народ, и издал две книги „Абецедник“ и „Кршќански наук“.[4]
Во Германија доаѓа и протераниот протестант баронот Иван Унгнанд, на кого еден германски војвода ќе му го даде својот дворец на располагање, каде за кусо време е оспособена печатница во која се пишувале и се преведувале протестантски книги. Трубар настојувал околу печатницата да собере воодушевени и способни протестанти. Биле излиени глаголски букви, па протестантските книги се печатени на глаголица. Подоцна подготвиле и букви за печатење на кирилица и латиница. Протестантите се надевале дека ова нивно движење ќе се прошири до Рим и Цариград, па затоа книгите ги печателе на трите азбуки. Во печатницата се отпечатени 12 книги со глаголица, 7 со кирилица, и 6 со латиница. Книгите биле преводи од германски јазик. Сите дела биле пишувани во духот на сфаќањата на Мартин Лутер и Еразмо Ротердамски. Книгите се делеле низ Словенија и Хрватска со големи тешкотии.
За првпат се правел обид да се создаде единствен книжевен јазик за Словенците, Хрватите и Србите. За да биде текстот разбирлив, покрај некои зборови ставале синоними во заграда од други дијалекти. Основата на овој книжевен јазик е чакавскиот дијалект, но се чувствува настојувањето да се слејат сите три дијалекти.
Во 1986 година, словенечката телевизија изработила ТВ серија, во режија на Андреј Стројан и сценарио напишано од Драго Јанчар, во која Трубар го глуми словенечкиот актер Полде Бибич.
Забелешки[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Voglar, Dušan. "Primož Trubar v enciklopedijah in leksikonih I", Maribor Literary Society, 30 May 2008. Retrieved on 7 February 2011. (Slovene)
- ↑ "Trubar Primož", Slovenian Biographical Lexicon. Retrieved on 7 February 2011.
- ↑ „Trubar Year Dedicated to Father of Slovenian Written Word (feature)“, 2 јануари 2008 (конс. 7 февруари 2011 г).
- ↑ http://www.primus-truber.de/primus-truber/werke/
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Мемориал на Примож Трубар во Дерендинген, каде тој бил пастор http://sites-of-memory.de/main/derendingen.html
|
