Инженер

Од Википедија — слободната енциклопедија
Инженер
Кити Џојнер, Американски инженер, во 1952
Занимање
Називи Инженер
Вид Професија
Надлежности Applied Science
Опис
Способности Математика, Наука, Дизајн, Анализа, Критичко размислување, Инженерска етика, Управување со проекти, Инженерска економија, Креативност, Решавање на проблем, (Поврзано: Речник на инженерство)
Потребно образование Инженерско образование
Дејности Истражување и развој, Индустрија, Бизнис
Сродни занимања Научник, Архитект, Проект менаџер, Пронаоѓач, Астронаут

Инженерите, како практичари на инженерството, се луѓе кои измислуваат, проектираат, анализираат, градат и испробуваат машини, системи, структури и материјали за да ги исполнат целите и барањата, притоа земајќи ги предвид ограничувањата на практичноста, регулативата, безбедноста и трошоците. Зборот инженер (Латински:  ingeniator) е изведен од латинските зборови ingeniare ("да создава, осмислува") и ingenium ("умешност"). Основните квалификации на инженер обично вклучуваат: 4 годишен степен со диплома во инженерската дисциплина или во некои јурисдикции, магистерски степен во инженерската дисциплина, плус 4-6 години, подложна на ревидирање, професионална пракса (кулминирајќи со извештај за проектот или тезата) и поминување на инженерскиот одбор за испитувања.

Работата на инженерите формира врска помеѓу научните откритија и нивните последователни апликации врз човечките и бизнис потребите и квалитетот на животот.

Дефиниција[уреди | уреди извор]

Во 1961 година, Конференцијата на Инженерските здруженија на Западна Европа и Соединетите Американски Држави, го дефинирала "професионалниот инженер" на следниов начин:

Професионалниот инженер е компетентен врз основ на неговото/нејзиното основно образование и обуката за примена на научниот метод како и перспективата за анализа и решавање на инженерски проблеми. Тој/таа е способен/бна да преземе лична одговорност за развојот и примената на инженерската наука и знаење, особено за истражувањето, проектирањето, изградбата, производството, надгледувањето, управувањето и образованието на инженерот. Неговата/нејзината работа е претежно интелектуална и разновидно, а не од рутински ментален или физички карактер. Таа бара остварување на оригиналната замисла и пресуда, како и способност да врши надзор над техничката и административната работа на другите. Неговото/нејзиното образование ќе биде такво да тој/таа може да го следи и континуирано да го следи напредокот во неговата/нејзината гранка на инженерската наука, со консултирање на ново објавени дела на глобално ниво, асимилирајќи ги таквите информации и применувајќи ги независно. Тој/таа е ставен/а во позиција да придонесува во развојот на инженерската наука или нејзините апликации. Неговото/нејзиното образование и обука ќе биде такво што тој/таа ќе се стекне со широко и општо прифаќање на инженерските науки, како и детален увид во посебните одлики на неговата/нејзината сопствена гранка. Во догледно време тој/таа ќе може да даде авторитетен технички совет и да преземе одговорност за насочување на важни задачи во неговата/нејзината гранка.

Улоги и експертиза[уреди | уреди извор]

Конструкција[уреди | уреди извор]

Инженерите развиваат нови технолошки решенија. Во текот на процесот на инженерско конструирање, одговорностите на инженерот може да вклучуваат дефинирање на проблемите, спроведување и стеснување на истражувањата, анализа на критериумите, наоѓање и анализа на решенијата и донесување на одлуки. Поголем дел од времето на инженерот се троши за истражување, лоцирање, примена и пренесување на информациите. Всушност, истражувањата покажуваат дека инженерите поминуваат 56% од своето време ангажирани во различни однесувања со информациите, вклучувајќи 14% активно барање на информации.

Инженерите мораат да ги проценат различните избори во конструкцијата со нивните заслуги и да го изберат решението кое најдобро одговара на барањата и потребите. Нивна клучна и единствена задача е да ги идентификуваат, разберат и толкуваат ограничувањата на конструкцијата, со цел да создадат успешен резултат.

Анализи[уреди | уреди извор]

Инженери кои даваат прототип дизајн, 1954

Инженерите при испробувањето, производството или одржувањето применуваат техники на инженерска анализа. Аналитичките инженери можат да го надгледуваат производството во фабриките и на други места, да ги утврдат причините за неуспехот на процесот и да го испробуваат излезот, за да го задржат квалитетот. Тие, исто така, го проценуваат времето и трошоците, потребни за завршување на проектите. Надзорните инженери се одговорни за главните компоненти, или за целите проекти. Инженерската анализа вклучува примена на научни аналитички принципи и процеси, за откривање на својствата и состојбата на системот, уредот или механизмот што се испитува. Инженерската анализа продолжува со издвојување на инженерската конструкција во механизмите за работа или неуспех, анализирање или проценување на секоја компонента од операцијата или неуспешен механизам во изолација, и рекомбинирање на компонентите. Тие можат да го анализираат ризикот.

Многу инженери користат компјутери за да ја произведат и анализираат конструкцијата, за да симулираат и испробуваат како машината, структурата или системот функционираат, за да генерираат спецификации за деловите, да го следат квалитетот на производите и за да ја контролираат ефикасноста на процесите.

Специјализација и менаџмент[уреди | уреди извор]

Собата 2 на Лансирачкиот контролен центар на НАСА во ерата на Аполо

Повеќето инженери се специјализираат во една или повеќе инженерски дисциплини. Бројни специјализации се признати од страна на професионалните друштва, а секоја од главните гранки на инженерството има бројни под-гранки. Градежништвото, на пример, вклучува структурен и транспортно инженерство, а во инженерството за материјали се вбројуваат керамичкиот, металуршкиот и полимерното инженерство. Машинското инженерство се намалува во речиси секоја дисциплина, бидејќи сржта на неговата суштина е применетата физика. Инженерите, исто така, можат да се специјализираат во една индустрија, како што се моторните возила, или во еден тип на технологија, како што се турбини или полупроводнички материјали.

Неколку неодамнешни студии истражувале како инженерите го трошат своето време; а тоа е, работните задачи што ги извршуваат и како нивното време е распоредено помеѓу нив. Истражувањата покажуваат дека постојат неколку клучни теми присутни во работата на инженерите: (1) техничка работа (т.е. примена на науката во развојот на производите); (2) социјална работа (т.е. интерактивна комуникација помеѓу луѓето); (3) компјутерска работа; (4) однесување со информациите. Меѓу другите подетални откритија, неодамнешната студија покажала дека инженерите трошат 62,92% од своето време ангажирани во техничката работа, 40,37% во социјална работа и 49,66% во компјутерска работа. Понатаму, имало значително преклопување помеѓу овие различни видови на работа, при што инженерите трошеле 24,96% од своето време ангажирани во техничка и социјална работа, 37,97% во техничка и не-социјална, 15,42% во не-техничка и социјална и 21,66% во не-техничка и не-социјална работа.

Инженерството е, исто така, информативно-интензивна област, истражувањето открило дека инженерите трошат 55,8% од нивното време ангажирани во разни различни информации за однесувањето, вклучувајќи 14,2% кои активно бараат информации од други луѓе (7,8%) и од информативните складови како што се документите и базите на податоци (6.4 %).

Времето кое инженерите го трошат ангажирани во такви активности, исто така, се рефлектира во надлежностите потребни во инженерските работи. Освен техничката компетентност на инженерите, истражувањата исто така ја демонстрирале и критичната природа на нивните лични атрибути, вештините за управување со проекти и когнитивните способности за успех во работата.

Видови на инженери[уреди | уреди извор]

Постојат многу гранки во инженерството, од кои секоја е специјализирана за специфични технологии и производи. Обично инженерите ќе имаат големо познавање во една област и основни познавања во поврзаните области. На пример, наставните програми за машинските инженери обично вклучуваат воведни курсеви по електротехниката, информатички науки, наука за материјалите, металургијата, математиката и софтверското инженерство.

Кога се развива производ, инженерите обично работат во интердисциплинарни тимови. На пример, кога се градат роботи, инженерскиот тим обично има најмалку три типа на инженери. Машинскиот инженер би го конструирал телото и побудувачите. Електроинженерот би требало да ги конструира системите за напојување, сензорите, електрониката, вградениот софтвер во електрониката и контролните кола. Конечно, софтверскиот инженер би требало да го развие софтверот, кој ќе го направи роботот да се однесува правилно. Инженери кои се стремат кон управувањето се ангажираат во понатамошни студии во бизнис администрација, управувањето со проекти и организациската или бизнис психологијата. Инженерите често се движат нагоре во хиерархијата на управувањето, од управување со проекти, функционалните одделенија, дивизии и на крајот Извршен директор на мултинационална корпорација.

Branch Focus Related Sciences Products
Воздухопловно инженерство Се фокусира на развојот на авиони и вселенски летала. Аеронаутика, Астродинамика, Астронаутика, Авионика, Инженерство за контрола, Механика на флуиди, Кинематика, Науки за материјали, Термодинамика Воздухоплови, роботи, вселенски летала, траектории
Архитектонско инженерство и Градежно инженерство Се фокусира на градење и констукции. Архитектура, архитектурна технологија Згради и мостови
Биомедицинско инженерство Се фокусира на затворањето на јазот помеѓу инженерството и медицината, за да ги унапреди различните здравствени третмани. Биологија, физика, хемија, медицина Протези, медицински помагала, регенеративен развој на ткиво, разни механизми за безбедност, генетско инженерство
Хемиско инженерство Се фокусира на производство на хемикалии и хемиски производни процеси. Хемија, термодинамика, процесно инженерство, нанотехнологија, биологија, медицина Хемикалии, нафта, лекови, суровини, храна и пијалак, генетско инженерство
Градежно инженерство Се фокусира на изградба на големи системи, структури и системи за заштита на животната средина. Статика, механика на флуиди, механика на почва, структурно инженерство, геотехничко инженерство, инженерство на животната средина Патишта, мостови, брани, згради, структурни системи, Фондација (инженерство), Земјени работи (инженерство), Управување со отпад, Третман на вода
Компјутерско инженерство Се фокусира на конструирањето и развојот на компјутерските хардверски и софтверски системи. Компјутерски науки, математика, електротехничко инженерство Микрообработувачи, микроконтролери, оперативни системи, вградбени системи
Електротехничко инженерство Се фокусира на примена на електричната енергија, електрониката и електромагнетизмот. Математика, Веројатност и статистика, Инженерска етика, Инженерска економија, Наука за материјалите, Физика, Мрежна анализа, Електромагнетизам, Линеарен систем, Електроника, Електрична енергија, Логика, Компјутерски науки, Пренос на податоци, Системско инженерство, Контролно инженерство, Обработка на сигнали Електрична енергија и опрема, Роботика, Систем за контрола, Компјутер, Домашни апарати, Потрошувачка електроника, Авионика, Хибридно возило, Вселенско летало, Беспилотно летало, Оптоелектроника, Вградбени системи
Индустриско инженерство Се фокусира на конструкцијата, оптимизацијата и функционирањето на производствените, логистичките и услужните системи и процеси. Операциони истражувања, Инженерска статистика, Применета веројатност и Стохастички процеси, Методи за инженерство, Производно инженерство, Системско инженерство, Логистичко инженерство, Ергономија Системи за контрола на квалитет, Системи за производство, Системи за складирање, Снабдувачки синџири, Логистички мрежи, Системи на чекање, Управување со бизнис процеси
Мехатроничко инженерство Се фокусира на технологијата и контрола на сите индустриски области. Контрола на процесот, Автоматизација Роботика, Контролери, ЦНЦ
Машински инжинеринг Се фокусира на развој и функционирање на Енергетските системи, Транспортните системи, Системите за производство, Машини и Системи за контрола. Динамика, Кинематика, Статика, Механика на флуиди, Науки за материјали, Металургија, Јакост на материјали, Термодинамика, Пренос на топлина, Механика, Мехатроника, Производственo инженерство, Контролно инженерство Автомобили, Авиони, Машини, Електрична енергија, Вселенско летало, Згради, Производи за широка потрошувачка, Производство, Греење, вентилација и третрирање на воздухот (HVAC)
Металуршкo iнженерство/Инженерство на материјали Се фокусира на екстракција на металите од своите руди и развој на нови материјали. Наука за Материјали, Термодинамика, Екстракција на метали, Физичка металургија, Механичка металургија, Јадрени материјали, Технологија на челик Железо, Челик, Полимери, Керамика, Метали
Софтверско инженерство Се фокусира на конструкција и развој на софтверски системи. Компјутерски науки, Теорија на информации, Системи за инженерство, Формален јазик Апликации, Мрежни места, Оперативни системи, Вградбени системи

Етика[уреди | уреди извор]

Катастрофата на Челинџер се прикажува како студија на случај за инженерска етика.

Инженерите имаат обврски кон јавноста, кон нивните клиенти, работодавачи и професијата. Многу инженерски друштва имаат воспоставено кодекси за пракса и етички кодекси, за да ги водат членовите и да ја информираат јавноста во целост. Секоја инженерска дисциплина и професионално општество го одржува етичкиот кодекс, на кој членовите свечано се обврзале дека ќе се придржуваат. Во зависност од нивните специјализации, инженерите исто така можат да бидат контролирани со специфични статути, изложени на какви било информации или активности, закони за одговорност во производството и честопати со принципите на деловна етика.

Некои дипломирани инженери од инженерските програми во Северна Америка можат да бидат препознаени по Железниот Прстен или Инженерскиот Прстен, прстен направен од железо или не’рѓосувачки челик, кој се носи на малиот прст од доминантната рака. Оваа традиција започнала во 1925 година во Канада со Ритуалот за повикување на инженер, каде што прстенот служел како симбол и потсетување на обврските на инженерот во инженерската професија. Во 1972 година, практиката ја усвоиле и неколку колеџи во Соединетите Американски Држави, вклучувајќи ги и членовите на Редот на инженери.

Образование[уреди | уреди извор]

Повеќето инженерски програми вклучуваат концентрација на студии во инженерската специјалност, заедно со курсевите по математиката и физичките и природните науки за животот. Многу програми, исто така, вклучуваат курсеви по општо инженерство и применето сметководство. Курсот по конструирање, често придружен со компјутер или лабораториска работа или и двете, е дел од наставната програма на повеќето програми. Честопати, општите курсеви кои не се директно поврзани со инженерството, како што се оние во општествените или хуманистичките науки, се исто така потребни.

Акредитацијата е процес, со кој инженерските програми се евалуираат, од страна на надворешно тело, за да се утврди дали се применуваат стандардите. Вашингтонската Спогодба служи како меѓународен договор за акредитација за академските инженерски степени, признавајќи ја значителната еквивалентност во стандардите поставени од многу поголеми национални инженерски тела. Во Соединетите Американски Држави, пост-средните програми за образование, од областа на инженерството, се акредитирани од страна на Одборот за Акредитација за Инженерство и Технологија.

Регулатива[уреди | уреди извор]

Во многу земји, инженерските задачи како што се конструирањето на мостови, електрични централи, индустриска опрема, машински конструкции и хемиски постројки, мораат да бидат одобрени од страна на лиценциран професионален инженер. Најчесто нарекуваниот Професионален инженер е лиценца за пракса и се означува со користење на букви по името; PE или P.Eng. Овие се вообичаени во Северна Америка, како што е Европскиот инженер (EUR ING) во Европа. Практиката на инженерство во Обединетото Кралство не е регулирана професија, но е регулирана контролата на титулите на Авторитетен инженер (CEng) и Инкорпориран Инженер (IEng). Овие називи се заштитени со закон и подлежат на строги барања, дефинирани од страна на Инженерскиот Совет на Обединетото Кралство. Титулата CEng е во употреба во поголемиот дел од Комонвелтот.

Многу квалификувани/полуквалификувани занаетчии и инженерски техничари во Обединетото Кралство  се нарекуваат себеси инженери. Сè поголемо е движењето во Обединетото Кралство, за легално да се заштити титулата "Инженер", така што само професионалните инженери можат да ја користат; била започната петиција за продолжување на оваа задача.

Во САД, лиценцирањето е нормално остварливо преку комбинација на образование, пред-испитување (Основи на Инженерскиот испит), испитување (Професионален Инженерски Испит) и инженерско искуство (обично во областа, 5+ години). Секоја држава ги испробува и лиценцира Професионалните Инженери. Во моментов, повеќето држави не лиценцираат по специфична инженерска дисциплина, туку даваат генерализирани лиценци, а им доверуваат на инженерите да користат професионално расудување, според нивните поединечни компетенции; ова е омилен пристап на професионалните друштва. И покрај тоа, сепак, барем еден од испитите што ги бараат повеќето држави е всушност фокусиран на одредена дисциплина; кандидатите за лиценцирање обично избираат категоријата на испитување, која е најблиску до нивната стручност.

Во Канада, инженерството е само регулирана професија. Професијата во секоја провинција е управувана од нивното сопствено инженерско здружение. На пример, во провинцијата Британска Колумбија, дипломиран инженер со четири или повеќе години пост-дипломско искуство, во областа поврзана со инженерството, и положени испити по етика и закон, треба да биде регистриран од страна на Здружението на Професионални Инженери и Геонаучници (APEGBC), со цел да стане Професионален Инженер и да му биде доделена професионалната ознака P.Eng, овозможувајќи му да практикува инженерство.

Во Континентална Европа, Латинска Америка, Турција и на други места, титулата е ограничена со закон, на луѓето со инженерска диплома, а употребата на титулата од страна на другите е нелегална. Во Италија, титулата е ограничена само на луѓе кои имаат инженерска диплома и го имаат положено стручниот испит за квалификација (Esame di Stato). Во Португалија, професионалните инженерски називи и акредитираните инженерски степени се регулирани и сертифицирани од страна на Ordem dos Engenheiros. Во Чешката Република, титулата "инженер" (Ing.) им се дава на лицата со (магистратура) по хемија, технологија или економија, од историски и традиционални причини. Во Грција, академската титула "Дипломиран инженер" се доделува по завршувањето на петгодишната настава за инженерски студии, а титулата "Сертифициран инженер" се доделува по завршувањето на четиригодишната настава за инженерски студии во Технолошкиот Образовен Институт ( TEI).

Перцепција[уреди | уреди извор]

Перцепцијата и дефиницијата на поимот "инженер" се разликува низ државите и континентите.

Инженер од 19 век Изамбард Брунел покрај лансирачките синџири на Големата источна СС

Обединето Кралство[уреди | уреди извор]

Британските деца во училиштата во 1950-тите биле воспитани со пригодни приказни од "Викторијанските Инженери", главни помеѓу кои биле Бранел, Стифенсон, Телфорд и нивните современици. Во Обединетото Кралство, "инженерството" до неодамна бил дефиниран како индустриски сектор, кој се состоел од работодавачи и вработени луѓе, лабаво наречени "инженери", во кој биле вклучени полуквалификувани занаети. Меѓутоа, гледиштето на 21 век, особено меѓу пообразованите членови на општеството, е да го задржат терминот Инженер, за да опишат практикант или инвентивен човек со универзитетско образование, претставен со квалификациите за Авторитетен (или Инкорпориран) инженер. Сепак, поголем дел од јавноста во Обединетото Кралство сѐ уште ги смета "Инженерите" како квалификувани занаетчии или дури полуквалификувани трговци со средно образование. Во Обединетото Кралство квалификуваните и полуквалификуваните занаетчии, сè уште себеси се нарекуваат како "инженери". Ова создало конфузија во очите на јавноста, за да разберат, што професионалните инженери всушност прават, од поправањето на моторните возила, телевизорите, фрижидерите, до конструирање и менаџирање со развојот на авиони, вселенски летала, електроцентрали, инфраструктура и други сложени технолошки системи.

Франција[уреди | уреди извор]

Во Франција, терминот "ingénieur" (инженер) не е заштитена титула и може да биде користена од било кого, дури и од оние кои не поседуваат академски степен.

Сепак, насловот "Ingénieur Diplomé" (Дипломиран Инженер) е официјална академска титула, која е заштитена од владата и е поврзана со "Diplôme d'Ingénieur", која е една од најпрестижните академски степени во Франција. Секој, кој ја злоупотребува оваа титула во Франција, може да биде казнет со голема сума пари и да биде затворен, бидејќи е резервирана за дипломирани студенти на Француските инженериски грандиозни училишта, кои обезбедуваат високо интензивна обука за наука и инженерство. Меѓу таквите институции, најпознати (и најтешко да се добие прием) се CentraleSupélec, Ecole des Mines de Paris (Mines Paristech), Ecole Nationale Supérieure d'Arts et Métiers, Ecole Polytechnique и Ecole des Ponts ParisTech. Инженерските училишта, кои биле создадени за време на Француската револуција, имаат специјална репутација кај францускиот народ, бидејќи тие помогнале да се направи транзиција, од претежно земјоделска земја кон крајот на 18 век, во индустриски развиената Франција од 19 век. Голем дел од економското богатство на Франција од 19 век и индустриската моќ, биле создадени од инженери кои дипломирале на CentraleSupélec, Ecole des Mines de Paris или Ecole Polytechnique. Ова исто така било случај и по Втората светска војна, кога Франција требала да се обнови.

Пред "réforme René Haby" во 70-тите години, било многу тешко да бидат примени во таквите училишта, а француските инженери најчесто се сметале за национална елита (оттука терминот "faire les Grandes Écoles" на јазикот на постарите луѓе). Сепак, по реформите на Хаби и низа понатамошни реформи (планови за модернизација на француските универзитети), биле создадени неколку инженерски училишта, до кои можело да се пристапи со релативно пониска конкуренција, а оваа репутација да се биде дел од француската елита сега се однесувала на оние од ’врвните’ инженерски училишта за инженери, École Nationale d'Administration (ЕНА) за менаџери или политичари и École Normale Supérieure (ENS) за истражувачи во науката и хуманитарните науки. Инженерите се помалку истакнати во сегашната француска економија, бидејќи индустријата обезбедува помалку од една четвртина од БДП.

Северна Америка[уреди | уреди извор]

Во САД и Канада, инженерството е регулирана професија, чијашто практика и практичари се лиценцирани и регулирани со закон. Лиценцираните професионални инженери во Канада и САД се нарекуваат P.Eng (Канада) и PE (САД). Истражувањето од 2002 година, од страна на Друштвото на Професионални Инженери во Онтарио, открило дека инженерите се трети најценети професионалци, зад лекарите и фармацевтите.

Во Онтарио, како и во сите други канадски провинции, "титулата" Инженер е заштитена со закон, и секој не-лиценциран поединец или компанија што ја користи титулата, прави правен прекршок и може да биде казнет со парична казна. Компаниите обично не сакаат да ја користат титулата, освен за оние кои имаат лиценци, поради причини на одговорност, на пример, ако компанијата поднела тужба, а судијата, истражителите или адвокатите откријат дека компанијата го користи зборот инженер, за лица кои не се лиценцирани, ова може да биде искористено од противниците, за да ги попречат напорите на компанијата.

Азија и Африка[уреди | уреди извор]

На индискиот потконтинент, Русија, Средниот Исток, Африка и Кина, инженерството е еден од најбараните додипломски курсеви, поканувајќи илјадници кандидати да ја покажат својата способност на високо конкурентните приемни испити.

Во Египет, образовниот систем го прави инженерството втора најпочитувана професија во земјата (по медицината); инженерските колеџи на египетските универзитети бараат екстремно високи оценки за Општиот сертификат за средно образование (арапски: الثانوية العامة ал-Thānawiyyah al-`Āmmah) - од редот на 97 или 98% - и затоа тие се сметаат (заедно со колеџите по медицина, природни науки и фармација) дека се меѓу "врвните колеџи" (كليات القمة kullīyāt al-qimmah).

Во заедниците на Филипините и Филипино, во странство, инженерите кои се или Филипини или не, особено оние кои истовремено пријавиле други работи во исто време, се именуваат и се претставуваат како Инженер, наместо со Sir/Madam во говорот или Mr./Mrs./Ms. (G./Gng./Bb. на Филипино), пред презимиња. Тој збор се користи или сам по себе, или пред даденото име или презиме.

Корпоративна култура[уреди | уреди извор]

Во компаниите и другите организации, понекогаш постои тенденција да се потценат луѓето со напредни технолошки и научни вештини, во споредба со славните личности, инволвираните во модата, забавувачите и менаџерите. Во својата книга The Mythical Man-Month, Фред Брукс Џуниор вели дека менаџерите сметаат дека високите луѓе се "премногу вредни" за технички задачи, и дека менаџерските места имаат поголем престиж. Тој кажува како некои лаборатории, како што се Bell Labs, ги укинуваат сите работни титули за да го надминат овој проблем: професионален работник е "член на техничкиот персонал". IBM има двојна скала на напредок; соодветните менаџерски и инженерски или научни скали се еквивалентни. Брукс препорачува дека структурите треба да се менуваат; шефот мора да посвети големо внимание на задржувањето на неговите менаџери и неговите технички луѓе, онолку заменливи колку што им дозволуваат нивните таленти.