Прејди на содржината

Список на добитници на Нобеловата награда за физика

Од Википедија — слободната енциклопедија
Предната страна на медалот доделен на Едвард Виктор Еплтон (1947)

Нобеловата награда за физика им се доделува секоја година на научници кои работат на разни полиња од физиката. Таа е една од петте Нобелови награди кои се основани во 1895 година според тестаментот на Алфред Нобел, а ја доделувае Шведската кралска академија на науките за исклучителни придонеси во физиката.[1] Со оглед дека настанала според волјата на Алфред Нобел, со наградата управува Нобеловата фондација, а ја доделува одбор кој се состои од пет члена избрани од страна на Шведската кралска академија на науките.[2] Се доделува во Стокхолм на годишната церемонија на 10 декември, на годишнината од смртта на Алфред Нобел. Секој добитник добива медал, диплома и парична награда која се менувала во текот на годините.[3] Сваки добитник добија медаљу, диплому и новчану награду која се мењала током година.[4]

Статистика

[уреди | уреди извор]

Првата Нобелова награда за физика му била доделена во 1901 године на Вилхелм Конрад Рендген, кој добил 150.782 шведски круни. Џон Бардин е единствениот двократен добитник — 1956 и 1972 године. Марија Кири исто така добила две Нобелови награди, за физика во 1903 и за хемија во 1911 година. Вилијам Лоренс Брег, до октомври 2014 година, бил најмладиот нобеловец, ја освоил наградата во 1915 година, на 25 години. И ден денес е најмлад нобеловец за физика.[5] Само три жени ја добиле оваа награда, и тоа Марија Кири (1903), Марија Геперт-Мајер (1963) и Дона Стрикланд (2018).[6] До 2018 година, 209 лица ја добиле Нобеловата награда за физика.[7]

Наградата не била доделена 6 пати (1916, 1931, 1934, 1940, 1941, 1942). Осум пати доделувањето на наградата било одложено за следната година. Наградата не била доделена во 1917 година бидејќи Нобеловиот одбор за физика одлучил дека таа година ниеден номиниран научник не ги исполнувал потребните критериуми, но во 1918 година му е доделена на Чарлс Гловер Баркла и се сметала за 1917 година.[8] Овој преседан бил повторен и во 1918 година кога му бил доделена на Макс Планк,[9] како и во 1921 година на Алберт Ајнштајн,[10] 1924 година на Мане Сигбан,[11] 1925 година на Џејмс Франк и Густав Лудвиг Херц,[12] 1928 година на Овен Виланс Ричардсон,[13] 1932 година на Вернер Хајзенберг[14] и 1943 година на Ото Штерн,[15] при што секоја награда била доделена наредната година.

Нобеловци

[уреди | уреди извор]

1900-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 1900-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
1901 Вилхелм Конрад Рендген  Германско Царство „во знак на признание за исклучителен придонес кој го даде со пронаоѓањето на Х--зраците” /в. Рендгенски зраци/}} [16]
1902 Хендрик Антон Лоренц  Холандија „за откритие на влијанието на магнетизмот на појавите во врска со зрачењето” [17]
Питер Земан
1903 Антоан Анри Бекерел  Франција „за откритие на спонтаната радиоактивност” [18]
Пјер Кири „за истражувања на радијациските појави кој ги открил професорот Анри Бекерел”
Марија Кири
1904 Џон Вилијам Страт, 3. барон Рејли  Обединето Кралство „за истражување на густината на најважните гасови и за откритие на аргонот” [19]
1905 Филип Едуард Антон фон Ленард  Германско Царство „за истражување на катодните зраци” [20]
1906 Сер Џозеф Џон Томсон  Обединето Кралство „за теориски и експериментални истражувања на спроведувањето на електрицитет низ гасови” [21]
1907 Алберт Абрахам Мајкелсон  САД „за прецизните оптички инструменти и спектроскопските и метролошки налази кои се добијени со нивна помош” [22]
1908 Габриел Липман  Франција „за методот на фотографско репродуцирање бои заснован на појавата на интерференција” [23]
1909 Гуљелмо Маркони  Кралство Италија „за придонес на развојот на бзежичната телеграфија” [24]
Карл Фердинанд Браун  Германско Царство

1910-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 1910-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
1910 Јохан Дидерик ван дер Валс  Холандија „за работа на равенката на состојба за гасови и течности” [25]
1911 Вилхелм Вин  Германско Царство „за откритија во врска со законите за зрачење топлина” [26]
1912 Густаф Дален  Шведска „за изум на автоматски регулатори кои се користат во собирачите на плин за осветлување на светилници и пливци” [27]
1913 Хејке Камерлинг Онес  Холандија „за истражувања на својствата на материјата на ниски температури кои довеле до производство на течен хелиум” [28]
1914 Макс фон Лауе  Германско Царство „за откритие на дифракцијата на X-зраци на кристали” [29]
1915 Сер Вилијам Хенри Брег  Обединето Кралство „за анализа на кристалната структура со помош на X-зраци” [30]
Вилијам Лоренс Брег
1916 Наградата не била доделена
1917 Чарлс Гловер Баркла  Обединето Кралство „за откритие на карактеристичното рендгенско зрачење на елементите” [8]
1918 Макс Планк  Германско Царство „за откритие на квантите на енергијата” [9]
1919 Јоханес Штарк  Германско Царство „за откритие на Доплеровиот ефект во канални зраци и цепења на спектралните линии во електрично поле (Штарков ефект)” [31]

1920-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 1920-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
1920 Шарл Едуар Гијом  Швајцарија „како признание за работата која довела до прецизни мерења во физиката со откривање на аномалии во никел-челични легури” [32]
1921 Алберт Ајнштајн  Вајмарска Република „за заслуги во теориската физика, и особено за откритието на законот за фотоелектричен ефект” [10]
1922 Нилс Бор  Данска „за испитување на структурата на атомите и зрачењата кои потекнуваат од нив” [33]
1923 Роберт Миликан  САД „за работата на елементарното наелектрисување и фотоелектричниот ефект” [34]
1924 Карл Мане Георг Сигбан  Шведска „за откритија и истражувања во областа на спектроскопија на х-зраците” [11]
1925 Џејмс Франк  Вајмарска Република „за откритие на законитоста при судар на електрони и атоми” [12]
Густав Лудвиг Херц
1926 Жан Батист Перен  Франција „за истражување на дисконтинуалната структура на материјата, а особено за откритие на седиметационата рамнотежа” [35]
1927 Артур Комптон  САД „за откритие на ефектот кој го носи неговото име” /в. Комптонов ефект/ [36]
Чарлс Томсон Рис Вилсон  Обединето Кралство „за откритие на методот кој ги прави видливи патеките на наелетризираните честички со кондензирање пареа”
1928 Овен Виланс Ричардсон  Обединето Кралство „за работа на термионичкиот феномен и особено за откритие на законот кој го добил името по него” [13]
1929 Луј де Број  Франција „за откритие на брановата природа на електроните” [37]

1930-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 1930-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
1930 Сер Чандрасекара Венката Раман  Британска Индија „за работа на расејување на светлината и за откритие на ефектот кој го носи неговото име” [38]
1931 Наградата не била доделена
1932 Вернер Хајзенберг  Вајмарска Република „за стварање на квантната механика, чија примена, inter alia, довела до откритие на алотропските облици на водородот” [14]
1933 Ервин Шредингер  Австрија „за откритие нови продуктивни облици на атомската теорија” [39]
Пол Дирак  Обединето Кралство
1934 Наградата не била доделена
1935 Џејмс Чедвик  Обединето Кралство „за откритие на неутроните” [40]
1936 Виктор Франц Хес  Австрија „за откритие на космичките зраци” [41]
Карл Дејвид Андерсон  САД „за откритие на позитроните”
1937 Клинтон Џозеф Дејвисон  САД „за експерименталниот пронајдок на дифракцијата на електроните на кристалите” [42]
Сер Џорџ Паџет Томсон  Обединето Кралство
1938 Енрико Ферми  Кралство Италија „за демонстрација на постоењето нови радиоактивни елементи створени со неутронско озрачување, и за сродн откритија на јадрени реакции предизвикани со спори неутрони” [43]
1939 Ернест Орландо Лоренс  САД „за пронаоѓање и развој на циклотронот и за резултатите постигнати со негова помош, особено во врска со вештачките радиоактивни елементи” [44]

1940-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 1940-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
1940 Наградата не била доделена
1941
1942
1943 Ото Штерн  САД „за придонес на развојот на методот на молекулски снопови и откритието на магнетниот момент на протоните” [15]
1944 Исидор Ајзек Раби  САД „за резонантниот метод за снимање на магнетните особини на атомските јадра” [45]
1945 Волфганг Паули  Австрија „за откритие на принципот на исклучување познат како Паулиев принцип” [46]
1946 Перси Вилијамс Бриџмен  САД „за откритие на апаратот кој произведува екстремно високи притисоци и за откритие на полето на физика на високих притисоци” [47]
1947 Сер Едвард Виктор Еплтон  Обединето Кралство „за истражувања на физиката на горната атмосфера, особено за откритиетео на Аплтоновиот слој” [48]
1948 Патрик Мејнард Стјуарт Блекет  Обединето Кралство „за развој на Вилсоновиот метод на маглена комора, и откритие во врскасо нејзината примена во областа на јадрената физика и космичкото зрачење” [49]
1949 Хидеки Јукава (јапонски: 湯川 秀樹, Yukawa Hideki)  Јапонија „за предвидување на постоењето мезони на основа на теориската анализа на јадрените сили” [50]

1950-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 1950-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
1950. Сесил Френк Пауел  Обединето Кралство „за развој на фотографски метод за проучавање на јадрените процеси и откритија во врска со мезоните со помош на овој метод” [51]
1951 Сер Џон Даглас Кокрофт  Обединето Кралство „за пионерски работа на полето на трансмутација на атомското јадро по пат на забрзани атомски честички” [52]
Ернест Томас Синтон Волтон  Ирска
1952 Феликс Блох  САД „за развој на нови методи за нуклеарномагнетни прецизни мерења и пронајдоци во врска со нив” [53]
Едвард Милс Персел
1953 Фриц Цернике  Холандија „за приказ на методот на фазен контраст, особено за изумот на фазноконтрастниот микроскоп” [54]
1954 Макс Борн  Западна Германија „за фундаментални истражувања во квантната механика, особено за статистичкото толкување на брановата функција” [55]
Валтер Боте „за коинцидентниот метод и откритијата кои произлегуваат од него”
1955 Вилис Јуџин Лем  САД „за откритија во врска со фината структура на спектарот на водородот” [56]
Поликарп Куш „за прецизно одредување на магнетниот момент на електроните”
1956 Вилијам Бредфорд Шокли  САД „за истражувањата на полуспроводниците и пронајдокот на транзисторскиот ефект” [57]
Џон Бардин
Волтер Хаузер Братејн
1957 Џенинг Јанг  Кина „за истражување во областа на таканаречените паритетни закони кои довеле до значајни откритија во врска со елементарните честички” [58]
Цунг-Дао Ли
1958 Павел Алексејевич Черенков  СССР „за откритие и објаснување на Черенковиот ефект” [59]
Иља Михајлович Франк
Игор Јевгенијевич Там
1959 Емилио Џино Сегре  Италија „за откритие на антипротонот” [60]
Овен Чемберлејн  САД

1960-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 1960-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
1960 Доналд Артур Глејзер  САД „за пронајдокот комора со меурчиња” [61]
1961 Роберт Хофштатер  САД „за пионерска испитувања на расејувањето на електроните на атомските јадра и за така постигнатите откритија во врска со структурата на нуклеоните” [62]
Рудолф Лудвиг Месбауер  Западна Германија „за истражувања на резонантната апсорпција на гама-зрачењето и откритие на ефектот кој го носи неговото име” /в. Месбауеров ефект/
1962 Лав Давидович Ландау  СССР „за пионерските теории во областа на кондензирана материја, особено на течниот хелиум” [63]
1963 Јуџин Пол Вигнер  САД „за придонес на теоријата на атомско јадро и елементарните честички, особено за откритието и примената на основните принципи на симетрија” [64]
Марија Геперт-Мајер „за откритија кои се однесуваат на структурата на јадрените слоеви”
Јоханес Ханс Даниел Јенсен  Западна Германија
1964 Чарлс Хард Таунс  САД „за фундаментални истражувања на полето на квантната електроника, што довело до конструкција на осцилатори и засилувачи засновани на масер-ласер принципот” [65]
Николај Генадијевич Басов  СССР
Александар Михајлович Прохоров
1965 Шиничиро Томонага (јапонски: 朝永 振一郎, Tomonaga Shin'ichirō)  Јапонија „за фундаментална истражувања во квантната електродинамика, што оставило далекусежно за физиката на елементарните честички” [66]
Џулијан Швингер  САД
Ричард Фајнман
1966 Алфред Кастлер  Франција „за откритие и развој на оптичките методи за проучавање на Херцовите резонанци во атомите” [67]
1967 Ханс Албрехт Бете  САД „за придонес на теоријата на јадрени реакции, особено откритија кои се однесуваат на создавање енергија во ѕвездите” [68]
1968. Луис Волтер Алварез  САД „за пресуден придонес во физиката на елементарни честички, а особено за откритието на голем број резонантни состојби, што го остварил со пронајдокот на техниката на користење на водородна меурчеста комора и анализа на податоци” [69]
1969 Мари Гел-Ман  САД „за придонеси и откритија кои се однесуваат на класификацијата на елементарните честички и нивните заемодејства” [70]

1970-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 1970-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
1970 Ханес Олоф Јеста Алфвен  Шведска „за фундаментална работа и откритија во магнетната хидродинамика што овозможило огромна примена во разни области во физиката на плазма” [71]
Луј Ежен Феликс Нел  Франција „за фундаментална работа и откритија кои се однесуваат на антиферомагнетизмот и феромагнетизмот, што довело до важни примени во физиката на цврста состојба”
1971 Денис Габор  Обединето Кралство „за пронаоѓање и развој на холографскиот метод” [72]
1972 Џон Бардин  САД „за заеднични развој на теоријата на суперспроводници, позната како БЦС теорија” [73]
Леон Нил Купер
Џон Роберт Шрифер
1973 Лео Есаки (јапонски: 江崎 玲於奈, Esaki Reona)  Јапонија „за експериментални откритија во областа на тунел-ефектот кај полуспроводницитеа и суперспроводниците, респективно” [74]
Ивар Јевер  САД
cmglee_Cambridge_Wikimedia_Meetup_23_tour_Brian_Josephson.jpg
 Брајан Дејвид Џозефсон  Обединето Кралство „за теоријска предвиђања својстава суперструјања кроз тунелску баријеру, познато као Џозефсонов ефект”
1974. Сер Мартин Рајл  Обединето Кралство „за пионерски истражувања во радиоастрономијата: на Рајл за откритија и запазувања во техниката, а на Хјуиш за пресудната улога во откривањето на пулсарите” [75]
Ентони Хјуиш
1975 Оге Нилс Бор  Данска „за откривање на поврзаноста меѓу заедничкиот и честичното движење во атомското јадро и развивање на теоријата на структура на атомските јадра базирани на оваа зависност” [76]
Бен Рој Мотелсон
Лео Џејмс Рејнвотер  САД
1976 Бартон Рихтер  САД „за пионерски работа во откривањето на тешка елементарна честичка од нов вид; поточно, за откритие на честичката J/ψ која ја покажала кварковската структура на јадрото” [77]
Семјуел Чао Чунг Тинг
1977 Филип Ворен Андерсон  САД „за фундаментални теориски истражувања на електронската структура на магнетни и неорганизирани системи” [78]
Сер Невил Франсис Мот  Обединето Кралство
Џон Хазбрук ван Флек  САД
1978 Петар Леонидович Капица  СССР „за основни откритија и изуми во областа на физиката на ниски температури” [79]
Арно Алан Пензијас  САД „за пронаоѓање на космичкото микробраново позадинско зрачење”
Роберт Вудро Вилсон
1979 Шелдон Ли Глашоу  САД „за придонес на теоријата на единствена слаба и електромагнетна интеракција на елементарните честички” [80]
Абдус Салам  Пакистан
Стивен Вајнберг  САД

1980-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 1980-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
1980 Џејмс Кронин  САД „за откритие на нарушување на фундаменталните симетрии во распадот на неутралните K-мезони” [81]
Вал Логсдон Фич
1981 Николас Блумберген  САД „за придонес на развојот на ласерската спектроскопија” [82]
Артур Леонард Шавлов
Кај Мане Берје Сигбан  Шведска „за придонес на развојот на електронскиот спектроскоп со висока резолуција”
1982 Кенет Г. Вилсон  САД „за теоријата на критични феномени во врска со фазните премини” [83]
1983 Субраманијан Чандрасекар  САД „за теориските концепти за физичките процеси од значење за структурата и еволуцијата на ѕвездите” [84]
Вилјам Алфред Фаулер „за теориски и експериментални учења за јадрените реакции од значење за формирање хемиских елементи во семирот”
1984 Карло Рубија  Италија „за пресуден придонес на големиот проек кој довел до откривање на честичките W- и Z-бозон, преносител на слаба интеракција” [85]
Симон ван дер Мер  Холандија
1985 Клаус фон Клицинг  Западна Германија „за откритие на квантниот Холов ефект” [86]
1986. Ернст Руска  Западна Германија „за фундаментално истражување во оптиката на електрони, и дизајн на првиот електронски микроскоп” [87]
Герд Биниг „за дизајн на микроскоп со тунелско скенирање”
Хајнрих Рорер  Швајцарија
1987 Георг Беднорц  Западна Германија „за важен пробој во откривање на суперспроводливоста во керамичките материјали” [88]
Карл Александар Милер  Швајцарија
1988 Леон Макс Ледерман  САД „за методот неутрино зрак и демонстрација на дублетската структура на лептоните преку откритие на муон неутрината” [89]
Мелвин Шварц
Џек Стајнбергер
1989 Норман Фостер Ремзи  САД „за откритие на методот на одвоени осцилаторни полиња и негова употреба во водородните масери и други атомски часовници” [90]
Ханс Георг Демелт „за развој на техникта на јонска замка”
Волфганг Паул  Западна Германија

1990-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 1990-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
1990 Џером Ајзек Фридман  САД „за пионерски истражувања на длабоко нееластично расејување на електроните на протоните и поврзаните неутрони, што било од суштинско значење за развој на моделот на кваркови во физиката на честички” [91]
Хенри Веј Кендал
Ричард Едвард Тејлор  Канада
1991. Пјер-Жил де Жен  Франција „за откритие на примена на методот на проучавање на феноменот на уреденост во покомплексни цели, особено кај течните кристали и полимерите ” [92]
1992 Жорж Шарпак  Франција „за откритие и развој на детектор на честички, а особено на повеќежична пропорционална комора” [93]
1993 Расел Алан Халс  САД „за откритие нов пулсари, што отворило нови можности за проучување на гравитацијата” [94]
Џозеф Хутон Тејлор
1994. Бертам Брокхаус  Канада „за развој на неутронската спектроскопија” и „за пионерскиот придонес во развојот на неутронското расејување во истраживањето на кондензирана материје” [95]
Клифорд Гленвуд Шал  САД „за развој на техникта на неутронско расејување” и „за пионерскиот придонес во развојот на неутронското расејување во истраживањето на кондензирана материје”
1995 Мартин Луис Перл  САД „за откритие на τ-лептоните” и „за пионерски експериментален придонес во физиката на лептони” [96]
Фредерик Рајнес „за откритие на неутрината” и „за пионерски експериментален придонес во физиката на лептони”
1996 Дејвид Ли  САД „за откритие на суперфлуидноста во хелиум-3” [97]
Даглас Дин Ошероф
Роберт Колман Ричардсон
1997 Стивен Чу  САД „за развој на методот за ладење и фаќање атоми со помош на ласерска светлина” [98]
Клод Коен-Тануџи  Франција
Вилијам Даниел Филипс  САД
1998 Роберт Лафлин  САД „за откритие нови форми на квантниот флуид” [99]
Хорст Лудвиг Штермер  Германија
Даниел Чи Цуj  САД
1999 Герард 'т Хофт  Холандија „за објаснување на квантната структура електрослаби интеракци во физиката” [100]
Мартинус Велтман

2000-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 2000-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
2000 Жорес Иванович Алферов  Русија „за развој на полуспроводнички хетероструктури користени во оптоелектрониката и електроника на големи брзини” [101]
Херберт Кремер  Германија
Џек Килби  САД „за улога во пронаоѓањето на интегрираните кола”
2001 Ерик Алин Корнел  САД „за постигнување на Бозе-Ајнштајнова кондензација во разредени гасови на алкалните атоми, и за раните фундаментални истражувања на особините на кондензатот” [102]
Волфганг Кетерле  Германија
Карл Виман  САД
2002 Рејмонд Дејвис  САД „за пионерски придонес во астрофизиката, особено за детекција на космичките неутрина” [103]
Масатоши Кошиба (јапонски: 小柴 昌俊, Koshiba Masatoshi)  Јапонија
Рикардо Џакони  САД „за пионерски придонес во астрофизиката, кој довел до откривање на изворот на космичките X-зраци”
2003 Алексеј Алексејевич Абрикосов  Русија „за пионерски придонес на теоријата суперспроводници и суперфлуиди” [104]
Виталиј Гинзбург
Ентони Џејмс Легет  САД
2004 Дејвид Грос  САД „за откритие на асимптотската слобода во теоријата на јаки заемодејства” /в. Кварк/ [105]
Хју Дејвид Полицер
Франк Вилчек
2005 Рој Глаубер  САД „за придонес на квантната теорија на оптичка кохеренција” [106]
Џон Хол „за придонес на развојот на прецизната спекторскопија базирана на ласерот, вклучувајќи ја и техникта на оптички честотен чешел”
Теодор Хенш  Германија
2006 Џон Мадер  САД „за откритие на анизотропските особини и особините на црнотелесно зрачење кај космичкото микробраново позадинско зрачење” [107]
Џорџ Смут
2007 Албер Фер  Франција „за откритие на гигантскиот магнетоотпорнички ефект” [108]
Петер Гринберг  Германија
2008 Јоичиро Намбу (јапонски: 南部 陽一郎, Nanbu Yōichirō)  Јапонија „за откритие на механизмот на спонтано нарушување на симетријата во субатомската физика” [109]
Макото Кобајаши (јапонски: 小林 誠, Kobayashi Makoto) „за откритие порекла нарушене симетрије која предвиђа постојање најмање три фамилије кваркова у природи”
Тошихиде Маскава (јапонски: 益川 敏英, Masukawa Toshihide)  САД
2009 Сер Чарлс Као (кинески: 高錕, Kuen Kao)  САД „за достигнувања на полето на брз пренос на податоци по оптички влакна” [110]
Вилард Бојл „откритие на полуспроводнички кола осетливи на светлост кои се користат во дигиталните фотоапарати (CCD чип)”
Џорџ Смит

2010-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 2010-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
2010 Сер Андреј Константин Гејм  Холандија „за револуционарните експерименти со дводимензионалниот материјал графен” [111]
Сер Константин Сергејевич Новоселов  Обединето Кралство
2011. Сол Перлмутер  САД „за откритие на забрзаното ширење на универзумот со посматрање на оддалечените супернови” [112]
Адам Рис
Брајан Шмит
2012 Серж Арош  Франција „за револуционарни методи кои овозможуваат мерење и манипулација на индивидуални квантни система” [113]
Дејвид Вајнленд  САД
2013 Франсоа Англер  Белгија „за теориското откритие на механизмите кои придонесуваат на разбирањето на потеклото на масата на субатомските честички” [114]
Питер Хигс  Обединето Кралство
2014 Исаму Акасаки (јапонски: 赤﨑 勇, Akasaki Isamu)  Јапонија „за изумот нов, енергетски ефикасен и еколошки извор на светлина — светлечки диоди кои емитираат сина светлина” [115]
Хироши Амано (јапонски: 天野 浩, Amano Hiroshi)
Шуџи Накамура (јапонски: 中村 修二, Nakamura Shūji)  САД
2015 Такаки Каџита (јапонски: 梶田 隆章, Kajita Takaaki)  Јапонија „за откритие на осцилации на неутрината кои покажуваат дека неутрината имаат маса” [116]
Артур Брус Мекдоналд  Канада
2016 Дејвид Таулес  САД „за теориските откритија на транзиции на тополошки фаза и тополошки фази на материја” [117]
Данкан Холдејн
Џон Костерлиц
2017 Рајнер Вајс  САД „за пресудните придонеси на детекторот LIGO и опсервација на гравитациски бранови” [118]
Бери Бериш
Кип Торн
2018 Артур Ешкин  САД „за револуционарните пронајдоци во областа на ласерската физика” [119]
Жерар Муру  Франција
Дона Стрикленд  Канада
2019 Џејмс Пиблс  Канада
 САД 		„за теориски откритија во физичката космологија” [120]
Мишел Мајор  Швајцарија „за откритие егзопланете у орбити звезде соларног типа”
Дидје Кело  Швајцарија

2020-ти

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда за физика, 2020-ти
Година Слика Добитник Држава Разлог Реф
2020 Роџер Пенроуз  Обединето Кралство „за откритие дека создавањето црни дупки е силно поврзано со општата теорија за релативноста” [121]
Рајнхард Генцел  Германија „за откритие супермасивен компактен објект во центарот на нашата галаксија”
Андреа Гез  САД
2021 Сјукуро Манабе (р. 1931)  Јапонија
 САД[122] 		„за физичко моделирање на климата на Земјата, квантифицирање на варијабилноста и веродостојно предвидување на глобалното затоплување“ [123]
Клаус Хаселман (р. 1931)  Германија
Џорџо Паризи (р. 1948)  Италија „за откривање на интеракцијата на нередот и флуктуациите во физичките системи од атомски до планетарни големини“
2022 Ален Аспе (р. 1947)  Франција „за експерименти со заплеткани фотони, утврдување повреда на Беловите нееднаквости и пионерска квантна информатичка наука“ [124]
Џон Клаузер (р. 1942)  САД
Антон Цајлинер (р. 1945)  Австрија
2023 Ан Луилје (р. 1958)  Франција „за експериментални методи кои генерираат атосекундни импулси на светлина за проучување на динамиката на електроните во материјата“ [125][126]
Ференц Краус (р. 1962)  Унгарија
 Австрија
Пјер Агостини (р. 1941)  Франција

Поврзано

[уреди | уреди извор]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ „Alfred Nobel – The Man Behind the Nobel Prize“. Nobel Foundation.
  2. ↑ „The Nobel Prize Awarders“. web.archive.org. 15 октомври 2008. Архивирано од изворникот на 2008-10-15. Посетено на 4 февруари 2019.. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link)
  3. ↑ „The Nobel Prize Award Ceremonies“. web.archive.org. 22 август 2008. Архивирано од изворникот на 2008-08-22. Посетено на 4 февруари 2019.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link)
  4. ↑ „The Nobel Prize“. Nobel Foundation. Посетено на 4 февруари 2019.
  5. ↑ „Nobel Laureates Facts“. web.archive.org. 2 февруари 2007. Архивирано од изворникот на 2007-02-02. Посетено на 3 февруари 2019.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link)
  6. ↑ „Nobel prize awarded women“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  7. ↑ „All Nobel Prizes in Physics“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  8. ↑ 8,0 8,1 „The Nobel Prize in Physics 1917“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  9. ↑ 9,0 9,1 „The Nobel Prize in Physics 1918“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  10. ↑ 10,0 10,1 „The Nobel Prize in Physics 1921“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  11. ↑ 11,0 11,1 „The Nobel Prize in Physics 1924“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  12. ↑ 12,0 12,1 „The Nobel Prize in Physics 1925“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  13. ↑ 13,0 13,1 „The Nobel Prize in Physics 1928“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  14. ↑ 14,0 14,1 „The Nobel Prize in Physics 1932“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  15. ↑ 15,0 15,1 „The Nobel Prize in Physics 1943“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  16. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1901“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  17. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1902“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  18. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1903“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  19. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1904“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  20. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1905“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  21. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1906“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  22. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1907“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  23. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1908“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  24. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1909“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  25. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1910“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  26. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1911“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  27. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1912“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  28. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1913“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  29. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1914“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  30. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1915“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  31. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1919“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  32. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1920“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  33. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1922“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  34. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1923“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  35. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1926“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  36. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1927“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  37. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1929“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  38. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1930“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  39. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1933“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  40. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1935“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  41. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1936“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  42. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1937“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  43. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1938“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  44. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1939“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  45. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1944“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  46. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1945“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  47. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1946“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  48. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1947“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  49. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1948“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  50. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1949“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  51. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1950“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  52. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1951“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  53. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1952“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  54. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1953“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  55. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1954“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  56. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1955“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  57. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1956“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  58. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1957“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  59. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1958“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  60. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1959“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  61. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1960“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  62. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1961“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  63. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1962“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  64. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1963“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  65. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1964“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  66. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1965“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  67. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1966“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  68. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1967“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  69. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1968“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  70. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1969“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  71. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1970“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  72. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1971“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  73. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1972“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  74. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1973“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  75. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1974“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  76. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1975“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  77. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1976“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  78. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1977“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  79. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1978“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  80. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1979“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  81. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1980“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  82. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1981“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  83. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1982“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  84. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1983“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  85. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1984“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  86. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1985“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  87. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1986“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  88. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1987“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  89. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1988“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  90. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1989“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  91. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1990“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  92. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1991“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  93. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1992“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  94. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1993“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  95. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1994“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  96. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1995“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  97. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1996“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  98. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1997“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  99. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1998“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  100. ↑ „The Nobel Prize in Physics 1999“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  101. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2000“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  102. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2001“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  103. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2002“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  104. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2003“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  105. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2004“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  106. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2005“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  107. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2005“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  108. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2007“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  109. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2008“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  110. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2009“. NobelPrize.org. Посетено на 4 февруари 2019.
  111. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2010“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  112. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2011“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  113. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2012“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  114. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2013“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  115. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2014“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  116. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2015“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  117. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2016“. NobelPrize.org. Посетено на 3 февруари 2019.
  118. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2017“. Nobel Foundation. Посетено на 10 октомври 2017. for decisive contributions to the LIGO detector and the observation of gravitational waves
  119. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2018“. NobelPrize.org. Посетено на 8 октомври 2018.
  120. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2019“. NobelPrize.org. Посетено на 8 октомври 2019.
  121. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2020“. NobelPrize.org (англиски). Посетено на 6 октомври 2020.
  122. ↑ „He is considered a U.S. citizen by Nobel Prize Committee“. Reuters. Архивирано од изворникот 5 October 2021. Посетено на 5 October 2021.
  123. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2021“. Nobel Foundation. 5 October 2021. Архивирано од изворникот 5 October 2021. Посетено на 6 October 2022.
  124. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2022“. Nobel Foundation. 4 October 2022. Архивирано од изворникот 4 October 2022. Посетено на 6 October 2022.
  125. ↑ „The Nobel Prize in Physics 2023“. Nobel Foundation. 3 October 2023. Посетено на 3 October 2023.
  126. ↑ „Contributors [Back cover]“. IEEE Journal of Quantum Electronics. 6 (12). 1970.

ма

Општа референца

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Нобелова награда
Економија | Физика | Хемија | Физиологија или медицина | Мир | Литература
1901–1925
1926–1950
1951–1975
1976–2000
2001–денес
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Список_на_добитници_на_Нобеловата_награда_за_физика&oldid=5276799“