Влада Урошевиќ

Влада Урошевиќ
Портрет на Влада Урошевиќ
Занимање	раскажувач, романописец, поет, книжевен и ликовен критичар, преведувач, есеист
Државјанство	македонско и југословенско
Период	1959 - сè уште
Предмет	поезија и проза за возрасни, книжевна есеистика, сценарија, романса
Книжевно движење	современа македонска книжевност, модернизам
Значајни дела	„Невестата на змејот“ и др.
Значајни награди	„Григор Прличев“,„Рациново признание“, „Браќа Миладиновци“ и др.

Влада Урошевиќ (Скопје, 17 октомври 1934) — македонски поет, раскажувач, романописец, книжевен и ликовен критичар, есеист, антологичар и преведувач. Редовен член на МАНУ од 1997 година.

Основни биографски податоци

Роден е во Скопје во 1934 година. Завршил Филозофски факултет во Скопје. Докторирал на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје во 1987 година. Работел како соработник и уредник на Редакцијата за култура и уметност на Телевизија Скопје. Во 1982 година е избран за доцент на Катедрата за општа и компаративна книжевност на Филолошкиот факултет во Скопје, а во 1988 година станал редовен професор. Бил уредник на списанието „Разгледи“. Урошевиќ е член на ДПМ од 1961 година. Исто така, тој е член на МАНУ, како и дописен член на меѓународната „Академија Маларме“ во Париз и редовен член на Европската поетска академија со седиште во Луксембург и член на Македонскиот ПЕН центар.

Книжевно творештво

Урошевиќ во 2018 година

Влада Урошевиќ е еден од најзначајните претставници на македонскиот модернизам, фокусиран врз истражување на чудесното, фантастичното и надреалното. Покрај со пишување, Урошевиќ се занимавал и со преведување. Така, познати се неговите препеви на песни од руските поети: Пушкин, Лермонтов, Сологуб, Каменски, Хлебников, Мајаковски, Пастернак итн.

Најпознати дела на Урошевиќ се:

• Еден друг град (поезија, 1959)
• Невиделица (поезија, 1962)
• Вкусот на праските (роман, 1965)
• Манекен во пејзажот (поезија, 1967)
• Летен дожд (поезија, 1967)
• Знаци (раскази, 1969)
• Врсници (критики и есеи, 1971)
• Ноќниот пајтон (раскази, 1972)
• Ѕвездена терезија (поезија, 1973)
• Нуркачко ѕвоно (поезија, 1975)
• Сонувачот и празнината (поезија, 1979)
• Мрежа за неуловливото (критики и есеи, 1980)
• Лов на еднорози (раскази, 1983)
• Компасот на сонот (поезија, 1984)
• Нишката на Аријадна (критики и есеи, 1985)
• Хипнополис (поезија, 1986)
• Подземна палата (есеи, 1987)
• Демони и галаксии (студија, 1988)
• Панична планета (поезија, 1989)
• Алдебаран (записи и патописи, 1991)
• Митската оска на светот (критики и есеи, 1993)
• Ризиците на занаетот (поезија, 1993)
• Мојата роднина Емилија (роман, 1994)
• Паники (поезија, 1995)
• Дворскиот поет во апарат за летање (роман, 1996)
• Париски приказни (записи и патописи, 1997)
• Астролаб (критики и есеи, 2000)
• Дива лига (роман, 2000)
• Мане, текел, фарес (поезија, 2002)
• Невестата на змејот (роман-бајка, 2008)
• Седмата страна на коцката (раскази, 2010)
• Размена на пораки (раскази, заедно со Тања Урошевиќ, 2013)
• Тајна мисија (раскази, 2013)
• Маџун (роман, 2018)
• Безразборна лабораторија (поезија, 2019)
• Вистината но не многу веројатна историја за семејството Пустополски за куќата покрај Вардар и за четирите прстени

Антологии:

• Црниот бик на летото (1963)
• Француска поезија - XX век (1972)
• Црна кула (1976)
• Современа македонска поезија (на српскохрватски, 1978)
• Космос в амбар (на холандски јазик, 1980)
• Кула (на узбечки јазик, 1981)
• Големата авантура: францускиот надреализам (1993)
• Шуми под море (кратката прозна форма во француската литература, 1994)
• Златна книга на француската поезија (1996)
• Седум француски поети (2001)
• Избрани дела (2004).
• Џинџуџе во земјата на афионите (Темплум, 2022)

Награди и признанија

За своето творештво, Урошевиќ е добитник на наградите:

• Награда „Браќа Миладиновци“ (1967, 1973 и 1986),
• Награда „Григор Прличев“ (1974 и 1989),
• Награда „Рациново признание“,
• Награда „Кирил Пејчиновиќ“ - Тетоец,
• „Младост“,
• „Нолит“,
• наградата на Турскиот ПЕН „Халид Един Адивар“ (2007),
• „Награда „Стале Попов““ (2006),
• орденот на московската организација на Сојузот на руските писатели „Сергеј Есенин“.
• Награда „Св. Климент Охридски“ (2022)
• роман на годината за 2022 за „Вистинита но не многу веројатна историја за семејството Пустополски за куќата покрај Вардар и за четирите прстени“
• награда „Златен венец“ (2023)

За своите преводи на најзначајните француски поети од XIX и XX век именуван е од француската влада за витез од редот на уметноста и литературата (1987).

Извори

• Л. Капушевска - Дракулевска, Во лавиринтите на фантастиката: фантастичниот расказ во македонската книжевност, Магор, Скопје, 1998
• В. Јанковски, Огледало за загатката: разговори со Влада Урошевиќ, Сигмапрес, Скопје, 2003

Македонска книжевност