Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 146.721 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица

Археидомен на едноклеточни, микроскопски организми. Тие, како и бактериите, се прокариоти, што значи дека немаат клеточно јадро ниту мембрански органели.

Археите првично биле класифицирани како бактерии, под името архебактерии (во царството Архебактерии, лат. Archaebacteria), но оваа класификација е застарена. Клетките на археите имаат уникатни својства кои ги одделуваат од другите два домени на животот, бактериите и еукариотите. Археите понатаму се поделени на повеќе колена. Класификацијата е тешка бидејќи мнозинството видови не се изолирани во лабораторија, а биле пронајдени само со анализа на нивните нуклеински киселини во примероци од нивната средина.

Археите и бактериите обично се слични по големина и форма, иако неколку археи имаат многу чудни облици, како што се плоснатите и коцкестите клетки на Haloquadratum walsbyi. И покрај оваа морфолошка сличност со бактериите, археите поседуваат гени и неколку метаболни патишта кои се поблиски со оние на еукариотите, како, на пример, ензимите вклучени во транскрипцијата и транслацијата. Другите аспекти на биохемијата на археите се уникатни, како што е присуството на етерски липиди во нивните клеточни мембрани. Археите користат повеќе извори на енергија од еукариотите; тие варираат од органски соединенија, како што се шеќерите, до амонијак, метални јони, па дури и водороден гас.

Археите толерантни на хиперсоленост (халобактерии) користат сончева светлина како извор на енергија, а други видови археи го врзуваат неорганскиот јаглерод; сепак, за разлика од растенијата и цијанобактериите, не се откриени видови на археи кои ги вршат и двете активности заедно. Археите се размножуваат бесполово, со проста делба, фрагментација или пупење; за разлика од бактериите и еукариотите, не се познати видови кои формираат спори. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Патничкиот крстосувач „Мајн шиф 4“ во Росточкото пристаниште.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Сонцето сликано на исклучително кратки УВ-бранови
Сонцето сликано на исклучително кратки УВ-бранови
На денешен ден…

Денес е 10 октомври 2024 г.

Настани:

1582  Поради воведувањето на грегоријанскиот календар во оваа година, овој ден не постоел во Италија, Полска, Португалија и Шпанија.
1631  Саконската војска ја зазема Прага.
1889  Формиран колеџот Бернард.
1944  Во селото Жегљане, Кумановско, е формирана Кумановската дивизија, во чиј состав влегле XVI, XVII и XVIII македонска НО бригада. Имаше околу 5.500 борци.
1946  Во Скопје, во црквата „Св. Спас“, со сите државни почести и пред повеќе илјади граѓани од цела Македонија, беа положени моштите на истакнатиот македонски револуционер и идеолог Гоце Делчев, кои два дена порано македонската делегација ги донесе од Софија.
1967  Во Скопје, на свечената седница на Собранието на СР Македонија, е извршено свечено отворање на Македонската академија на науките и уметностите (МАНУ).
1991  Предадено е во употреба студиото на ТВ Прилеп.
1993  Андреас Папандреу победи на претседателските избори во Грција.

Родени:

1813  Џузепе Вердииталијански композитор (п. 1901).
1892  Иво Андриќсрпски писател.
1901  Алберто Џакомети — италијански вајар и сликар.
1904  Сотир Ставридис — македонски хирург и уролог, прв асистент во Хируршката клиника во Скопје.
1913  Клод Симон — француски писател.
1917  Телониус Монк — американски џез-музичар.
1923  Николас Парсонсанглиски глумец.
1930  Харолд Пинтеранглиски драматург - добитник на Нобеловата награда за литература.
1946  Наото Канјапонски политичар.
1953  Бисерка Вишниќ — југословенска ракометарка.
1953  Миџ Јур — шкотски поп-музичар.
1963  Драган Бјелогрлиќ — српски глумец.
1966  Тони Адамс — англиски фудбалер.
1969  Илија Зимбо — македонски музичар, прв флејтист во оркестарот на Македонската опера и балет.
1974  Хулио Круз — аргентински фудбалер.
1983  Никос Спиропулос — грчки фудбалер.
1983  Џек Саворети — англиски поп-музичар.
1985  Антонио Пједра — шпански велосипедист.
1986  Пјер Ролан — француски велосипедист.
1991  Џердан Шаќири — швајцарски фудбалер.

Починале:

426  АтикЦариградски патријарх.
1359  Хуго IVкрал на Кипар.
1636  Питер Бројгел Помладиот — фламански сликар.
1674  Томас Трахерн — англиски поет.
1837  Шарл Фурјефранцуски филозоф.
1930  Адолф Енглергермански ботаничар.
1973  Лудвиг фон Мизес — австриско-американски економист.
1976  Силвана Арменулиќ — југословенска фолк-пејачка.
1983  Ралф Ричардсон — англиски глумец.
1985  Јул Бринер — американски глумец.
1985  Орсон Велс — американски глумец и режисер.
2004  Кристофер Рив — американски глумец.
2014  Валери Карпов — руски и советски хокеар.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич