Прејди на содржината

Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 146.873 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица

Археидомен на едноклеточни, микроскопски организми. Тие, како и бактериите, се прокариоти, што значи дека немаат клеточно јадро ниту мембрански органели.

Археите првично биле класифицирани како бактерии, под името архебактерии (во царството Архебактерии, лат. Archaebacteria), но оваа класификација е застарена. Клетките на археите имаат уникатни својства кои ги одделуваат од другите два домени на животот, бактериите и еукариотите. Археите понатаму се поделени на повеќе колена. Класификацијата е тешка бидејќи мнозинството видови не се изолирани во лабораторија, а биле пронајдени само со анализа на нивните нуклеински киселини во примероци од нивната средина.

Археите и бактериите обично се слични по големина и форма, иако неколку археи имаат многу чудни облици, како што се плоснатите и коцкестите клетки на Haloquadratum walsbyi. И покрај оваа морфолошка сличност со бактериите, археите поседуваат гени и неколку метаболни патишта кои се поблиски со оние на еукариотите, како, на пример, ензимите вклучени во транскрипцијата и транслацијата. Другите аспекти на биохемијата на археите се уникатни, како што е присуството на етерски липиди во нивните клеточни мембрани. Археите користат повеќе извори на енергија од еукариотите; тие варираат од органски соединенија, како што се шеќерите, до амонијак, метални јони, па дури и водороден гас.

Археите толерантни на хиперсоленост (халобактерии) користат сончева светлина како извор на енергија, а други видови археи го врзуваат неорганскиот јаглерод; сепак, за разлика од растенијата и цијанобактериите, не се откриени видови на археи кои ги вршат и двете активности заедно. Археите се размножуваат бесполово, со проста делба, фрагментација или пупење; за разлика од бактериите и еукариотите, не се познати видови кои формираат спори. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Базиликата „Богородица Апаресидска“ во Апаресида, Бразил. Патеката ги поврзува старата и новата црква.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Налевање на жива
Налевање на жива
На денешен ден…

Денес е 12 октомври 2024 г.

Настани:

539 п.н.е.  Персискиот цар Кир од Ахеменидската династија го освоил Вавилон.
1492  Прочуениот Италијански морепловец Кристофер Колумбо (1451-1506), во служба на Шпанија, по двомесечно пловење, пристигнал на бахамскиот остров Гуанахани, откривајќи ја на тој начин Америка. Колумбо на овој пат тргнал со три брода : „Санта Марија“, „Ниња“ и „Пинта“. Во текот на патувањето ги открил Куба и Хаити, каде што оставил дел од своите луѓе и се вратил во Шпанија. Подоцна, уште неколкупати одел на слични патувања.
1822  Бразил се стекнува со независност. Дотогаш оваа земја била португалска колонија.
1941  Во Прилеп, бугарската полиција уапсила 900 граѓани како репресија поради нападот на Прилепскиот партизански одред на бугарската полициска станица, на затворот и на телеграфско-телефонската мрежа, претходниот ден. По малтретирањето биле издвоени членовите на КПЈ и на СКОЈ и префрлени во Битола, а потоа изведени пред суд.
1941  На денешен и утрешен ден, германските нацисти стрелале 11.000 Евреи во Днепропетровск, Украина.
1964  СССР го лансирал вселенскиот брод „Восход-1“ со пилотот Владимир Комаров, научникот Константин Феоктисов и лекарот Борис Егоров.
1969  СССР го лансирал вселенскиот брод „Сојуз-7“ со екипаж од три члена, кои во вселената се сретнале со двајцата членови на екипажот на претходно лансираниот брод „Сојуз-6“.
1994  Во селото Гиновци, во близина на Крива Паланка започнала изградбата на железничката пруга Куманово - Бељаковци - Деве Баир. Започнат како брзо решение против блокадата кон Србија и Грција, проектот не е завршен ни по 14 години.
1995  На состанокот на Постојаниот комитет на ОБСЕ во Виена, Република Македонија била премина во редовно членство.
1999  На овој ден е прогласено раѓањето на 6-милијардитиот жител на планетата Земја.

Родени:

1350  Дмитриј Донски — руски кнез
1873  Надежда Петровиќ — српска сликарка.
1874  Андонис Влахакисандартски капетан.
1896  Еуџенио Монталеиталијански поет, најголем претставник на италијанскиот херметизам.
1935  Лучано Павароти — италијански тенор.
1944  Драгутин Чермак — српски и југословенски кошаркар и тренер.
1962  Бранко Црвенковски — македонски политичар, втор премиер и трет претседател на Република Македонија.
1966  Роберто Сенсини — аргентински фудбалер.
1968  Хју Џекмен — австралиски глумец.
1975  Мерион Џонс — американска атлетичарка и кошаркашка.
1977  Боде Милер — американски скијач.
1979  Ренато Сулиќ — хрватски ракометар.
1981  Шола Амеоби — нигериски фудбалер.
1987  Дамијано Карузо — италијански велосипедист.
1997  Никола Миленковиќ — српски фудбалер.

Починале:

1875  Жан Батист Карпофранцуски вајар
1924  Анатол Франсфранцуски писател, добитник на Нобеловата награда.
1946  Хајнрих фон Штакелберг — германски економист.
1971  Џин Винсент — американски рокенрол музичар.
1996  Рене Лакостфранцуски тенисер.
1997  Џон Денвер — американски кантри-музичар.
1999  Вилт Чемберлен — американски кошаркар.
2021  Драгутин Чермак — српски и југословенски кошаркар и тренер.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич