Надежда Петровиќ
| Надежда Петровиќ | ||
| ||
| Родена | 12 октомври 1873 Чачак, Кнежевство Србија | |
|---|---|---|
| Починала | 3 април 1915 (возр. 41) Ваљево, Кралство Србија | |
| Националност | Србинка | |
| Позната | Сликарство | |
Надежда Петровиќ (Чачак, 12 октомври 1873 — Ваљево, 3 април 1915) била најзначајна српска сликарка од крајот на XIX и почеток на XX век.
Животопис[уреди | уреди извор]
Родена е во Чачак на 12 октомври 1873 година од татко Димитрија - Мите Петровиќ и мајка Милева, која била роднина со Светозар Милетиќ.[1] Семејството имало 13 деца од кои 9 преживеале. Помладата сестра на Надежда била писателката Милица Мишковиќ, а најмладиот брат писателот Растко Петровиќ.[2]
Во 1884 година со семејството се преселила во Белград. Завршила Виша женска школа во Белград во 1891 година, а наредната година го положила испитот за наставничка по цртање, и станала ученик во атељето на Ѓорѓе Крстиќ. Во 1896/97 година учи кај Кирил Кутлик, а во 1898 година во Минхен кај Словенецот Антон Ажбе.
Во 1900 година ја имала својата прва самостојна изложба во Белград, а наредната година почнала да работи во атељето на Јулиус Екстер во Минхен. На 26 август 1903 година, со Делфа Иваниќ и Милица Добри го основала хуманитарното друштво „Коло на српските сестри“,[3] како одговор на погромите над христијаните во Македонија, односно тогаш нарекувана Стара Србија. Надежда со Милицом Добри кон крајот на 1903 година заминала за Македонија и ја делела хуманитарната помош што ја собрало друштвото. Своите импресии од ова патување Надежда ги запишала во драмата „Војвода Мицко Поречки“, каде главен лик е војводата Мицко Крстиќ. Оваа драма не била објавена за време на нејзиниот живот. Од 1904 година била ангажирана околу првата југословенска уметничка изложба, основањето на уметничкото друштво „Лада“, и првата уметничка колонија во Сиќево, кај Пирот.Се занимавала и со ликовна критика.
До 1912 година учествувала на бројни изложби, меѓу кои во Љубљана, во Париз, во Загреб, во Рим, и на други места. Во Белград во 1912 година отворила сликарска школа и учествувала на четвртата југословенска изложба.
Се пријавила како доброволец во Првата балканска војна, и учествувала како болничарка на фронтот. Умрела во Ваљево на 3 април 1915 година, од тифус, додека била на должност како болничарка. Во Чачак од 1960 година се одржува сликарско биенале под името „Меморијал на Надежда Петровиќ“.
Дела[уреди | уреди извор]
Сликарството на Надежда Петровиќ било во чекот со европскиот експресионизам.
На нејзините најдобри дела доминираат големи површини со црвена и зелена боја. Сликала портрети, како и теми од националната историја на Србија.
Во текот на балканските војни и Првата светска војна, се занимавала и со фотографија, како прва жена воен фотограф.[4]
Галерија[уреди | уреди извор]
-
Дрво во шума, 1902, Народен музеј Белград
-
Баварец со шешир, 1900, Уметничка галерија „Надежда Петровиќ“ Чачак
-
Воденица, 1901, Уметничка галерија „Надежда Петровиќ“ Чачак
-
Море, 1910, Уметничка галерија „Надежда Петровиќ“ Чачак
-
Турски мост
Наводи[уреди | уреди извор]
Литература[уреди | уреди извор]
- Пантелић, Ивана; Милинковић, Јелена; Шкодрић, Љубинка (2013). Двадесет жена које су обележиле XX век у Србији. Београд: НИН.
- Јанковић, Оливера (2003). Надежда Петровић — између уметности и политике. Београд: Сигнатуре.
- Мереник, Лидија (2006). Надежда Петровић:пројекат и судбина. Београд: Војноиздавачки завод; Топи.
- Амброзић, Катарина (1978). Надежда Петровић 1873-1915. Београд: Српска књижевна задруга.
- Живковић, Станислав (1966). Надежда Петровић (1873 — 1915). Нови Сад: ЗЛУМС.
- Протић, Миодраг Б. (1970). Српско сликарство XX века; кињга I. Београд: Нолит.
- Трифуновић, Лазар (1973). Српско сликарство 1900-1950. Београд.
- „Каталог сталне поставке са водичем кроз збирке“. Уметничка галерија „Надежда Петровић“. Чачак. 1995.
- „Надежда Петровић 1873-1915, ПУТ ЧАСТИ И СЛАВЕ“. (каталог). Београд. 1998. Не се допушта закосување или задебелување во:
|journal=(help)
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
 |
„Надежда Петровиќ“ на Ризницата ? |
- интернет презентација Галерије Надежда Петровић Архивирано на 29 септември 2013 г.
- „Три рата Надежде Петровић“, Војислав Латковић, Вечерње новости, фељтон, 10 наставака, 13. - 22. октобар 2006.
- http://www.pavle-beljanski.museum/novi_w/petrovic.html
- Највећи срспки сликари - Надежда Петровић Архивирано на 27 септември 2013 г.
- Време Надежде Петровић („Политика“, 12. новембар 2011)
- Подсећање - живот и дело Надежде Петровић („Време“, 10. јун 2010)
- Надежда Петровић (-{znanje.org}-)
- Надежда Петровић Слике ужарене Србије („Вечерње новости“, фељтон, април 2012) Архивирано на 30 август 2012 г.
- Надежда Петровић - тема броја, посетено на 15. октобра 2016.]
|