Алуминиум

Алуминиум  (₁₃Al)

Општи својства
Име и симбол	алуминиум (Al)
Изглед	сребреникаст
{{{членувано}}} во периодниот систем
B ↑ Al ↓ Ga магнезиум ← алуминиум → силициум
Атомски број	13
Стандардна атомска тежина (±) (Ar)	26.9815386(13)
Категорија	сиромашен метал
Група и блок	група 13, p-блок
Периода	III периода
Електронска конфигурација	[Ne] 3s2 3p1
по обвивка	2, 8, 3
Физички својства
Фаза	цврста
Точка на топење	933.47 K ​(660.32 °C)
Точка на вриење	2792 K ​(2519 °C)
Густина близу с.т.	2.70 г/см3
кога е течен, при т.т.	2.375 г/см3
Топлина на топење	10.71 kJ/mol
Топлина на испарување	294.0 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	24.200 J/(mol·K)
парен притисок P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k при T (K) 1482 1632 1817 2054 2364 2790
Атомски својства
Оксидациони степени	3, 2 [1], 1 [2] ​амфотерен оксид
Електронегативност	Полингова скала: 1.61
Енергии на јонизација	(повеќе)
Атомски полупречник	емпириски: 125 пм calculated: 118 пм
Ковалентен полупречник	118 пм
Спектрални линии на алуминиум
Разни податоци
Кристална структура	​коцкаст 0.40494 nm [[File:коцкаст 0.40494 nm|50px|alt=Кристалната структура на {{{членувано}}}]]
Брзина на звукот тенка прачка	(замотана) 5000 м/с (при с.т.)
Топлинско ширење	23.1 µм/(m·K) (при 25 °C)
Топлинска спроводливост	237 W/(m·K)
Електрична отпорност	26.50 n Ω·m (при 20 °C)
Магнетно подредување	парамагнетен
Модул на растегливост	70 GPa
Модул на смолкнување	26 GPa
Модул на збивливост	76 GPa
Поасонов сооднос	0.35
Мосова тврдост	2.75
Викерсова тврдост	167 MPa
Бринелова тврдост	245 MPa
CAS-број	7429-90-5
Најстабилни изотопи
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП 27Al 100% 27Al е стабилен со 14 неутрони

Знак во периодниот систем на елементите: Al (Aluminium)

Алуминиумот е еден од најроспрастранетите метали. Се претпоставува дека 8% од Земјината кора припаѓа на алуминиумот. Меѓутоа, алуминиумот во природата не можеме да го најдеме чист, бидејќи секојпат е соединет со различни материи кои се наоѓаат во карпите и во почвата. Научниците морале да решат тежок проблем како да се добие алуминиумот од неговото соединение и тоа што поевтино и во поголеми количества.

Во февруари 1886 година, младиот хемичар Чарлс Мартин Хол го решил овој проблем и така почнало новото метално доба – ерата на алуминиумот. Хол го истопил минералот криолит, го помешал со оксидот на алуминиум и низ таа смеса пуштил електрична струја. По кратко време почнале да се појавуваат мали парчиња на метал од алуминиум. Ова е првиот процес на добивање на метали. Криолитот се наоѓа само на Гренланд и е многу редок минерал. Затоа алуминиумот се произведува од боксит, кој може да се најде во многу земји. Алуминиумот е сребренасто-бел, сјаен метал, три пати полесен од железото. Може да се извлекува во жици толку тенки како човечките влакна. Може да се кова во плочи кои се многу пати потенки од листовите на било која книга. Врз алуминиумот штетно делуваат некои киселини, иако во нормални услови алуминиумот не подлегнува на нагризување. Кога ќе се помеша со некои други метали се добиваат легури кои може да бидат силни и поиздржливи од самиот алуминиум.

Алуминиумот е идеален материјал за правење на кујнски садови, бидејќи одлично ја спроведува топлината, лесно се чистат и одржуваат. Поради неговата мала тежина од алуминиумот се прават безброј корисни производи од електрични кабели па се до автомобилски мотори. Доприносот во современата индустрија на алуминиумот се гледа по тоа што се употребува во изработка на трупот, крилја и пропелери на авионите. Во денешно време и моторите за локомотивите се изработуваат од алуминиум. Секоја година се откриваат нови начини како да се употреби алуминиумот. Алуминиумот сомелен во ситен прав се меша со масло да се направи квалитетна боја. Од алуминиум се прават туби за пасти за заби, а во најново време алуминиумот се употребува во индустријата за мебел и во градежништвото. Без алуминиумот денес не може да се замисли ниту индустријата за електронски и електрични апарати. Што значи, алуминиумот стана незаменлив во готово сите гранки на човештвото.