Брусник (Битолско)
| Брусник | |
  Брусник | |
| Координати 41°1′23″N 21°17′7″E / 41.02306° СГШ; 21.28528° ИГДКоординати: 41°1′23″N 21°17′7″E / 41.02306° СГШ; 21.28528° ИГД | |
| Општина | Општина Битола |
| Население | 241 жит. (поп. 2002) |
| Надм. вис. | 774 м |
|
Брусник на општинската карта  | |
 Брусник на Ризницата
| |
Брусник е село во Општина Битола, во околината на градот Битола.
Содржина
Географиja и местоположба[уреди | уреди извор]
Селото се наоѓа во пазувите на планината Баба, западно од Битола.
Историja[уреди | уреди извор]
Според народната традиција најпрво биле формирани соседните села Лавци и Дихово, а на земјиштето кое лежело меѓу нив претците на родовите Каранѓеловци и Палашовци го формирале денешното село Брусник.[1] Најпознати и најголеми семејства од историски аспект кои постојат и до денес во Битола се Кокаловци, Каранѓеловци, Идризовци, Маљаковци, Палашовци, Чавдаровци, Скерлевци. Најстариот пишан помен за Брусник потекнува од првата половина на XVII век.[1] Северно од селото во средината на XIX век постоел мал чифлик на некој силен бег, кој бил убиен, а чифлишката земја станала селска.[1] За време на Првата светска војна Брусник бил запален.[1]
Економија[уреди | уреди извор]
Демографија[уреди | уреди извор]
Според статистиката на Васил К'нчов („Македониja, Етнографиja и статистика“) од 1900 година, во Брусник живееле 755 жители, сие Македонци.[2]
Според секретарот на бугарската егзархија Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Брусник имало 964 Македонци, од кои 488 патријаршисти и 455 егзархисти. Во селото функционираат бугарско и грчко училиште.[3]
Според пописот од 2002 селото брои 241 жител, од кои 240 Македонци и 1 останат.[4]
На табелата е прикажан бројот на населението низ сите пописни години:[5]
| Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 755[2] | 964[3] | 964 | 959 | 898 | 783 | 790 | 387 | 320 | 241 |
Од Брусник се иселува значителен број на населението, поради што Брусник од големо преминало во мало село. Најголем број од жителите на Брусник иселени се во Битола, Скопје, а голем број и во Австралија, Канада, САД и Европа.
Родови[уреди | уреди извор]
Брусник е македонско православно село, сите родови во селото се доселенички.
Родови во Брусник: Каранѓеловци (7 к.) и Пашаловци (6 к.) најстари родови во селото, доселени се како мечкари однекаде, овде живеат од ХVIII век; Кукановци (15 к.), Корубовци (4 к.), Ѓошевци (14 к.), Шутаровци (9 к.), Ивановци (8 к.), Ѓорчевци (6 к.), Гроздановци (6 к.), Поповци (5 к.), Босилковци (5 к.), Торбовци (5 к.), Трапановци (5 к.), Скерлевци (2 к.), Станковци (13 к.), Петковци (9 к.), Чавдаровци (6 к.), Малаковци (6 к.), Тасевци (4 к.), Шеќеровци (4 к.), Момичаровци (2 к.), Метловци (2 к.), Жабовци (15 к.), Атанасковци (3 к.) и Коџоклари (4 к.) доселени се сите однекаде. Сите родови се доселени до крајот на XIX век.[1]
Општествени институции[уреди | уреди извор]
Администрација и политика[уреди | уреди извор]
Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]
- Цркви[6]
- Црква „Св. Димитриј“ - главната селска црква. Била изградена во времето на Првата светска војна, а обновена во 1930 година;
- Црква „Вознесение Христово“;
- Црква „Св. Ѓорѓи“ - главна манастирска црква на Брусничкиот манастир;
- Црква „Св. Петка“;
- Црква „Св. Недела“;
- Црква „Рождество на Пресвета Богородица“;
- Археолошки локалитети[7]
- Св. Петка - црква и некропола од средниот век;
- Илкова Чешма - населба од римско време;
- Св. Димитрија - црква и некропола од средниот век;
Редовни настани[уреди | уреди извор]
Личности[уреди | уреди извор]
- Јован Кокаловски (6 ноември 1921) - македонски поет, новинар и публицист;
- Бошко Станковски (25 октомври 1925 - 13 март 1987) - македонски политичар, претседател на Собранието на СРМ;
- Васил (1858 - 1911), Петре (1856 - 1929) и Ангел (1864 - 1919) Вељанов Ивановски - борци за црковна независност и локални раководители на комитот на ВМРО;[8]
- Васко Карангелевски (1921 - 1977) народен херојна Југославија;
- Никола Алабаков (Ник Алабак, 1878 - 1935) - деец на македонската емиграција во Северна Америка;
- Никола Иванов Брусничанецо - револуционер, војвода на селска чета на ВМРО за време на Илинденското востание во летото 1903 година;[9][10]
- Панде Илиевски (1923 - 1944) - партизан и учесник во НОБ;
- Дане Петковски (1922 - ) - партизан и учесник во НОБ;
- Сотир Ангелов Ивановски - (? - 1918), син на Ангел Ивановски, учесник во Балканските војни[8]
- Божин Атанасов Скерлевски (1923 - 1944) - партизан, член на СКМЈ;[11];
- Тале Огненовски (1922 - 2012) – партизан, учесник во НОБ, носител на Партизанска споменица 1941., кларинетист и композитор; [12].
Култура и спорт[уреди | уреди извор]
Иселеништво[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Ф. Трифуноски, Јован (1998) (на српски). Битољско-прилепска котлина. Српска академија наука и уметности. стр. 222-223.
- ↑ 2,0 2,1 Кѫнчовъ, Василъ. Македония. Етнография и статистика. София, Българското книжовно дружество, 1900. ISBN 954430424X. с. 239.
- ↑ 3,0 3,1 Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 166-167.
- ↑ http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис во Македонија 2002. - Книга 10.
- ↑ Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година) *Државен завод за статистика http://makstat.stat.gov.mk.
- ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска. уред (на македонски). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
- ↑ Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
- ↑ 8,0 8,1 Илюстрация Илинден, 1943, бр.144, стр.8
- ↑ Николов, Борис Й. Вътрешна македоно-одринска революционна организация. Войводи и ръководители (1893 – 1934). Биографично-библиографски справочник. София, 2001, стр. 117.
- ↑ Николов, Борис. ВМОРО - псевдоними и шифри 1893-1934, Звезди, 1999, стр.71
- ↑ Съюз на борците от НОАВМ-Битоля
- ↑ Официјална страница на Тале Огненовски
