Карамани

Координати: 41°3′52″N 21°23′38″E / 41.06444° СГШ; 21.39389° ИГД / 41.06444; 21.39389
Од Википедија — слободната енциклопедија
Карамани

Сретселото во Карамани

Карамани во рамките на Македонија
Карамани
Местоположба на Карамани во Македонија
Карамани на карта

Карта

Координати 41°3′52″N 21°23′38″E / 41.06444° СГШ; 21.39389° ИГД / 41.06444; 21.39389
Регион  Пелагониски
Општина  Битола
Област Пелагонија
Население 290 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 7204
Повик. бр. 047
Шифра на КО 02058
Надм. вис. 570 м
Слава Свети Константин и Елена
Карамани на општинската карта

Атарот на Карамани во рамките на општината
Карамани на Ризницата

Карамани — село во областа Пелагонија, во Општина Битола, во околината на градот Битола.

Потекло на името[уреди | уреди извор]

Името на селото се верува дека доаѓа од тоа што поголем дел од атарот е покриен со земја црница, на турски „кара“. Според други извори, пак, името потекнува од топонимизација на родовското име Караман.[2]

Географија и местоположба[уреди | уреди извор]

Поглед на влезот во селото од страна на Трн

Селото се наоѓа во Пелагонија, во средишниот дел на Битолското Поле и во северниот дел на територијата на Општина Битола.[3] Селото е рамничарско, на надморска височина од 570 метри. Од градот Битола, селото е оддалечено 8 километри.[3]

Изразено полско село, североисточно од градот Битола. Соседни села се Трн и Долно Оризари.[4]

Месностите во атарот ги носат следниве имиња: Драгорка, Мера, Дрварски Пат, Долни Лозја, Слатина, Трнски Пат, Чеклази, Потка, Тумба, Под Тумба, Цилејца, Орница, Лениште, Камче, Зад Лозја, Дабје и Барутница.[4]

Селото има збиен тип, додека куќите се групирани на две маала: Горно и Долно. Помеѓу двете маала се наоѓа сретселото, каде е сместена црквата.[4]

Историја[уреди | уреди извор]

Еден километар од селото е сместена месноста Тумба. Мештаните веруваат дека таму имало црква. На местото биле ископани гробови и стари пари.[4]

Во турски документ издаден помеѓу 1659 и 1750 година е првото споменување на името на селото, како Караман. Се верува дека селото е основано во исто време како соседното село Трн од доселенички родови во текот на XIX век.[4]

Во XIX век, Карамани било село во Битолската каза на Отоманското Царство.

Карамани е познато по Битката кај Битола за време на Првата балканска војна. Дунавската дивизија од првиот повик напаѓала во две колони. Десната преку Црна Река и Шемница извршила напад на селото Трн. Минувајќи преку мочуришното земјиште, околу 10 часот го зазела село Трн. Со тоа бил пробиен фронтот на 5. турски корпус. Меѓутоа, предноста не била искористена за продолжување на нападот, па Турците успеале да ја организираат одбраната кај селото. Левата (главната) колона не успеала да изврши напад врз турската десна страна. Поради уривањето на мостот на Црна Река, таа останала кај село Новаци. Коњаничката дивизија упатила еден полк кон село Брод за да ги заземе премините преку Црна Река, а главнината била кај село Биљаник. Тимочката дивизија од вториот повик била во армиската резерва. Турската 13. дивизија до вечерта стигнала во село Доленци. Меѓутоа, Џавид-паша, командантот на 6. корпус, бил принуден да ја врати 13. дивизија во Битола поради активноста на македонските месни чети што почнале да ги напаѓаат турските сили. Со тоа ја ослабнал фронтовската линија, која на српската војска ѝ овозможило прегрупирање и полесно пробивање на фронтот.

Стопанство[уреди | уреди извор]

Атарот зафаќа простор од 7,5 км2. На него преовладува обработливото земјиште на површина од 670 хектари, на пасиштата отпаѓаат само 25 хектари, додека шуми нема. Селото има исклучително полјоделска функција.[3]

Население[уреди | уреди извор]

Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948377—    
1953446+18.3%
1961496+11.2%
1971488−1.6%
1981529+8.4%
ГодинаНас.±%
1991465−12.1%
1994362−22.2%
2002337−6.9%
2021290−13.9%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Карамани живееле 350 жители, сите Македонци.[5] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Карамани имало 296 жители, под врховенството на Бугарската егзархија.[6]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Карамани се води како чисто македонско село во Битолската каза на Битолскиот санџак со 38 куќи.[7]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 250 Македонци.[8]

Карамани е средно село по големина, кое што во 1961 година броело 496 жители, додека во 1994 година 362 жители, македонско население.[3]

Според пописот од 2002 година, во селото Карамани живееле 337 жители, сите Македонци.[9]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 290 жители, од кои 283 Македонци, 1 Србин, 2 останати и 4 лица без податоци.[10]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 350 296 377 446 496 488 529 465 362 337 290
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[11]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[12]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[14]

Родови[уреди | уреди извор]

Карамани е македонско село, сите родови во селото се доселени.[4]

Родови во селото се:

  • Доселеници: Дишковци (7 к.), доселени се од селото Рилево во Прилепско, таму биле староседелци; Бучуковци (3 к.), доселени се кога и Дишковци, доселени се однекаде; Тотевци (3 к.), доселени се од селото Ѕвезда, Мала Преспа (денес во Албанија); Тумуловци (2 к.), гранка од родот Тотевци; Батевци (1 к.) и Аврамовци (2 к.), доселени се однекаде; Миленковци (2 к.), доселени се од селото Оптичари; Ѓоревци (3 к.), доселени се од селото Ивањевци; Српчани (3 к.), доселени се од селото Долно Српци; Асанбеловци (2 к.) и Мацанковци (3 к.), доселени се од селото Радобор; Ѓелдиновци (2 к.), доселени се од селото Долно Оризари; Јунтовци (3 к.), доселени се од селото Лесково во Железник; Трајковци (2 к.), доселени се од селото Добромири; Пензуловци (1 к.), доселени се од селото Трап, таму биле староседелци; Смилевци (3 к.), доселени се од селото Ерековци; Чаушевци (6 к.), Утковци (3 к.), Дуковци (2 к.), Љамевци (1 к.) и Јовковци (1 к.), доселени се однекаде.

Општествени установи[уреди | уреди извор]

Подрачното основно училиште во селото

Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]

Селото влегува во рамките на Општина Битола, која била проширена при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година.

Во периодот од 1996 до 2004 година, селото се наоѓало во рамките на некогашната општина Битола.

Во периодот од 1965 до 1996 година, селото било сместено во големата општина Битола.

Во периодот од 1955 до 1965 година, селото влегувало во рамките на тогашната општина Кукуречани.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Логоварди, во која селото Карамани, се наоѓале и селата Долно Оризари, Логоварди, Оптичари, Поешево и Трн. Општината Логоварди постоела и во периодот 1950-1952.

Избирачко место[уреди | уреди извор]

Во селото постои избирачкото место бр. 0135 според Државната изборна комисија, сместено во основното училиште.[15]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 261 гласач.[16]

Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]

Главната селска црква „Св. Никола“
Археолошки наоѓалишта[17]
  • Тумба — населба од неолитско, бакарно и бронзено време; и
  • Ќосеица или Бари — населба од римското време.
Цркви[18]
Параклиси

Редовни настани[уреди | уреди извор]

  • Свети Константин и Елена — селска слава[4]

Личности[уреди | уреди извор]

Родени во Карамани

Култура и спорт[уреди | уреди извор]

Иселеништво[уреди | уреди извор]

Се знае за следниве иселеници: Дамевци (3 к.), Рокановци (2 к.) и Чорбевци (1 к.), кои живеат во Логоварди; Јаковчевци (8 к.) и Јуруковци (1 к.), кои живеат во Долно Оризари; Карамановци (1 к.), живеат во Поешево и Карамановци (2 к.), живеат во Старо Лагово.[4]

Исто така, од ова село има многу иселеници во градот Битола, но и во прекуокеанските земји.[2]

Галерија[уреди | уреди извор]

  • Влезот во параклисот
    Влезот во параклисот
  • Запуштена куќа во селото
    Запуштена куќа во селото
  • Автобуска постојка
    Автобуска постојка
  • Селските гробишта
    Селските гробишта

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Мој Роден Крај“. www.mojrodenkraj.com.mk. Архивирано од изворникот на 2018-07-30. Посетено на 2019-10-07.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 147. Посетено на 7 октомври 2019.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Трифуноски; Јован Ф. (1998). Bitoljsko-Prilepska kotlina : antropogeografska proučavanja. Белград: Српска академија на науките и уметностите. ISBN 8670252678. OCLC 41961345.
  5. ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 239.
  6. ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 166-167.
  7. ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 11.
  8. ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  9. ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 5 октомври 2019.
  10. ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  11. ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  12. ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  13. ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  14. ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  15. ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 7 октомври 2019.
  16. ↑ „Претседателски избори 2019“. Посетено на 7 октомври 2019.
  17. ↑ Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
  18. ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
  19. ↑ Николов, Борис Й. Вътрешна македоно-одринска революционна организация. Войводи и ръководители (1893-1934). Биографично-библиографски справочник, София, 2001, стр. 49.

Поврзано[уреди | уреди извор]

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Населени места во Општина Битола
Раселени
Историски
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Карамани&oldid=5173835“