Лера
| Лера | |
Панорамски поглед на селото | |
  Лера | |
| Координати 41°6′6″N 21°10′22″E / 41.10167° СГШ; 21.17278° ИГДКоординати: 41°6′6″N 21°10′22″E / 41.10167° СГШ; 21.17278° ИГД | |
| Регион |  Пелагониски
|
| Општина |  Битола
|
| Област | Ѓават-Кол |
| Население | 122[1] жит. (поп. 2002) |
| Пошт. бр. | 7314 |
| Повик. бр. | 045 |
| Шифра на КО | 02069 |
| Надм. вис. | 750 м |
|
Лера на општинската карта  | |
 Лера на Ризницата
| |
Лера — село во Општина Битола, во областа Ѓават-Кол, во околината на градот Битола.
Потекло на името[уреди | уреди извор]
Еднаш еден богат човек по име Леро Шестокрило се натпреварувал во фрлање на камен со Крали Марко. Бидејќи го натфрлил Марка местото каде паднал каменот на Леро, подоцна било населено со селани и наречено по него - Лера.
Географија и местоположба[уреди | уреди извор]
Селото се наоѓа во областа Ѓават-Кол, во западниот дел од Општина Битола, непосредно до реката Шемница.[2] Селото е ридско, на надморска височина од 750 метри. Од градот Битола, селото е оддалечено околу 18 километри и се наоѓа непосредно до патот Битола-Ресен.[2]
Атарот зафаќа површина од 13 км2. На него преовладуваат пасиштата на површина од 540 хектари, на шумите отпаѓаат 397 хектари, а на обработливото земјиште 290 хектари.[2]
Историја[уреди | уреди извор]
Во XIX век, Лера било село во нахијата Ѓават-Кол во Битолската каза на Отоманското Царство.
Стопанство[уреди | уреди извор]
Селото има полјоделско-сточарска функција.[2]
Население[уреди | уреди извор]
Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Лера имало 520 жители, од кои 180 Македонци христијани и 340 Албанци муслимани.[3] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Лера имало 592 жители.[4]
Лера во 1961 година броело 395 жители, од кои 279 биле Македонци, 68 Албанци и 46 жители Турци, додека во 1994 година бројот на населението се намалил на 153 жители, од кои 86 биле Албанци, а 65 жители Македонци.[2]
Според пописот од 2002 година, во селото Лера имало 122 жители, од кои 36 Македонци, 85 Албанци и 1 Србин.[1]
Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во Лера:
| Години | Македонци | Албанци | Турци | Роми | Срби | Ост. | Вкупно |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1948 | — | — | — | — | — | — | 442 |
| 1953 | 236 | 81 | 166 | 0 | 1 | 1 | 485 |
| 1961 | 279 | 68 | 46 | — | 1 | 1 | 395 |
| 1971 | 258 | 30 | 32 | 0 | 1 | 57 | 378 |
| 1981 | 312 | 107 | 0 | 19 | 1 | 5 | 444 |
| 1991 | 168 | 91 | 0 | 10 | 2 | 2 | 273 |
| 1994 | 65 | 86 | 0 | 0 | 1 | 1 | 153 |
| 2002 | 36 | 85 | 0 | 0 | 1 | 0 | 122 |
* Извор: Државен завод за статистика на Република Македонија (1953-2002), според податоци од официјалните пописи во соодветните години
Родови[уреди | уреди извор]
Лера е македонско-албанско село.
Македонски родови во селото се:
- Староседелци: Наумчевци (9 к.), Танчевци (3 к.), Вељановци (3 к.), Талевци (2 к.), Ристевци (2 к.), Таневци (2 к.), Фодулчевци (2 к.), Ѓерасимовци (1 к.), Начковци (1 к.), Котевци (1 к.), Шаковци (1 к.), Чолаковци (1 к.) и Анчевци (1 к.)
- Доселеници: Анѓелевци (1 к.), потекнуваат од домазет кој дошол од блиското село Свиниште; Саздановци (1 к.), доселени се во 1912 година од селото Цапари, каде припаѓале на истоимениот род; Милевци (1 к.), доселени се на почетокот на XX век од селото Свиниште; Вељановци (1 к.), доселени се кога и Милевци од селото Турје во Дебрца; Мишевци (1 к.), доселени се после претходните два рода од селото Цапари; Живко (1 к.), доселен од Цапари во 1956 година; Трајче (1 к.), доселен од Вирово во Железник во 1956 година; Ороштанци (1 к.), доселени во 1957 година од селото Ротино; Иљо (1 к.) и Трајче (1 к.), доселени се од селото Вирово во 1957 година и Лесковчани (1 к.), доселени се од селото Лесково во Железник во 1957 година.
Албански родови во селото се:
- Доселеници: Браимовци (2 к.), доселени се на крајот на XVIII или почетокот на XIX век од некое место во јужна Албанија. Го знаат следното родословие: Ќамил (жив во 1950-тите на 70 години) Амет-Беќир-Амет-Браим, предокот кој се доселил; Салиовци (6 к.), Таовци (3 к.), Зенговци (2 к.), Мусовци (2 к.), Реџовци (1 к.), Мелиовци (1 к.) и Ризмановци (1 к.), сите овие родови се доселени од јужна Албанија (околината на Корча и Колоња); Пајовци (3 к.), доселени се од селото Рамна, а таму се доселени од јужна Албанија.[5]
Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]
Селото влегува во рамките на Општина Битола, која била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година, при што кон нејзе биле придодадени поранешните општини, Бистрица, Кукуречани и Цапари. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Цапари.
Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Кажани, во која влегувале селата Гопеш, Доленци, Ѓавато, Кажани, Маловиште и Лера.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Кажани, во која покрај селото Лера се наоѓале селата Гопеш, Доленци, Ѓавато, Кажани, Маловиште, Рамна, Ротино, Српци и Цапари.
Во периодот 1955-1965, селото било дел од тогашната општина Дихово.
Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Битола.
Избирачко место[уреди | уреди извор]
Во селото постои избирачко место бр. 0210 според Државната изборна комисија, кое е сместено во задружниот дом. Во ова избирачко место е опфатено и селото Метимир.[6]
На локалните избори во 2017 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 112 гласачи.[7]
На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 108 гласачи.[8]
Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]
- Археолошки наоѓалишта[9]
- Кале — населба од доцноантичко време;
- Калуѓери — населба од средниот век;
- Кора — населба од доцноантичко време; и
- Барбеш — светилиште од непознат период.[10]
- Цркви[11]
- Црква „Св. Никола“ — главна селска црква
- Џамии
- Џамија — селска џамија
- Други верски објекти
- Свет крст — комплекс со крст над селото
- Реки
- Шемница — притока на Црна Река
- Езера
- Стрежевско Езеро — вештачко езеро
Личности[уреди | уреди извор]
- Сребра Апостолова — македонски револуционер;
- Апостол Ушлинов — македонски револуционер;
- Ставре Ушлинов — македонски револуционер;
- Ванчо Спиров Ивановски — македонски револуционер;[12]
- Јонче Цветков Наумовски — македонски револуционер;[13]
Иселеништво[уреди | уреди извор]
До 1951 година од селото имало иселеници во Бугарија (3 семејства), САД (8 семејства), Битола (1 семејство), Австралија (4 семејства) и во Скопје (1 семејство).[14]
Иселеништвото продолжило и потоа и водело кон Битола, Скопје, прекуокеанските земји (САД, Канада, Австралија) и низ Европа.[15]
Галерија[уреди | уреди извор]
Куќи во селото
Црквата со селските гробишта
Реката Шемница низ селото
Поглед на селото
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 22 ноември 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 176. Посетено на 22 ноември 2017.
- ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 239.
- ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 174-175.
- ↑ Трифуноски Ф., Јован (1998). Битољско-Прилепска котлина : антропогеографска проучавања (1914-1997). Српска академија наука и уметности. ISBN 8670252678. OCLC 469501519.
- ↑ „Описи на ИМ“. Посетено на 22 ноември 2017.
- ↑ „Локални избори 2017“. Посетено на 21 ноември 2017.
- ↑ „Претседателски избори 2019“. Посетено на 3 ноември 2019.
- ↑ Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
- ↑ Јован Ф. Трифуновски, (1998) Битољско - Прилепска котлина, Антропогеогрофско проучавање. Београд, САНУ ISBN 8670252678
- ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
- ↑ . Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва том II, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија. Отсутно или празно
|title=(help)CS1-одржување: others (link) - ↑ . Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том III, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија. Отсутно или празно
|title=(help)CS1-одржување: others (link) - ↑ . Русиќ, Бранислав. Цапарско Поле. Архивски фонд на МАНУ, к-4, AE 94/16. Отсутно или празно
|title=(help)CS1-одржување: others (link) - ↑ Bojchevski, Design by Angela Hristovska, Developed by Dijana Manchevska and Jovan. „Мој Роден Крај“. www.mojrodenkraj.com.mk. Посетено на 2021-07-17.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Лера на Ризницата ?- Хероините во село Лера Архивирано 10 февруари 2014 г.
