Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 144.411 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
„Ctenophorae“ од делото на Ернст Хекел Kunstformen der Natur, од 1904 год.
„Ctenophorae“ од делото на Ернст Хекел Kunstformen der Natur, од 1904 год.

Реброносци (науч. Ctenophora) — колено морски безрбетни животни. Реброносците се најголемите животни кои пливаат со помош на трепки (цилии), кои, кај овие животни, се нарекуваат уште и „чешли“. Во зависност од видот, возрасните реброносци имаат должина од неколку милиметри до 1,5 метри. Досега се потврдени само 100 до 150 видови кои припаѓаат на ова колено, а уште 25 други не се целосно опишани и именувани. Најпознати претставници на ова колено се цидипидите (ред Cydippida), кои имаат јајцевидно тело и еден пар на големи пипала со ресички од мали пипала кои се покриени со колобласти, лепливи клетки кои служат за фаќање на пленот. Нивните тела се изградени од желатинозна маса, која од надворешната страна е покриена со два слоја на клетки, а од внатрешната страна со еден слој на клетки кој ја обложува внатрешната празнина. Припадниците на ова колено имаат разновидни форми на телото, од јајцевидните цидипиди до сплесканите платиктениди и широкоусните бероиди.

Речиси сите реброносци се грабливци, а пленовите може да варираат од микроскопски ларви и ротифери до возрасните единки на малите видови на ракови; исклучоци се младенчињата на два вида кои живеат како паразити на салпи кои се храна за возрасните единки на нивните видови.

И покрај тоа што имаат меки, желатинозни тела, пронајдени се фосили на реброносците во лежиште кои датираат од раниот камбриум, пред околу 525 милиони години. Положбата на реброносците во „дрвото на животот“ одамна е тема на дебата на молекуларните филогенетски студии. Според најновите хипотези за еволуцијата на животинските организми, реброносците ја сочинуваат втората најрана животинска група која се појавила веднаш после сунѓерите. Порано се верувало дека реброносците се појавиле пред сунѓерите во еволуцијата, кои самите се појавиле пред раздвојувањето на жаркарите и двостраните животни. Меѓутоа, повторната анализа на податоците покажала дека компјутерските алгоритми кои се користеле во анализата биле наведени кон погрешен резултат поради присуството на специфични гени на реброносците, кои биле значително поразлични од оние на другите испитувани видови. Неодамнешна молекуларно-филогенетска анализа заклучила дека заедничкиот предок на сите современи реброносци бил сличен на денешните цидипиди, и дека сите современи групи на реброносци се појавиле релативно неодамна, веројатно по масовното кредско–терциерното изумирање, пред 66 милиони години. Од 1980-тите години па навака, акумулирани се докази дека цидипидите не се монофилетична група на организми, со други зборови оваа група не ги опфаќа потомците на еден заеднички предок. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Главната селска градина во Музеј на отворено „Хоелое“, Швебиш Хал, Германија.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Антипапата Климент VII
Антипапата Климент VII
На денешен ден…

Денес е 5 јуни 2024 г.

Настани:

1827  Во турско-грчката војна, турската војска го освоила Акропол и влегла во Атина.
1944  Втора светска војна: Над 1.000 британски бомбардери исфрлиле преку 5.000 тони бомби над Нормандија, во подготовка на десантот следниот ден - Денот Д.
1947  Во говорот пред Харвардскиот универзитет, државниот секретар на САД Џорџ Маршал предлага економска помош за обнова на западна Европа - зачеток на тн. Маршалов план.
1968  Претседателскиот кандидат во САД Роберт Кенеди е застрелан во Лос Анџелес од палестинецот Сирхан Сирхан и умрел следниот ден.
1972  Во Стокхолм е одржана Првата конференција на ОН за животна средина. Оттогаш 5 јуни е прогласен за Светски ден за заштита на животната средина.
1992  Во Скопје е формирана Лекарската комора на Македонија.

Родени:

469 п.н.е.  Сократ — атински филозоф.
1341  Едмунд — Прв војвода од Јорк.
1723  Адам Смит — шкотски економист и филозоф, основоположник на современата економија.
1819  Џон Куч Адамс — англиски астроном и математичар.
1878  Панчо Вилја — мексикански револуционер.
1898  Фредерико Гарсија Лорка — шпански поет и драматург.
1901  Анастасија Николаевна Романова — најмладата ќерка на Николај II.
1931  Антун Врдољак — хрватски глумец, режисер и политичар.
1931  Жак Деми — француски режисер.
1933  Велимир Бата Живоиновиќ — југословенски и српски глумец.
1946  Стефанија Сандрели — италијанска глумица.
1947  Лори Андерсон — американска авангардна музичарка.
1955  Питер Ерскин — американски џез-музичар, член на групата Ведер рипорт (Weather Report).
1955  Аки Рахимовски — хрватски пејач, член на групата Парни валјак.
1967  Јан Питлик — дански ракометен тренер.
1971  Марк Волберг — американски глумец.
1979  Антонија Шола — хрватска пејачка.
1981  Карлос Баредо — шпански велосипедист.
1991  Мартин Бејтвејт — дански фудбалер.
1997  Киран Тирни — шкотски фудбалер.
1998  Јулија Липницкаја — руска уметничка лизгачка.

Починале:

1296  Едмунд — Прв Ерл од Ланкастер.
1316  Луј Xкрал на Франција.
1826  Карл Марија фон Вебер — германски композитор (р. 1786.).
1970  Џузепе Унгарети — италијански поет.
2004  Роналд Реганпретседател на САД (р. 1911.).
2015  Ник Марш — рок-пејач, член на групата „Флеш фор Лулу“ (Flesh for Lulu.

Празници:

Светски ден за заштита на животната средина.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич