Прејди на содржината

Пенсилванија

Уреди врски
Ова е избрана статија. Стиснете тука за повеќе информации.
Од Википедија — слободната енциклопедија
Пенсилванија
Pennsylvania
Знаме на Пенсилванија Печат на Пенсилванија
Знаме Печат
Прекар(и): Keystone State; Quaker State;
Coal State; Oil State; State of Independence
Гесло: Праведност, слобода и независност'
АлабамаАлјаскаАризонаАрканзасКалифорнијаКолорадоКонектикатДелаверФлоридаЏорџијаХаваиАјдахоИлиноисИндијанаАјоваКанзасКентакиЛуизијанаМејнМерилендМасачусетсМичигенМинесотаМисисипиМонтанаМисуриНебраскаНевадаЊу ХемпширЊу ЏерсиНово МексикоЊујоркСеверна КаролинаСеверна ДакотаОхајоОклахомаОрегонПенсилванијаРод АјлендЈужна КаролинаЈужна ДакотаТенесиТексасЈутаВермонтВирџинијаВашингтонЗападна ВирџинијаВисконсинВајоминг
Службен јазик нема (англиски, де факто)
Говорени јазици англиски 91,6%
шпански 3,1%[1]
пенсилвански германски
Главен град Харисбург
Најголем град Филаделфија
Површина  33. место
 - Вкупно 119 283 км²
 - Широчина 455 км
 - Должина 255 км
 - % вода 2.7
 - Гео. ширина 39°43′ N to 42°16′ N
 - Гео. должина 74°41′ W to 80°31′ W
Население  6. место
 - Вкупно 12 702 379 (2000.)[2]
 - Густина 109.6/км² (11. место)
Надм. вис.  
 - Највисока точка Маунт Дејвис[3]
979 м
 - Најниска точка Делавер[3]
0 м
Влез во сојузот  12 декември 1787 (2)
Гувернер Том Корбет (Д)
Сенатори Боб Кејси (Д)
Пет Томи (Д)
Делегација на конгресот
Часовен појас {{{часовен појас}}}
Кратенки ПА Penn или Penna US-PA
Портал www.pa.gov

Пенсилванија, официјално позната како Заедница Пенсилванија (англ. Commonwealth of Pennsylvania), е сојузна држава во САД која е сместена на североисточниот и централно-атлантскиот регион на Соединетите Држави, поточно во регионот на Големите Езера. Државата се граничи со Делавер на југоисток, Мериленд на југ, Западна Вирџинија на југозапад, Охајо на запад, Онтарио, Канада, на северозапад, Њујорк на север и Њу Џерси на исток.

Според површина, Пенсилванија се наоѓа на 33 место во САД, според бројот на жители на шестото и според густина на население на 9 место меѓу 50-те сојузни држави. Четирите најнаселени градови во државата се Филаделфија, Питсбург, Алентаун и Ири. Главниот град на државата е Харисбург.

Пенсилванија има брег долг 82 км на езерото Ири и 92 км на реката Делавер.[4] Според пописот од 2010 државата се нашла меѓу оние со најголем број европско-американски жители и голем број на Афроамериканци.

Географија

[уреди | уреди извор]
Окрузите во Пенсилванија.

Должината на Пенсилванија изнесува 274 км, а широчината 455 км.[5] Од вкупно 119,282 км2, 116,075 км2 се земјена површина, 1,269 км2 се внатрешни водени подрачја, а 1,940 км2 е водената површина на езерото Ири. Таа е 33. најголема држава во САД.[6] Пенсилванија има 82км[7] долго крајбрежје при езерото Ири и 92км[4] долго крајбрежје по реката Делавер.

Границите на држава ги сочинуваат Масон-Диксоновата линија (39°43' С) на југ, реката Делавер на исток, 80°31' на запад и 42° СГШ на север со исклучок на кратки сегменти на западниот крај каде триаголник се протега северно до езерото Ири. Пенсилванија се граничи со шест држави: Њујорк на север, Њу Џерси на исток, Делавер и Мериленд на југоисток, Западна Вирџинија на југозапад и Охајо на запад. Исто така, Пенсилванија дели водена граница со Канада. Од оригиналните тринаесет колонии, Пенсилванија е единствената држава која нема граница на Атлантскиот Океан.

Карта на Пенсилванија на која се прикажани поголемите градови и патишта

Меѓу поголемите градови во оваа држава се: Филаделфија, Јорк, Ридинг и Ланчестер на југоисток, Питсбург на југозапад, трите града Алентаун, Бетлеем и Истон во централен исток (познат и како Лехај Валеи), трите града Скрентон, Вилксбар и Хезлтон на североисток и Ири на северозапад. Вилијамспорт служи како „центар“ на северо-централниот регион, а главен град на државата е Харисбург.

Клима

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Клима на Пенсилванија

Од различната топологија на Пенсилванија произлегуваат и неколку различни клими. Опфаќајќи две поголеми зони, во најголемиот дел од државата со исклучок на југоисточниот корнер, преовладува умереноконтинентална клима. Филаделфија има одлики на влажна суптропска клима која го покрива и поголемиот дел од Делавер и Мериленд на југот.

Движејќи се кон внатрешниот планински предел на државата климата станува значително поладна, бројот на облачни денови се зголемува и зимските снежни врнежи се поголеми. Во западните предели на државата, особено градовите близу езерото Ири, количината на снежни врнежи достигнува 254 сантиметри на годишно ниво. Исто така, дождовите се во изобилство застапени низ целата држава во текот на годината.

Месечни нормални високи и ниски температури за различни градови во Пенсилванија (во целзиус)
Град Јан. Фев. Мар. Апр. Мај. Јун. Јул. Авг. Сеп. Окт. Ное. Дек.
Скрентон 1/-7 3/-6 8/-2 15/4 21/9 25/14 28/17 27/15 28/12 16/5 10/1 3/-4
Ири 1/-6 2/-6 7/-2 13/3 19/9 24/15 27/18 26/17 22/13 16/8 10/3 3/-3
Питсбург 2/-6 4/-5 10/-1 17/4 22/9 26/14 28/17 28/17 24/12 17/6 11/2 4/-4
Харисбург 3/-5 5/-4 10/0 18/5 23/11 28/17 30/19 29/19 25/14 18/7 12/2 5/-3
Филаделфија 4/-3 7/-2 12/1 18/7 23/12 28/18 30/20 29/20 25/15 19/9 13/4 7/-1
Алентаун 2/-6 4/-5 10/-1 17/4 22/9 27/15 29/18 28/17 24/12 18/5 12/1 5/-4
Источен Строудсбург 2/-9 4/-8 9/-3 16/2 22/8 27/13 29/15 28/14 24/10 18/3 10/-1 4/-5
[4], [5],

[6], [7], [8], Источен Строудсбург

Историја

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Историја на Пенсилванија

Пред заедницата да биде поставена од Европејците, областа била дом на Делавери (познати и како Лени Ленапи), Сасквехеноки, Ирокези, Ири, Шаќуни и останати американски индијански нации.[8] И холанѓаните и англичаните тврделе дека двете страни од реката Делавер биле дел од нивното колонијално земјиште во Америка.[9][10][11] Холанѓаните биле првите кои го присвоиле и имале влијание врз изторијата на Пенсилванија.[12]

До 3 јуни 1631, холанѓаните започнале од полуостровот Делмарва со воспоставувањето на званенделската колонија на страната на денешен Луис, Делавер.[13] Во 1638 швеѓаните додале масло на веќе започнатиот оган со воспоставувањето на новата Шведска колонија на страната на денешен Вилмингтон, Делавер, со центар во тврдината Кристина. Новите Швеѓани, во најголем дел, го контролирале долниот предел од регионот околу реката Делавер (делови од денешен Делавер, Њу Џерси и Пенсилванија), но таму и не воспоставиле многу колонии.[14][15]

Договорот на Пен со индијанците, Едвард Хикс

На 12 марти, 1664, кралот Чарлс II од Англија му дал дозвола на Џејмс, војвода од Јорк, за контрола на земјиштето во кое било вклучена и оригиналната компанија Вирџинија од Плимаут Грент, како и друго земјиште. Овој потег на Чарлс бил, повторно, оспоруван од холанѓаните од Нова Холандија поради тоа што вклучувал и делови од денешна Пенсилванија.[16]

На 24 јуни 1664, војводата од Јорк продал голем дел од својот посед, кој ја вклучувал денешната територија на Њу Џерси, на Џон Беркли и Џорџ Картрет за да добие сопствена колонија. Во тој период земјиштето не било во Британска сопственост, но продажбата за делот од Нова Холандија, на западниот предел од реката Делавер, била извршена. Британското освојување на Нова Холандија било започнато на 29 август 1664, кога Нов Амстердам бил принуден да се предаде соочувајќи се со топовите на британските бродови на пристаништето Њујорк.[17][18] Ова освојување продолжило и било завршено во октомври 1664, кога британците ја освоиле тврдината Касмир, денешен Њукасл, Делавер.

Џон Дикинсон

Мирот од Бреда помеѓу Англија, Франција и Холандија го означил крајот на британското освојување на 21 јули 1667,[19][20] иако имало привремени промени.

На 12 септември 1672, како дел од третата Англо-Холандска војна, холанѓаните ја реосвоиле провинцијата Њујорк/Нов Амстердам и таму воспоставиле три окружни суда кои подоцна станале и оригинални окрузи во денешна Пенсилванија и Делавер.[21] Подоцна, на 9 февруари 1674, ова било делумно ревидирано кога договорот од Вестминстер ја завршил третата Англо-Холандска војна и ги променило сите политички односи во „status quo ante bellum“ (како што работите биле пред војната). Британците ги задржале холандските колонии со нивните холандски имиња.[22] До 11 јуни 1674, Њујорк одржал контрола врз оддалечените провинции, меѓу кои и Апленд (тогашен округ кој подоцна ќе стане Пенсилванија), но имињата започнале да се заменуваат со британски имиња, што се одвивало до 11 ноември 1674.[23] Апленд бил поделен на 12 ноември 1674, произведувајќи еден општ преглед на денешната граница помеѓу Пенсилванија и Делавер.[24]

На 28 февриари, 1681, Чарлс II му доделил земјиште[25] на Вилијам Пен за да си го отплати долгот од $16,000[26] (околу $2.100.000 во 2008, прилагодено на инфлацијата на недвижнините)[27] кој му го должел на таткото на Вилијам, адмиралот Вилијам Пен. Ова било еден од најголемите трансфери на имот на индивидуалец во историјата.[28] Земјиштето било наречено Пенсилванија. Вилијам Пен, кој сакал да го вика Њувелс или Силванија, бил засрамен од промената, плашејќи се дека луѓето ќе мислат дека го именувал според неговото име, но кралот Чарлс не сакал да го преименува земјиштето.[29] Пен воспоставил влада со две иновации кои во голема мера биле копирани од Новиот Свет: окружната комисија и слобода во верското уверување.[28]

Она што било Апленд, а подоцна станало дел од Пенсилванија кој ја оформувал границата помеѓу оваа држава и Делавер, било преименувано во округ Честер кога Пенсилванија ја институционализирала нејзината колонијална влада на 4 март 1681.[30][31] Водачот на квекерите, Вилијам Пен, потпишал мировен договор со Тамани, водачот на племето Делавер, со што започнал еден долг период на пријателски односи помеѓу квекерите и индијанците.[32] Подоцна следеле и други договори помеѓу Вилијам Пен и останатите народи. Сè додека тој бил жил неговите договори никогаш не биле нарушени.[33]

18 век

[уреди | уреди извор]

Помеѓу 1730 и 1764 оваа колонија правела свои пари за да ја надополни празнината од недостатокот на злато и сребро. Парламентот го забранил ова со законот за валути во 1764 година. Хартиените пари биле нарекувани колонијални потврди за сопственост. Колонијата пуштила во употреба и „кредитни сметки“ кои биле добри како и златните и сребрените пари поради нивниот законски статус. Со оглед на тоа што тие биле издавани од владата, а не од некоја банкарска институција, тоа биле понуди од слободен интерес кои во голема мера ги подмирувале владините трошоци од оданочувањето на луѓето. Исто така, тоа промовирало генерална вработеност и просперитет, што се должело на употребената дескреција од владата и не пуштајќи во промет многу пари кои би можеле да предизвикаат инфлација. Бенџамин Френклин бил вмешан во создавањето на оваа валута за која рекол дека нејзината корисност никогаш нема да биде оспорена, а, исто така, излегува во пресрет на „претпазливото одобрување“ од Адам Смит.[34]

Претседателската куќа во Пенсилванија во раните 1770-ти. Подоцна служела како претседателски дворец на Џорџ Вашингрон и Џон Адамс, 1790-1800, додека Филаделфија била привремен национален главен град

По првиот конгрес на американските колонии во 1765, делегатот Џон Дикинсон од Филаделфија, Пенсилванија, ја напишал декларацијата за правата и поплаките. Конгресот бил првиот состанок на тринаесетте колони повикан на иницијатива на собранието на Масачусетс, но само девет од нив испратиле делегати.[35] Тогаш Дикинсон го напишал писмото од фармер во Пенсилванија до жителите во британските колонии кое било објавено во пенсилванската хроника помеѓу 2 декември 1767, и 15 февруари 1768.[36]

Кога татковците основачи на соединетите држави биле свикани во Филаделфија во 1774, 12 колонии испратиле претставници на состанокот.[37] На вториот континентален конгрес, кој, исто така, се одржал во Филаделфија (во мај 1775), била напишана и потпишана декларацијата за независност,[38] но кога градот бил освоен од британците, континенталниот конгрес се преместил на запад. По преместувањето претставниците се сренале во судската куќа Ланчестер во сабота на 27 септември 1777, а потоа и во Јорк. Тука тие ги напишале членовите на конфедерацијата која 13 независни колонии ги споила во една нација. Подоцна бил напишан и уставот, а Филаделфија била повторно избрана за лулка на новата американска нација.[39]

Пенсилванија била втора држава која го ратификувала уставот на соединетите држави на 12 декември 1787,[40] пет дена откако Делавер први го направиле истото.

Колеџот Дикинсон во Карлисл, Пенсилванија, бил првиот колеџ во соединетите држави. Основан во 1773, колеџот бил ратификуван пет дена по договорот од Париз на 9 септември 1783. Школото било основано од Бенџамин Раш и именувано по Џон Дикинсон.

„Hills Capitol“ употребуван од 1821 сè додека не изгорел во 1897

Половина век, генералното собрание се среќавало на различни места, генерално Филаделфија, пред да започне регуларно да се собира во независна хала во Филаделфија во низа од 63 години.[41] Сепак, им била потребна по централна локација, а и масакрот на т.н „Paxton Boys“ во 1763 го загрижило собранието. Така, во 1799, генералното собрание се преместило во судницата во градот Ланчестер[41] за во 1812 да се пресели во Харисбург.[41]

Генералното собрание се среќавало во старата судница на округот Дауфин сè до декември 1821,[41] кога округот во федерален стил „Хилс Капитол“ (именуван по неговиот градител Стивен Хилс, архитект од Ланчестер) бил изграден на врв на земјиште од четири хектари и резервиран како седиште на државната власт од страна на претприемачки син и истоименик на Џон Харис со потекло од Јоркшир кој основал центар за тргување во 1705 и фериброд во 1733 на источниот брег од реката Сасквехана[42]. Главниот град на врвот изгорел на 2 февруари 1897, во текот на тешка снежна бура, најверојатно поради лошо поставена цевка за загревање на водата.[41]

Генералното собрание се среќавало во методистичката црква Грејс (која сè уште опстојува) додека не бил изграден новиот главен округ. Следел голем избор на архитекти кои се пријавиле на конкурсот, меѓу кои бил избран Хенри Ајвс Коб, архитект од Чикаго, и бил задолжен за дизајнирање и градење на објект кој ќе го замени сегашниот во кој се собирале претставниците. Како и да е, буџетот не можел да си дозволи поголеми трошоци за проектот, па истиот бил грубо завршен поради што генералното собрание одбило да се среќава таму. Во 1901 бил објавен нов конкурс на кој бил избран архитектот Џозеф Милер Хјустон од Филаделфија, Пенсилванија, на кого му била доделена задачата за дизајнирање на денешната собраниска зграда на Пенсилванија. Вклучувајќи ја и работата на Коб, Џозеф го трансофрмирал објектот во одлично атхитектско дело завршено во 1907 година.[41]

Кампот за невработени жени на федералната администрација за итна помош на Рузвелт, 1934

Новата собраниска згада добила позитивни критики.[41] Инспирацијата за нејзината купола прозлегла од куполата на базиликата Св. Петар во Рим.[41] Претседателот Теодор Рузвелт ја нарекол „најубавото државно собрание во целата нација“ и рекол: „тоа е најзгодната градба која некогаш сум ја видел“. Во 1989, „The New York Times“ ја пофалиле како: „грандиозна, па дури и прекрасна на моменти, но, исто така и работна градба, со дозволен пристап за сите граѓани... градба која се поврзува со реалноста на секојдневниот живот“.[41]

Пенсилванија вбројува 9% од вкупната дрвена површина во соединетите држави. Во 1923, претседателот Келвин Кулиџ ја ограничил националната шума Алегени, под авторитет на неделниот закон од 1911, во северозападниот дел од дрвжавата во окрузите Елк, Форест, Меккин и Ворен со цел за производство на дрва и заштита на водениот базен на реката Алгени. Алгени е единствената национална шума на државата.

Џејмс Бјукенан од округот Френклин, единствениот неоженет претседател на САД[43], е, исто така, и единствениот претседател кој е роден во Пенсилванија. Битката кај Гетисбург, големата пресвртна точка на граѓанската војна, се водела во близина на Гетисбург, Пенсилванија. Отприлика 350.000 пенсилванци служеле во армијата на унијата заедно со 8.600 воени волонтери, Афроамериканци.

Пенсилванија е, исто така, дом на првата комерцијално ископана нафта. Во 1859, близу Тајтусвил, Едвин Л. Дрејк успешно издупчил дупка која довела до првиот голем нафтен бум во историјата соединтетите држави.

Демографија

[уреди | уреди извор]
Пенсилванија: Популација и процентуални разлики[1][2]
ГодинаНас.±%
1790 434.373—    
1800 602.365+38.7%
1810 810.091+34.5%
1820 1.049.458+29.5%
1830 1.348.233+28.5%
1840 1.724.033+27.9%
1850 2.311.786+34.1%
1860 2.906.215+25.7%
1870 3.521.951+21.2%
1880 4.282.891+21.6%
1890 5.258.113+22.8%
1900 6.302.115+19.9%
1910 7.665.111+21.6%
1920 8.720.017+13.8%
1930 9.631.350+10.5%
1940 9.900.180+2.8%
1950 10.498.012+6.0%
1960 11.319.366+7.8%
1970 11.793.909+4.2%
1980 11.863.895+0.6%
1990 11.881.643+0.1%
2000 12.281.054+3.4%
2010 12.702.379+3.4%
Извор: Податоци од 1790–2010

Според бирото за попис на САД, во јули 2011, населението на Пенсилванија е проценета на 12.742.886, 0,32% раст од пописот во САД во 2010.[44]

Од вкупниот број на луѓе кои живеат во Пенсилванија, 74,5% се родени во оваа држава, 18,4% се родени во друга држава во САД, 1,5% се родени во Порторико, островските области на соединетите држави и 5,6% се со странско потекло.[45]

Според пописот во САД во 2010, 81,9% од населението се белци (од кои 79,5% нелатиноамерикански белци), 10,8% се црнци или Афроамериканци, 0,2% се американски индијанци и домородци од Алјаска, 2,7% се Азијци, 1,9% од две или повеќе раси. 5,7% од вкупното население се од хиспанско или латинско потекло (тие можат да бидат од било која раса).[46]

Хиспанското население во Пенсилванија пораснала за 82,6% помеѓу 2000 и 2010 што го прави овој пораст еден од најголемите за латиноамериканското население во САД. Значителниот пораст на латиноамериканското население се должи на имиграцијата во државата, особено од Порторико, кој е на територија на САД, но и со помал замав од земјите како Доминиканската Република, Мексико и останати централни и јужноамерикански земји. Исто така и хиспанското население кое живее во Њујорк и Њу Џерси ги напушта своите домови за во Пенсилванија да пронајдат посигурно место за живеење. Азиското население пораснало за речиси 60% што се должи на зголемена имиграција на Индијци, Виетнамци и Кинези, како и азиски доселеници во Филаделфија кои се преселуваат од Њујорк. Бројчено гледано, големиот пораст на Азијците, ја сместува Пенсилванија меѓу првите најнаселени земји од Азијци во САД. Црното и афроамериканското население бележи пораст од 13% што е најголем во однос на останатите земји врсници на Пенсилванија, односно Њујорк, Њу Џерси, Охајо, Илиноис и Мичиген. За разлика од останатите, белото население бележи пад од 0,7%, тренд кој почнува се почесто да се појавува во САД. Дванаесет други држави, исто така, бележат пад на белото население.[47]

Центарот на населеност на Пенсилванија се наоѓа во округот Пери, во околијата на Данканон.[48]

Населението на Пенсилванија од 1970 до 2000
Густина на населението во Пенсилванија

Од 2006, Пенсилванија има проценето население од 12.440.621 жител, што е пораст од 35.273 за разлика од претходните години и пораст од 159.567 од 2000 година. Нето миграцијата во другите држави резултирала со пад од 27.718, а, пак, имиграцијата од останатите држави резултирала со пораст од 127.007 жители. Миграцијата на домородни Пенсилванци резултирала со пад од 100.000 жители. Во 2006, 5,00% од пенсилванците биле родени во странство (621.480 жители). Државата има проценета стапка на сиромаштија, во 2005, од 11,9%.[49] Во 2005, исто така, Пенсилванија се рангирала на третото место според бројот на стари (65+) жители.[49] Пенсилванците родени во странство се, во најголем дел, од Азија (36%), Европа (35,9%), Латинска Америка (30,6%), Африка (5%), Северна Америка (3,1%) и Океанија (0,4).

Пријавеното Хиспанско население во Пенсилванија, особено помеѓу Азијците, Хавајците и белите раси, значително се зголемило во последните неколку години. Хиспанското население е најбројна во Алентаун, Ланчестер, Ридинг, Хазлтон и околу Филаделфија со над 20% од истото население. Не е јасно колку од оваа промена се одразува врз промената на структурата на населението и колку се одразува на подготвеноста да се одреди статусот на малцинствата. Во 2010 е проценето дека 85% од вкупното хиспанско население во Пенсилванија живее во полупречник од 240км околу Филаделфија, со 20% кои живеат во градот.

Пријавеното население на Пенсилванија е 5,9% под 5 години, 23,8% под 18 години и 15,6% на 65 годишна возраст или постари. Женските сочинуваат 51,7% од вкупното население.[50] Најголемите групи народи според потеклото се наведени подолу, изразени во проценти од вкупниот број на луѓе кои одговориле со точно потекло на пописот од 2006-2008:[51]

Петте најголеми групи народи во Пенсилванија со странско потекло се: Германци (28,5%), Ирци (18,2%), Италијанци (12,8%), Англичани (8,5%) и Полјаци (7,2%).

Демографија на Пенсилванија
Според раса Белци Црнци АИДА* Азијци ДХПО*
2010 (вкупно население) 87,60% 10,71% 0,43% 2,04% 0,07%
2000 (само хиспанско население) 2,74% 0,44% 0,06% 0,03% 0,02%
2005 (вкупно население) 86,83% 11,20% 0,45% 2,46% 0,09%
2005 (само хиспанско население) 3,52% 0,53% 0,07% 0,05% 0,02%
Пораст од 2000-05 (вкупно население) 0,32% 5,83% 5,64% 22,23% 18,99%
Пораст од 2000-05 (само нехиспанско) -0,64% 5,21% 2,77% 21,86% 14,13%
Пораст од 2000-05 (само хиспанско население) 29,86% 20,24% 23,61% 45,64% 35,44%
*АИДА - Американски индијанци или домородци од Алјаска, ДХПО - Домородни Хавајци или Тихоокеански островјани

Религија

[уреди | уреди извор]
„ Новата суверена, исто така, донесе неколку мудри и длабоки закони за оваа колонија која остана секогаш иста до овој ден. Целта е да не се малтретира ниедна личност врз основа на религија и да се гледаат како браќа сите оние кои веруваат во еден Бог.
– Франсоа Волтер, зборувајќи за Вилијам Пен 		“

Од сите колонии, само Род Ајленд имала религиозна слобода сигурна како и во Пенсилванија и единствениот резултат бил појава на широк религиозен и национален мултикултурализам, истиот кој опстојувал до ден денес.

Населението на Пенсилванија во 2000 изнесувало 12.281.054 од кои 8.448.193 било проценето дека припаѓаат на некоја организирана религија. Според асоцијацијата за архиви за религиозни податоци во државниот универзитет Пенсилванија, постојат веродостојни податоци за 7.116.348 религиозни приврзаници во Пенсилванија во 2000 со постоечки 150 различни уверувања.[53] Нивните здруженија, вклучувајќи го и процентот на сите верници се следниве:[54]

Иако Пенсилванија има бројно население од Амиши, Холмс Сити, Охјо, ја има најголемата заспатеност на Амиши во светот.[55] Иако постоењето на Пенсилванија е по заслуга на постоењето на квекерите и многу други постари групи од комонвелтот кои сега се посветени на учењето на религиозното општество од пријатели (како што се официјално познати), квекерите денес се во многу мал број.

Пенсилвански Германци

[уреди | уреди извор]

Пенсилванските Германци се меѓу најважнаите доселенички групи во оваа сојузна држава. Нивното англиско име Pennsylvania Dutch дава погрешен впечаток дека се работи за Холанѓани, што се должи на англизацијата традиционалниот етноним Deitsch (дијалектниот автоним). Пенсилванскиот германски јазик е потомок на фалечкиот дијалект од групата на западносредногермански дијалекти.[56] Иако овој јазик сè уште го зборуваат некои стари Амиши и Менонити (поточно во околината на округот Ланчестер), истиот е скоро истребен како секојдневен јазик. Сепак, неколку зборови преминале и во употребата на англискиот јазик.

Стопанство

[уреди | уреди извор]
Затворената фабрика на „Bethlehem Steel“ во Бетлеем, Пенсилванија. Овој плац во 2009 станал мулти-милионерски ресорт на казина.

Бруто домашниот производ на Пенсилванија во 2010 изнесувал 570 милијарди американски долари што ја сместува државата на 6-то место во нацијата.[57] Доколку Пенсилванија има независна економија, таа би се рангирала на 18-то место во светот. Гледано по глава на жител, Пенсилванија се рангира на 29-то место, помеѓу 50-те држави, со 39.830 долари.[57]

Филаделфија на југоисточниот корнер, Питсбург на југозападниот корнер, Ири на северозападниот корнер, Скрентон-Вилкс-Бар на североисточниот корнер и Алентоун-Бетлеем-Истон на источниот корнер се урбани производствени центри. Поголемиот дел од заедницата е урбана, оваа дихотомија влијае на државната политика, како и на државната економија. Филаделфија е дом на шест компании од листата „Fortune 500“[58] со повеќето сместени во предградијата како Кралот од Прусија кое е водач во финансиската и осигурителната индустрија.

Питсбург е дом на осум компании од листата „Fortune 500“ меѓу кои и „U.S. Steel“, „PPG Industries“ и „H.J. Transportation Systems“[58] која е најголемиот производител на возни локомитиви во САД.

Како што и во САД, како целина, и во повеќето држави, и тука најголем приватен работодавач е „Wall-Mart“, а веднаш по него следува универзитетот Пенсилванија.[59][60]

Од април 2012, стапката на невработеност е 7,4%.[61]

Банкарство

[уреди | уреди извор]

Првата национална, специјализирана, банка во САД, „Bank of North America“, е основана во 1781 во Филаделфија. По серија спојувања, „Bank of North America“ е дел од „Wells Fargo“. Филаделфија е, исто така, дом на првата национална банка оформена според законот за национално банкарство донесен во 1863. Истата година, „Pittsburgh Savings“ и „Trust Company“ добиле национална повелба и биле преименувани во „First National Bank of Pittsburgh“ како дел од националниот банкарски закон. Оваа банка сè уште постои како „PNC Financial Services“ со непроменето седиште во Питсбург. „PNC“ е најголемата банка во државата, а шеста по големина во САД.

Земјоделство

[уреди | уреди извор]

Пенсилванија е рангирана на 19-то место според целокупното земјоделско производство, но прва во производството на печурки, втора за јаболки, трета за божиќни дрва и јајца, четврта за хортикултурни расадници и бусен, млеко, пченка за добитокот, одгледување на грозје (како и сок од грозје)[62] и во одгледување на коњи. Исто така, се рангира на 8-то место во производство на вино.[62]

Коцкање

[уреди | уреди извор]

Казината биле легализирани во Пенсилванија во 2004 година. Моментално има девет казина низ државата и три во изградба или планирани. Само трките со коњи, слот машините и електронските игри биле легални во Пенсилванија, а законот за легализација на игрите како покер, блекџек, рулет итн. бил одобрен од државната легислатива во јануари 2010, и потпишан од гувернерот на седми во истиот месец. Спортското обложување е нелегално.

Гувернерот Ед Рендел, во 2009, размислувал за легализирање на видео покер машините во барови и приватни клубови откако било проценето дека околу 17.000 илегални машини се во употреба низ државата.[63] Според неговиот план, на секој кој ќе имал лиценца за алкохол ќе му било дозволено да има најмногу 5 машини. Државата ќе наплаќа 50% данок од нето приходот од коцкањето откако играчот кој победил биде исплатен. Останатите 50% би останале за личноста која ги поседува машините.

Филм

[уреди | уреди извор]

Пенсилванската филмска продукција за даночен кредит започнала во 2004 и го стимулирала развитокот на филмската индустрија во државата.

Власт

[уреди | уреди извор]
Резултати од претседателските избори[64]
Година Републиканци Демократи
2008 44,15% 2.655.885 54,47% 3.276.363
2004 48,42% 2.793.847 50,92% 2.938.095
2000 46,43% 2.281.127 50,60% 2.485.967
1996 39,97% 1.801.169 49,17% 2.215.819
1992 36,13% 1.791.841 45,15% 2.239.164
1988 50,70% 2.300.087 48,39% 2.194.944
1984 53,34% 2.584.323 45,99% 2.228.131
1980 49,59% 2.261.872 42,48% 1.937.540
1976 47,73% 2.205.604 50,40% 2.328.677
1972 59,11% 2.714.521 39,13% 1.796.951
1968 44,02% 2.090.017 47,59% 2.259.405
1964 34,70% 1.673.657 64,92% 3.130.954
1960 48,74% 2.439.956 51,06% 2.556.282
Регистирани гласачи и партиски вклучувања од 28 јуни 2010[65]
Партија Број на гласачи Процент
Демократи 4.309.604 51,00%
Републиканци 3.122.036 36,95%
Неопределени 492.077 5,82%
Помали партии 525.962 6,22%
Вкупно 8.449.679 100%

Влада

[уреди | уреди извор]

Пенсилванија имала пет устави за време на својата државност:[66] 1776, 1790, 1838, 1874 и 1968. Пред тоа, провинцијата Пенсилванија цел век била управувана од т.н владина рамка (устав на провинцијата Пенсилванија) од кој која постоеле четири верзии: 1682, 1683, 1696 и 1701.[66] Главниот град на Пенсилванија е Харисбург. Законодавниот дом се наоѓа во истиот град.

На претходните избори, Пенсилванија се покажла демократски ориентирана земја. Сепак, во 2010, републиканците повторно добиле место во сенатот со изборот на Пет Томеј, како и поголем дел од конгресните места во државата, а и контрола над двата дома на државното законодавство. Како и во останатите функции, републиканците повторно ја добиле гувернерската канцеларија со изборот на Том Корбет на 18 јануари 2011.

Гувернер

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Список на гувернери на Пенсилванија

Моменталниот гувернер е Том Корбет, поранешен јавен обвинител во Пенсилванија. Другите избрани функционери кои ја сочунуваат извршната власт се заменик гувернерот Џим Каули, јавниот обвинител Линда Кели, ревизорот Џек Венгер и државниот благајник Роберт Мекорд.

Генерално собрание

[уреди | уреди извор]

Пенсилванија има дводомна законодавна власт воспоставена со уставот на заедницата од 1790. Оригиналниот устав на провинцијата од Вилијам Пен имал еднодомен парламент.[67] Генералното собрание вклучува 50 сенатори[68] и 203 претставници.[69] Џо Скарнати е моменталниот претседател на државниот сенат,[70] Доминик Пилеџи е водачот на мнозинството[71] и Џеј Коста е водачот на помалиот број сенатори.[72] Сем Смит е претседател на претставничкиот дом[73] со Мајк Турзеј како водач на мнозинството[74] и Френк Дермоди како водач на помалиот број претставници.[75] По изборите во 2010, републиканците го имаат мнозинството во претставничкиот дом и сенатот.

Судство

[уреди | уреди извор]

Пенсилванија е поделена на 60 судски области,[76] меѓу кои повеќето (освен Филаделфија) имаат магистерски окружни судии (порано нарекувани окружни судии и судии на мирот) кои главно преседаваат на прелиминарни сослушувања за кривични и прекршочни дела, сите мали кривични дела и мали граѓански тужби.[76] Повеќето кривични и граѓански предмети потекнуваат од судовите на заеднички правни основи, кои, исто така, служат како апелациони судови за окружните судии и за локалните агенциски одлуки.[76] Врховниот суд ги прима сите жалби од судовите на заеднички правни основи. Тој има единствено право за издавање налози за прислушување. Врховниот суд на Пенсилванија е последниот апелационен суд. Сите судии во Пенсилванија се избрани, а врховниот судија се определува според стажот.[76]

Оданочување

[уреди | уреди извор]

Пенсилванија го има 10-от највисон данок во соединетите држави. Жителите плаќаат вкупно 83.7 милијарди американски долари на државата и локалните власти, а просчната сума по глава на жител е 6.640 долари на годишно ниво. Жителите делат 76% од вкупното даночно оптоварување. Многу државни политичари се обиделе да го зголемат уделот на данок платен од извори надвор од државата. Предложено е да се оданочуваат профитните извори како на пример бушењето на природен гас, со оглед на тоа што Пенсилванија е единствената држава која не го оданочува овој процес.[77] Додатните профитни идеи вклучуваат обид да се стават патарини на меѓудржавните автопати, особено на „Interstate 80“ кој е во голема мера употребуван од странски патници.[78]

Данокот на промет обезбедува 39% од приходите на комонвелтот, данокот на доход 34%, даноците за моторни возила околу 12% и таксите за цигари и алкохолни пијалаци 5%. Личниот данок на доход е рамен на 3,07%. Поединечниот доход за оданочување се заснова на следниве осум видови на приход: компензација (плата), интерес, дивиденди, нето профит од активностите на бизнисот, професија или фарма, нето добивка или доход од диспозиции на имот, нето добивка или доход од ренти, патенти и авторски права, доход остварен преку имот или фондови и добивки од коцкање и лотариja (освен лотарија на Пенсилванија).[79]

Окрузите, општините и школските области наметнуваат даноци на имот. Генерално даночната стапка на вкупната плата е ограничена на 1% од приходите, но некои општини со т.н. „домашно правило“ можат да наплатат и повеќе од 1%. 32 од вкупно 67-те окрузи од комонвелтот наметнуваат личен данок на акции, обврзници и слични средства.

Застапеност во 112-от конгрес

[уреди | уреди извор]

Двата сенатори на Пенсилванија во 112-от конгрес се Боб Кајеси Џуниор и Пет Томеј.

Претставниците на Пенсилванија за мандатот започнат во јануари 2011, се Боб Бреди (прв), Чака Фата (2), Мајк Кели (3), Џејсон Алтмир (4), Глен Томсон (5), Џим Џерлач (6), Пет Михан (7), Мајк Фитзпатрик (8), Бил Шустер (9), Тим Марино (10), Лу Барлета (11), Марк Криц (12), Алисон Швац (13), Мајк Дојли (14), Чарли Дент(15), Џо Питс (16), Тим Холден (17), Тим Марфи (18) и Тод Платс (19).[80]

Регионална моќ

[уреди | уреди извор]

Во последанта декада, ниедна политичка партија не била силно доминантна во Пенсилванија. Ова, комбинирано со 6-то место на Пенсилванија според бројто на жители, ја прави една од најважните држави за политичка добивка. Демократите преовладуваат во окрузите Филаделфија, Делавер, Ири, Алгени и Лакавана. Републиканците претежно доминираат во окрузите Ланчестер, Јорк, Френклин, Вестморленд, Батлер, Блеир, Лајкоминг и Кјумберленд. Окрузите кои претставуваат можност за пресврт се Лихај, Нортамптон, Беркс, Бакс, Честер, Дауфин, Камбрија, Бивер, Мерсер и Монро. Генерално, демократите се силни во големите метро области, делумно Филаделфија, Питсбург, Ридинг, Ири, Скрентон, Вилкс-Баре и Алентаун, додека републиканците се поддржани во руралните подрачја во централниот предел на планините Алгени и северните окрузи.

Од 1992, Пенсилванците најчесто го избирале демократскиот претставник за претседател на изборите (иако метрополитенската област на Питсбург во 2008 се одлучила за републиканскиот претставник), гласајќи за Бил Клинтон двапати со голема разлика, и слично и за Ал Гор во 2000 година. На претседателските избори во 2004, сенаторот Џон Ф. Кери го победил Џорџ В. Буш во Пенсилванија со разлика 2.938.095 (50,92%) спрема 2.793.847 (48,42%). Неодамна, на претседателските избори во 2008 година, демократот Барак Обама го победил републиканецот Џон Мекејн во Пенсилванија со разлика 3.184.778 (54%) спрема 2.584.088 (44%). Државата има 20 изборни гласа.[49]

Изборите од 2010 посведочиле за републиканските победи низ државата. Тие презеле контрола врз канцеларијата на гувернерот и двата дома на државниот законодавен систем. Републиканецот Пат Томеј го поразил демократот Џо Сестак во трката за место во сенатот на САД кое претходно му било доделено на демократот Арлин Спектер (Спектер ги победил претходните избори како републиканец, но во 2009 ја променил партијата). Републиканците, исто така, освоиле пет, претходно демократски, места во претставничкиот дом со што создале сооднос од 12:7 во нивна полза.

Окрузи

[уреди | уреди извор]
Панорама на Филаделфија, најголемиот град во Пенсилваија
Поврзано: Список на окрузи во Пенсилванија и Список на градови во Пенсилванија

Пенсилванија е поделена на 67 окрузи.[81] Окрузите понатаму се поделени на општини кои се инкорпорирани како градови, реони или населени места.[82] Еден од окрузите, округот Филаделфија, е консолидиран во 1854, со што им ги одземал сите авторитети на градовите и околиите.

Во Пенсилванија има вкупно 56 града кои се класифицираат според бројот на жители како град од прва, втора или трета каласа.[81][83] Филаделфија, најголемиот град во Пенсилванија, има население од 1.547.297 жители и е единствениот град во државата од класа ’А’.[82] Питсбург (305.647) и Скрентон (76.072) се градови од втора А класа и втора класа.[82]

Панорама на Питсбург, вториот по големина град во Пенсилваија

Останатите градови, како третиот и четвртиот најголем, односно Алентаун (107.815) и Ири (103.571) па сè до најмалиот град, Паркер, со население од само 738 жители се градови од трета класа.

Панорама на Алентаун, третиот по големина град во Пенсилваија

Градовите од прва и втора класа се регулирани од „силна градоначалничка“ структура на градоначалничко-советничка влада, додека трета класа на градови се регулирани или од „слаба градоначалничка“ структура или, пак, од советничко-менаџерска влада.[82]

Реоните се генерално помали од градовите со оглед на тоа што повеќето пенсилвански градови биле инкорпорирани како реони пред да бидат инкорпорирани во градови. Во Пенсилванија има 958 реони и сите се раководени од „слаба градоначалничка“ форма на градоначалничко-советничка влада. Месните заедници се третата група на општини во Пенсилванија и се класифицирани или како прва класа или како заедници од втора класа. Има 1.454 месни заедници од втора класа и 93 од прва.Втората класа може да стане прва доколку има густина на населеноста поголема од 300 жители на 120км2 и биде изгласан референдум за промената.[81][82]

Образование

[уреди | уреди извор]
Универзитетот Пенсилванија во Филаделфија

Пенсилванија има 500 јавни училишни области, илјадници од приватни училишта, државно финансирани колеџи и универзитети и над 100 приватни институции за повисоко образование.

Основно и средно образование

[уреди | уреди извор]
Поврзано: Список на колеџи и универзитети во Пенсилванија

Генерално, според државниот закон, училишната настава е задолжителна во Пенсилванија за деца на возраст од 8 до 17 години, или до дипломирањето во некое акредитирано средно училиште.[84] Од 2005, 83,8% од жителите на Пенсилванија на возраст од 18 до 24 имаат завршено средно училиште. Помеѓу жителите на возраст од 25 години и повеќе, 86,7% имаа диплома од средно училиште. 25,7% имаа запишано студии за повисока диплома.[85] Државните студенти доследно се покажуваат добро на стандардизираните тестови. Во 2007, Пенсилванија се рангирала на 14-то место во математика, 12-то во читање и 10 во пишување на ученици од осмо одделение.[86]

Во 1998, генералното собрание на Пенсилванија го изгласало законот 169 кој дозволувал родителите или старателите дома да ги школуваат своите деца како опција за задолжително одење на училиште. Овој закон ги специфицирал барањата и одговорностите на родителите и школските области каде фамилиите живеат.

Високо образование

[уреди | уреди извор]

Државниот систем на Пенсилванија за високо образование („PASSHE“) е државниот универзитетски систем на заедницата со 14 институции во сопственост на државата. Системот на заедницата за високо образование е организационо тело од 4 државно поврзани школа во Пенсилванија. Овие школа се независни институции кои добиваат одредена финансиска помош од државата. Исто така, има 15 јавно финансирани двегодишни колеџи и технички училишта кои се одвоени од „PASSHE“ системот. Додатно, има многу приватни двегодишни и четиригодишни технички училишта, колеџи и универзитети.

Универзитетот Карниџ Мелон, државниот универзитет на Пенсилванија, универзитетот во Пенсилванија и универзитетот во Питсбург се членови на асоцијацијата на американски универзитети, покана уникатна за водечките истражувачки универзитети. Универзитетот на Пенсилванија се смета за првиот универзитет во соединетите држави кој го има основано и првото медицинско училиште во САД, како и универзитет кој е единствен во елитната школска лига во државата. Пенсилванската академија за ликовни уметности е првото, а воедно и најстарото уметничко училиште во САД.[87] Фармацевсткиот колеџ во Филаделвија, сега дел од универзитетот за наука во Филаделфија, било првото фармацевстко училиште во САД.[88]

Рекреација

[уреди | уреди извор]
Лудите железници „Steel Force“ и „Thunderhawk“ во паркот „Dorney Park and Wildwater Kingdom“, Алентаун

Пенсилванија е дом на првата зоолошка градина во нацијата, зоолошката „Philadelphia Zoo“. Меѓу останатите високо акредитирани зоолошки се „Erie Zoo“ и „Pittsburgh Zoo & PPG Aquarium“. „Legihg Valley Zoo“ и „ZOOAMERICA“ се, исто така, значајни зоолошки градини. Заедницата може да се пофали со некои од најдобрите музеи во државата меѓу кои музејот Карниџ во Питсбург, музејот за ликовна уметност Филаделфија и уште неколку други. Еден од уникатните музеи е музејот Худини во Скрентон, единствената градба во светот посветена на легендарниот магионичар.[89] Пенсилванија е, исто така, дом на националниот птичарник сместен во Питсбург.

Сите 121 државени паркови во Пенсилванија имаат одобрен слободен влез.

Пенсилванија нуди поголем број на значителни забавни паркови, меѓу кои „Camel Beach“, „Conneaut Lake Park“, „Dorney Park & Wildwater Kingdom“, „Dutch Wonderland“, „DelGrosso Amusement Park“, „Hersheypark“, „Idlewild Park“, „Kennywood“, „Knoebels“, „Lakemont Park“, „Sandcastle Waterpark“, „Sesame Place“, „Great Wolf Lodge“ и „Waldameer Park“. Пенсилванија е и дом на најголемиот внатрешен воден парк на источниот брег, „Splash Lagoon“ во Ири.

Пенсилванија има и значајни музички фестивали. Меѓу нив се Мјузикфест и НЕАРфест во Бетлехем, Филаделфија фолк фестивалот, Криешн Фестивал, големиот Алентаун саем и Пурпл Дор.

Има приближно еден милион лиценцирани ловци во Пенсилванија. Белоопашестиот елен, зајакот, верверицата, мисирката и тетребот се вообичаените видови дивеч. Пенсилванија се смета за една од најдобрите земји во нацијата, заедно со Тексас и Алабама, за ловење мисирки. Спортскиот лов во Пенсилванија обезбедува голем поттик за економијата на зедницата. Извештајот од центарот за рурална Пенсилванија (легислативна агенција на пенсилванското генерално собрание) покажал дека ловењето, рибарењето и обработката на кожа генерираат 9.6 милијарди долари.

Клубот „Boone and Crockett“ покажува дека пет од десетте најголеми (според големината на черепот) црни мечки потекнуваат од државата.[90] Исто така, државата има поставено рекорд за најголем лов на црни мечки во книгите на „Boone & Crockett“ со 332 килограми. Најголемата мртва мечка е пронајдена во Јута во 1975, а втората најголема е илегално уловена во Пенсилванија во 1987.[90]

Сообраќај

[уреди | уреди извор]
Поврзано: Список на аеродроми во Пенсилванија
Надворешен поглед
Внатрешен поглед
Планинскиот тунел во Алгени кој е најдолгиот од петте тунели на „Pennsylvania Turnpike“

Пенсилванското одделение за транспорт поседува 64.150км од 195.970км долгиот автопат во државата што ја рангира на петтото место за најголем државен автопатен систем во САД.[91] Системот „Пенсилванија автопати“ е долг 861км со главна линија која се протега од Охајо до Филаделфија и Њу Џерси.[91] Надгледуван е од страна на комисијата на „Пенсилванија автопати“. Друга поголема источно-западна рута е интерстејт 80 кој примарно се протега во северниот дел од државата, од Охајо до Њу Џерси. Интерстејт 90 се протега на релативно малата далечина помеѓу Охајо и Њујорк преку округот Ири во екстремните северозападни делови од државата.

Примарен северо-јужен автопат е Интерстејт 79 од својот терминал Ири, преку Питсбург, до западна Вирџинија, Интерстејт 81 од Њујорк преку Скрентон, Лакавана и Харисбург до Мериленд и Интерстејт 476 кој започнува 11км северно од границата со Делавер, во Честер, округот Делавер, и патува 212км до Кларкс Самит, округот Лакавана, каде што му се придружува на Интерстејт 81. Сите, освен 32км од Интерстејт 476 се дел од североисточното проширување на „Пенсилванија автопати“, додека автопатот јужно од главната линија на „Пенсилванија автопати“ е официјално наречен „Меморијачен Автопат на Ветерани“.

југоисточната пенсилванска транспортна агенција е шестата најголема транзитна агенција во САД и управува со патничкиот, тешкиот и железничкиот транспорт, како и со автобускиот превоз во метрополитенската област на Филаделфија.[92]

Меѓуградскиот патнички железнички транспорт е обезбеден од Амтрак, со поголем дел од сообраќајот на Кистоун услугата со висока брзина во коридорот Кистоун помеѓу Харисбург и 30-та улична станица во Филаделфија пред да се упати северно кон Њујорк; пенсилванците ја имаат истата рута од Њујорк до Харисбург, проширена до Питсбург.Возот Капитол Лимитед поминува низ Питсбург, како и низ Конелсвил, на неговиот пат од Чикаго до Вашингтон.[93] Патувајќи помеѓу Чикаго и Њујорк, Лејкшор Лимитед поминува низ Ири по еднаш во секоја насока. Има 67 кратки линии, товарни железнички пруги кои работат во Пенсилванија. Тоа е највисоката бројка во целата нација.[93]

Пенсилванија има шест големи аеродроми: „Philadelphia International“, „Pittsburgh International“, „Lehigh International“, „Harrisburg International“, „Erie International“ и „Wilkes-Barre/Scranton International“. Вкупно има 134 јавни аеродроми во државата.[93] Пристаништето во Питсбург е второто најголемо внатрешно пристаниште во САД и 18 во светот. Пристаништето во Филаделфија е 24-то најголемо пристаниште во САД.[94] Единственото пристаниште на Пенсилванија на големите езера е сместено во Ири.

Спорт

[уреди | уреди извор]
„Citizens Bank Park“ во јужна Филаделфија, дом на „Philadelphia Phillies“

Пенсилванија е дом на многу професионални спортски тимови: „Pittsburgh Steelers“ и „Philadelphia Eagles“ од националната рагби лига, „Philadeplphia Phillies“ и „Pittsburgh Pirates“ од главната бејзбол лига, „Philadelphia 76ers“ од националната кошаркарска асоцијација, „Philadelphia Flyers“ и „Pittsburgh Penguins“ од националната хокеарска лига, „Philadelphia Union“ од главната фудбалска лига, „Erie Bayhawks“ од националната кошаркарска асоцијација за развој на лигата, „Wilkes-Barre/Scranton Penguins“ и „Hershey Bears“ од американската хокеарска лига и „Philadelphia Wings“ од националната лакросе лига. Овие тимови вкупно имаат освоено 7 „World Series“ првенства („Pirates“ 5, „Phillies“ 2), 16 „National League“ знамиња („Pirates“ 9, „Phillies“ 7), 3 супербоул награди од т.н стара субербоул ера („Eagles“), 6 супербоул првенства („Steelers“), 1 аренабоул првенство („Soul“), 2 „NBA“ првенства („76ers“), 5 Стенли купови („Penguins“ 3, „Flyers“ 2), 11 Калдер купови („Bears“) и 6 награди во националната лакросе лига („Wings“).

Има многу тимови низ државата кои се во послабите лиги, а неколку од нив се поврзани или со „Phillies“ или, пак, со „Pirates“. Во 2008, „Phillies“ го преселиле нивниот ААА-левел тим, „Lehigh Valley IronPigs“ од Отава, Онтарио, во Канада, на ново конструиран стадион – „Coca-Cola Park“ во Алентаун. „Lehigh Valley“ е јадрото на обожавателите и за „Phillies“ и за „Philadelphia Eagles“, кои своите пред сезонски обуки ги одржуваат на терените на универзитетот во Лихај. Според тоа, се очекува „Lehigh Valley IronPigs“ (именувани по елементот кој се користи како инструментален дел во конструкцијата на железото кое е голем составен дел од локалната економија во последните неколку декади) да се покаже популарен пред публиката во Алентаун и обожавателите на „Lehigh Valley Phillies“.

„Coca-Cola Park“ во Алентаун, дом на „Lehigh Valley IronPigs“

Рагбито на колеџ е многу популарно во Пенсилванија. Тренерот Џо Патерно го предводел тимот „Penn State University Nittany Lions“ во времето кога тој се изборил на два национални првенства (1982 и 1986), како и пет безпоразителни сезони (1968, 1969, 1973 и 1994). На 22 јануари 2012, Џо Патерно починал од рак на белите дробови. „Penn State“ сега имаат нов тренер, Бил Обрајан, кој претходно бил на функцијата офанзивен координатор на „New England Patriots“. Игрите кои „Penn State“ ги игра на домашен терен се одржуваат на вториот по големина терен во САД, стадионот „Beaver“ со 107.282 седишта. Покрај овој клуб, „University of Pittsburgh Panthers“ освоиле девет национални првенства (1915, 1916, 1917, 1929, 1931, 1934, 1936, 1937 и 1976) и изиграле осум непоразителни сезони (1904, 1910, 1915, 1916, 1917, 1920, 1937 и 1976).[95] „Pittsburgh Panthers“ ги игра своите домашни натпревани на „Neinz Field“, стадион кој го дели со „Pittsburgh Steelers“. Меѓу другите колеџи во Пенсилванија кои го имаат освоено државното првенство се „Lafayettle College“ (1896), „Villanova University“ (2009) и „University of Pennsylvania“ (1895, 1897, 1904 и 1908).[96]

Кошарката на колеџите е, исто така, популарна во државата, а особено во Филаделфија каде што пет универзитети колективно ја сочинуваат „Големата петорка“ и имаат богата традиција во првата кошаркарска дивизија „NCAA“. Националната титула во кошрката на колеџ ја имаат освоено следниве универзитети од Пенсилванија: „La Salle University“ (1954), „Temple University“ (1938), „University of Pennsylvania“ (1920 и 1921), „University of Pittsburgh (1928 и 1930)“ и „Villanova University“ (1985).

Тркачката патека Поконо во Лонг Понд

И фудбалот, со тек на времето, добива на популарност во Пенсилванија. Додатно на учеството во клубот Филаделфија Заедница во машката фудбалска лига, моментално државата има три тима кои се компетентни за натпреварувањето во „Lamar Hunt U.S. Open Cup“, на годишно ниво. Другите два тима од Пенсилванија се „Pittsburgh Riverhounds“ и „Harrisburh City Islanders“ кои се дел од втората фудбалска лига во САД („USL-2“).

Трките со коњи во Пенсилванија се составени од следниве тркачки патеки: „The Meadows“ во близина на Питсбург, „Pocono Downs“ во Вилкс Баре и „Harrah’s Philadelphia“ во Честер кои нудат трки со впрегнати коњи и „Penn National Race Course“ во Грантвил, „Racins“ (поранешен „Philadelphia Park“) во Бенслем и „Persque Isle Downs“ во близина на Ири кои нудат трки со расни (чистокрвни) коњи.

Арнолд Палмер e еден од најдобрите професионални голфери на 20-от век кој потекнува од Латроби, додека, Џим Фјурик, моментален член на професионалната голферска асоцијација (ПГА), израснал во близина на Ланчестер.

Храна

[уреди | уреди извор]

Во книгата „Yo Mama Coock Like a Yankee“, авторот Шерон Харнс Силвермен ја нарекува Пенсилванија „светски главен град на ужинката“.[97] Таа е водечка земја во производството на переци и чипс од домати. „Sturgis Pretzel House“ се првите претставници на переците во Америка. Исто така, компаниите како „Anderson Barkery Company“, „Intercourse Pretzel Factory“ и „Snyder’s of Hanover“ се водечки производители во заедницата. Две од трите водечки компании за производство на чипс од домати се стационирани во Пенсилванија: „Utz Quality Foods, Inc.“ која започната со производство на чипсот во 1921 во Ханвовер, Пенсилванија, и „Wise Snack Foods“ која започнала да прави чипс во 1921 во Берик (третата, „Lay’s Potato Chips“, е компанија од Тексас). Останатите компании како „Herr Foods“, „Martin’s Potato Chips“, „Snyder’s“ од Берлин (не се поврзани со „Snyder’s“ од Хановер) и „Troyer Farms Potato Products“ се, исто така, познати производители на чипс од домати.

Центарот на индустријата за производство на чоколада во САД е во Херши, Пенсилванија, каде што се стационирани благите „Mars“, „Godiva“ и „Wilbur Chocolate Company“, а и помали производители како „Asher’s“ во близина на Лансдејл и „Gertrude Hawk“ од Данмор. Меѓу другите забележливи компании се „Just Bom“ во Бетлехем кои ги произведуваат „Hot Tamales“, „Mike and Ikes“ омилениот мармалад на источниот брег „Peeps“, „Benzel’s Pretzels“ и „Boyer Brothers“ од Атлуна кои се добро познати по нивните „Mallo Cups“. „Auntie Anne’s Pretzels“ започнале да продаваат на пазар во Даунингтон, Пенсилванија, а денес имаат корпоративен центар во градот Ланчестер.[98] Традиционалната Пенсилванско-Холндска храна вклучува кокошкина пита, „schnitz un knepp“ (исушени јаболка, хејм и кнедлики), „fasnachts“ (покриени крофни), переци, болоња и др. „Shoofly“ питата е уште едно традиционално Пенсилванско-Холандско јадење. „D.G. Yuengling & Son“, најстарата американска пиварница, произведува пиво во Потсвил уште од 1829 година.

Државни симболи

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Список на државни симболи во Пенсилванија
Птицата на игрите, тетреб.
„USS“ Нијагара.
  • Мото: „Праведност, слобода и независност“
  • Дрво: Источен пелин[99]
  • Птица: тетреб[100]
  • Цвеќе: планински ловор[100]
  • Инсект: пенсилванска светулка[100]
  • Животно: белоопашест елен[100]
  • Куче: германска дога[100]
  • Риба: Брук пастрмка[100]
  • Фосил: „Phacops rana“[99]
  • Пијалак: млеко[99]
  • Песна: „Пенсилванија“[101]
  • Брод: „USS“ Нијагара[99]
  • Електрична локомотива: „GG1“ 4859[99]
  • Парна локомотива: „K4s“ 1361 и „K4s“ 3750[99]
  • Разубавувачко растение: Коронила[99]

Прекари

[уреди | уреди извор]

Пенсилванија е позната и како клучна држава од 1802,[102] засновано на нејзината централна положба во однос на оригиналнтие тринаесет колонии во САД и, исто така, поради тоа што токму тука се потпишани мнгоу важни американски документи (како на пример декларацијата за независност). Пенсилванија е и економски клучна држава потенцирајќи ги индустријата за вагони и пушки[103] на север и земјоделската индустрија на југ.

Друг пенсилвански прекар е и дрвжавата Квекер поради тоа што во колонијалните времиња официјално била препознавана како провинција Квекер[104] во чест на првата уставна влада[105] на Вилијам Пен која обезбедила слобода на совест.

„Јаглената држава“, „Нафтената држава“, „Чоколадната држава“ и „Железната држава“ биле прекари на Пенсилванија прифатени во времето кога овие индустрии биле во најголем подем.[106]

При влегување во државата, на многу патни знаци, пишува „Државата на независноста“.

Значајни личности

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Значајни личности од Пенсилванија

Пенсилванија како тема во уметноста и во популарната култура

[уреди | уреди извор]
  • „Јоргованот на Пенсилванија“ - песна на полскиот поет Јан Лехоњ.[107]

Галерија

[уреди | уреди извор]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ 1,0 1,1 „Пенсилванија - Јазици“. Advameg, Inc. Посетено на 2010-05-07.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2000 to July 1, 2009“. United States Census Bureau. Посетено на 2009-12-30.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Elevations and Distances in the United States“. U.S Geological Survey. April 29, 2005. Архивирано од изворникот на 2008-06-01. Посетено на 2006-11-07.
  4. ↑ 4,0 4,1 „NOAA Office of Ocean and Coastal Resources“. Coastalmanagement.noaa.gov. Посетено на 25 јуни 2012.
  5. ↑ „Pennsylvania geography“. Netstate.com. Посетено на 25 јули 2012.
  6. ↑ „Pennsylvania Time Zone“. Timetemperature.com. Посетено на 24 јули 2012.
  7. ↑ „National Parks Service: Our Fourth Shore“. Cr.nps.gov. December 22, 2003. Посетено на 25 јули 2012.
  8. ↑ „Pennsylvania Indian tribes“. Accessgenealogy.com. Посетено на 25 јули 2012.
  9. ↑ Полин, Чарлс, Едитирано од Џон К. Рајт (1932). „Атлас на историска географија на соединетите држави. Њујорк, Њујорк и Вашингрон Д.Ц.: издаватели - „Carnegie Institution of Washington“ и „American Geographical Society“. стр. 42.
  10. ↑ Свиндлер, Филијам Ф. (1973–1979). „Извори и документи од уставот на соединетите држави“. 10 тома. локација - Добс Фери, Њујорк: издавател - „Oceana Publications“. стр. Vol. 10: 17–23.
  11. ↑ Ван Зент, Фрекнклин К (1976). „Граници на соединетите држави и неколкуте држави: геолошко професионално патување - 909“. Вашингтон: издавател - „Government Printing Office“. стр. 74, 92.
  12. ↑ Ван Зент, Френклин К. (1976). „Граници на соединетите држави и неколкуте држави: геолошко професионално патување - 909“. локација - Вашингтон Д.Ц.: издавател - „Government Printing Office“. стр. стр. 74.
  13. ↑ Манро, Џон А. (1978). „Колонијален Делавер: Историја“. Милвуд, Њујорк: издавател „KTO Press“. стр. стр. 9–12.
  14. ↑ Мјурно, Џон А. (1978). „Колонијален Делавер: Историја“. Милвуд, Њујорк: издавател „KTO Press“. стр. стр. 16.
  15. ↑ Мекормик, Ричард П. (1964). „Њу Џерси: од колонија до држава, 1609-1789“. Историски серии за Њу Џерси, Volume 1. Принстон, Њу Џерси: издавател „D. Van Nostrand Company“. стр. стр. 12.
  16. ↑ Свиндлер, Вилијам Ф. (1973–1979). „Извори и документи од уставот на соединетите држави“. 10 тома. Добс Фери, Њујорк: издавател „Oceana Publications“. стр. том 4: стр. 278–280.
  17. ↑ Ван Зент, Френклин К. (1976). „Граници на соединетите држави и неколку држави: Геолошко професионално патување - 909“. Вашингтон Д.Ц.: издавател „Government Printing Office“. стр. стр. 79.
  18. ↑ Свиндлер, Вилијам Ф. (1973–1979). „Извори и документи од уставот на соединетите држави“. 10 тома. Добс Фери, Њујорк: издавател „Oceana Publications“. стр. Том 6: стр. 375–377.
  19. ↑ Фарнхем, Мери Френсис (1901–1902). „Листовите на Фарнхем“ (1603–1688). Тома 7 и 8 од документираната историја на државата Мејн. Портланд, Мејн: издавател „Collections of the Maine Historical Society“, втората серија. стр. Том. 7: стр. 311, 314.
  20. ↑ Пери, Клив (1969–1981). „Серија договори за консолидација: 231 том. Добс Пери, Њујорк: издавател „Oceana Publications“. стр. том 10: стр. 231.
  21. ↑ Фернау, Б. (1853–1887). „Документи поврзани со колонијалната историја на државата Њујорк“; Тома 12–15. локација - Албени, Њујорк. стр. Том 12: стр. 507–508.
  22. ↑ Пери, Клив (1969–1981). „Серија договори за консолидација“; 231 том. локација - Добс Фери, Њујорк: изадавател „Oceana Publications“. стр. том 13: стр. 136.
  23. ↑ Ферноу, Б. (1853–1887). „Документи поврзани со колонијалната историја на државата Њујорк: тома 12-15“. локација - Албени, Њујорк. стр. том 12: стр. 515.
  24. ↑ Армстронг, Едвард; Editor (1860). „Запис на судот во Апленд, во Пенсилванија“, 1676 до 1681. издавател - „Memoirs of the Historical Society of Pennsylvania“ Том 7. стр. стр. 119, 198.
  25. ↑ Повелба за провинцијата Пенсилванија - 1681. Оваа повелба, доделена од Чарлс II на Вилијам Пен го прави него и неговите наследници сопственици на провинцијата, која во чест на неговиот татко - адмиралот Вилијам Пен (чии парични побарувања и услуги беа побарани) е наречена Пенсилванија. За да ја возвиши својата титула, Вилјам Пен купи, на 1682-08-24, земјиште од војводата од Јорк до земјите западно од реката Делавер.
  26. ↑ „Pennsylvania Society of Colonial Governors“, уред. (1916). „поглавје - Семјуел Карпентер“. „Пенсилванската заедница на колонијални гувернери“, Том 1. стр. стр. 180–181.
  27. ↑ „„Measuring Worth"“. издаватек „Measuring Worth“. Архивирано од изворникот на 2011-07-14. Посетено на 25 јуни 2012.
  28. ↑ 28,0 28,1 „„Квекерите и политичкиот процес"“. Pym.org. March 28, 2006. Архивирано од изворникот на 2008-05-24. Посетено на 25 јуни 2012.
  29. ↑ http://www.britannia.com/celtic/wales/facts/facts1.html. Отсутно или празно |title= (help)
  30. ↑ Армстронг, Едвард; Editor (1860). „Документи од судот во Апленд, во Пенсилванија“, 1676 до 1681. издавател „Memoirs of the Historical Society of Pennsylvania“. Том 7. стр. стр. 196.
  31. ↑ Свиндлер, Вилијам Ф. (1973–1979). „Извори и документи од уставот на соединетите држави“. 10 тома. локација - Добс Фери, Њујорк: издавател - „Oceana Publications“. стр. 8 том: стр. 243.
  32. ↑ Дејвид Јонт (2007). "How the Quakers invented America". Rowman & Littlefield. p.82. ISBN 0-7425-5833-9
  33. ↑ Сиднеј Г. Фишер (2009). "The Quaker Colonies". Echo Library. p.13 ISBN 1-4068-5110-8
  34. ↑ Хамилтон, Александер и Сирет, Харолд К. „Трудот на Александар Хамилтон“. 1963, page 240.
  35. ↑ „„Library of Congress timeline 1764–1765"“. Memory.loc.gov. Посетено на 25 јуни 2012.
  36. ↑ „„Писмата на Дикинсон"“. 18thcenturyreadingroom.blogspot.com. Посетено на 25 јуни 2012.
  37. ↑ „„Library of Congress timeline 1773–1774"“. Memory.loc.gov. Посетено на July 31, 2010.
  38. ↑ „„Библиотека на конгресот: Примарни документи - Декларацијата за независност"“. Loc.gov. July 20, 2010. Посетено на 25 јуни 2012.
  39. ↑ „„Деветте главни града на соединетите држави"“. Senate.gov. March 26, 2009. Посетено на 25 јуни 2012.
  40. ↑ „Пенсилванија го ратификува уставот од 1787“. Memory.loc.gov. Посетено на 25 јуни 2012.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 41,3 41,4 41,5 41,6 41,7 41,8 „„Главни градови на Пенсилванија"“. Legis.state.pa.us. Архивирано од изворникот на 2000-06-15. Посетено на 25 јуни 2012.
  42. ↑ „„Историја од Џон Харис"“. издавател „Mrs. Carlyle C. Browne“ (потомок на Сара Ен Харис, петтата ќерка на Алфред Бингем Харис и внука на Елиша Џон Харис од Менсион, Харисбург, Пенсилванија, САД). 2001. Посетено на 25 јуни 2012.
  43. ↑ „„James Buchanan White House biography"“. Whitehouse.gov. Архивирано од изворникот на 2008-03-06. Посетено на 25 јуни 2012.
  44. ↑ „Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2010 to July 1, 2011“ (comma-separated values). 2011 Population Estimates. „United States Census Bureau“, Population Division. December 2011. Посетено на 25 јуни 2012.
  45. ↑ http://factfinder2.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?src=bkmk
  46. ↑ „„Брзи факти за Пенсилванија од бирото за попис на САД"“. Quickfacts.census.gov. Архивирано од изворникот на 2014-10-06. Посетено на 25 јуни 2012.
  47. ↑ 2010, податоци од пописот. „„2010, податоци од пописот“. 2010.census.gov. Архивирано од изворникот на 2013-10-16. Посетено на 25 јуни 2012.
  48. ↑ „„Население и центри на населеност по држава - 2000"“. издавател - биро за попис на САД. Посетено на 25 јуни 2012.
  49. ↑ 49,0 49,1 49,2 „Факти за Пенсилванија, 2007“ (PDF). издавател „Pennsylvania State Data Center Penn State Harrisburg“. 2007. Архивирано од изворникот (PDF) на 2010-01-29. Посетено на 25 јуни 2012.
  50. ↑ „FactFinder: Census 2000 Demographic Profile Highlights“. Factfinder.census.gov. Архивирано од изворникот на 2008-09-29. Посетено на 25 јуни 2012.
  51. ↑ American FactFinder, United States Census Bureau. „American Community Survey 3-Year Estimates“. Factfinder.census.gov. Архивирано од изворникот на 2020-02-11. Посетено на 25 јуни 2012.
  52. ↑ „„Порториканци во Пенсилванија"“ (PDF). Посетено на 25 јуни 2012.
  53. ↑ „„The Arda"“. издавател - „The Arda“. Архивирано од изворникот на 2010-04-13. Посетено на 25 јуни 2012.
  54. ↑ Оваа статистика се базина на 7,116,348 од проценети 8,448,193 религиозни приврзаници во Пенсилванија, и само најголемите од 115 различни уверувања се искажани овдека.
  55. ↑ Webb Design Inc. „„Држава на Амиши" | Охајо | Информации на посетител“. Visitamishcountry.com. Посетено на 25 јуни 2012.
  56. ↑ „Дефиниција на „dutch"“. Dictionary.reference.com. Посетено на 25 јуни 2012.
  57. ↑ 57,0 57,1 „БДП по држава“. Greyhill Advisors. Архивирано од изворникот на 2012-02-03. Посетено на 25 јуни 2012.
  58. ↑ 58,0 58,1 „„Fortune 500"“. „CNN“. April 30, 2007. Посетено на 25 јуни 2012.
  59. ↑ Рамос, Стефани (October 25, 2002). „„Wal-Mart tops Pa. list of largest private employers"“. Dailypennsylvanian.com. Архивирано од изворникот на 2012-05-03. Посетено на 25 јуни 2012.
  60. ↑ „Pennsylvania Top 50 Employers“ (PDF). издавател - „Заедницата на Пенсилвнија“. March 28, 2011. Посетено на 25 јуни 2012.[мртва врска]
  61. ↑ [1]| title= „Department of Numbers“ | accessdate=25 јуни 2012
  62. ↑ 62,0 62,1 „Факти за виното во Пенсилванија“. издавател - „Pennsylvania Wine & Wineries“. Архивирано од изворникот на 2009-02-23. Посетено на 2012-06-27.
  63. ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2009-11-28. Посетено на 2012-06-27.
  64. ↑ „Presidential General Election Results Comparison – Pennsylvania“. Dave Leip's Atlas of United States Presidential Elections. 2005. Посетено на July 7, 2007.
  65. ↑ „Voter Registration Statistics – Current Voter Registration Statistics“. Pennsylvania Division of Voter Registration. Архивирано од изворникот (Microsoft Excel) на 2010-03-11. Посетено на July 7, 2010.
  66. ↑ 66,0 66,1 „Jenkins Law Library“. „23 „Pennsylvania Law Weekly 324" (27 март 2000)“. Jenkinslaw.org. Архивирано од изворникот на 2010-01-13. Посетено на 25 јуни 2012.
  67. ↑ „Државни архиви на Пенсилванија“. Phmc.state.pa.us. Посетено на 25 јуни 2012.
  68. ↑ „Сенатори на Пенсилванија“. Legis.state.pa.us. Посетено на 25 јуни 2012.
  69. ↑ „Претставнички фом на Пенсилванија“. Legis.state.pa.us. Посетено на 25 јуни 2012.
  70. ↑ „Сенат на Пенсилванија“. Legis.state.pa.us. Посетено на 25 јуни 2012.
  71. ↑ „Дејвид Брајдбил“. Legis.state.pa.us. Посетено на 25 јуни 2012.
  72. ↑ „Роберт Мелоу“. Legis.state.pa.us. Посетено на 25 јуни 2012.
  73. ↑ „Претставнички дом на Пенсилванија“. Legis.state.pa.us. Посетено на 25 јуни 2012.
  74. ↑ „Претставнички дом на Пенсилванија“. Legis.state.pa.us. Посетено на 25 јуни 2012.
  75. ↑ „Претставнички дом на Пенсилванија“. Legis.state.pa.us. Посетено на 25 јуни 2012.
  76. ↑ 76,0 76,1 76,2 76,3 „Judicial districts“. Aopc.org. Архивирано од изворникот на 2010-07-20. Посетено на July 31, 2010.
  77. ↑ „„Shale tax comes up dry for 3d year"“. Articles.philly.com. July 3, 2011. Архивирано од изворникот на 2016-03-04. Посетено на 25 јуни 2012.
  78. ↑ „„Gov Rendell says all of Pennsylvania's transit agencies will get I-80 toll $s"“. TOLLROADSnews. January 6, 2010. Архивирано од изворникот на 2012-04-05. Посетено на 25 јуни 2012.
  79. ↑ „Персонален данок на доход“. Portal.state.pa.us. Посетено на 25 јуни 2012.
  80. ↑ „Congressional Directory Online“. Посетено на July 31, 2010.[мртва врска]
  81. ↑ 81,0 81,1 81,2 The Pennsylvania Manual, стр. 6-3.
  82. ↑ 82,0 82,1 82,2 82,3 82,4 Pennsylvania Manual, стр. 6-5.
  83. ↑ The Pennsylvania Manual, стр. 6-46.
  84. ↑ [2] Архивирано на 27 јули 2012 г. 'Оддел за образование на Пенсилванија. 4 декември 2009.'
  85. ↑ [3] 'Национален центар за образовни статистики (НЦОС). 4 декември 2009.'
  86. ↑ „НЦОС.“
  87. ↑ „History of the School“. pafa.org. Архивирано од изворникот на 2011-06-15. Посетено на 25 јуни 2012.
  88. ↑ „About – University of the Sciences“. usciences.edu. Посетено на 25 јуни 2012.
  89. ↑ „Houdini Harry Houdini attractions magic Scranton Poconos Pocono birthday party show seance School Assembly Programs birthday"“. Houdini.org. Посетено на 25 јуни 2012.
  90. ↑ 90,0 90,1 Рејли, П. (15 ноември 2007). „Државата Пенсилванија останува дом на северноамериканските најголеми црни мечки“. „Intelligencer Journal“. Архивирано од изворникот на 2007-11-16. Посетено на 25 јуни 2012.
  91. ↑ 91,0 91,1 „Книга со факти на транспортниот оддел на Пенсилванија“, стр јули
  92. ↑ "Книга со факти на државниот транспорт - 2010", стр август
  93. ↑ 93,0 93,1 93,2 „Книга со факти на одделот за транспорт на Пенсилванија“, стр октомври
  94. ↑ „Waterborne Commerce Statistics Center“, стр. 5-4.
  95. ↑ „Историја на „Panther" – „Pitt Football" - 2006“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2018-10-01. Посетено на 25 јуни 2012. Наводот journal бара |journal= (help)
  96. ↑ „„Recognized National Championships by Team"“. Cfbdatawarehouse.com. Архивирано од изворникот на 2012-01-13. Посетено на 25 јуни 2012.
  97. ↑ „Pa. knack for snacks a Farm Show feature – Pittsburgh Tribune-Review“. Pittsburghlive.com. 11 јануари 2008. Архивирано од изворникот на 2009-11-08. Посетено на 25 јуни 2012.
  98. ↑ „Историја на компанијата: „Auntie Anne's Pretzels"“. издавател „Auntie Anne's“. Архивирано од изворникот на 2010-09-17. Посетено на 25 јуни 2012.
  99. ↑ 99,0 99,1 99,2 99,3 99,4 99,5 99,6 The Pennsylvania Manual, стр. 1-6
  100. ↑ 100,0 100,1 100,2 100,3 100,4 100,5 The Pennsylvania Manual, стр. 1-5
  101. ↑ The Pennsylvania Manual, стр. 1-7
  102. ↑ „PHMC: Државни симболи“. Архивирано од изворникот на 2009-01-22. Посетено на 2012-06-27.
  103. ↑ „„Lowell Tribune", 26 март 2002“. Lowellpl.lib.in.us. Посетено на 25 јуни 2010.
  104. ↑ The Quaker Province
  105. ↑ „Frame of Government“. Yale.edu. Архивирано од изворникот на 2010-06-17. Посетено на 25 јуни 2012.
  106. ↑ „The State of Pennsylvania – An Introduction the Keystone State from“. Netstate.Com. Посетено на 25 јуни 2012.
  107. ↑ Savremena poljska poezija. Beograd: Nolit, 1964, стр. 29-30.
Сојузни држави
Федерален округ
Островски територии
Оддалечени острови
Статијата „Пенсилванија“ е избрана статија. Ве повикуваме и Вас да напишете и предложите избрана статија (останати избрани статии).
Нормативна контрола
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Пенсилванија&oldid=5292408“