Водочки манастир

Од Википедија — слободната енциклопедија
Св. Леонтиј
македонска православна црква
Епархија Струмичка
Местоположба

Карта

Место Водоча
Општина Струмица
Држава Македонија
Општи податоци
Изградба IV - XIV век
Живопис X, XI, XII век
Архитектонски опис

Манастирот Свети Леонтиј — познат и како Водочки манастир — е македонски средновековен православен христијански манастир и археолошко наоѓалиште кое се наоѓа во селото Водоча близу Струмица. Во манастирот се наоѓа седиштето, односно резиденцијата на владиката на Струмичката епархија, митрополитот г. Наум, а во него живее и женско монашко сестринство.

Историја[уреди | уреди извор]

Комплексот цркви Св. Леонтиј се наоѓа во село Водоча на оддалеченост од 4 км. од Струмица. Во наоѓалиштето се сочувани три цркви (источна, западна и средна) со три фази на живописување во ентериерите, архитектонски остатоци, придружни објекти и манастирски комплекс, трпезарија, стопански објекти, две бањи и повеќеслојна христијанска некропола. Од 7 век до 9 век. Подигната е врз урнатините на ранохристијанска базилика, во времето на царот Самоил.[1] Подоцна е подигната источната, трикорабна куполна црква, која била епископска. Оваа црква била оштетена во Самуиловиот период а подоцна е повторно обновена. Како епископска се споменува во 1018 година во повелбите на Василиј II, по пропаста на Самоиловата држава. Денес од неа се зачувани олтарната апсида, проскомидијата и ѓаконикот. Првобитниот иконостас бил мермерен, а подот од мермерни плочи. Рушењето на оваа црква е поврзано со пропаста на Самоиловата држава и паѓањето на Струмица под византиска власт во 1018 година.

Водочки манастир


Карта

Местоположба 41°26′57″N 22°35′17″E / 41.44917° СГШ; 22.58806° ИГД / 41.44917; 22.58806Координати: 41°26′57″N 22°35′17″E / 41.44917° СГШ; 22.58806° ИГД / 41.44917; 22.58806
Основни податоци
Место Водоча
Општина Струмица
Тип

 црква


Период среден век
Портал „Археологија“

Во периодот од 1018 до 1037 година изградена е западната, мала крстовидна куполна црква поцветена на св. Богородица Елеуса и Воведение. Во струмичкиот крај во овој период постоеле три цркви на Св. Богородица Милостива (Елеуса) - Воведение,[1] втората во Велјуса од 1080 година и во Струмица од 12-13 век. Овој специфичен случај дава повод да се верува дека Струмица и блиската околина во далечното минато била област на "Пресвета Богородица Милостива".

Средната куполна црква на водочкиот комплекс е посветена на св. Леонтиј, Христијански маченик од градот Триполи, област Феникија кој е убиен во времето на римскиот цар Веспазијан во 69 и 79 год. поради прифаќањето на христијанството. Подигната е во почетокот на 12 век, таа е епископско седиште со сочуван синтронос во олтарната апсида, со нартекс на западната и со отворени тремови на јужната страна. Со подигнувањето на оваа крстообразна куполна црква, западната црква била претворена во нејзина припрата.[1] Како епископско седиште се споменува во еден хилендарски акт во 1376 год. во кој водочкиот епископ Данил и банскиот епископ Григориј со претставници на световната власт ги решавале споровите околу границите на хилендарските имоти во околината на Струмица. Некрополата која се наоѓа на југозападната и северозападната страна исто така го отсликува богатиот духовен и културен живот на наоѓалиштето.

Во текот на натамошните доградби на црквата, во 12 век, е подигнат еден параклис јужно од Богородичиниот храм, а во наредното столетие е изграден и јужен бестибил до главната црква. Во средновековниот период (14-15 век), бил подигнат и анекс западно од црквата, како и отворен трем на јужната страна од комплексот.[1]

Со археолошките истражувања се откриени преку 1000 гробови со прилози: накит и керамика кои се датирани од XIV - XIX век.

Живопис[уреди | уреди извор]

Живописувањето на ентериерот на водочкиот комплекс цркви се одвивал во три временски периоди во X, XI и XII век. Иако сочуван фрагментарно поседува високи ликовни квалитети, а во сликарскиот израз се присутни влијанија од античката ликовна традиција и отпори кон влијанија од современите византиски стилско ликовни струења од Цариград и Солун и желба за раскинување со византиските сликарски принципи. Античкото сликарско влијание е застапено во еден мал фрагмент од половичен неиндитификуван лик од светител од X век, кој припаѓал на најстарата источна црква за чијашто моделација на инкарнатот се користени широки намази на пигментите и акцентирање на експресија на очите и драматизмот.

Во оштетениот фреско-живопис во западната водочка црква посветена на Богородица Елеуса и Воведение присутни се нови идни настојувања на балканската византиска уметност. Во неа е изведена најстарата илустрација на апокрифното Богородичино житие на македонска територија во средновековниот период.[1] Особени белези на сликарството во оваа црква ги карактеризираат издолженоста на телата, и цврстата моделација на главите на Светителите. Фрагментираните сцени се со претстава од животот и детството на Пресвета Богородица, циклусот на црковни празници и претставата на фигурите на Светителите во цел раст на Св. Исавриос и Св. Евплос се насликани во периодот од 1018 и 1037 год, се вбројуваат меѓу ремек делата на средновековната уметност не само во Македонија, туку и во византиското сликарство воопшто. Во стилско-ликовен поглед оваа сликарство е блиско на сликарството остварено во црквата Света Софија во Охрид,[1] и со сликарството во црквите Свети Лука во Фокида и во Неа Мони на Хиос. Од фреско-живописот од средната водочка црква посветена на св. Леонтиј која е насликана во првата половина на 12 век се сочувани претстави на шест Архијереи — сцени со претстава на Св. Севастиски маченици.

Галерија[уреди | уреди извор]

Изглед и надворешност[уреди | уреди извор]

Внатрешност и живопис на црквата[уреди | уреди извор]

Археолошко наоѓалиште[уреди | уреди извор]

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 д-р Стојан Киселиновски и др. (2000). Македонски историски речник. Скопје: ИНИ. стр. 111. ISBN 9989-624-46-1. Недостасува |author1= (help)