Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 109.168 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

1 − 2 + 3 − 4 + … — бесконечен ред во математиката, чиишто членови се последователни позитивни броеви со променлив знак. Сумата на првите m членови од редот може да се запише како:

\sum _{n=1}^{m}n(-1)^{n-1}.

Овој бесконечен ред дивергира, што значи дека неговата низа од делумни суми, (1, −1, 2, −2, ...), не тежнее кон било која гранична вредност. Сепак, во средината на 18. век, Леонард Ојлер го запишал следново, коешто го окарактеризирал како парадоксално:

1-2+3-4+\cdots ={\frac {1}{4}}.

Математички метод, употребен за да се објасни ваквото равенство, бил развиен многу подоцна. Почнувајќи во 1890 година, Ернесто Чезаро, Емил Борел и други математичари строго ги испитувале постоечките методи за утврдување на сумата на дивергентните редови, вклучувајќи и нови толкувања на Ојлеровите обиди. Многу од овие методи за пресметка на сумата на редот 1 − 2 + 3 − 4 + ... лесно доведуваат до решение еднакво на ¹⁄₄. Сумирањето по Чезаро е еден од неколкуте методи коишто не врши сумирање на 1 − 2 + 3 − 4 + ..., така што редот е пример за којшто е потребен многу поприкладен метод, како на пример Абеловото сумирање. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Роза од сортата „Розенгрефин Мари Хенриет“.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

...дека патристиката е наука за црковните отци и нивното дејствување во обединувањето на античката филозофија со христијанското учење?
...дека мариовското село Витолиште има барем 22 археолошки наоѓалишта?
...дека Елбрус (5.642 м) на Кавказ е највисоката планина во Европа?
...дека селото Центар Жупа изворно се нарекувало Вапа — поим во директно сродство со санскритскиот збор vāpī, што значи „долго блато“?
... дека со само 30 жители (2011), Хум на Истра е најмалиот град во светот?
... дека според месното предание, Ѓаволскиот Ѕид настанал кога ѓаволот неуспешно се обложил со Господ дека може да ја прегради Брегалница и за една ноќ да го потопи цело Овче Поле?
... дека островот Удово кај истоименото село на реката Вардар е најголемиот речен остров во Македонија и втор остров по површина во земјата?
... дека колибрито е единствената птица способна да лета наназад?
... дека Кралското друштво од Лондон е најстарата академија на науките во светот, основана во 1660 година?
... дека скопската населба Радишани е населена уште од римско време?
... дека Луј XIX кралувал со Франција само 20 минути, пред самиот да абдицира?
... дека според едно предание, основач на Лихнид (денешен Охрид) е легендарниот јунак Кадмо, прогонет Феничанец кој бил првиот смртник на чија свадба биле присутни олимписките божества?
... дека во археолошкото наоѓалиште Старо Бонче (Прилепско) се смета дека се наоѓаат остатоците од кралскиот дворец на Пелагонија, во чија близина е погребан кралот на Пелагонците?
...дека калциумот е најзастапениот метал во човечкото тело?
...дека Моштенците се подгрупа на македонскиот народ која живее во јужниот дел на Р. Македонија и поголем број села во Егејска Македонија?
...дека ѕвездата VY Големо Куче е дури три милијарди пати поголема од нашето Сонце?
...дека единствениот познат организам кој се смета за биолошки бесмртен е медузата Turritopsis nutricula?
... дека поимот кварц е германска варијанта на полското kwardy, што значи „тврд“, и го има истиот корен како македонскиот збор?
... дека тврдината Маркови Кули (Чрнче) на планината Водно датира од VI век?

aрхива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 26 октомври 2020 г.

Настани:

1689	По наредба на австрискиот генерал Силвио Пиколомини, австриската војска го запали Скопје, кое гореше два дена. Австријците го запалија градот за да се спасат од епидемијата на чумата, но опасната болест не беше запрена од огнот. За кусо време изгореа многу куќи, дуќани и други градежни објекти. Покрај загубите што му беа нанесени на населението, неколку илјади австриски војници заболеа и умреа од чумата, а меѓу нив и нивниот генерал Силвио Пиколомини.
1863	Основан е Фудбалскиот сојуз на Англија.
1905	Шведска ја признала независноста на Норвешка.
1911	Прокламирана е Кинеската Република, но по 4 години повторно се вратила монархијата.
1912	Прва балканска војна: Грците го освоиле Солун, а Србите Скопје.
1955	Австрискиот Парламент го прифати Законот за постојана независност на земјата. Тој ден се прославува како национален празник на Република Австрија.
1992	Перуанскиот печат соопшти дека познатиот археолог Валтер Алва пронашол непозната група од 15 камени пирамиди, опкружени со населби чија старост се пронеценува на 35 векови. Новооткриениото археолошко наоѓалиште зафаќа површина од три километри квадратни и се наоѓа на околу 60 километри од перуанскиот град Чиклајо.
1993	Водачот на Црвените бригади, Марио Морети, во интервјуто дадено од неговата затворска ќелија, што го пренесуваше телевизискиот канал „РАИ 1“, призна дека го убил поранешниот премиер Алдо Моро. „Никогаш немаше да дозволам некој друг да го направи тоа. Тоа беше за мене и го извршив“, изјави Морети.
1993	Во Загреб е основано Хрватско-македонско друштво.
2002	Со упадот на специјалните сили во московскиот театар Дубровка, заврши заложничката криза во која од чеченски бунтовници два дена порано беа заробени над 900 гледачи. Загинаа 129 заложници и околу 40 бунтовници.
2017	Џасинда Ардерн станува премиер на Нов Зеланд.

Родени:

1685	Доменико Скарлати — италијански барокен композитор.
1765	Јакуб Јан Риба — чешки композитор.
1888	Нестор Махно — украински анархист.
1893	Милош Црњански — српски писател.
1911	Махалија Џексон — американска пејачка, позната како „кралица на госпелот“.
1916	Франсоа Митеран — поранешен претседател на Франција.
1919	Мохамед Реза Пахлeви — ирански шах.
1924	Таип Таипи — југословенски и македонски политички деец.
1925	Бошко Станковски — македонски политичар, поранешен претседател на Собранието на СРМ.
1942	Боб Хоскинс — британски глумец.
1949	Зоран Славниќ — српски и југословенски кошаркар и тренер.
1951	Бутси Колинс — американски фанк-музичар.
1952	Ларс Питер Хансен — американски економист, добитник на Нобеловата награда во 2013 година.
1952	Лазар Ристовски — српски глумец и режисер со македонско потекло.
1959	Ево Моралес — претседател на Боливија.
1966	Златко Далиќ — хрватски фудбалер и тренер
1968	Роберт Јарни — хрватски фудбалер и тренер.
1974	Дејан Лилиќ — македонски глумец и телевизиски водител.
1980	Кристијан Киву — романски фудбалер.
1986	Уве Гензхајмер — германски ракометар.
1986	Аидис Круопис — литвански велосипедист.

Починале:

1874	Алфред Велики — крал на Англија.
1764	Вилијам Хогарт — важен англиски сликар, графичар, сатиричар и карикатурист.
1890	Карло Колоди — италијански писател.
1837	Карл Колдевеј — германски поларен истражувач. .
1874	Петар Корнелиус — германски композитор.
1957	Герти Кори — американска биохемичарка.
1957	Никос Казанѕакис — еден од најголемите грчки писатели на XX век.
1955	Радослав Петковски — македонски писател.
1972	Игор Сикорски — руски конструктор на авиони и хеликоптери.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — Централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — Проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич