Јанковец

Координати: 41°06′30″N 21°00′40″E / 41.10833° СГШ; 21.01111° ИГД / 41.10833; 21.01111
Од Википедија — слободната енциклопедија
Јанковец
Јанковец во рамките на Македонија
Јанковец
Местоположба на Јанковец во Македонија
Јанковец на карта

Карта

Координати 41°06′30″N 21°00′40″E / 41.10833° СГШ; 21.01111° ИГД / 41.10833; 21.01111
Регион Горна Преспа
Општина Општина Ресен
Население 1.106 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 7320
Шифра на КО 23016
Надм. вис. 890 м
Јанковец на општинската карта

Атарот на Јанковец во рамките на општината
Јанковец на Ризницата

Јанковец — село во Општина Ресен, во областа Горна Преспа, во близина на градот Ресен, на двете страни од патот кон Охрид.

Географија и местоположба[уреди | уреди извор]

Селото се наоѓа во средишниот ракав од северниот дел на плодното Ресенско Поле, во областа Преспа, некогаш 2 км северно, а денес е предградие на Ресен, сместено на регионалниот пат Охрид-Ресен. Јанковец граничи од север со Избишта и Кривени, од исток со Златари, од југ со Ресен и од запад со Болно. Јанковец е рамничарско село на надморска височина од 890 метри.

По средината на рамничарскиот дел тече Голема Река, која никогаш не пресушува, а нејзините води се користат за наводнување на крајбрежните обработливи површини.

Историја[уреди | уреди извор]

Потеклото на името на селото Јанковец, според кажувањето на постари жители на селото, се вели дека името го добило по прво населениот човек, некојси Јанко и според неговото име селото било наречено Јанковец. За името на селото постојат и други преданија.

Стопанство[уреди | уреди извор]

Во близина на манастирот се наоѓа и ресторанот “Манастир” кој е еден од првите приватни угостителски објекти во поранешна Југославија.

Население[уреди | уреди извор]

Селанка од Јанковец во народна носија, почеток на XX век
Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948716—    
1953690−3.6%
1961747+8.3%
1971925+23.8%
19811.307+41.3%
ГодинаНас.±%
19911.307+0.0%
19941.214−7.1%
20021.169−3.7%
20211.106−5.4%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Јанковец живееле 1.080 жители, од кои 900 Македонци и 180 Власи.[2] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Јанковец имало 1.200 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија, 200 Македонци патријаршисти и 150 Власи.[3]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Јанковец се води како чисто македонско село во Битолската каза на Битолскиот санџак со 122 куќи.[4]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 550 Македонци и 100 Власи.[5]

Според пописот од 2002 година во селото Јанковец живеат 1.169 жители, од кои 1.149 Македонци, 6 Турци, 7 Власи, 6 Срби и 1 останат.[6]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 1.106 жители, од кои 1.020 Македонци, 6 Албанци, 28 Турци, 14 Власи, 6 Срби, 7 останати и 26 лица без податоци.[7]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 1040 1550 716 690 747 925 1307 1307 1214 1169 1106
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[8]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[9]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[10]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[11]

Родови[уреди | уреди извор]

Јанковец е македонско село.

Родови во селото се: Аврамовци, Буневци, Босилковци, Божиновци, Бузлевци,Павловци,Блажевци, Балаловци, Бутевци, Бучковци, Бошковци, Видиновци, Воденичаровци, Гештаковци, Гулевци, Дуневци, Думовци, Денесовци, Димитровци, Ѓоршевци, Ѓоревци, Еленчовци, Зузаровци, Замановци, Здравевци, Златановци, Икономовци, Јотовци, Јосифовци, Јанковци, Јанкуловци, Китановци, Картанџиовци, Калеш-Ѓоргијовци, Куменџиовци, Костовци, Котевци, Кузмановци, Ламушевци, Мачевци, Мазниковци, Младеновци, Марковци, Малевци, Низамовци, Нечевци, Недовци (Чачаковци), Огненовци, Пројовци, Пиљаковци, Радевци, Ристовци, Спировци, Савевци, Станчевци, Спасоевци, Сотировци, Саламовци, Старковци, Теговци, Таневци, Танковци, Трајковци, Туртановци, Трифуновци, Томчевци, Циглевци, Чаушевци, Чаковци, Чадевци, Шушевци, Шулевци, Шентевци и Шалевци.[12]

Можно е некои од македонските родови да имаат влашко потекло.

Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1949 година, родови во селото се:

  • Староседелци: Босилковци (1 к.), Бузлевци (1 к.), Минчевци (2 к.), Еленчевци (1 к.), Циглевци или Китановци (3 к.), Балаловци (1 к.), Недовци и Чочановци (1 к.), Замановци (1 к.), Ѓоршовци (1 к.), Денесовци (1 к.), Сотировци (1 к.), Огненовци (1 к.), Бутевци (1 к.), Бучковци (1 к.), Томчевци (1 к.), Шалевци (1 к.)
  • Доселеници: Дупенци или Ничовци (10 к.) доселени се од селото Горно Дупени, каде припаѓале на родот Србиновци; Низамовци (1 к.) доселени се одамна од селото Дрмени, каде припаѓале на родот Вецовци; Пројовци и Бошковци (10 к.) од местото Проја кај Раец; Ѓештаковци (9 к.) доселени се одамна од селото Туминец во Мала Преспа; Картанџиовци (2 к.) доселени се однекаде; Бундевци (7 к.) доселени се од Горно Дупени; Калеш-Ѓоргиовци (3 к.) доселени се од Епир во Грција. Власи по потекло; Божиновци (1 к.) доселени се од селото Кривени; Куменџиовци (10 к.) по потекло се Власи. Доселени се од околината на Колоња во јужна Албанија; Чаушовци (2 к.) доселени се од селото Гопеш кај Битола. По потекло се Власи; Икономовци (5 к.) биле Гркомани. По потекло се Власи, доселени се од Епир во Грција. Биле еден род со Калеш-Ѓоргијовци; Парталовци (1 к.) доселени се од селото Кривени, каде припаѓале на истоимениот род; Караолановци (1 к.) доселени се од селото Сопотско; Теговци (1 к.) доселени се од Епир во Грција. По потекло се Власи; Пажевци (2 к.) доселени се од Тесалија во Грција. По потекло се Власи; Курвешани и Спировци (1 к.) доселени се во 1912 година од Музакија во Албанија. По потекло се Власи; Начевци и Џиндес (1 к.) доселени се во 1912 година од Каваја во Албанија. По потекло се Власи; Дуневци (1 к.) доселени се од Белица кај Струга. По потекло се Власи; Чаковци (3 к.) по потекло се Власи. Доселени се во 1912 година од Каваја во Албанија; Ламушевци (1 к.) исто така од Каваја во Албанија. Власи се; Танковци (1 к.) и Костовци (1 к.) исто така од Каваја во Албанија. Власи; Џафтановци со Трифуновци (1 к.) доселени се од селото Горно Крушје, од Џафтановци; Думовци (3 к.) доселени се од некое место во Албанија; Радевци (3 к.) доселени се од селото Златари, таму припаѓале на родот Митевци; Пиљаковци (1 к.) доселени се од селото Туминец; Трајковци (2 к.) доселени се од селото Свињишта кај Охрид; Мазниковци (3 к.) доселени се од селото Петрино; Савевци (3 к.) доселени се од селото Болно, од истиот род; Станчевци (1 к.) доселени се од селото Стипона; Блажевци (3 к.) доселени се од селото Завој кај Охрид; Шушевци (2 к.) доселени се од селото Церово кај Демир Хисар; Шуленци (1 к.) доселени се од селото Шулин во Мала Преспа; Воденичаровци (4 к.) доселени се од Ресен; Спасоевци (1 к.) доселени се од селото Туминец; Младеновци (1 к.) доселени се од селото Боиште кај Демир Хисар; Зузаровци (1 к.) доселени се од селото Подмочани; Јотовци (1 к.) доселени се од Охрид; Гулевци (2 к.) доселени се од селото Избишта; Саламовци (1 к.) доселени се од Ресен; Туртановци (2 к.) доселени се однекаде; Марковци (1 к.) доселени се од селото Збажди во струшка Малесија; Марковци втори (1 к.) доселени се од Берово; Старковци (1 к.) доселени се од селото Лева Река, каде припаѓале на Дамулевци; Шентевци (1 к.) доселени се од селото Горно Дупени; Башовци (1 к.) доселени се од селото Лева Река; Трифуновци (1 к.) доселени се од селото Горно Крушје; Здравевци (1 к.) доселени се исто така од Горно Крушје; Јосифовци (1 к.) доселени се од селото Лева Река; Јанкуловци (1 к.) доселени се од селото Брајчино; Димитриовци и Бунџовци (3 к.) доселени се од селото Гопеш кај Битола. По потекло се Власи; Аврамовци (2 к.) доселени се од селото Пасинки во Голо Брдо во Албанија во 1903 година; Гаревци (1 к.) доселени се од селото Дрмени; Костовци и Стефановци (1 к.) доселени се од селото Велмевци кај Демир Хисар; Спировци и Музиќери (1 к.) доселени се од селото Отешево; Фермановци (1 к.) доселени се од селото Буф кај Лерин во 1948 година; Илиовци и Блажевци (1 к.) доселени се од селото Скребатно кај Охрид; Ристовци (1 к.) доселени се од селото Грнчари; Златановци (1 к.) доселени се од селото Златари.[13]

Општествени установи[уреди | уреди извор]

Со своја училишна зграда селото се здобило уште во времето на турското владеење. ВО 1922 година била изградена нова (денес разурната), а околу 1960 година е подигнато денешното училиште.

Цркви[14]
Археолошки наоѓалишта[15]

Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]

Избирачко место[уреди | уреди извор]

Во селото постојат избирачките места бр. 1631 и 1631/1 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.[16]

На претседателските избори во 2019 година, на овие избирачки места биле запишани вкупно 981 гласач.[17]

Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]

Јанковечкиот манастир со главната манастирска црква „Успение на Пресвета Богородица“ (десно), манастирските конаци (лево) и црквата „Св. Игнатиј Богоносец“ (право)

Во селото има куќи кои, поради својата старост и убавина се ставени под заштита на државата, како на Ванчу Икономовски и Теговци.

Во Јанковец постојат три цркви и еден манастир. Црквата “Св. Атанас”, се наоѓа во селото, не е забележана ниту се памети годината на нејзината изградба. Се претпоставува дека е постара од манастирската црква “Св. Богородица”. Црквата “Св. Никола”, на околу 1 км источно од селото, Црквата “Св. Јован” се наоѓа во селото и е осветена во 1866 г.

Во селото се наоѓа манастирот “Св Богородица”, кој се претпоставува дека е изграден пред XVIII век. Во неговиот склоп постои манастирска црква, бидејќи пред 1866 година други цркви во селото немало.

Редовни настани[уреди | уреди извор]

Празник “Успение на пресвета Богородица” се празнува на 28 август, кога на ова место се собира народ од поблиските села и градот Ресен. Во црковниот двор на манастирот е погребан Охридско-преспанскиот владика Дионисиј кој бил Грк по потекло.

Личности[уреди | уреди извор]

Култура и спорт[уреди | уреди извор]

Иселеништво[уреди | уреди извор]

Иселеници од селото има во Ресен, Бугарија (16 семејства), САД (13 семејства), Битола, Скопје, Аргентина (11 семејства), Куманово, Русија, Србија, Романија, Албанија, Канада и во Турција.[13]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 241.
  3. ↑ Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 170-171.
  4. ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 15.
  5. ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  6. ↑ Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
  7. ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  8. ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  9. ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  10. ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  11. ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  12. ↑ Јовановски, Владо (2005). Населбите во Преспа. Скопје: Ѓурѓа.
  13. ↑ 13,0 13,1 Русиќ, Бранислав. Преспанска област. Архивски Фонд на МАНУ, к-2, АЕ 87.
  14. ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
  15. ↑ Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
  16. ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
  17. ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Грб на Општина Ресен
Грб на Општина Ресен
Раселени
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Јанковец&oldid=5178809“