Дуф

Од Википедија — слободната енциклопедија
Дуф
Поглед на Дуф 4.jpg

Воздушен поглед на селото Дуф
(најлево е маалото Јарчевиш, во средина е дел од маалото Чајане, а десно е патот за маалото Брезовец)

Дуф во рамките на Македонија
Дуф
Местоположба на Дуф во Македонија
Дуф на интерактивна карта

Карта

Координати 41°45′11″N 20°47′7″E / 41.75306° СГШ; 20.78528° ИГД / 41.75306; 20.78528Координати: 41°45′11″N 20°47′7″E / 41.75306° СГШ; 20.78528° ИГД / 41.75306; 20.78528
Регион Logo of Polog Region.svg Полошки
Општина Coat of arms of Mavrovo and Rostuša Municipality.svg Маврово и Ростуше
Област Горен Полог
Население 30 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 1231
Повик. бр. 042
Шифра на КО 07032
Надм. вис. 1.075 м
Дуф на општинската карта
Дуф во Општина Маврово и Ростуша.svg

Атарот на Дуф во рамките на општината
Commons-logo.svg Дуф на Ризницата


Дуф — село во Општина Маврово и Ростуше, во областа Горен Полог, во околината на градот Гостивар.

Селото културно припаѓа на областа Горна Река, каде денес припаѓа и административно (во општината Маврово и Ростуше), иако историски припаѓало на областа Горен Полог.

Географија и местоположба[уреди | уреди извор]

Поглед на дуфскиот цевковод, дел од хидросистемот „Маврово“

Селото се наоѓа во источниот дел на територијата на Општина Маврово и Ростуше, на јужните огранки на планината Враца, а во горното сливно подрачје на најголемата македонска река Вардар.[2] Селото е планинско, сместено на надморска височина од околу 1.000 метри. Од градот Гостивар, селото е оддалечено 18 километри.[2]

Дуф е планинско село, со што некои негови делови се наоѓаат над 1.300 метри. Се наоѓа во горниот тек на реката Мелце и нејзините изворишни притоки. Водата за пиење се добива од извори и од селските чешми. Поглавни извори и чешми за пиење се Торба, Ташкоа Чешма, Трпеа Чешма, Милоа Чешма, Крој Ковачит и Крој Јованит.[3]

Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Лаз, Таламбас, Сливе, Шар, Горошупец, Острика, Карашина Млака, Паралуп, Чука, Линиште, Камарица, Ара Станишит, Преслап, Ливаде, Леска, Јасики, Сотка, Бојин Брег, Лепа Дупка, Мелца, Бабин Камен и Дингоа Црква.[3]

Селото има разбиен тип, поделено е на пет маала, кои имаат топографски или родовски имиња. Маалата се Тољањ (или Толјане), Брезоец, Чајане, Јарчевиш и Балабан. Оддалеченоста помеѓу маалата изнесува и по неколку километри.[3]

Историја[уреди | уреди извор]

Дуф е старо село, што може да се заклучи по зачуваните староседелски родови, по народната традиција и по остатоците од старини. Над маалото Тољањ (или Толјане) постои месноста Селиште или Старо Село. Таму некогаш се наоѓало мало село со православно македонско население. Во селото имало девет куќи во кои биле раздвоени деветте браќа. Подоцна, најголемиот дел од жителите на ова село умреле поради чума. Остатоци од населба и од стари христијански гробишта постојат и над денешното маало Јарчевиш.[3]

Во атарот на селото се наоѓа месноста Дингоа Црква, која се наоѓа над селото. На месноста, која на карта е означена како Димговска Црква, некогаш имало црковен храм. Рушевините од храмот денес не се познаваат. Исто така, една стара црква некогаш се наоѓала во месноста Варвара, покрај реката Мелце и недалеку од денешното село. Традицијата пренесува дека месноста го добила името бидејќи самата црква била посветена на Света Варвара.[3]

Првпат селото Дуф како во усните преданија така и во пишаните и материјалните документи и артефакти се спомнува во мноштвата црковни повелби за регионот Горна Река меѓу кои и црковните повелби кои датираат од Византискиот период, односно од 1020 година, за време на владеењето на византискиот цар Василиј Втори, а посебно во црковните повелби на царот Стефан Душан од 1331 година, Стефан Урош Петти Немањиќ од 1356 исто така се спомнува во црковните повелби и од македонските кталеви кралот Димитрија Волкашин од 1365 година како и во црковната повелба од македонскиот крал Крале Марко од 1371 година за манастирот Свети Јован Бигорски.

Првите пишани податоци за селото Дуф се содржат во пописниот отомански дефтер број 508 од 1467 година, кој се однесува за Дебарската Област, кој воедно е најстар документ на оваа област, во кој е опфатен вилаетот Река, каде што се дадени и првите податоци за населението од Горна Река, односно за даноците што населението ги давало на отоманската држава. Во овој отомански дефтер за селото Дуф е запишано дека Дуф има 40 рисјански семејства (во маалото Тољан четири, во маалото Брезовец осум, во Чајане Маало десет, во Ерчевиш Маало девет и во Балабан Маало исто девет рисјански семејства).

Во пописниот дефтер од 1567 година кој се однесува за период од 100 години, меѓу другото за село Дуф е запишано дека припаѓа на вилаетот Калканделен на чифликот на Караѓоз-бег, во кое имало 48 куќи во кои живееле 35 рисјански и шест отомански (муслимански) семејства.

Стопанство[уреди | уреди извор]

Атарот на селото е голем и зафаќа простор од 25 км2, при што преовладуваат шумите со површина од 1.660,5 хектари, на пасиштата отпаѓаат 535,6 хектари, а на обработливото земјиште 296,3 хектари.[2]

Во основа, селото има мешовита земјоделска функција.[2]

Население[уреди | уреди извор]

Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948602—    
1953742+23.3%
1961608−18.1%
1971413−32.1%
1981231−44.1%
ГодинаНас.±%
19910−100.0%
199455—    
200239−29.1%
202130−23.1%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Дуф живееле 1.130 жители, сите Албанци од кои 860 христијани и 270 муслимани.[4] Според секретарот на Бугарската егзархија Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Дуф имало 800 Македонци, од кои 200 биле под врховенството на егзархијата и 600 под патријаршијата.[5]

Дуф во 1961 година имало 608 жители од кои 363 биле Македонци, а 244 Албанци. Во 1994 година бројот значително се намалил и во селото имало само 55 жители, од кои 50 Албанци и 5 жители Македонци.[2]

Според пописот на населението на Македонија од 2002 година, селото има 39 жители, од кои 2 Македонци и 37 Турци.[6]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 30 жители, од кои 4 Македонци, 22 Албанци и 4 лица без податоци.[7]

Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во Дуф:

Години Македонци Албанци Турци Срби Ост. б.п. Вкупно
1948 — — — — — — 602
1953 518 214 3 4 3 — 742
1961 363 244 0 1 0 — 608
1971 117 286 8 0 2 — 413
1981 23 207 0 0 1 — 231
1991 0 0 0 0 0 — 0
1994 5 50 0 0 0 — 55
2002 2 37 0 0 0 — 39
2021 4 22 0 0 0 4 30

* Извор: Државен завод за статистика на Република Македонија (1948-2021), според податоци од официјалните пописи во соодветните години

Родови[уреди | уреди извор]

Според податоците од 1939 година, родови во селото

Маало Тољан

Во ова маало живее православно и муслиманско население.

  • Православни: Новевци (2 к.) староседелци; Николчолари (1 к.) староседелци; Цапаколари (5 к.) доселени се од селото Штировица во Горна Река; Геловци (2 к.) и Нисторовци (3 к.) доселени се од селото Нистрово во Горна Река; Наќевци (1 к.) и Чикраманци (2 к.) доселени се од селото Бродец во Горна Река; Божиновци (1 к.) доселени се од селото Ничпур во Горна Река; Тримчалари (1 к.) доселени се однекаде.
  • Муслимани: Оџалари (1 к.) гранка се од православниот род Николчолари; Еминолар (1 к.) доселени се од селото Печково. А таму се доселиле од Албанија.

Маало Брезоец

Маало Чајане

Маало Јарчевиш

  • Православни: Беловци (4 к.) староседелци. Имаат иселеници во Русија (четири семејства); Матуговци (16 к.) стари доселеници. Доселени се од селото Прошовце; Големовци (1 к.) доселени се однекаде. Имаат иселеници во Русија (едно семејство); Цигановци (1 к.) доселени однекаде. Имаат иселеници во Америка (едно семејство).

Маало Балабан

Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]

Цркви[9]
Археолошки наоѓалишта[10]

Редовни настани[уреди | уреди извор]

Личности[уреди | уреди извор]

  • Александар Арсов - македонско-одрински доброволец;[11]
  • Невзат Бејта (р. 1961) - политичар, градоначалник на Гостивар;
  • Трпе Зафиров Јосифов (1876 - 1913) - македонско-одрински доброволец[12]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја. Скопје: Патрија. стр. 118.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Трифуноски, Јован (1976). Полог. Белград: САНУ. стр. 223–226.
  4. ↑ Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“, София, 1902, стр. 213.
  5. ↑ Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 122-123.
  6. ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 24 март 2023.
  7. ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  8. ↑ Трифуноски, Јован (1976). Полог: антропогеографска проучавања. Белград: САНУ.
  9. ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
  10. ↑ Trifunovski, Jovan F. (1976). Polog (Etudes Anthropogeographiques) (француски) (1. изд.). Belgrad: Academie Serbe des Sciences et des Art.
  11. ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 54.
  12. ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 329.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Грб на Општина Македонски Брод
Раселени
Историски
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Дуф&oldid=4956425“