Романски јазици
| Романски јазици | |
|---|---|
| Географска распространетост: | првично Јужна Европа и Северна Африка, а денес и повеќето од Америка. |
| Класификација: | индоевропски
|
| Прајазик: | народен латински јазик |
| Гранки: | |
| Ethnologue: | 17-259 |
 Држави каде романски јазик е службен (темнопортокалово) и каде е национален (светлопортокалово). | |
Романските јазици, поретко именувани како латински, сочинуваат подгрупа на италските јазици од семејството на индоевропски јазици. Овие јазици настанале од народниот (вулгарен) латински јазик.
Романските јазици се развиле од латинскиот во периодот од шестиот до деветтиот век. Денес има над 800 милиони говорници на романските јазици, воглавно во Европа и Америка, но и во останатиот дел од светот каде се зборуваат јазиците.[1] Бидејќи е многу тешко да се одреди што е романски јазик а што романски дијалект, не е можно да се каже точниот број на романски јазици. Сепак, ако се земат предвид стандардните јазици, тие се 25 на број. Сепак и овој број не ги опфаќа сите стандарди бидејќи има романски јазици кои се изумрени. Така, порталот за јазици Ethnologue, дава дека има 47 романски јазици.
Според податоците за 2007 година, најголем романски јазик е шпанскиот со 385 милиони говорници, а потоа следат португалскиот со 210 милиони, францускиот со 75 милиони, италијанскиот со 60 милиони и романскиот со 23 милиони.[2] Голем број од овие јазици имаат говорници на кои јазикот не им е мајчин, особено за францускиот јазик бидејќи тој е службен и национален во голем број африкански држави.
Класификација
[уреди | уреди извор]- Латински јазик †
- Западни
- Балкански
- Изолат
Симбол:
† - мртви јазици, вештачки зачувани во црквата или познати на науката по текстови.
Примери
[уреди | уреди извор]Лексичките и граматичките сличности меѓу јазиците е очигледна и во следниве реченици:
Македонски: Таа секогаш го затвора прозорот пред да вечера.
латински (Ea) semper antequam cenat fenestram claudit. арагонски (Ella) zarra siempre a finestra antes de cenar. влашки (Ea/Nâsa) încljidi/nkidi totna firida ninti di tsinâ. астурски (Ella) pieslla siempres la ventana enantes de cenar. источноломбардски (Lé) la sèra sèmper sö la finèstra prima de senà. болоњски (Lî) la sèra sänper la fnèstra prémma ed dsnèr. каталонски (Ella) sempre tanca la finestra abans de sopar. корзикански (Ella/Edda) chjode sempre u purtellu nanzu di cenà. емилијански (Lē) la sèra sèmpar sù la fnèstra prima ad snàr. естремадурски (Ella) afecha siempri la ventana antis de cenal. франкопровансалски (Le) sarre toltin/tojor la fenétra avan de goutâ/dinar/sopar. француски Elle ferme toujours la fenêtre avant de diner/souper. фрулиски (Jê) e siere simpri il barcon prin di cenâ. галисиски (Ela) pecha/fecha sempre a fiestra/xanela antes de cear. италијански (Ella/Lei) chiude sempre la finestra prima di cenare. ладино Eya serra syempre la ventana antes de senar. ладински (Ëra) stlüj dagnora la finestra impröma de cenè. (badiot) (Ëila) stluj for l viere dan maië da cëina (gherdëina) леонски (Eilla) pecha siempre la ventana primeiru de cenare. лигурски (Le) a saera sempre u barcun primma de cenà. магвански (Elle) à fàrm toujour là fnèt àvan k'à manj. маврициски креолски Li touzur pou ferm lafnet avan (li) manze. милански (Le) la sara semper sü la finestra prima de disnà. мирандски (Eilha) cerra siempre la bentana/jinela atrás de jantar. мозарапски Ella cloudet sempre la fainestra abante da cenare. (reconstructed) неаполски Essa nzerra sempe 'a fenesta primma 'e magnà. нормандски Lli barre tréjous la crouésie devaunt de daîner. окситански (Ela) barra sempre/totjorn la fenèstra abans de sopar. пикардски Ale frunme tojours l’ creusèe édvint éd souper. пиемонтски Chila a sara sèmper la fnestra dnans ëd fé sin-a/dnans ëd siné. португалски Ela fecha sempre a janela antes de jantar/cear. романски Ea închide totdeauna fereastra înainte de a cina. реторомански Ella clauda/serra adina la fanestra avant ch'ella tschainia. сардински Issa serrat semper sa bentana innantis de chenare. сасарски Edda sarra sempri lu balchoni primma di zinà. сицилијански Idda chiui sempri la finestra prima di pistiari/manciari. шпански (Ella) siempre cierra la ventana antes de cenar. централноиталијански Essa chjude sempre la finestra prima de cena'. венецијански Eła ła sara/sera sempre ła fenestra vanti de xenàr/disnar. валонски Ele sere todi li finiesse divant di soper.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ [M. Paul Lewis, Ethnologue: Languages of the World Sixteenth Edition http://www.ethnologue.com/ethno_docs/distribution.asp?by=size]
- ↑ Nationalencyklopedin "Världens 100 största språk 2007" (The World's 100 Largest Languages in 2007), rounded off to the nearest 5M
Поврзано
[уреди | уреди извор]
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- „Етимолошки речник на латинскиот и останатите италски јазици“ Архивирано на 17 јуни 2013 г.
- „Лексикон на романската лингвистика[мртва врска]
- „Стандардните романски јазици. Историја на создавање и нивна употреба“
- Orbis Latinus, мрежно место за романските јазици
- Хју Вилкинсон за романските јазици Архивирано на 1 мај 2011 г.
- Споредбена граматика на романските јазици
 | Оваа статија поврзана со индоевропските јазици е никулец. Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите. |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|