Далматински јазик

Далматински јазик
Застапен во	Хрватска, Црна Гора
Подрачје	Јадранско приморје
Јазично семејство	Италско Романско Италозападно Италодалматинско далматински јазик
Јазични кодови
ISO 639-2	roa
ISO 639-3	dlm

Далматинскиот е исчезнат романски јазик што порано се зборувал во Далмација во Хрватска па сè до јужниот дел на приморјето до Котор во Црна Гора. Изумрел под влијание на словенскиот супстрат, но и под дејство на друг романски јазик, венецискиот, кои ќе го истиснат постариот романски слој, далматскиот. Луѓето што го зборувале јазикот живееле во градовите: Задар, Трогир, Сплит, Дубровник, и Котор или Iadera, Tragurium, Spalatum, Raugia и Cattaro, секој од овие градови си имал свои дијалекти но исто така и на островите: Крк, Црес и Раб или 'Vikla, Crepsa и Arbe.

Тоне Удаина, последниот говорник на далматинскиот јазик

Далматскиот јазик најдолго се задржал на островот Крк, каде што се одржал дијалектот наречен вељотски (по италијанскиот назив за овој остров Veglia) до крајот на 19 век. Пред самото исчезнување, италијанскиот јазичар Матео Бартоли (итал. Matteo Bartoli) успеал да го забележи говорот на рибарот Тоне Удаина (итал. Antonio Udina) кој бил убиен на 10 јуни 1898 од мина. Покрај скромните сведоштва во архивските документи и во Бартолиевото дело "Das Dalmatische", останале и зборови во локалните венетски и хрватски говори. Така денес во српскиот и во хрватскиот јазик останале далматските зборови: лигна, јарбол, гирица, капула (‘црн лук‘).

Некои од својствата на далматскиот гласовен систем се следните: - задржување на дифтонгот AU: PAUCUM > pauk (мак. пајак) - дифтонгизација и во затворен слог: FESTA > fyasta, MORTEM > muarte, но и дополнително затворање во отворениот слог: PETRAM > pietra > pitra (мак. камен), LOCUM > luoku > luk (мак. лак) - задржување на безвучните оклузиви: balatura, kapula, praskva; - задржување на согласната група PT: SEPTE > syapto