Последна обиколка на Гоце Делчев
Последната обиколка на Гоце Делчев е агитација во Серскиот револуционерен округ за агитација на новата концепција за борба во предилинденскиот период, а при оваа обиколка Гоце Делчев бил убиен во селото Баница.
Новата концепција за борба
[уреди | уреди извор]| Македонска револуционерна |
|---|
|
|
Мото
|
|
Псевдоним
|
|
Институти
|
|
Статути
|
|
Конгреси
|
|
Весници
|
|
Непријатели
|
|
Сојузници
|
|
Хронологија
|
|
Афери
|
|
Фракции
|
|
Битки
|
|
Aпостоли
|
|
Поврзано
|
На Софиското советувње Гоце Делчев се заложил за кобинирани борбени дејствија, односно партизанско - анархистички акции и тој не го сочекал крајот на советувањето во Софија и веднаш заминал за Серскиот револуционерен округ да демонстрира новата концепција за борба. Тој собрал чета од 40 души [1], а во неа биле Пејо Јаворов, Димитар Стефанов, Димо Хаџи Димов и други. Најпрво поминале во Банско, а на тамошниот собир Делчев зборувал за:
слободана и независна Македонија со широки правa за сите сиромаси[2]
Тој истакнал дека борбата треба да се води со терористички акции и четнички дејствија, како подотовка за крајното средство - масовно вооружено востание. Делчев го осудил Горноџумајското востание и го оценил како провокација која претставувала предавство кон македонскиот народ [2], велејќи дека:
| „ | Ако се бориме за цар, тогаш ние си го имаме султанот[2] | “ |
Советувањето во Караќој - Неврокопско
[уреди | уреди извор]Делчев од Банско тргнал за Неврокоп, на пат разбрал за одлуката на Солунскиот конгрес за востание. Делчев бил опседнаат со претпоставката околу причините кои довеле до таа одлука [3]. Во селото Караќој - Неврокопско се одржало советување на војводите од Серскиот револуционерен округ. На ова советување биле: Димитар Гуштанов, Атанас Тешовалијата, дедо Илија Крчовалијата, Јане Сандански, Христо Куслев, Михаил Чеков, Пејо Јаворов, Иван Атанасов Грчето и др [4]. На една затворена средба помеѓу Делчев, Јаворов, Гуштанов и Сандански било договорено да се вложат усилби за измени на Солунското решение, алудирајќи на карактерот на дејствата [5].
Мостот на Драматица
[уреди | уреди извор]
Делчев предноста на својата концепција за востание сакал да ја демонстрира преку преку извршување на атентат [3]. Тој имал на располагање четири товари на распрсувачки материјал [1]. Дел од овој материјал бил искористен за еднонеделна обука на серските чети во пештерата Кепе на Али Ботуш [1].
Делчев во почетокот сакал да го разнесе мостот на Струма во Демихисарско, но тој бил добро обезбедуван и затоа заминал за Драмско каде на 18/19 март бил разнесен мостот на Драматица (Ангиста), дел од тунелот, била прекината железничката линија и две телеграфски лини [3]. Делчев му пишал на Пејо Јаворов сета акција во весникот Слобода или смрт да ја прикаже како дело на Организацијата, а не како на чета.
| „ | Овој став на Делчев не претставувал скромност, туку желба за промовирање на новата тактика од името на целата Организација [5] | “ |
Средбата со Даме
[уреди | уреди извор]По акцијата Лазар Димитров го известио Делчев дека Даме Груев бил амнестиран и дека се наоѓа во Солун. Делчев веднаш заминал на средба со Груев. За Даме Груев прашањето за востанието били завршена работа и дека доцна беше да се расудува, а за средбата со Делчев тој вели:
| „ | Правеше приговори, главно наоѓаше дека Серскиот санџак наполно е лишен од оружје. Ние го утешивме со ветување дека ќе се достави потребното оружје... Делчев се успокои [5] | “ |
Делчев пред Лазар Димитров изјавил дека со Груев се разбрале востанието да биде четничко-партизанско, меѓутоа пак Христо Поп Коцев истакнува дека Делчев и Груев за востанието разговарале долго и широко, а Делчев повеќе клонел кон партизанско-терористички акциии. Груев и Делчев исто така се договориле самото востание да се одложи за подоцна и во таа смисла: Груев требало да го анимира Конгресот на Битолскиот, а Делчев на Серскиот револуционерен округ [5].
Баница
[уреди | уреди извор]Конгресот на Серскиот револуционерен округ бил закажан по Ѓурѓовден на Али Ботуш [3]. На пат за таму Гоце Делчев поминал во Баница, таму го пречекале Димитар Гуштанов и Георги Бродалијата. На 3 мај во врска со Солунските атентати Делчев изјавил:
| „ | Ги разиграфме анамите со широките шалвари во Солун, така ќе ја растресеме целата турска гнила империја од темел[6] | “ |
Таа ноќ Баница била опколена од аскерот, а следно утро почанал претресот на куќите и започнала битка во која меѓу првите загинал Гоце Делчев.
Извори
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 СПОМЕНИ НА ИВАНЪ АНАСТАСОВЪ ГЪРЧЕТО
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Андонов Х. Полјански, Гоце Делчев во спомените на современиците, Скопје, 1963
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ, Пейо Яворов, Първо издание - София, 1904 година
- ↑ спомени на Яне Сандански... Ив. Анастасовъ Гърчето... съобщава Л. Милетичъ
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското националноослободително движење во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година, Табернакул, Институт за историја - Филозовски факултет, Скопје, 2003
- ↑ Последнитъ часове на Гоце Дълчевъ, Ил. Илинденъ, V/5(45), София, 1933
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
