Банско

Оваа статија се однесува на селото во Струмичко. За градот во Пиринска Македонија, видете Банско (град).

Банско
Банско Местоположба на Банско во Македонија
Координати 41°23′1″N 22°44′36″E
Општина	Општина Струмица
Население	1.992 жит. (поп. 2002)
Пошт. бр.	2415
Надм. вис.	275 мнв м
Слава	Свето 40 Севастиски маченици

Банско е село во Струмичко Поле, близу до Беласица. Тука се наоѓа и истоимената Бања Банско.

Географија

Банско се наоѓа во југоисточниот дел на Република Македонија. Од најблискиот град Струмица е оддалечен 12 километри.

Надморската височина во селото е 275 метри а површината на селото изнесува 2373 ha.

Селото се граничи со Муртино, Моноспитово, Габрово, Бајрамбос.

Историja

Остатоци од Старата џамија

Подрачно училиште „Маршал Тито“

Дом на култура

Хотел Цар Самоил

Во времето по Беласичката битка во 1015 година се споменува дека Василиј II испратил од Солун еден силен одред кон Струмица, но тој успеал да ја освои само малата блиска тврдина Термица. Оваа тврдина се наоѓала над селото Банско (термица, значи мала бања), во подножјето на Беласица каде што доскоро се гледале урнатини од една средновековна градба.

Во делата на Хаџи Калфа и Евлија Челебија се споменува панаѓур кој се одржувал секоја година во месец август.

Близу (до Струмица) се шири едно широко поле низ кое тече река со многубројни воденици. Во август овде се одржува славниот панаѓур, кој се вика Тујан и на кој доаѓа многуброен свет од сите страни. Топлата бања Тулјан, исто така е во Струмичкиот кадилук, близу до самата Струмица и до градот. Еднаш годишно (т. е. во август б. н. ) овде се собираат жителите од околните предели и во текот на две седмици вршат значителни трговски работи. Под брегот извираат многубројни врели, а понекаде и ладни извори. Во бањата, под камениот свод, тече вода од три чешмурки во една бања. Оваа вода е толку врела што во неа, за миг може јајце да се свари. Затоа, за капење, таа мора да се меша со ладна вода".

Економија

Банско е познато со своите топли минерални извори што се користат за производство на ран зеленчук, а одамна е познато и како балнеолошки центар. Неговите бањи се изградени во рано турско време, а денес тоа израснува и како рекреативен центар.

Претежно занимање на населението е земјоделие и туризам. Обработливото земјиште во селото зафаќа површина од 417 ha.

Во селото опстојуваат хотелите:

• Хотел Цар Самуил
• Хотел Дукат
• Хотел Спиро Захов

Демографија

Години	Македонци	Албанци	Турци	Роми	Власи	Срби	Бошњаци	Ост.	Вкупно
1948	—	—	—	—	—	—	—	—	—
1953	320	—	23	—	—	—	—	—	341
1961	391	—	43	—	—	—	—	—	432
1971	301	—	20	—	—	—	—	—	321
1981	432	15	105	62	—	69	—	—	679
1991	756	19	158	17	—	—	—	—	950
1994	1.048	—	185	3	—	—	—	101	1.236
2002	1.064	2	900	17	—	3	—	6	1.992

Според последниот попис на населението на Македонија од 2002 година, селото има 1.992 жители. Следува табела на националната структура на населението

Националност	Вкупно
Македонци	1 064
Турци	900
Роми	17
Албанци	2
Власи	0
Срби	3
Бошњаци	0
Други	6

Општествени институции

• Подрачно Основно училиште Маршал Тито
• Пошта

Културни и природни знаменитости

Бања Банско

• Бања Банско
• Црква „Св. Петка“
• Црква „Св. 40 Севастиски маченици“
• Римска населба
• Бела вода
• Врелото
• Градиште
• Дервиш
• Каптажа
• Под тврдината Китка
• Китка
• Моноспитовски лозја
• Центар за рехабилитација Бања Банско
• Дом на пензионери Спиро Захов
• Ендемичен вид на папрат, единствен на Балканот.