Старогрчка религија

Делфиска свештеничка (1891) by Џон Колиер, прикаѕ на Питија која седи на троножец додека под неа излегува пареа од пукнатината во ѕемјата

Религијата на Старите Грци

Старогрчката религија вклучува религиозни верувања и практики на Старите Грци. Старогрчката религија не е иста како старогрчката митологија, која се занимава со традиционалните приказни, иако двете се тесно поврзани. Интересно е тоа дека во Стара Грција немало збор кој означува религија, односно вера. Најблиски поими кои се однесувале на верувањето биле "побожност", односно еусебеја (старогрчки: εὐ̓σέϐεια) и "култ", трескеја (старогрчки: θρησκεία).

Старогрчката религија така се однесува на збир од обреди и верски практики. Доминантните карактеристики на религијата се појавиле уште во архаjскиот период: политеизмот, боговите, антропоморфните форми надарени со атрибути и митологијата со нејзините јунаци.

Статуа на Зевс, пронајдена во Камеирос, доцен хеленистички период.

Иако потеклото на верувањето може да се проследи до најоддалечените епохи, старогрчката религија во својата развиена форма траела повеќе од илјада години, од времето на Хомер (најверојатно во 9-ти или 8-от век п.н.е.) до времето на царот Јулијан (4 век од н.е.). Во текот на овој период нејзиното влијание се проширило на далечниот запад како Шпанија и низ целиот Медитерански свет. Ефектот бил најзабележан кај Римјаните, кои ги идентификувале своите божества со оние на Грците. Во христијанството, грчките јунаци, па дури и божества, преживеале како светци. Повторното откривање на старогрчката литература за време на ренесансата и, пред сѐ, класичната скулптура имале далекусежни ефекти врз христијанската верска уметност. Највпечатлива карактеристика на старогрчката религија било верувањето во мноштво антропоморфни божества под еден врховен бог. Сите божества тука постојат поврзани со другите во глобалниот систем на мноштвото други. Свештениците едноставно се грижеле за култовите. Тие не претставуваат свештенство, и немало свети книги.

Секое божество може да се потпира на различни аспекти во зависност од местото, од култот и од функцијата што тоа ја исполнува. Овие моќни битија надарени со натприродни сили, можат да претставуваат мноштвото аспекти. Епитетите што им биле давани укажуваат на нивната природа и нивното поле на делување. Постои, на пример, Зевс Уранос (односно, небесен, татко на сите богови), Зевс Полиеус (чувар на поредокот, на градот и на градските ѕидини), Зевс Хоркиос (гарант на спогодбите и пактите), Зевс Ктесиос (заштитник на куќата и на имот), Зевс Херкеиос (чувар на трлото), Зевс Ксениос (заштитник на гостите и странците), Зевс Катаибатес (оној кој ги фрла молњите). Другите личности од грчкиот пантеон, исто така, го следат овој модел.

Религијата не била субјективно и лично верување на поединецот туку таа се однесува на заедницата па оттука и нејзините значајни влијанија во политичкиот живот. Впрочем, таа не се лимитирала на одредени сфери на секојдневниот живот туку ги засега сите аспекти на живот. Старите Грци воопшто не правеле разлика помеѓу светото и световното : секој момент од животот бил обележан со некаков помалку или повеќе формален обред или ритуал, молитва, верска практика. Главните ритуали на старогрчката религија се состоеле од молитви, принесување дарови, жртвување, јавни празнувања и игри. Овие ритуали не се исклучени едни со други, па така, дарувањето е придружено со молитва а жртвувањето може да биде главниот исход на јавната прослава.

Верувањата и обредите се структурирале, во архајскиот период, во времето кога се родил обликот на политичко општествената организација, особено : градот (полисот), преку ширењето на пишаниот збор. Бидејќи терминот "религија" како таков, воопшто и не постои на старогрчки јазик, концептите кои ние ги користиме за да се опишат современите религиски феномени не одговараат на сфаќањата кои Старите Грци ги имале за божественото. Во старогрчкото општество, религијата била целосно вградена во сите сегменти на постоењето (семејниот живот, јавниот и општествениот). Разликата меѓу световното и светото, границите помеѓу секуларното и верското, се толку неизвесни, што не се релевантни. Дејствувањата, однесувањата, церемониите, семејниот и општествениот живот како и политиката речиси секогаш содржат верски аспект.

Историја

Старогрчката религија, како што денес се разбра, веројатно е резултат на мешањето на верските верувања и практики меѓу Грците кои дошле од север во текот на 2 милениум п.н.е. и другото староседелско население кои се нарекувале Пелазги. Доселениците дошле со своите верувања во нивниот врховен индоевропски бог на небото, познат како Зевс (на грчки), Ѓаус (индиски) и Јупитер (римски). Но воедно имало и критски бог на небесата, чие раѓање и смрт се празнувале во обредите и митовите сосема поинакви од оние на дојденците. Овој критски бог од миноанската религија дојденците кои зборувале на грчки дијалекти го преименувале во Зевс. Подоцна, верувањата во двете култури се помешале а воедно и божествата преземајќи взаемни атрибути.

Извори

За да се запознае старогрчката религија која како таква повеќе не постои, потребно е да црпи од мноштво значајни извори, кои се главно книжевни, епиграфски и археолошки. Богати и интересни, овие извори се всушност релевантни само ако се земаат во обзир сите заедно.

• Археолошките ископувања спроведени во Делфи и Елефсина, заедно со вазното сликарство и нумизматиката донеле посебни и специфични знаења за историјата на верски центри, проучувањето на типовите божества и даровите.
• Епиграфиката, изобилна особено во 5 век п.н.е, обезбедува документација за верските закони, декретите на градовите, како и за верските календари. Атичките натписи од Елефсина и натписот пронајден во Месена помогнале повеќе да се разберат Елефсинските мистерии и оние на Анданија. Плочките од Додона, списокот на чудесни лекови на Епидаур и орфичките таблички обезбедиле живописна слика за религијата.
• Книжевноста, сфатена во поширока смисла на зборот сепак е таа која ги носи најбогатите извори. Онаа на историчарот Филохор, митографите како како Хеланик, Херодор и Псевдо-Аполодор понекогаш наречен и Аполодор Митографот, автор на Расправата за боговите и книгата на Стесимброт Тасоски за мистериите зачувале големо количество на традиции. Во текстовите на Хомер и Хесиод, местото и функцијата на големите божества на Грција веќе делумно биле фиксирани. Грчкиот пантеон се чини дека бил утврден уште од 8 век п.н.е. На крајот на тој век, Хесиод, поет од Беотија, во неговата Теогонија, претставува низа од правила и митови кои се однесуваат на раѓањето на божествата. Тој истакнува историја на генерации богови, која по повеќе конфликти за превласт, довела до формирање на боговите на Олимп, околу фигурата на врховниот бог, Зевс. Митските приказни, како што се оние на Хесиод ги објаснуваат верските практики (жртвувањата, празнувањата и натпреварите) и обредите кои го придружуваат целиот општествен и политички живот во Стара Грција. Тие ги оправдуваат основните правила кои владеат во заедницата, истите ги прават неразбирливи за луѓето и обезбедуваат опстојување.

Праисториски и архаични периоди

Крито-микенската археологија овозможила да се добие некоја идеја за предхеленската религија која се развивала во рамки на некоја цивилизација која започнала на островот Крит околу 3000 година п.н.е за да заврши на копното околу 1200 п.н.е. Оваа религија има повеќе божества, особено женски и антропоморфни форми, и им давала свет карактер на дрвото, столбот и некои животни како змија, птица и бик. Чинови на росветлување биле спроведувани, особено, жртвувањето што е прикажано и на саркофагот на Агиа Триада, од 1400 п.н.е. Оваа религија бил поврзан со светилишта и палата (Кносос и Фаестос), каде лицето на кралот има религиозен карактер. Во праисториски времиња, низ басенот на Егејското море, поминувало со население од Мала Азија, со што се олеснувале ориенталните влијанија : со симболот на двојна секира која е многу честа појава во Азија од порано, се одразува верска заедница,, како што се потврдува од страна на Зевс кариски од Лабранда, со двојна секира, можеби егејска. Херодот ја констатира сличноста на обредите за прочистување на убиецот во Грција и во Лидија. Името на повеќето божестваПредлошка:Lesquelles веќе се појави на таблети, mycenaean^{[се бара извор]}.

Хеленистички период

Периодот помеѓу паѓањето на микенската цивилизација и оној во кој Грција се формирала со својата сопствена религија, е многу мрачен. Проучувањето на речникот на верските поими и на имињата на божествата обезбедува некакви информации: речникот е обично индо-европски, но се констатира задржувањето на предхеленистичките термини и некои други влијанија : терминот ἱερός, со кој се изразува светото, има медитерански потекло, но е помешана со индо-европски збор со световно значење ; именката Хиакинтос се однесува на предхеленско божество на вегетацијата. Егејската етимологија на името Атена е веројатно онаа на Зевс, бог на небото, кој несомнено е индо-европско, но не може да се направи јасна разлика меѓу локалните божества и божества дојдени од други влијанија.

Хомеровите поеми претпоставуваат дека грчката религија не е многу постара од онаа на класична Грција. Тие не носат никакво сведоштво за религија од феудален тип, туку во суштина претпоставуваат цивилизација во континуитет со микенската цивилизација, и укажува на тоа дека таа аристократија од тогаш, била сосема слободоумна во однос на религиозни прашања. Благодарение на изучувањето на локалните култови и местата за богослужба, често останати истите без прекин, се наѕира значајното место на егејското наследство во грчката религија, но не може да се реконстрира било каков религиозен систем пред оној на класичниот период. Примитивен фонд може да се препознае во култовите посветени на земјата и на почвата :

• Колективната гозба на лакедемонските Хијацинти, Талисијците и светите гозби на Магнезијците се доказ за многу стари традиции.
• Селски фестивали со дарови на земјата биле верски облик на живеење, како што се потврдува и со речникот : зборови како συμβάλλεσθαι, " направи својот придонес ", ἀγείρειν, " да се донесе заедно доброволните придонеси ", или ἔρανος, "придонес (прв природата)" што е поврзана etymologically на зборот " празникот ", му припаѓаат на речникот на религиозни здруженија. Деривативен на συμβάλλεσθαι, σύμβολον, стана термин кој е типичен за мистерии , каде што тој се однесува на формула со која insider тврди дека да се постапува на sacra во зависност од движењето бара.

Верувања

Не е лесно, во отсуство на директно сведоштво и кога поголемиот дел од изворите се книжевни, да се знае вистинската природа на религијата и верските чувства на Старите Грци. Не може само едноставно да се тврди дека Старите Грци верувале во своите митови. Сепак два факта се обезбедени од страна на текстови :

• нивната содржина била прифатена од страна на Грците во тоа време ;
• побожноста (и не верата) е вистинска.

Природата на божествата

За Грците, боговите не се надвор од светот, тие не ја создале вселената ниту луѓето туку самите се создадени од себе. Тие не постоеле отсекогаш, тие не се вечни (без почетокот или крај), но се бесмртни (раѓање без смрт). Оваа бесмртност се сведува на еден посебен начин на постоење. Тие се хранат со амброзија (слаткаматерија, девет пати послатка од медот) со нектар (пијалок) и чадот на жртвувањата. Во нивните вени не тече крвта на смртниците, туку друга течност, ихор. Тие ѝ се потчинети на судбината и постојано се мешаат во човечките работи и во меѓучовечките односи. Родени едни од други и многубројни, боговите формираат семејство, тукуречи заедница, налик на општеството, со силна хиерархија.

Митологија

Главна статија: Mythologie grecque

Според Хесиод, грчката митологија е организирана според три сили : Хаос, Геја ( Земјата) и Уран (Небо), кои се причина за раѓањето на други сили на самостоен начин. Со спојување на Геја и Уран се родиле Титаните, меѓу кои најмлад бил Крон, Киклопите и хекатонхирите. Меѓу децата на Геја и Уран, од кои понатаму исто се изродиле божества, Крон го кастрирал неговиот татко, а бил владетел заедно со Реа врз другите богови. За ниту еден од неговите деца да не стане крал, тој ги јадел веднаш по нивното раѓање. Изроден од него, Зевс ја избегал смртоносната судбина. Кога пораснал, тој го натерал Крон да ги поврати неговите деца, го симнал од престолот и заедно со неговите браќа, Олимписките богови, ја започнал борбата против Титаните. Оттогаш, боговите застанале до Зевс, владетел на Олимп (на небото, етерична област каде што живеат), кој го поделил светот со неговите браќа : Ад станал бог на подземјето, Посејдон станал бог на морето. Тој на олимписките богови им поделил почести (timai) и владеел со мир и правда.

Побожност (εὐ̓σέϐεια)

Побожноста пред сè е граѓанска (исто така треба да се напомене дека цената на свештеникот, освен во ретки случаи, е граѓански и не постои свештенство) : секој град имал свој бог заштитник. Непочитувањето значело ризик дека ќе престане таквата заштита, опасност за сите граѓани. 

Обврските на заедницата првенствено се однесуваат на почитување на традицијата на претците. Оние на поединецот се повеќекратни. Учество во култовите на градот, изобилство на дарови принесени на светилиштата, посветеност кон починатите роднини и божествата заштитници на семејството, великодушност за да се овозможи обредите да се спроведуваат во подобри услови, се примери на покажувањето побожност.

Старогрчката религија не се потпира врз никакво откровение. Градот немал Црква. Побожноста не е израз на интимен однос со бог. Религија, според тоа, се чини дека не барала длабока поврзаност кон некаква догма, која впрочем не постои, туку едноставно во почитување на обреди. Верските однесувања, побожноста (eusébeia : исполнување на обврските кон боговите) и непобожноста (asébeia : недостаток на почит за верувања и ритуали кои се заеднички за жителите на градот), немаат дефиниран и ригиден карактер. Побожноста веројатно била чувство на припадност на групата или поединецот на одредени обврски. Да се биде побожен, е да верува во ефективноста на системот на претстави поставен од страна на градот за да се организираат односите помеѓу луѓето и боговите, и да се учествува во неа активно.

Безбожие ({{{1}}}ἀσέϐεια / asébeia)

Безбожието може да зазе многу форми и начинот на кој со тоа се справувале е сосем малку познато преку кривичниот закон на градот Атина. Генерално се смета за безбожно сè што оди против традицијата, во однос на прашањата за религијата, сите новитети : воведување во градот на богови кои сè уште не се официјално прифатени, сфаќања кои ги ставаат во прашање традиционалните верувања, измена на обредите на предците. Слично на тоа, било какво загрозување на интегритетот на божјото наследство (кражба извршена во некој храм или хиеросилија, осакатување на светите дрвја, садење земјоделска култура без дар за боговите), било која имитација, извртеност на верска церемонија, насилство сторено врз почитувачите на култот, биле безбожен чин.

Безбожието, односно недостатокот на почит за обредите на градот, се сметало за кривично дело казниво со пресуда во судовите. Слично на тоа, за безбожие се сметал и вишокот на " побожност ", како суеверието. Така, доколку некои следбеници на некоја нова религија или некој нов бог за градот сакаат да го практикуваат својот култ, тие морале да побараат писмена согласност, која ќе биде ставена на гласање. Според исходот на ова гласање, овој бог или култ бил прифаќан или не. Поради оваа причина " безбожието " на Сократ го довело до смртната казна, изречена од страна на градот Атина. Обвинет дека ги заведува младите, и осуден како безбожник бидејќи го уништувал верувањето во боговите на градот, и воведувал нови богови ; новиот култ морал да ги почитува верските обреди и граѓанска интеграција. Сериозноста на казната изречена на Сократ може да се објасни со фактот и од страхувањето дека, со воведувањето на новите култови, тој би можел да ги навреди боговите на градот и да ја ослабне нивната заштита.

Светото

Светото како такво не постои, во старогрчката религија. Сепак постојат три блиски поими на истото кои не треба да се мешаат.

ἱερός / hierós

Овој термин се однесува на нештата кои овозможуваат имплементација на условите кои се неопходни за реализација на ритуалот. Станува збор за форми на случајност или околности, и не се од суштинско значење, за светото. На тој начин, некое место може да стане свето за време на некаква церемонија (место на жртвување), па дури и предмет на секојдневниот живот (ножот со кој била убиена жртвата) па дури и човек (жртвеникот, односно оној што го спроведува жртвувањето). Свештеникот не е човек надвор од граѓанското општество : свештенството не се појавило во вистинска смисла на зборот, туку повеќе било административна функција на атинското општество. најчесто, свештеникот бил обичен јавен службеник, избран по случаен избор или се избирал за период од една година, а свештенството се појавува како државна функција, во суштина времена (со тоа што онаа на свештеникот на Eleusis е најпозната). За време на неговиот мандат, свештеникот ги врши своите функции само во текот на литургиските дејства, а не и надвор од тоа. Впрочем, тука не постои хиерархиско свештенство организирано како некаква самостојна институција, свештенството, во суштина, е општествена, односно политичка дејност.

Овој воглавно времен и краткотраен аспект на ἱερός / hierós помага за понатамошно разбирање на именката во множина τὰ ἱερά / та hierá што може да се однесува согласно контекстот и на " чиновите на култот ", на "местата за богослужба" или пак на " предметите на култот ", или, генерално, " на нештата посветени на култот ".

ἅγιος / hágios

Овој термин би можел да се преведе сопридавката свет. Тој го карактеризира тоа што е дефинитивно оддалечено од секојдневниот живот и од заеднички свет преку неговата чистота. Тој во тоа се спротивставува на терминот ἱερός, hierós. Познато е дека овој термин се користи во современиот грчки јазик  за да се опишат христијанските светци. Некое место може да биде дефинитивно ἅγιος, hágios, и тогаш ова е τέμενος, témenos, термин изведен од глаголот τέμνω, témnô, " сече ", со буквално значење " пресечено ". Теменос е впрочем зона, област, место, со различна големина кое е одвоено од доменот на луѓето, оставено трајно на боговите. Најчесто, некое место станува téménos посленекоја теофанија, појава или божествена манифестација, која можела да се случи со некаков природен феномен како молња, некакво необјаснето чудо, или секој настан или проста појава на кој се припишале доблесни црти преку чисто толкување. Просторот на téménos, бидејќи тоа не смее да биде осквернат, ригорозно е дефиниран, најчесто со камења или со ставање меѓи. Таму не смее да се стапне освен во состојба на чистота и преку почитување на забраните, кои се разликуваат од едно до друго место ; храмот на тој начин се појавува систематски како téménos. Првично, téménos - во негова првична смисла кај Хомер - означувал дел од земјиште резервирано за јунакот, или кралот за него / неа, за да се обезбеди приходите.

ὅσιος / hósios

Овој вториот термин ја конотира идејата за дозвола. ὅσιος / hósios е она што е пропишано или  дозволено од страна на божјиот закон. Едно суштество кое станало нечисто поради сквернавење, па значи, исклучено од ритуалите и му се забранува влез во téménos, станува hósios откако ќе се прочисти од оваа нечистотија. Во множина, и substantivé, изразот τὰ ὅσια, tà hósia, се однесува на " божјите закони ", што е спротивно на τὰ δίκαια, tà díkaia, " човечки закони ".

Чисто и нечисто

Чистотата, во старогрчката религија, не е морална, туку материјална. Нејзиното значење е клучна, бидејќи може да се учествува во обредите и да се влегува во téménos, светилиште или не, во состојба на чистота. Чисто е καθαρός, katharós; се разбира зошто, во одредени обреди, миењето на раце е пропишано. Претставите на чистота и нечистотија зависат целосно од контекстот : некој предмет кој се смета за чист може да биде нечист во некој друг контекст.

Таков е случајот со крвта ; таа суштински не е ниту чиста ниту нечиста, и се зависи од соодветниот ритуал : крвта на жртвата жртвувана е чиста, онаа на некој што ќе умре е нечиста. Поради таа причина секој убиец, било да е смртник или не, мора да биде "измиен" на неговата нечистотија по битката, макар и да била лојална или во најдобар интерес на Градот. На истиот начин, смртта на некој близок (дури и некрвава), или раѓањето деца се извори на нечистотија, што ги спречува обезбедување на поддршка на свештеникот, да учествуваат во некои церемонии и влегување во téménos.

Трагите од овие двојни односи на крвта ги наоѓаме во митологија :

• Орест, откако во крв се одмаздил за убиството на неговиот татко Агамемнон (што се сметало за негова должност), мора да се искупи за својата нечистотија бркан од страна на ериниите. Дури по ослободителна пресуда од страна на Атена и потоа барање од страна на Аполон (кое се состои вотоа да донесе од Tauride во Атина статуа од Атена) тој е измиен од крвта на своите жртви, и наоѓа починка од Фуриите ;
• островот Делос, тогаш талкачки (како многу од митолошките острови), бил единственото копно на кое можела да стапне Лето, мајката на Аполон и Артемида, за тука таа да се породи. Хера, впрочем, повторно изневерена од страна на нејзиниот сопруг, Зевс, таткото на близнаците на Лето, забранила на секоја земја да ја прифати нејзината " ривал ". Станат колевка на два бога, на Делос му доделиле неподвижност, и островот станал свет. За да го направат ослободен од секаква нечистотија, се донела одлука дека е забрането тука да се родиш или да умреш, и се отишло толку далеку што биле откопани претходно погребаните трупови на островот за да се обезбеди чистота;
• Самиот Аполон морал, откако го убил чудовиштето Питон, да се прочисти себеси од убиството. Макар што преку овој насилен акт богот го основал еден од најпобожните градови на грчкиот свет.

Оваа двосмисленост помеѓу чистотата и нечистотија може да доведе до конфузија помеѓу двете состојби, што може да објасни една паронимија : нечистотија се кажува ἄγος / ágos (иако терминот најчесто е μίασμα, míasma), збор кој Старите Грци го доближувале до ἅγιος, hágios, светец. Нечистотија така може, во некои случаи, да стане форма на свето. Ова е случајот со Аполон, кој претседава со чистотата, но исто така и за некои форми на нечистотија, како чумата. Слично на тоа, крвта на свињата, сметана за нечиста, без оглед на контекстот, сепак, се користи во Елевсинските мистерии (култови езотерични).

Обреди и пракси

[[Податотека:NAMA_Sacrifice_aux_Charites.jpg|мини|400x400пкс|Процесија за жртвата на јагнето да Каритас. Слика на дрво, Corinthie, да 540-[[530-ти п.н.е.|530 Предлошка:Av JC]], националниот археолошки Музеј на Атина.]] боговите се обожавани преку обреди, им се носеле дарови, преку игри одржани во нивна чест, преку одредени мистерии, и преку светилиштето од Делфи кое требало да се прашува. "Побожноста, напишал Платон во Euthyphro, е да се знае како да се моли и да се жртвува, и правејќи го она што им е пријатно на боговите : таа дава спасение на семејствата и на Државите."

Секој верски чин започнува со  ритуал на прочистување, гест на чистота, со кој треба да се елиминира нечистотијата која го напаѓа световното. Затоа се мијат рацете пред да се направи понуда, се капат во фонтана на Кастали пред консултирање на пророчицата на Аполон. Прочистен, верникот може да ја насочи својата молитва кон богот којшто го повикува, вербална молитва. Во Античките времиња не постоела тивката молитва, во себе. Таа требала да се искаже гласно за да ја слушне  богот или божицата. Оваа молитва мора да биде придружена со дар. Мали подароци се ставаат во некое светилиштето утрото и ноќта, или пред оброците, подароци кои во големите светилишта се чувале во објекти наречени " Богатства ". Сето ова за да добијат наклоност од богот.

Со текот на времето, овие дарови земаат огромни пропорции. Тие ги украси како екс-votos светилиштата на Олимпија, Делфи , или на друго место. Боговите не биле повикувани само од некој град или поединец, ним исто така и им се заблагодарувале за примените благослови, победи, исполнето пророштво, добиена корист. Давајќи подарок за светилиштето во скапоцен предмет или споменик,  Овие чинови на побожност ја прикажуваат религиозноста и на Грците на времето геометриски дека на Грците, на класичен време, дури и ако тие биле расипани со гордост или љубомора, секој град или едноставно граѓанин, се стремел да го надмаши неговиот сосед. Особено градовите, така го манифестирале нивното влијание, нивната сила, или нивните победа, посипувајќи ги светилиштата со дела или споменици од било каков вид, повеќето од кои се исчезнати или се во музеите. Особеност, дури и на верско поле, се скрши преку големиот ден, бидејќи не ги славеле само победите на заедничките непријатели, но исто така, и, можеби над сè, победите на еден град врз друг : Спарта , славејќи  победа над Атина ќе подигне во Делфи својот екс-voto наспроти она на Атина, или Теба, пред тоа на Спарта, исто така, во Делфи, бидејќи секој од нив бил уверен дека боговите се помешале во овие спорови или овие братоубиствени војни.

Во сите случаи, станувало збор за тоа да се почитуваат обичаите и да не се поттикне гневот на боговите, и затоа жртвената функција била резервиран за свештеник, поставен од град, кои жртвувал на олтарот, секогаш подигнат надвор од храмот. Големите жртви за време на големи прослави во чест на овој или оној бог, биле придружени со процесија, или поворка, давајќи им на овие празници посебен сјај кој граѓаните го барале со нетрпение, како процесијата на Големите Панатенеи во Атина.

Пророчишта

Пророчиштата се основен аспект на религијата и културата на грција. Пророштвото е одговорот даден од бог дека е консултиран на лична работа, кои се однесуваат генерално на иднината. Такви пророштва може да бидат дадени само од страна на некои богови, во одредени места, за специфични предмети, и да се обезбеди почитување на ритуали строго да се почитуваат. Главниот бог е Аполон, чие пророчиште е во Делфи.

Користена литература:

• (француски) . ISBN 978-2081218109.

Општи книги

• Герхард J. Bellinger, Енциклопедија на религијата ISBN 2253131113, мат, 2000 (превод на "Knaurs grosser Религии Fuhrer" (Knaurs Großer Religionsführer), 1. edn 1986)
• Fustel де Coulanges, На античкиот Град, Студија за обожување, законот, институциите на Грција и Рим, 1864, реиздадени во 2016 година.
• Лексикон Iconographicum Mythologiae Classicae (LIMC)

Специјализирани студии

• (англиски) Martin P. Nilsson, На Минојската-Mycenaean Религијата и нејзиното преживување во грчката Религија, Lund, 1950
• . gb.
• . ISBN 9782080-811059. g. врска=|алт=Document utilisé pour la rédaction de l’article|30x30пксПредлошка:Plume
• Laurence Moulinier, чистиот и нечист во умот на Грците, од Хомер до Аристотел, Klincksieck, 2000 ISBN 978-2252017203
• Валтер Burkert, Хомо Necans. Жртвениот Обреди и митовите од стара Грција, Убави Букви, кол. "Вистината на митови ", 2005 ISBN 2251324372,
• Валтер Burkert, Култови со мистерии во Античките времиња, Убави Букви, кол. "Вистината на митови ", 2003 ISBN 2251324364.
• . sw. врска=|алт=Document utilisé pour la rédaction de l’article|30x30пксПредлошка:Plume
• На Кујна на жртвата во земјата грчки, Марсел Détienne и Жан-Пјер Vernant, Gallimard, кол. "Библиотека приказни ", 1979 година ISBN 207028655X.

Види

Поврзани Статии

• Орфизам
• Римската Религија

Надворешни врски

• LIMC-Франција (LIMC) : дигитална корпус на древните објекти се поврзани во грчко-римската Митологија.
• На живеење Музеј на Антиката, дел " Религија ", воспитно-страницата на Академијата на Versailles, многу комплетна и која се развива аспекти кои се тука споменати.
• Презентација на античките религии
• Андреј Lang, занемарен на грчката религија, Студии traditionnistes, Vol. VI, преведени од страна на Хенри Carnoy, Издание J. Maisonneuve, во Париз, во 1890 година, 46-56.