Задна Река (Витолиште)

Задна Река или Грмајте— археолошко наоѓалиште во прилепското село Витолиште. Претставува населба со некропола од доцноантичкото време и некропола од средниот век.

Опис

Се наоѓа на околу 1,2 км северно од селото, на благи терасести падини од двете страни на коритото на Задна Река. За неа, како археолошко наоѓалиште, има податоци кај повеќе автори од постаро и поново време. Во периодот од 1983 до 1990, од страна на Заводот и Музеј во Прилеп се вршени истражувања при што се пронајдени остатоци од доцноантичка населба со некропола, како и средновековна некропола. Од населбата се откриени темели од ѕидови на поголем станбен објект, ѕидани од камен и кал, со лоша техника на поврзување и големи отстапувања од основниот правец. Објекот бил покриен со дрвена конструкција врз која биле поставени тегули и имбрекси и најверојатно настрадал во пожар. Од доцноантичката некропола се откриени 4 гроба со конструкции од големи лискунови плочи - цисти, и од тегули “на две води“. Според монетите и други наоди населбата и некрополата постоеле од почетокот на II век до првите децении на V век. Подоцна, на просторот од населбата и некрополата била создадена словенска некропола со гробови во редови, која се проширила на двата брега на Задна Река. Со поместувањето на коритото поголем дел од некрополата е уништен. Најзачуани се гробовите на левиот брег на кој се истражени 47 гроба со насоченост исток-запад. Како гробни конструкции се издвојуваат камари од поголеми и помали камења или плочи делумно оградени јами, јами со делумно оградени надолжни страни со штици, и гробови директно вкопани во земјата и без оградување. Гробниот инвентар го сочинуваат предмети што служеле за лично украсување на покојниците, како што се обетки, наушници, прстени од бронза и белезици од бронза и стакло. Некрополата и припаѓала на селска населба чија локација сè уште не е утврдена. Според гробните наоди, таа се развивала во X до XI век, а згаснала на крајот од XII век. Наодите се чуваат во Завод и Музеј во Прилеп.

Поврзано

• Бојков Дол — населба од доцноантичкото време;
• Влајкова Чешма — населба од римското време;
• Вртко Ливада — населба од доцноантичкото време;
• Горе Река - Пртева Ливада — населба од римското време;
• Гробишта Св. Илија — некропола од римското време;
• Ѓерек — населба од римското време;
• Заградничка Чука — утврдена населба од доцноантичкото време;
• Витолиште;
• Список на археолошки наоѓалишта во Прилепско;
• Список на средновековни некрополи во Македонија.