Баровица

Координати: 40°58.42′N 22°23.17′E / 40.97367° СГШ; 22.38617° ИГД / 40.97367; 22.38617
Од Википедија — слободната енциклопедија
Баровица
Καστανερή
Поглед на селото
Поглед на селото
Баровица is located in Грција
Баровица
Баровица
Местоположба во областа
Баровица во рамките на Пајонија (општина)
Баровица
Местоположба на Баровица во Кукушкиот округ и областа Централна Македонија
Координати: 40°58.42′N 22°23.17′E / 40.97367° СГШ; 22.38617° ИГД / 40.97367; 22.38617
ЗемјаГрција
ОбластЦентрална Македонија
ОкругКукушки
ОпштинаПајонија
Општ. единицаГуменџе
Надм. вис.&10000000000000780000000780 м
Население (2011)[1]
 • Вкупно180
Часовен појасEET (UTC+2)
 • Лете (ЛСВ)EEST (UTC+3)

Баровица (грчки: Καστανερή, Кастанери; до 1926 г. Μπαροβίτσα, Баровица[2]) — село во Гуменџиско, Егејска Македонија, денес во општината Пајонија на Кукушкиот округ, Грција. Населено е со помакедончени Власи.[3]

Географија[уреди | уреди извор]

Селото се наоѓа на 12 км северозападно од Гуменџе, на источните падини на планината Пајак. Во непосредна близина на Баровица се остатоците од напуштените постари населби Селиштето, Ниризините, Паљори и Кодру Мушат, кои постоеле пред Баровица.[3]

Топонимија[уреди | уреди извор]

Ова е список на традиционални влашки топоними во Баровица и околината:[3]

Агро Стефан, Арг’л, Валија Велак, Валија Мари, Валија Оргу, Валија Сјака, Гистерна, Згарна, Имона, Кале Мушат, Кали Мари, Кетар Негри, Кирго, Код’р Мушат, Коста Мари, Патуљ, Рапал Жупан, Рапал Кујан, Сич’р, Скарцјале, Ќатра Алба, Ќатра Сурда, Фант’на Раци, Финган, Фишор Сакуљ, Фрац, Чукал Гогот, Шкутра Валија.

Историја[уреди | уреди извор]

Во Отоманското Царство[уреди | уреди извор]

Црквата „Св. Петка“
Стари куќи во селото

Во XV век во Баровица по име се заведени 39 глави на домаќинствата.[4] На крајот од XIX век Баровица било влашко (мегленовлашко) село во областа Влахомеглен во процес на напредната македонизација.[5][6] Според преданието, селото е основано од од арамии, на чие чело стоел војводата Баро.[3] Според Боривое Милоевиќ, населението порано се занимавало со номадско сточарство, но подоцна наполно му се предале на земјоделството.[7]

На почетокот на XIX век во Баровица се доселиле семејства од селата Грипа и Карпин,[3] растурени поради разбојништво на турски и албански банди.

Црквата „Св. Петка“ е изградена во 1830-тите.[8] Селото го признавало врховенството на Бугарската егзархија. Во мај 1880 г. се уапсени старешините на неколку ениџевардарски села и од нив е побарана гаранција дека се доверливи, што би можел да го даде само грчкиот митрополит. Така митрополитот успеал да ги откаже од Егзархијата селата Крива, Баровица, Црна РЕка, Тушилово, Петрово, Бозец, Постол, Геракарци и Кониково.[9]

Во 1894 г. Густав Вајганд („Аромани“) напишал дека Баровица е помакедончено влашко село во кое стамо старците зборуваат влашки.[10][11]

Во октомври 1897 г. револуционерите Аргир Манасиев и Пере Тошев во селото организирале комитет на ВМОРО. Манасиев напишал за Баровица:

„ Во с. Баровица нашата организација беше поограничена, зошто имаше гркомани, па на собранието ги повикавме само оние на коишто можеме да им се довериме. По желба на Коста Гацев и неговите браќа ги повикавме некои од селаните што ни ги посочија и го удривме темелот на организацијата.[12] “

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. во Баровица живееле 750 Македонци христијани.[13][14]

По Илинденското востание во 1904 г. целото село прешло под врховенството на Бугарската егзархија[15] и во него работела бугарската пропаганда. Според егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Баровица (Barovitza) имало 1.280 Македонци, сите под Егзархијата, и во селото имало бугарско училиште.[16]

По Младотурската револуција 6 куќи од селото станале гркомански.[17] Во 1909 г. жителите на селото испратиле телеграма до Отоманскиот парламент во која се жалат на затворањето на црквата и училиштето поради клеветата на 7 гркомански патријаршистички куќи, со тоа лишувајќи 150 егзархиски куќи од духовен живот и образование.[18]}}

Според податоци на кукушкиот околиски училиштен инспектор Никола Хрлев во 1909 г. во Баровица имало бугарски учител назначен од егзархијата, но властите не дозволиле отворање на училиштето поради статуквото.[19]

По податоци на Егзархијата во 1910 г. Баровица имала 154 семејства сочинети од 847 жители Македонци и една црква.[13][20]

Боривое Милоевиќ („Јужна Македонија“) вели дека Баровица пред Балканските војни имала 135 куќи на Власи христијани.[21]

Во Грција[уреди | уреди извор]

По Балканските војни во 1923 г. селото е припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор. Таа година населението броело 896 жители.[3] Во 1914 г. 10 семејства се иселиле во Бугарија како осомничени соработници на комитите, а уште некои во Америка.[3][22] Затоа во 1920 г. бројот на жители се намалил на 714 лица.[3] Во 1924 г. дошло до понатамошно намалување на населението кога 30 семејства се иселиле во Бугарија, од кои 4 потоа дошле во Гевгелија.[3] Во 1926 г. селото е преименувано во Кастанери.[23] На пописот од 1928 г. селото е заведено со 680 жители, но потоа доживеало голем прираст, за во 1940 г. да бидат попишани дури 945 лица.[3]

Баровица настрадала во Втората светска и Граѓанската војна кога 60 лица загинале како активни борци, а 25 семејства се преселиле во НР Македонија (во Скопје, Велес и Гевгелија). По војните извесен број семејства се преселиле во Гуменџе, во Солун и во странство. Со тоа во 1952 г. населението опаднало на 632 жители[3] и продолжило да опаѓа, овојпат поради преселување во поголемите градови.

Месности во Баровица преименувани со службен указ на 31 јули 1969 г.
Име Грчки Ново име Грчки Опис
Дујково[24] Ντουΐκοβο Трахилос Τράχηλος[25] врв на ЈЗ од Баровица[24]
Скарчали[24] Σκαρτσάλη Петротон Πετρωτόν[25] месност на ЗЈЗ од Баровица (1.389 м)[24][24]
Орман[24] Όμάν Дасомену Δασωμένου[25] месност на З од Баровица[24]
Изворо[24] Ίσβορο Пиги Πηγή[25] месност на З од Баровица[24]
Валисовата Βαλισόφατα Маврорема Μαυρόρεμα[25]
Каркин Κάρκιν Литовуни Λιθοβούνι[25]
Калимари[24] Καλιμάρι Макристатон Μακρύστατον[25] возвишение на ЗЈЗ од Баровица (1.389 ,)[24]
Валисака[24] Βαλίσακα Макрахалијас Μακραχαλιάς[25] река на З од Баровица[24]
Кирго[24] Κίργκον Петрадес Πετράδες[25] врв на З од Баровица (1.506,6 м)[24]
Синистра[24] Σινίστρα Зерворема Ζερβόρεμα[25] река на З од Баровица[24]

Население[уреди | уреди извор]

Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:

Година 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011 2021
Население 945 632 691 437 380 344 237 180
Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија

Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
  2. ↑ „Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας“. Πανδέκτης: Name Changes of Settlements in Greece. Посетено на 12 април 2021.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 Симовски, Тодор Христов (1998). Населените места во Егеjска Македониjа (PDF). II дел. Скопjе: Здружение на децата-бегалци од Егејскиот дел на Македонија, Печатница „Гоце Делчев“. стр. 53–54. ISBN 9989-9819-6-5.
  4. ↑ Гандев, Христо. „Българската народност през XV век. Демографско и етнографско изследване“, Наука и Изкуство, II издание, София, 1989.
  5. ↑ Вайганд, Густав. „Етнография на Македония“. Глава III. Език, езикови граници и разпространение на националностите в Македония
  6. ↑ Theodor Capidan, Meglenoromânii, istoria şi graiul lor, vol. I, Bucureşti, 1925, p. 7,26. (PDF), Архивирано од изворникот (PDF) на 3 март 2016, Посетено на 6 септември 2008
  7. ↑ Милојевић, Боривоје Ж (1921). Јужна Македонија (PDF). Насеља српских земаља. стр. 41.
  8. ↑ „4. Ιερός ναός Αγίας Παρασκευής Καστανερής“. Ανάδειξη των Μεταβυζαντινών Μνημείων στην Μητροπολιτική Περιφέρεια Γουμενίσσης- Αξιουπόλεως - Πολυκάστρου μέ κέντρο τό Δήμο Ευρωπού. Посетено на 24 јуни 2014.[мртва врска]
  9. ↑ Кирил патриарх Български. Българската екзархия в Одринско и Македония след Освободителната война 1877-1878. Том първи, книга първа, стр. 354.
  10. ↑ нарекувајќи го „побугарчено“ под влијание на бугарската пропаганда.
  11. ↑ Вайгандъ, Густавъ (1899). Аромѫне: Етнографическо-филологическо-историческо издирвания на тъй наречения народъ македоно-ромѫне или цинцаре. Варна: Издание на П. Хр. Генковъ. стр. 236.
  12. ↑ Известия на Института за българска литература. Т. 7, 1958, стр. 354.
  13. ↑ 13,0 13,1 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
  14. ↑ Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 147. ISBN 954430424X.
  15. ↑ Силяновъ, Христо (1943). Освободителнитѣ борби на Македония (PDF). II. Следъ Илинденското възстание. София: Издание на Илинденската Организация. стр. 126.
  16. ↑ Brancoff, D. M (1905). La Macédoine et sa Population Chrétienne : Avec deux cartes etnographiques (PDF). Paris: Librarie Plon, Plon-Nourrit et Cie, Imprimeurs-Éditeurs. стр. 102–103.
  17. ↑ Буга̀ри гъркома̀ни. Разказано по говора на Ениджевардарско, село Ба̀ровица, от Димитър Христов, записал Л. М., Македонски преглед, г.I, кн. 3, 1925, стр. 103.
  18. ↑ Македония : Сборник от документи и материали. София: Българска академия на науките. Институт за история. Институт за български език, Издателство на Българската академия на науките. 1978. стр. 538–539.
  19. ↑ Хърлев, Никола (1998). Рапорт по ревизията на селските български училища в Ениджевардарската кааза през м. март 1909 год. – В: Извори за българската етнография, том 3: Етнография на Македония. Материали из архивното наследство. София: Македонски научен институт, Етнографски институт с музей, Академично издателство „Проф. Марин Дринов“. стр. 86.
  20. ↑ Шалдев, Христо. Областта Боймия в Югозападна Македония. Македонски преглед, 1930, 6:1, стр. 61–69.
  21. ↑ Милојевић, Боривоје Ж (1921). Јужна Македонија (PDF). Насеља српских земаља. стр. 29.
  22. ↑ Буга̀ри гъркома̀ни. Разказано по говора на Ениджевардарско, село Ба̀ровица, от Димитър Христов, записал Л. М., Македонски преглед, г.I, кн. 3, 1925, с. 104.
  23. ↑ Δημήτρης Λιθοξόου. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971, Архивирано од изворникот на 30 јуни 2012, Посетено на 30 јуни 2012
  24. ↑ 24,00 24,01 24,02 24,03 24,04 24,05 24,06 24,07 24,08 24,09 24,10 24,11 24,12 24,13 24,14 24,15 24,16 По топографска карта М1:50 000, издание 1980-1985 „Генеральный штаб“
  25. ↑ 25,00 25,01 25,02 25,03 25,04 25,05 25,06 25,07 25,08 25,09 „Β. Διάταγμα ΥΠ' Αριθ. 483. Περὶ μετονομασίας συνοικισμὤν, κοινοτήτων καὶ θέσεων“ (PDF). Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος. Εν Αθήναις: Ἐκ τοῦ Εθνικού Τυπογραφείου. Τεύχος Πρώτον (Αριθμός Φύλλου 147): 1049. 1969. Занемарен непознатиот параметар |month= (help)

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Населени места во општината Пајонија
ОЕ Ашиклар
ОЕ Бојмица
ОЕ Голема Ливада
ОЕ Гуменџе
ОЕ Ругуновец
Историски
1 Новосоздадено место од грчки доселеници во XX век
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Баровица&oldid=5178774“