Тушилово
| Тушилово Στάθης | |
|---|---|
 Поглед на селото | |
  Тушилово | |
|
Местоположба во областа   Тушилово | |
| Координати: 40°57.0′N 22°29.59′E / 40.9500° СГШ; 22.49317° ИГД | |
| Земја | Грција |
| Област | Централна Македонија |
| Округ | Кукушки |
| Општина | Пајонија |
| Општ. единица | Гуменџе |
| Надм. вис. | 185 м |
| Население (2011)[1] | |
| • Вкупно | 398 |
| Часовен појас | EET (UTC+2) |
| • Лете (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Тушилово (грчки: Στάθης, Статис, до 1926 г. Τοσίλοβο[2]) — село во Гуменџиско, Егејска Македонија, денес во општината Пајонија на Кукушкиот округ, Грција. Сè до 1920-тите било населено исклучиво со Македонци, кои денес се двотретинско мнозинство.[3]
Географија[уреди | уреди извор]
Селото се наоѓа на 4 км источно од Гуменџе, во јужното подножје на планината Пајак.
Историја[уреди | уреди извор]
Во Отоманското Царство[уреди | уреди извор]
Во XIX век Тушилово било чисто македонско село во Ениџевардарската каза. Црквата „Св. Петар и Павле“ е од втората половина на XIX век.[4]
Селото го признавало врховенството на Бугарската егзархија. Во мај 1880 г. уапсени се старешините на неколку ениџевардарски села и од нив е побарана гаранција дека се доверливи, што би можел да го даде само грчкиот митрополит. Така митрополитот успеал да ги откаже од Егзархијата селата Крива, Баровица, Црна Река, Тушилово, Петрово, Бозец, Постол, Геракарци и Кониково.[5]
На австроунгарската военна селото е означено како Тосилово (Тушилово) (Tossilovo (Tušilovo)),[6] а на картата на Кондојанис се води како Тосиловон (Τοσίλοβον), христијанско село. Според Николаос Схинас („Οδοιπορικαί σημειώσεις Μακεδονίας, Ηπείρου, Νέας οροθετικής γραμμής και Θεσσαλίας“) во средината на 1880-тите Тусиловон (Τουσίλοβον) било село со 29 христијански семејства.[7]
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) в 1900 година в Тушилово живеят 220 Македонци христијани.[8][9]
Подоцна селото повторно станало егзархиско и во него работела бугарската пропаганда. По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. Тушилево (Touchilevo) имало 320 Македонци егзархисти и во селото работело бугарско училиште.[8][10]
По податоци на Егзархијата во 1910 г. Тошилово имало 49 семејства, 351 жител Македонец (83 чифлигари) и една црква.[8][11]
Кукушкиот околиски училиштен инспектор Никола Хрлев во 1909 г. напишал за селото:
| „ | Тошилово, 19 /III, 1 3⁄4 ч. од Либаово. 40 македонски[12] егзархиски куќи: 6 чифлик, 34 својштина; 5⁄8 од земјата е својштина, 3⁄8 бегова. Се занимаваат со земјоделство, бубарство и лозарство. Црквата отворена, нема никакви имоти. Од Патријаршијата откажано во 1898 г. Оттогаш редовно постои и бугарско училиште. Училиштето (вакуф) е двокатно, со низок подрум, училница и и станбена соба... Учител е Георги Пејков, родум од Гуменџе, 61-годишен (иако изгледа уште здрав), вдовец, подучил нешто како трикласно образование на грчки во Гуменџе и Караферија, учителствува 38 години (7 години като патријаршист), добива 7 лири егзархиски додаток, од селото 4 лири; покрај тоа, иако ја има должноста на црковен певец, имал право да оди во сабота и недела вечер на гости по ред кај сите селани. Одлично е поставен в селото.[13] | “ |
Во 1909 г. властите го уапсиле тушиловскиот поп Христо под обвинание дека носи писма за војводата Апостол Петков.[14]
Во 1910 г. Халкиопулос напишал дека во селото (Τοσίλοβον) имало 195 егзархисти.[7][15]
Боривое Милоевиќ („Јужна Македонија“) вели дека Тушилово пред Балканските војни имало 42 куќи на Македонци христијани.[16]
Во Грција[уреди | уреди извор]
По Балканските војни во 1913 г. Тушилово било припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор. Во 1912 г. е заведено како село со христијанска религија и македонски јазик. На пописот од 1913 г. селото (Τουσίλοβον) имало 354 лица,[3] од кои 190 мажи и 164 жени.[7] Во 1920 г. во него се попишани 349 жители.[3]
Во 1924 г. 166 лица (18 семејства) се иселиле во Бугарија поради малтретирање од властите.[3] Ликвидирани се 30-те имоти на иселениците.[7] Набргу тука се доведени грчки доселеници. Во 1926 селото е преименувано во Статис. Во 1928 г. селото станало мешано, со вкупно 309 жители,[3] од кои 113 лица (30 семејства) биле грчки дојденци.[17] Во 1940 г. Тушилово имало 414 жители, од кои две третини биле Македонци.
Население[уреди | уреди извор]
Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:
| Година | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 414 | 389 | 434 | 365 | 465 | 465 | 418 | 398 |
- Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија
Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]
- Црква „Св. Петар и Павле“ од втората половина на XIX век
Личности[уреди | уреди извор]
- Ичо А. Трајанов (1876 – 1935) — револуционер
- Тане Бурдев (1884/1885 – ?) — револуционер на ВМОРО
- Иван Христов Гинчев – Андрея (1898 – 1944) — партизан во Бугарија[18]
- Мино Танов — револуционер на ВМОРО, четник на Аргир Манасиев[19]
- Филип Христов Гинчев - Гоце (р. 13 декември 1900 г.) — иселеник во Пловдив, тутунски работник, член на БКП, по Деветтосептемврискиот преврат работел во Народната милиција[20]
- Ангел Иванов Џоглев – Дамјан (1924 – 1944) — партизан во Бугарија[18]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
- ↑ „Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας“. Πανδέκτης: Name Changes of Settlements in Greece. Посетено на 12 април 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Симовски, Тодор Христов (1998). Населените места во Егеjска Македониjа (PDF). II дел. Скопjе: Здружение на децата-бегалци од Егејскиот дел на Македонија, Печатница „Гоце Делчев“. стр. 66. ISBN 9989-9819-6-5.
- ↑ „11. Ιερός ναός Αγίων Πέτρου και Παύλου Στάθη“. Ανάδειξη των Μεταβυζαντινών Μνημείων στην Μητροπολιτική Περιφέρεια Γουμενίσσης- Αξιουπόλεως - Πολυκάστρου μέ κέντρο τό Δήμο Ευρωπού. Посетено на 24 јуни 2014.[мртва врска]
- ↑ Кирил патриарх Български. Българската екзархия в Одринско и Македония след Освободителната война 1877-1878. Том първи, книга първа, стр. 354.
- ↑ Generalkarte von Mitteleuropa 1:200.000 der Franzisco-Josephinischen Landesaufnahme (германски). Österreich-Ungarn. ab 1887-1914. Проверете ги датумските вредности во:
|year=(help) - ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 „Πληθυσμός και οικισμοί της περιοχής Γιανιτσών 1886 – 1927“. Посетено на 16 јули 2019.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 147. ISBN 954430424X.
- ↑ Brancoff, D. M (1905). La Macédoine et sa Population Chrétienne : Avec deux cartes etnographiques (PDF). Paris: Librarie Plon, Plon-Nourrit et Cie, Imprimeurs-Éditeurs. стр. 102–103.
- ↑ Шалдев, Христо. Областта Боймия в Югозападна Македония. Македонски преглед, 1930, 6:1, стр. 61–69.
- ↑ Нарекувајќи ги „бугарски“ под влијание на бугарската пропаганда.
- ↑ Хърлев, Никола (1998). Рапорт по ревизията на селските български училища в Ениджевардарската кааза през м. март 1909 год. – В: Извори за българската етнография, том 3: Етнография на Македония. Материали из архивното наследство. София: Македонски научен институт, Етнографски институт с музей, Академично издателство „Проф. Марин Дринов“. стр. 86.
- ↑ Дебърски глас, година 1, брой 36, 6 декември 1909, стр. 4.
- ↑ Χαλκιόπουλος, Αθανάσιος (1910). Εθνολογική στατιστική των βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου. Αθήναι.
- ↑ Милојевић, Боривоје Ж (1921). Јужна Македонија (PDF). Насеља српских земаља. стр. 29.
- ↑ Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έτος 1928, Архивирано од изворникот на 30 јуни 2012, Посетено на 30 јуни 2012
- ↑ 18,0 18,1 Списък на убити партизани
- ↑ „Дневник на четите, изпратени в Македония от пункт Кюстендил. 1903-1908“, ДА-Враца, ф. 617к, оп.1, а.е.1, л.25
- ↑ Горов, Христо (1975). Хроника на едно лято. Партизански дневник. София: Партиздат. стр. 197.
| ||||||||||||||||||||||||||||||