Судик
Судик | |
Општина | Штип |
Население | 10 жит. (поп. 2021)[1]
|
Шифра на КО | 30056 |
Надм. вис. | 670 м |
![]() |
Судик (порано: Судиќ) — село во Општина Штип, во околината на градот Штип.
Географија и местоположба[уреди | уреди извор]
Селото Судиќ се наоѓа северозападно од Штип, на оддалеченост од 18-20 км од градот.
Распространето помеѓу ридовите: „СОЛУНСКИ“ (620м), „ВЛАШКО БРДО“ (550м).
Реката „СУДИЧКА“ го дели на два дела.
Највисоки врвови се запад: „ПОГЛЕД“ 705м, север: „РУЕН“ со 707м и исток „ОРЛОВ КАМЕН“ 680м кои изобилуваат со благи падини погодни за одгледување на крупен и ситен добиток.
Полето, „СУДИЧКО ПОЛЕ“ е со надморска височина од околу 420 м и истото припаѓа на овчеполието, во поширок опфат.
Со одлична геоположба, одвреме било главна житница на Штипско.
Климата, поволна за живеење на жив свет, луге, стока, ...со средна висина од 650 м надморска височина
Три главни извори со слатка и пивка вода кои во најголемите суши не пресекнуваат се: „ГОРНА ЧЕШМА“, „СЕЛСКА ЧЕШМА“ (извира од СОЛУНСКИ РИД) и „ЧОПУР“. Сите 3 извори, никогаш досега не се секнале со пивка вода.
Растојанијата до градовите Штип, Св.Николе и Пробиштип се отприлика исти, а од Кочани 30 тина км.
Селото непосредно граничи со старите македонски села, (кои постојат и денес): ГОРНО и ДОЛНО ТРОГЕРЦИ, САРЧИЕВО, СТАНУЛОВЦИ, ТРООЛО,
Историја[уреди | уреди извор]
Подрачјето на Судик е населено уште од доцната антика, за што сведочат археолошките наоѓалишта околу селото.[2]
Во XIX век, Судик било село во Штипската каза на Османлиското Царство.
Во 2014 г. на селото официјално му е вратено од традиционалното име Судик наместо дотогашното Судиќ.[3]
Во раното христијанство, (околу 247 год), (се предпоставува дека) „тука е родена и живеела со нејзините родители царица ЕЛЕНА (мајка на цар Константин)“, (која со божја промисла во Ерусалим го наога чесниот крст на кој е распнат Исус Христос).
Тогашната местоположба на селото, за разлика од подоцнежната (сегашната) била од 800-500 метри југоисточно во местото такавикано СРЕДОРЕК и како главен извор за вода е користен изворот ЧОПУР.
(За тоа кажуваат и остатоци кои сè уште во вид на камени или други остатоци кои можат да се пронајдат на тоа место).
Во непосредна близина на СРЕДОРЕК е местото КУЛА, каде е била сместена судница (водена од Методиј) за војните прекршители во римската империја, по која селото го добива името Судиќ.
Стопанство[уреди | уреди извор]
Демографија[уреди | уреди извор]
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Судик живееле 192 жители, сите Македонци.[4]
Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Судик имало 256 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.[5]
Според последниот попис на населението на Македонија од 2002 година, селото има 10 жители, сите Македонци.[6]
На табелата е прикажан бројот на населението во сите пописни години:[7]
Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Население | 192[4] | 256[5] | 407 | 452 | 440 | 304 | 86 | 37 | 27 | 10 |
Родови[уреди | уреди извор]
Судик е македонско село.
Според истражувањата од 1957 година, родови во селото се:
- Староседелци: Велковци (8 к.), Еровци (7 к.), Субашинци (6 к.), Пејевци (8 к.), Ефремовци (2 к.) и Гаџовци (1 к.)
- Доселеници: Грбевци (13 к.) доселени се од селото Милино, најверојатно се староседелци во оваа област, Овче Поле; Чавковци (4 к.) доселени се од некое село Карамани над Штип; Шеталевци (5 к.) доселени се од сега раселеното село Толја, кое постоело кај Мечкуевци; Лепитковци (8 к.), Мерешковци (1 к.) и Кожуваровци (4 к.) доселени се, но не знаат од каде.[8]
- *** БИКОВИ /нема податоци/отселени одамна
- ВЕЛКОВИ (Коцеви, Колеви, Таневи, Здравеви, Митреви, Маневи, Малинови (Мунови), Бунгурци, ...)
- ГАЏОВИ
- ГОВЕДАРЦИ (Илиеви, ...)
- ГРБЕВИ (Постолови, Саздови, Богданови, Илиеви, Смилеви, Јаневи...)
- ГРНЕВИ - КАРАНФИЛОВИ (Доселени од Крневци)
- ЕРОВЦИ (Јаневи, Стојанови, Костови, Ристови, Стојчеви,..)
- *** ЗАРКОВИ /нема податоци/ отселени одамна во Д.Балван (после бегањето на Турците)
- КОЖУХАРОВИ ... (Доне, Лазо, Андо,...)
- ЛЕПИТКОВИ (Илиеви, Стојчеви, ....)
- МАРТИНОВИ (од Маргита)
- ПЕЕВИ (Трајчеви, Маневи, Ристови,...)
- СИМЕОНОВИ (од Симеон)
- СУБАШИНЦИ (Коцеви, Стојанови, Трајчеви, Ристови,..)
- ТООЛЧАНИ (Ордеви, Тасеви)
- ЧАВКОВИ (Трајчеви, Панови, Митеви, ..)
Општествени установи[уреди | уреди извор]
Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]
Избирачко место[уреди | уреди извор]
Во селото постои избирачкото место бр. 2287 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на приватен објект.[9]
На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 5 гласачи.[10]
Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]
- Верски објекти
- Црква „Св. Петка“ — главна селска црква
- Нема податоци за тоа од кога е изградена оваа црква. Се предпоставува дека е изградена пред неколку века. Била единствена. Посветена на Св Петка. За своето постоење била рушена и обновувана повеќепати.
- Последната градба на црквата (околу 1950г) е од мајстори од с.Судиќ.
- Дел од нив: Здравев Славко, Здравев Стево, Павле Ристов, Блаже Тодев, Стојан Мартинов, Стојан Постолов, Глигор Постолов, Камчо и Генчо Маневи, Серафим Постолов – од Грбеви и уште неколку други. Истите личности биле мајстори над мајсторите.
- Здравев Славко ги има изработено, познатите „КАМЕНИ ГОЛУБИ“, изработени од цврвен камен, што ги красат ѕидовите од надворешната страна на црквата.
- Дворното место било заградено со ѕид и истиот покриен со ќерамиди.
- За време на градењето, најмалку 1 степеник е вкопана во земја (од причини што турските властодршци сакале нивните џамии да бидат подминантни, повисоки, поизразени,...
- Спрема кажувањата, фреските на ѕидовите и иконите биле фнтастични со богати орнаменти ирезби, изработени од познати македонски фрескописци/ зографи.
- Во периодот од 1980-1990г, поголемиот дел од иконите се превземени/земени (спрема кажување на тогашните жители) од страна на државата и рапределени во други македонски манастири и цркви.
- Во црквата се слави (и денес како и порано) празникот Св.Петка на 8.ми август секоја година.
- Во таа прилика е посетена од голем број на домаќини и гости.
- Покрај Св.Петка, во црквата се собирале и славеле сите големи Христијански разници /Божиќ, Велигден, Спасовден, Св.Тројца/.
- На сите празници секој од селаните имале сопствено место за седење/служење – за раздавки.
- Ваквата церемонија со раздавките, се случувала само овде и на ниедно друго место.
- Во црквата се одвивале сите церемонии поврзани со празници, венчавки, крштевки,...
- Последната венчавка во оваа црква била во 1974г, 25.05.1994г. на лицата Перо Миланов и сопругата. (Последната свадба во селото е одржана во 1986 г на Иванка Тодева од с.Судиќ
- Во оваа црква, во селото, со сигурност имало имало ПОПови со постојано живеење и служење.
- Доказ за тоа се двата гробови, во дворот на влезот на црквата (немаме податоци за имиња на поповите).
- Покрај овие два гроба, постои и трет, кој со сигурност припаѓа на Мане Пеев, (фамилија Пееви), чукундедо на раскажувачот (Момчило Манев). Ова доведува до заклучок дека Мане Пеев е еден од ктиторите на црквата, веројатно со огромна почит кон него, селаните дозволиле несвештено лице, по заслуга, да биде погребен во дворот а црквата Св Пека – с.Судиќ.
- Црква „Св. Кирил и Методиј“
- Параклис „Св. Димитриј“
- Параклис „Св. Илија“
- Археолошки наоѓалишта[2]
- Дугени — некропола од железно време
- Кула — градиште од доцноантичко време
- Солунски Рид — градиште од доцноантичко време
Редовни настани[уреди | уреди извор]
Личности[уреди | уреди извор]
Култура и спорт[уреди | уреди извор]
Иселеништво[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,0 2,1 Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 442-443. ISBN 9989-649-28-6.
- ↑ „Закон за изменување и дополнување на законот за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија“ (PDF). Сл. Весник на Р. Македонија, бр.149 од 13.09.2014 година.
- ↑ 4,0 4,1 Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 230.
- ↑ 5,0 5,1 Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 134-135.
- ↑ Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
- ↑ Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година). База на податоци МАКСтат. Државен завод за статистика.
- ↑ Трифуноски, Јован (1961). Овчеполска Котлина.
- ↑ „Описи на ИМ“. Посетено на 3 ноември 2019.
- ↑ „Претседателски избори 2019“. Посетено на 3 ноември 2019.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|