Ново Село (штипска населба)

Ова е статија за населбата до градот Штип. Да не се меша со истоименото село во јужниот дел на Општина Штип.

Ново Село
Поглед на Ново Село од Исарот
Ново Село Местоположба на Ново Село во Македонија
Координати 41°44′6″N 22°10′55″E
Општина	Општина Штип
Население	3636 жит. (поп. 2002)
Надм. вис.	300 м
Ново Село на општинската карта Атарот на Ново Село во рамките на општината
Ново Село на Ризницата

Ново Село — населба во градот Штип и многу познато некогашно село.

Географиja и местоположба

Училиштето во Ново Село во кое во периодот од 1894-1896 учителствувал Гоце Делчев

Ново Село се наоѓа во урбаното штипско подрачје и претставува предградие на Штип. Приодот до Ново Село е по течението на реката Отиња, која во самото село се влева во Брегалница. Селото е сместено на двете страни од Брегалница при што поголемиот дел е на левата страна. Веднаш над Ново Село се наоѓа ридот на којшто е изградена штипската тврдина, Исарот.

Историja

Традиционална архитектура во Ново Село

Ново Село е една од најстарите населби во Штип. Иако нема прецизни податоци за нејзиното формирање, се претпоставува дека Ново Село постоело како посебна населба уште пред XIII век, а за тоа сведочат бројните цркви од тој период, меѓу кои е и црквата св. Спас, која е најстарата црква во околината на Штип. Во текот на XIII и XIV век, Ново Село било вакаф на султанот Бајазит, а потоа, во времето на султанот Мурат, Ново Село било прогласено за војничка и чуварска населба, со што добило посебни права и привилегии. Според пописот од 1519 година, во Ново Село живееле 21 христијански семејства. Во пописните дефтери од 1570 година, во Ново Село биле регистрирани 30 христијански семејства, и 5 неженети, христијани. Бидејќи се попишувале само главите на семејствата, се споменуваат следниве имиња:

Пејо Поп, Стојко Нове, Нове Ѓуро, Стојко Донко, Марко Сиромах, Никола Станко, Михаил Стојко, Јован поп, Мицко Крагуј, Стојко Дејан, Димитри Данчо, Младен Изломиран, Бејто Сиромах, Павле Петко, Пејо Светко, Петко Никола, Илија Васил, Велчо Говедар, Ѓорѓ(е) Јове, Павле Дојчин, Миле Петро, Јован Војо, Никола Војо, Велчо Пројко, Бејто Домазет, Никола Папуџија, Стојко Продан, неженет, Стојко Дојчин, неженет, Јован Велчо, неженет, Миле Дојчин, неженет, Томчо Папуџија, неженет.

Во XIX век, Ново Село имало важна улога во будењето на националната свест и борбата против турското ропство, особено со доаѓањето на Дамјан Груев и Гоце Делчев, кои во Ново Село работеле како учители.

Демографија

Црквата „Успение на Пресвета Богородица“ во Ново Село

Црквата „Св. Троица“ во Ново Село

Според пописот во 2002 година, населбата Ново Село има над 3.636 жители, сите Македонци.

Културни и природни знаменитости

Цркви

• „Успение на Пресвета Богородица“ - главната селска црква, завршена во 19 век. Таа е дело на Андреја Дамјанов, а во неа посебно се истакнува балдахинот.
• „Вознесение Христово“ - изградена е 1369 година од војвода Димитрие;
• „Св. Јован Крстител“ - мала еднокорабна црква, изградена високо на карпите од десната страна на патот Штип - Ново Село;
• „Покров на Пресвета Богородица“ - камен темелник поставен на 1 август 2012 година;
• „Св. Димитриј“ - камен темелник поставен на 17 мај 2014 година;
• „Св. Троица“ - гробјанска црква изградена од 1922 до 1925 година, кога е и осветена и не е познато од кој архиереј. Црквата е ктиторско дело на Тодор Чепреганов од Штип;

Археолошки локалитети

• Калимерово - населба од доцноантичко време;
• Марков Камен - некропола од хеленистичко време;
• Орлов Дол - каптажа и водовод од рисмко време;
• Паскова Чешма - осамен наод од римско време;
• Црква Св. Спас - црква и некропола од среден век;

Друго

• Музеј на ВМРО за Штип и штипско (1893-1934) - отворен на 20 декември 2014 година кој се наоѓа во старата Андонска куќа.
• Гимназиската зграда во која е сместен ректоратот на Универзитетот „Гоце Делчев“.

Личности

• Тодор Александров
• Михајло Апостолски
• Ванчо Михајлов
• Емануел Чучков
• Методи Гогов