Долани
| Долани | |
Воздушен поглед на Долани | |
  Долани Местоположба на Долани во Македонија
Долани на карта
| |
| Координати 41°41′36″N 22°12′06″E / 41.69333°N 22.20167°E | |
| Регион |  Источен
|
| Општина |  Штип
|
| Население | 18 жит. (поп. 2021)[1]
|
| Пошт. бр. | 2000 |
| Повик. бр. | 032 |
| Шифра на КО | 30014 |
| Надм. вис. | 380 м |
|
Долани на општинската карта  Атарот на Долани во рамките на општината | |
 Долани на Ризницата
| |
Долани — село во Општина Штип, во околината на градот Штип.
Географија и местоположба
[уреди | уреди извор]
Селото се наоѓа во средишниот дел на Општина Штип, јужно од градот Штип, на потегот помеѓу левата страна на реката Брегалница и десната страна на реката Крива Лакавица.[2] Селото е рамнинско, сместено на надморска височина од 370 метри. Од градот Штип, селото е оддалечено 7 километри.[2]
До селото води асфалтен пат, кој се двои од регионалниот пат 1204 (Штип-Радовиш) од кого е оддалечено 4,5 километри.[2]
Селото се наоѓа во долините на суводолиците Ченгиица и Балевица. Околу него се наоѓаат повеќе извори и чешми како: Балевички Извори, Митрина Чешма, Јербичова Вода, Караѓоска Чешма, Чапк’нова Чешма и други.
Историја
[уреди | уреди извор]Подрачјето на Долани било населено уште од доцноантичкото време, за што сведочат остатоци на повеќе наоѓалишта, сместени во близина на селото.[3]
Долани се споменува како село кое најнапред од сите штипски села се побунило против туѓинскиот јарем. Се смета за старо село со зачувани родови.
Во минатото, во селото работело училиштето „Браќа Даневи“. Како прв учител се споменува Арсо Прошев кој работел под покровителството на црквата „Св. Симеон“.
Долани било посетувано од познати македонски војводи: Гоце Делчев, Мише Развигоров, Гене Војвода, Ефрем Чучков, Славејко Арсов и други, поради што селото е наречено комитско.
Во Долани е испечатен првиот извадок на „Народен Глас“. При крајот на 1908 година и следната 1909 година, турската власт во Долани населила босанско население наречено Бошнаци, а староседелците биле приморени да го напуштат селото.
Од Долани потекнуват Ристо Стојков, Крсто Митев, Методи Данев и Станое Данев-Стариот, кој прв го понел црвеното знаме во селото. Овие четворица првоборци биле стрелани од бугарскиот фашистички окупатор на 3 август 1944 година. Во нивна чест на самото вртење од регионалниот пат е подигнат споменик.
-
Поглед на споменикот -
Спомен-плоча -
Поглед на споменикот -
Страничен поглед -
Убиените првоборци
Стопанство
[уреди | уреди извор]Атарот на селото има средна големина и зафаќа простор од 18,4 километри квадратни. На него преовладуваат пасиштата на површина од 1.030,2 хектари, на обработливото земјиште отпаѓаат 524,6 хектари и на шумите 196,6 хектари.[2]
Селото, во основа, има полјоделско-сточарска функција.[2]
Население
[уреди | уреди извор]
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Долани живееле 270 жители, сите Македонци.[4]
Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Долани имало 336 жители, сите Македонци под врховенството на Бугарската егзархија.[5]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 250 Македонци и 25 до 50 Власи.[6]
Во 1961 година селото броело 401 жител, од кои 244 биле Македонци, а другите биле забележани како останати и непознато, но дел од нив биле Власи, а во 1994 година бројот се намалил на 98 жители, од кои 78 биле Македонци, а 18 жители Власи.[2]
Според пописот од 2002 година, во селото живееле 73 жители, од кои 67 Македонци и 6 Власи.[7]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 18 жители, од кои 14 Македонци, 2 Власи и 2 лица без податоци.[8]
Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во Долани:
| Година | Македонци | Турци | Власи | Срби | Ост. | Лица без под. | Вкупно |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1948 | — | — | — | — | — | — | 336 |
| 1953 | 270 | 0 | 105 | 3 | 1 | — | 379 |
| 1961 | 244 | 2 | — | 2 | 153 | — | 401 |
| 1971 | 216 | 1 | — | 0 | 139 | — | 356 |
| 1981 | 161 | 0 | 42 | 1 | 0 | — | 204 |
| 1991 | 99 | 0 | 22 | 1 | 0 | — | 122 |
| 1994 | 78 | 0 | 18 | 1 | 1 | — | 98 |
| 2002 | 67 | 0 | 6 | 0 | 0 | — | 73 |
| 2021 | 14 | 0 | 2 | 0 | 0 | 2 | 18 |
* Извор: Државен завод за статистика на Република Македонија (1948-2021), според податоци од официјалните пописи во соодветните години
Општествени установи
[уреди | уреди извор]- Поранешно основно училиште
- Поранешна пошта
Самоуправа и политика
[уреди | уреди извор]На крајот од XIX век, Долани било село во Штипската Каза на Отоманското Царство.
Селото влегува во рамките на Општина Штип, една од ретките општини која не била променета при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Штип.
Во периодот 1957-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Штип. Во периодот од 1955 до 1957 година, селото влегувало во рамките на тогашната општина Лакавица.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Штипска градска општина, во која покрај селото Долани се наоѓале градот Штип и селото Ново Село. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Долани, во која влегувале селата Долани, Липов Дол, Љуботен и Чифлик.
Избирачко место
[уреди | уреди извор]Во селото постои избирачкото место бр. 2312 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште.[9]
На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 37 гласачи.[10] На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 38 гласачи.[11]
Културни и природни знаменитости
[уреди | уреди извор]- Археолошки наоѓалишта[3]
- Дива Топола - населба од доцноантичкото време;
- Ерџелија - населба од доцноантичкото време;
- Јаребичова Вода - водовод од доцноантичкото време;
- Кале - Градиште - утврдена населба од доцноантичкото време;
- Кутлевец - населба од римското време;
- Рамниште - населба од римското време;
- Ќерамидница - населба од доцноантичкото време; и
- Чука - населба и некропола од доцноантичкото време.
- Цркви[12]
- Црква „Св. Симеон Столпник“ — главна селска црква; и
- Црква „Св. Илија“ — главна манастирска црква.
- Манастири
- Долански манастир - манастир во селото, кој во минатото бил женски манастир, но нема податоци од кога потекнува.[2]
- Споменици
- Споменик на стреланите првобоци на НОБ
-
Манастирскиот двор -
Главната селска црква „Св. Симеон Столпник“ -
Манастирската црква „Св. Илија“
Личности
[уреди | уреди извор]- Родени во или по потекло од Долани
- Лефтера Станојева Донева (р.1910) — учесник во НОВ на Македонија
- Ванѓа Михајлова-Стерјова (р. 1950) — влашка писателка
Галерија
[уреди | уреди извор]-
Селските гробишта -
Селска чешма
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 39. Посетено на 22 февруари 2025.
- ↑ 3,0 3,1 Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 432. ISBN 9989-649-28-6.
- ↑ Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 230.
- ↑ Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 134-135.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 22 февруари 2025.
- ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 29 декември 2019.
- ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 29 декември 2019.
- ↑ „Резултати“. Државна изборна комисија. Посетено на 22 февруари 2025.
- ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. стр. 27. ISBN 978-608-65143-2-7.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]
| |||||||||||||||||||||
_1941.jpg){kind=link}