Орах
| Орах Сув Орах | |
Mанастирската црква „Воведние на Пресв. Богородица“ (Карпински манастир) | |
  Орах | |
| Координати 42°10′15″N 21°57′10″E / 42.17083° N; 21.95278° EКоординати: 42°10′15″N 21°57′10″E / 42.17083° N; 21.95278° E | |
| Регион |  Североисточен
|
| Општина |  Старо Нагоричане
|
| Област | Козјачија |
| Население | 120[1] жит. (поп. 2002) |
| Пошт. бр. | 1314 |
| Повик. бр. | 031 |
| Шифра на КО | 17072 |
| Надм. вис. | 617 м |
|
Орах на општинската карта  | |
 Орах на Ризницата
| |
Орах (познат и како Сув Орах) — село во Општина Старо Нагоричане, во областа Козјачија, во околината на градот Куманово.
Географија и местоположба[уреди | уреди извор]
Се наоѓа на јужните падините на планината Козјак, во центарот на Средоречки регион.
Орах од градот Куманово одалечен околу 20 км северо источно, поред селото проаѓа магистралниот пат Куманово - Ќустендил. Надморска висина на селото е од 550 до 617 метри, атарот на селото Орах е деломично рамничарски и брдски со ридови кој иммаат и до преко 900 метри (Овчаров гроб 940 метри, Непци 838, Велја страна 811).
Селото граничи со атарите на селата; Облавце, Бељаковце, Канарево, Аљинце, Цвиланце и Димонце.
Историја[уреди | уреди извор]
Првите пишани податоци за Орах се споменуваат во 1519 година за Турско време кога се село Орах спомнува како населба во состав на Нагоричка нахија со 39 домакинства и то сите христијански, и ниедно муслиманско'.[2] Во наследниот пописот на домакинства извршен во 1573 година, биле регистрирани 79 домакинства (сите христијански и едно муслиманско).
На крајот од XIX век селото Орах се спомнува како христијанска населба бо Кумановска каза од 760 жители[3]
Во време на Првата светска војна и бугарска окупација село Орах станало општина, со 615 жители.[4].
Население[уреди | уреди извор]
Според пописот од 2002 година, во селото Орах имало 113 жители, сите Македонци.[1]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
| Година | 1900[5] | 1905[6] | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 760 | 736 | 696 | 826 | 935 | 707 | 455 | 197 | 182 | 113 |
- Извор за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[7]
Родови[уреди | уреди извор]
Орах е македонско село.
Според истражувањата од 1971 година родови во селото се:
Суљевци (35 к.), Каменитица (30 к.), Рашанци (10 к.), Суводолци (23 к.) и Долномалци (25 к.) сите родови во селото се староседелски. Само населението многу одамна, направиле промена на положбата на селото, во еден од родовите се знае следната генеологија Коле (жив на 65 г. во 1971 година) Денко-Стевко-Стојан-Јован, кој дошол во денешното село од старото.[8]
Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]
.jpg)
Манастири[уреди | уреди извор]
Најзначајниот споменик во атарот на селото e манастирскиот комплекс Карпински манастир со своја манастирска црква изградена во 16-XVII век посветена на Воведение Богородичино.
Втори значаен споменик е селската црква посветена на двајца светци; Свети Георги и Свети Никола (селски патрон) која е највероватно изградена во XVII век.
Ликовна колонија Карпино[уреди | уреди извор]
Ликовната колонија Карпино се организира секоја година во месец август во манастир Карпино[9]. Првата колонија од овој вид била организирана во 2002 година, на 8 одржани колонии твореле уметници од Македонија, Србија, Бугарија, Хрватска и Романија.
Уметкичките дела, слики и скулптури, се прикажуваат секоа година на соодветна изложба бо кумановски Центар за Култура Трајко Прокопиев.
Археолошки наоѓалишта[уреди | уреди извор]
- Аниште — средновековна населба;
- Градиште — градиште од римското време;
- Грамади — населба од доцноантичкото време;
- Дрезга — населба од неолитското време;
- Рајници — населба од доцноантичкото време;
- Стубол — населба од раноантичкото и хеленистичкото време;
Иселеништво[уреди | уреди извор]
Постари иселеници имало во Горна Пчиња (во Србија). Шурдинци се иселиле во селото Барбарце. А Суљинци и Орашинци се иселиле во селото Злодовце.
Други постари иселеници има во Руѓинце (Анѓеловци), Макреш (Карталци), Долно Коњаре (Илија и Мара). Јурумлери кај Скопје (Петковски).
Од крајот на Втората светска војна иселеништво имало во поблиските градови во Македонија, како и во Србија, воглавно во Белград.[8]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 20 март 2017.
- ↑ Sazdo Vasilkov Cesmadziski: Selo Orah - Suv Ora, стр. 24 (македонски)
- ↑ Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 216., пристапено 17. 09. 2010. (бугарски)
- ↑ Списък на населените места в Македония, Моравско и Одринско, София 1917, стр. 31, (бугарски)
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ 8,0 8,1 Трифуноски, Јован (1974). Кумановска област. Скопје.
- ↑ Ликовна колонија „Карпино 2010“ во село Орах, на Daily.MK, пристапено 17. 09. 2010. (македонски)
