Челопек (Кумановско)

Од Википедија — слободната енциклопедија
Прејди на прегледникот Прејди на пребарувањето
За други истоимени места, погледајте Челопек.
Челопек
Викиекспедиција Козјачија 073 (cropped).jpg

Панорамски поглед на селото Челопек

Челопек is located in Македонија
Челопек
Местоположба на Челопек во Македонија
Координати 42°13′37″N 21°49′35″E / 42.22694° СГШ; 21.82639° ИГД / 42.22694; 21.82639Координати: 42°13′37″N 21°49′35″E / 42.22694° СГШ; 21.82639° ИГД / 42.22694; 21.82639
Регион Logo of Northeastern Region, North Macedonia.svg Североисточен
Општина Coat of arms of Staro Nagoričane.svg Старо Нагоричане
Област Козјачија
Население 283[1] жит.
(поп. 2002)
Пошт. бр. 1303
Повик. бр. 031
Надм. вис. 398 м
Слава Духовден
Челопек на општинската карта 
Commons-logo.svg Челопек на Ризницата


Челопек — село во Општина Старо Нагоричане, во областа Козјачија, во околината на градот Куманово.

Географија и местоположба[уреди | уреди извор]

Поглед на едно од маалата

Населбата се наоѓа во областа Козјачија, во западниот дел на територијата на Општина Старо Нагоричане. Селото е ридско, на надморска височина од 450 метри.[2] Од градот Куманово селото е оддалечено 18 километри.[2]

Куќите на ова село се наоѓаат десно од долината на Пчиња. Околни села се: Старо Нагоричане, Алгуња и Никуљане.[3]

Атарот зафаќа површина од 15,6 км². На него обработливото земјиште зафаќа површина од 754 хектари, а на пасиштата отпаѓаат 620 хектари.[2]

Челопек е село од разбиен тип. Најголеми маала се Вишинско и Горно Маало. Во најголем дел, во маалата живеат роднински поврзани домаќинства.[3]

Историја[уреди | уреди извор]

Во селото постојат многу остатоци од минатото. Над селото, во месноста Челопечка кула се наоѓаат остатоци на тврдина. Во денешното маало Селиште се наоѓаат остатоци на средновековна црква во рушевини. Долга 14 метри, широка 8, со ѕидови дебели и до 60 центиметри. Селаните веруваат дека црквата била наречена „Св. Ѓорѓи“.[3]

Денешното село Челопек е основано од две домаќинства пред околу 170 години. Од нив потекнуваат родовите Јелинци и Ѓоревци. Претците на останатите родови се доселувани после нив, главно од Младо Нагоричане.[3]

Во XIX век, Челопек било христијанско село во рамките на Кумановската каза на Отоманското Царство.

До 1912 година, селото било подложно на напади на Арбанаси.[3]

По завршувањето на Првата светска војна, во селото била изградена костурница за загинатите српски четници (околу 30 души) во периодот од 1909 до 1912 година. Костурницата е сместена во близина на срушената црква.[3]

Стопанство[уреди | уреди извор]

Во основа, селото има полјоделско-сточарска функција.[2]

Жителите на селото се занимаваат со сточарство и садење жито.[3]

Население[уреди | уреди извор]

Поглед на селото Челопек (во позадина), во предниот дел се гледа селото Пузајка, од регионалниот пат кон селото Кокино

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Челопек имало 525 жители.[4] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Челопек имало 600 жители.[5]

Челопек во 1961 година имало 768 жители, од кои 751 биле Македонци, а 17 жители Срби, додека во 1994 година бројот се намалил на 252 жители, од кои 226 биле Македонци и 25 жители Срби.[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Челопек имало 283 жители, од кои 277 Македонци и 6 Срби.[1]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900[6] 1905[7] 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002
Население 525 600 809 810 768 555 461 319 252 283
Извор за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[8]

Родови[уреди | уреди извор]

Најстари родови и основачи на селото се: Јелинци (27 к.) и Ѓорѓевци (10 к.), слават Митровден.[3]

Останати родови се: Вишинци (35 к.), слават Свети Никола, доселени од Младо Нагоричане; Албанци (4 к.) и Таратунци (2 к.), слават Свети Никола, гранка на Вишинци; Пашинци (12 к.), слават Свети Ѓорѓи; Дошљаци (14 к.), слават Свети Архангел, доселени од негде; Љатинци (5 к.), слават Митровден, доселени од негде; Балабанци (3 к.), слават Петковден, доселени од Нерав; Марцанци (3 к.), слават Свети Архангел; Рајинци (2 к.), слават Свети Никола.[3]

Општествени установи[уреди | уреди извор]

Поранешна разрушена градба во селото
  • Основно училиште

Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]

Селото влегува во рамките на Општина Старо Нагоричане, една од малкуте општините, која не била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Старо Нагоричане.

Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Челопек, во која влегувале селата Алгуња, Гулиновац и Челопек.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Старо Нагоричане, во која покрај селото Челопек се наоѓале и селата Алгуња, Никуљане, Старо Нагоричане и Челопек.

Во периодот 1955-1965, селото се наоѓало во некогашната општина Старо Нагоричане.

Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Куманово.

Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]

Цркви[2]

Редовни настани[уреди | уреди извор]

Иселеништво[уреди | уреди извор]

Род Челопечани се иселил во кумановското село Стрновац.[3]

По војната, иселувањата главно биле кон градовите Куманово, Скопје, Ниш и Белград.[3]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ 1,0 1,1 „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. конс. 26 март 2017. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Панов, Митко (1998) (на македонски). Енциклопедија на селата во Република Македонија. Скопје: Патрија. стр. 317. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf. посет. 3 мај 2017 г. 
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 Трифуноски, Јован (1974). Кумановска област. Скопје. 
  4. ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 216.
  5. ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 128-129.
  6. ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  7. ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  8. ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика. 

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Населени места во Општина Старо Нагоричане
Грбот на Општина Старо Нагоричане
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Челопек_(Кумановско)&oldid=3741659“