Куритиба
 |
|||
|
|||
| Mестоположба | |||
|---|---|---|---|
 |
|||
| Координати | |||
| Општи податоци | |||
| Име - изворно |
Куритиба Curitiba | ||
| Прекар | Ктба Ctba | ||
| Мото - изворно |
Насмеаниот град A cidade sorriso | ||
| Основан | 29 март, 1693 | ||
| Портал | curitiba.pr.gov.br | ||
| Управа | |||
| Земја |  Бразил
| ||
| Регион | Јужен | ||
| Држава |  Парана
| ||
| Градоначалник | Карлос Алберто Рича (ПСДБ) | ||
| Географија | |||
| Површина | 430,9 km² | ||
| Надморска височина | 934,6 m | ||
| Население | |||
| Население | 1 788 559[1] (2006) | ||
| Густина | 4 159,4 ж./km² | ||
Куритиба, Curitiba (pron. МФА: [kuɾi'tibɐ] или МФА: [kuɾi'tʃibɐ]) е престолнина на сојузната држава Парана, Бразил. Градот е најголем и најразвиен во јужен Бразил. Градот брои приближно 1,8 милиони (7-ми по големина во Бразил) и со четврт БДП во Бразил според БИГС.[2]
неговата агломерација се состои од 26 општини[3] со население од 3,5 милиони (БИГС проценка од 2006).[4] Куритуба е важен културен, политички и економски центар. Градот лежи во котлина на на 932 метри нмв..
Бран европски емигранти почнале да доаѓаат по 1850, во главно Германци, Италијанци, Пољаци и Украици придонесувајки на културниот и економски развој на градот.[5]
Моментално, само мал број странци емигрираат во Куритиба, претежно се од Блискиот Исток[6] и Јужна Америка, но е значаен прирастот ос самиот Бразил.[7]
Во куритуба се наоѓа Федерален Универзитет на Парана , прв во Бразил, основан 1913.
Име[уреди | уреди извор]
Според една теорија "Curitiba" доаѓа од Тупи зборовите kurí tyba, „многу борје“ поради големиот број на Парана борја (Araucaria angustifolia), присутни во областа пред основањето на градот.[8] Португалците кои основале село во 1693 му дале име "Vila da Nossa Senhora da Luz dos Pinhais". Името било сменето во "Curitiba" (Куритиба) во 1721-ва. Официјално станал град во 1812, со изговор на името Curityba (Куритиба на Бразилски португалски).[8]
Географија[уреди | уреди извор]
Клима[уреди | уреди извор]
Сместен во Јужен Бразил, Куритиба е влажен град во суптропски појас.[9] Водните области придонесуваат за неговите благи зими, со просечни температури од 13 °C во најстудениот месец, паѓајки малку под нулата во најстудените денови . Преку летô, просечната температура се движи околу 21 °C, но надвишува 32 °C во најтоплите денови. Имало врнежи на снег во 1928,1942 и 1975. Највисоката температура измерена досега во градот изнесувала 35.6 °C, најниската -8 °C.
Топли бранови преку зима и студени бранови преку лето се вообичаени,и преку ден може да има големи разлики во температурата, тоа е типична одлика на суптропикот.
Климата на Куритиба е повлијаена исто така и од сувите воздушни маси којшто доминираат во овој дел на Бразил.[10]
Растителност[уреди | уреди извор]
Куритиба е сместена во вегетациската област наречена Araucaria moist, составена од степи, Araucaria шуми и други формации. Во локалната растителност сè уште има примероци на паранскиот бор (Araucaria angustifolia), којшто опстоил и покрај дејствијата на модерната цивилизација. Го има во приватни и јавни места, сега е заштитен со закон. Општинскиот секретаријат за околина одржува ботаничка градина и три зелени куќи за производство на 150,000 примероци на домородни и екзотични дрвови врсти.[11]
Зелената област на градот е една од најголемите во Бразил. Растителноста на Куритиба се одликува со опстојувањето на виолетови и жолти ipês (Табебуја), правејќи го пејзажот спектакуларен за време на цутењето на крајот на зимата.[12]
Релјеф[уреди | уреди извор]
Градот зафаќа површина од 432.17 км2 во првата рамнина од Парана. Релјефот на градот е малку ридест. Просечното извисување е 934.6 m над морското ниво, варирајки поемѓу максимални и минимални вредности од 900m, апроксимирано.
Куритиба има топографија од слабо заобрени ридови, давајки и релативно регуларна физиогномија. Општината има просечно извисување од 934.6m над морското ниво, највисоката северна точка е 1021m, јужната 864m. Има Планиснки вериги и карпести образувања скоро насекаде околу градот, најмаркантни и најимпресивни се Serra do Mar (португалски за "Планиинска верига на Морето"), сместена источно делејки ја рамнината од брегот на Парана.
Историја[уреди | уреди извор]
Првите години од 16 век биле обележани со почетокот на војната за освојувања на Европејците против домородците во околината. Бран европски имигранти започнал по 1850. Во 1853 југот и југоистокот на Провинцијата Сао Паоло биле отцепени за формирање нанова провинција именувана како , Куритиба станала седиште на провинцијата.
Во XX век, посебно по 1950, населението на градот значајно се зголемило, Куритиба станал најбогат град во Бразил и пионер во урбанизација..[13]
Култура[уреди | уреди извор]
Уметност и разонода[уреди | уреди извор]
Куритуба е прв град во Бразил со IMAX кино. Паладиом шопинг центрот[14] е еден од најголемите во јужен Бразил.
Куритуба има доста театри. НАјголем и најважен е Гуаира.[15]
Музеи[уреди | уреди извор]
- Museu Paranaense ("Парански музеј") - уметности историја;
- Музеј Оскар Ниемејер - најголем музеј во Латинска Америка,[16] посветен на пластична уметност;
- Museu de Arte Sacra ("RМузеј за религиска уметност") ;
- Museu de Arte Contemporânea ("Музеј на современа уметност");
- Museu da Imagem e do Som ("Музеј за слика и звук") - кино и фотографија;
- Museu Metropolitano de Arte de Curitiba ("Мертополиски музеј за уметност во Куритиба") - модерна уметност;
- Museu de História Natural ("Природно историски музеј") - биологија и ботаника.
Сообраќај[уреди | уреди извор]
Градски транспорт[уреди | уреди извор]
Куритуба има уникален транспортен систем, развиен локално и предизвикувајки локален и надворешен интерес.[17] овој брз транспортен систем, е многу лесен и практичен. Градскиот транспорт се состои само од автобуси. Има неколку типови автобуси, секој со различна функција. Сите постојки се лесно достапни.[18]
Градскиот транспорт на куритуба создаде модел од автомобил кон патување со автобус. Засновано на патничка анкета од 1991-ва, било проценето дека така така ќе битат намалени доста меѓуврски и ќе се намали портошувачката на гориво за 27 милиони литри годишно. Околу 28 проценти од сегашните патници тогаш патувале со коли. Спореден со други 8 бразилски градови со блиска големина, Куритиба употребува третина помалки гориво, намалувајки ја така и загаденоста. Денес околу 1,100 Автобуси прават околу 12,500 патувања секојдневно, услужувајки повеќе од 1,3 милиони патници, 50 пати повеќе отколку пред 20 години. 80% проценти од патниците денес го користат експресниот или директниот автобуски систем..[19]
Други полиси исто така придонесле за успехот на транзитниот систем.
Патишта[уреди | уреди извор]
Придвижувањето со кола низ градот и околу него е отежнето поради бројните улици и сообракајните метежи. Ова го прави транспортнииот систем поатрактивен ако некој сака да стигне до негде.[20] Денес градот има околу 140 трафичи радари (камери), создавајки поголем ред.[21]
Меѓународниот аеродром[уреди | уреди извор]
Меѓународен аеродром Алфонсо Пенаt е главен аеродром на Куритиба. Сместен е близу до градот Сао Жозе до Пињаис и сите комерцијални летови се оперираат от тука. На површина од 45 илјади квадратни метри, Аеродромот обслужува 3,5 милиони патници годишно..[22] (Small aircraft may also use the Bacacheri airport.) Интегриран е во транспортниот систем на Куритиба, со брзи автобуси.
Спорт[уреди | уреди извор]
Куритуба овозможува на посетителите и жителите разни спортски активности. Има доста спортски клубови во градот. Поважни се:
- Campeonato Brasileiro Série A шампион во 1985.
- Campeonato Brasileiro Série A шампион во 2001.
- Campeonato Brasileiro Série B шампион во 1992 и 2000.
Стадиони:
- Coritiba Foot Ball Club: Стадион Мајор Антонио Куто Переира, Капацитет: 37,182
- Clube Atlético Paranaense: Стадион Жоаким Америсио Гуимареш, Капацитет: 25,272
- Paraná Clube: Стадион Дуривал Брито е Силва, Капацитет: 24,303.
Предградија[уреди | уреди извор]
Bairros (предградија) на Куритиба се географски дивизии на градот. Куритиба е поделена на 9 округа покривајки ги 75-те предградија на градот. Сите окрузи се услужувани од градскиот транспортен систем. Повеќето окрузи се создадени од на основа на колонијалните групи коишто емигрирале во Куритиба во втората половина на 19-от век.
Список на предградија:
- Матриз: Центро, Центро Сивико, Бател, Бигориљо, Мерсес, Сао Франциско, Бом Речиро, Ау, Жувеве, Кабрал, Хуго Ланже, Жардим Сосиал, Алто да XV, Алто да Глориа, Кристо Реи, Жардим Ботанико, Прадо Вељо и Ребоусас;
- Санта Фелисидаде: Санта Фелисидаде, Ламења Пакена, Бутиатувиња, Сао Жоао, Вишта Алегре, Цискантина, Сао Браш, Санто Инасио, Орлеанс, Мосунге, Кампина до Сикуеира, Семинарио, CIC (северен регион) и дел од Кампо Компридо;
- Боа Вишта: Боа Вишта, Бакачери, Баиро Алто, Тарума, Тингуи, Атуба, Санта Кандида, Качоеира, Бареириња, Абранчес, Табоао, Пиларзињо и Сао Лоренцо;
- Кужару: Кужару, убераба, Жардим дас Америкас, Гуабиротуба и Капао де Имбуја;
- Фазендиња/Портао: Портао, Фазендиња, Санта Квитерија, Вила Исабел, Агуа верде, Паролин, Гуаира, Линдоја, фани, Ново Мундо и дел од Кампо Компридо;
- Бокејрао: Бокејрао, Ксаксим, Хауер и Алто Бокејрао;
- Пињеирињо: Пињеирињо, Капао Рашо, Татукуара, Кампо де Сантана и Каксимба;
- Баиро Ново: Место Церкадо, Ганчињо и Умбара;
- Индустриски град, Куритуба: CIC (централен и јужен регион), Ривиера, Аугушта и Сао Мигел.
Збратимени градови[уреди | уреди извор]
Знаменитости[уреди | уреди извор]
- Интернационален Автодром Куритуба
- Bosque Alemão
- Bosque de Portugal
- Feirinha do largo da ordem
- Ботаничка Градина на Куритиба
- Опера Араме
- Rua XV de Novembro
- Федерален Универзитет на Парана
Познати личности[уреди | уреди извор]
Уметност[уреди | уреди извор]
- Исабели Фончана - Супер модел
- Пауло Лемински - Поет и Писател
- Жаиме лернер - Архитект и Урбанист
- Лари Грехан - Ирски Писател
- Џуилерме Вебер - Глумец
- Изадора Робеиро - Глумица
- Маржори Ештиано - Глумица
- Виланова Артигаш - Архитект
Авиација[уреди | уреди извор]
- Пјер Клостерман - Втора светска војна (француски пилот и инженер)
Науки[уреди | уреди извор]
Политика[уреди | уреди извор]
- Бето Рича (Градоначалник на Куритиба)
- Роберто реквајо (Гувернер на Парана])
Спорт[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
{{|2}}
Надворешни препратки[уреди | уреди извор]
| Повеќе за Curitiba на збратимените проекти на Википедија | |
|
Дефиниции и преводи на Викиречник ? |
|
Податотеки на Ризницата ? |
|
Образовни ресурси на Викиуниверзитет ? |
|
Новинарски известувања на Викивести ? |
|
Мисли на Викицитат ? |
|
Изворни текстови на Викиизвор ? |
|
Прирачници на Викикниги ? |
 ?
|
Информации за патување во Википатување ? ? |
Официјално[уреди | уреди извор]
- (португалски) Официјална страница Архивирано на 26 јуни 2014 г.
Новости[уреди | уреди извор]
- (португалски) Bem Paraná Весник
Туризам[уреди | уреди извор]
Википатување има туристички водич за Curitiba. - (португалски) Maplink - Куритиба патен водич и мапи Архивирано на 28 мај 2014 г.
- (португалски) Туризмот во Куритиба Архивирано на 29 август 2007 г.
Историја Политика Економија Географија Региони · Држави · Општини · Острови · Клима · Средина · Крајни точки · Заштитени области · ПрестолниниДемографија Култура Друго Северен Северозападен Централно-Западен Југоисточен Јужен Нормативна контрола - ↑ Prefeitura Municipal de Curitiba
- ↑ IBGE, Produto Interno Bruto dos Municípios 2005. Retrieved in 07/April/2008.
- ↑ „Mapa da Região Metropolitana de Curitiba - Paraná“. Архивирано од изворникот на 2007-04-10. Посетено на 2009-02-01.
- ↑ „Região Metropolitana“ (португалски). Prefeitura Municipal de Curitiba. Посетено на 2007-01-08.
- ↑ European Immigration to Curitiba
- ↑ „A imigração árabe muçulmana em Curitiba“ (португалски). Etni-cidade. Архивирано од изворникот на 2008-12-05. Посетено на 2008-10-03.
- ↑ „Quase metade de Curitiba é dos "estrangeiros"“ (португалски). Bem Paraná. Посетено на 2008-08-06.
- ↑ 8,0 8,1 Fenianos, E. (2003) Almanaque Kur'yt'yba, Curitiba: Univer Cidade, p.6
- ↑ Climate of Curitiba[мртва врска]
- ↑ „Winter of Curitiba is dry and cold“. Архивирано од изворникот на 2012-07-31. Посетено на 2009-02-02.
- ↑ „City of Curitiba, Brazil“ (англиски). Convention on Biological Diversity. Архивирано од изворникот на 2008-05-12. Посетено на 2008-05-23.
- ↑ „Livro mostra roteiros das árvores de Curitiba/Pr“ (португалски). Ambiente Brasil. Посетено на 2005-05-25.
- ↑ „The Agache Plan“ (англиски). Prefeitura Municipal de Curitiba. Посетено на 2008-08-12.
- ↑ Palladium Shopping Center
- ↑ Teatro Guaíra
- ↑ „Museu Oscar Niemeyer“ (португалски). Descubra Curitiba. Посетено на 2008-01-17.[мртва врска]
- ↑ „CNN Transcript - Special Event: The People's Planet - 24 декември 2000“. Архивирано од изворникот на 2008-12-02. Посетено на 2009-02-01.
- ↑ EPA-International Best Practices & Innovations-Urban Management, Sustainable Transport and Mobility Management
- ↑ „Urban transport of Curitiba“. Архивирано од изворникот на 2009-02-15. Посетено на 2009-02-01.
- ↑ „Roads in Curitiba“. Архивирано од изворникот на 2007-12-18. Посетено на 2009-02-01.
- ↑ „Traffic radars in Curitiba“. Архивирано од изворникот на 2011-07-06. Посетено на 2009-02-01.
- ↑ „Afonso Pena International Airport“. Архивирано од изворникот на 2008-10-20. Посетено на 2009-02-01.
- ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 23,5 23,6 „Cidades-irmãs“ (португалски). Câmara Municipal de Curitiba. Архивирано од изворникот на 2015-09-23. Посетено на 2007-05-22.
- ↑ „Acordos de Geminação“ (португалски). Câmara Municipal de Coimbra. Архивирано од изворникот на 2008-01-23. Посетено на 2008-02-17.
- ↑ 25,0 25,1 „Asuntos Federales y Electorales - Ciudades y Provincias argentinas hermanadas con contrapartes extranjeras“ (шпански). Secretaría de Relaciones Exteriores. Посетено на 2008-07-02.
- ↑ „Honorowe Miasta Bliźniacze - Kurytyba (Brazylia)“ (полски). Krakow.pl. Архивирано од изворникот на 2007-12-21. Посетено на 2006-01-13.
- ↑ „Curitiba, une ville modèle du développement durable“ (француски). Veille Technologique. Архивирано од изворникот на 2006-07-13. Посетено на 2005-11-30.
- ↑ „Online Directory: Florida, USA“. Sister Cities International. Посетено на 2008-04-17.
- ↑ „Cenni storici ed informazioni generali su Treviso“ (италијански). BelPaese.it. Архивирано од изворникот на 2007-10-20. Посетено на 2008-04-28.
