Дванаесетта македонска ударна бригада
| Дванаесеттата македонска ударна бригада | |
|---|---|
| Активна | 12 септември 1944 – 1 мај 1945 |
| Земји | Македонија |
| Големина | околу 1100 борци |
| Марш | Маршот на Дванаесеттата македонска ударна бригада |
| Битки | Завршни операции за ослободување на Македонија |
| Одликувања |   |
| Команданти | |
| Истакнати команданти | Трајко Стојковски - Бузо |
Дванаесетта македонска ударна бригада (позната и како Скопска ударна бригада) била формирана на 12 септември 1944 во с. Војница, Велешко. Била формирана од околу 500 новопристигнати борци од Скопско и десетина борци од Третата македонска ударна бригада како раководен кадар. Веќе на 6 октомври 1944 година, бројот на борците бил 870 борци и старешини, откако кон бригадата се приклучил и Четвртиот скопски партизански одред со 370 борци.[1] Формациски била дел од Четириесет и втората дивизија на НОВЈ.
Команден состав
[уреди | уреди извор]Командниот состав на бригадата го сочинувале:[1]
- Трајко Стојковски - Бузо, командант од 12 септември 1944 година
Политички комесар бил:
- Методија Котевски - Слободан, од 12 септември 1944 година
- Живко Ивановски.
Борбени дејства
[уреди | уреди извор]По формирањето бригадата имала малку оружје 60 пушки, 5 автомати и неколку пиштоли, па заради вооружување на 14 септември 1944 година била упатена на кумановскиот терен во придружба на борци од Осмата македонска ударна бригада.[1]
на 22 септември 1944 година, бригадата била упатена на теренот југозападно од Скопје, каде се приклучиле уште околу 265 борци. Ова било извршено со наредба на ГШ на НОВ и ПОМ со која сите скопјани кои излегле како борци на овој терен, се упатувале да бидат дел од оваа бригада.[1] Бригадата водела успешни борби, посебно со балистите во пределот на Грчец, Нерези и Крушопек, ја онеспособувала пругата кај с. Зелениково како и станицата кај село Драчево и учествувала во ослободувањето на Велес и Скопје. При нападот за ослободување на Скопје, на 13 ноември 1944 година, бригадата броела 1100 борци и старешини.
При реорганизацијата во декември 1944 година, бригадата влегла во составот на Четириесет и првата македонска дивизија на НОВЈ и учествувала во борбите против балистите на Косово до крајот на декември 1944 година.
Бригадата е одликувана со Орден заслуги на народ со златна ѕвезда.[2]
Маршот на Бригадата
[уреди | уреди извор]Во секој слободен момент на Бригадата се увежбувале борбени песни на различни јазици. Најангажирани во репертоарот биле Климе Куновски и Благоја Таневски - Бела. Со помош на својата тамбура Климе Куновски, почнал да работи на аранжман и текст за да го оформи Маршот на Дванаесеттата македонска ударна бригада. Која во целост била завршена после првите жртви кои ги претрпела Бригадата ноќта помеѓу 29 и 30 септември при нападот на железничката станица во Драчево, кога биле допишани последните две строфи. Текстот на Маршот гласел:[3]
Дванаесеттата Бригада денеска е в строј
Иако уште млада, ал' спремна за бој.
Во бој, во бој со сите сили,
бидете спремни за народот свој.
Како силен Вардар и бура од Шар,
за борба е кадар, другарка, другар.
Од гнасни варвари во нерамен бој
паднаа другари, за народот свој.
Спијте си спокојно живее духот ваш,
на полето бојно, успехот е наш.
Список на броците во бригадата
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 д-р Марјан Димитријевски „Македонската војска 1944-1945“, Скопје, ИНИ, 1999 г., стр. 117-118
- ↑ Котевски, Слободан (1969). Дванаесеттата македонска народноослободителна бригада - Скопската бригада. Белград: Народна армија. стр. 4.
- ↑ Котевски, Слободан (1969). Дванаесеттата македонска народноослободителна бригада - Скопската бригада. Белград: Народна армија. стр. 36–39.
- ↑ Котевски, Методија (1969). Скопската бригада (Дванаесетта македонска ударна бригада). Белград: Народна Армија. стр. 163–173.
