Мозамбик

Република Мозамбик
Република Мозамбик; República de Moçambique
Знаме	Грб
	Химна: Pátria Amada; (порано Viva, Viva a FRELIMO);
	Местоположба на Мозамбик
Главен град	Мапуто; 25°57′S 32°35′E / 25.950° ЈГШ; 32.583° ИГД
Најголем град	главниот град
Службен јазик	португалски
Демоним	Мозамбичанец
Уредување	Република
Независност
Површина
Население
БДП (ПКМ)	проценка за 2008 г.
БДП (номинален)	проценка за 2008 г.
Џиниев коеф. (1996–97)	39.6; среден
ИЧР (2013)	▲ 0.393; низок · 178ма
Валута	Мозамбикански метикал (Mtn) (MZN)
Часовен појас	CAT (UTC+2)
Се вози на	лево
НДД	.mz
Повик. бр.	258

Мозамбик (португалски: Moçambique) или официјално Република Мозамбик (португалски: República de Moçambique) — држава во југоисточна Африка. Мозамбик на исток излегува на Индискиот Океан, додека на север граничи со Танзанија, со Малави и Замбија на северозапад, со Зимбабве на запад и со Свазиленд и Јужноафриканската Република на југозапад.

Територијата на Мозамбик за првпат била истражена од Европеец во 1498 година од страна на Васко де Гама, додека истата таа територија била колонизирана од Португалија во 1505 година. Мозамбик станала независна држава во 1975 година и наскоро се променила во ново општествено уредување и со ново име - Народна Република Мозамбик. Во овој период се случила и граѓанската војна која траела од 1977 година до 1992 година. Државата е член на Комонвелтот на нации, Заедницата на португалски говорни држави и набљудувач во Франкофонијата.

Потекло на поимот

Името на државата доаѓа од португалскиот назив Moçambique, кој пак потекнува од називот на островот Мозамбик.

Историја

Први жители во Мозамбик биле ловци предци на народот Коисани. Измеѓу четвртиот и петтиот век Банту народите се населиле на оваа територија тие биле земјоделци и го обработувале железото.

Мозамбик бил колонизиран од Португалијаво текот на шеснаесетти и седумнаесетти век. Како португалска колонија, Мозамбик бил главен извор на робови за европските колонии во Америка.

После втората сведска војна кога повеќето европски држави му дале независност на своите колонии, ПОртугалија одлучила да биде сѐ уште матична земја на Мозамбик и сите колонии што таа ги имала. 1962. повеже антиколонизаторски политички групи формирале фронт за ослободување на Мозамбик ФРЕЛИМО коишто покренале вооружен напад против колонизаторските власти во септември 1964. После десет години војување ФРЕЛИМО не остварилл значаен напредок. После воениот удар во кој е симаната владата на Антонио Салазар 1974. Португалија одлучила да им додели независност на своите колонии. Мозамбик станал независен на 25 јуни 1975.

После прогласунање независност Мозамбик претрпел пустошна граѓанска војна помеѓу социјалистичката влада и антикомунистичкото движење. На крајот на војната 1992. година, повеќе од милион загинале.

Географија

Во својата најширока точка Мозамбик е широк 1100 км од исток до запад. Растојанието од најсеверната и најјужната точка е околу 1900 км. Вкупната површина на државата е 799380 -{км²}-. 2470 км односно една третина од брегот на Источна Африка му припаѓа на Мозамбик. Поголем дел од брегот на мозамбик е плиток и се состои од мочуришта и песокливи плажи, исто така има и шуми и пасишта коишто зафаѓаат две петтини од државата.

Политички систем

Административна поделба

Мозамбик е поделен на 10 покраини (províncias) и 1 главен град (cidade) со статус на покраина:

Стопанство

Половина жители на Мозамбик живеат под линијата на сиромаштијата. Кога завршила граѓанската војна во 1992, Мозамбик бил една од најсиромашните држави во светот. Сѐ уште е една од најсиромашните држави но во последните неколку години забележува значаен напредок. На состанокот на Парискиот клуб 2001 на Мозамбик му е опростен значаен дел од долговите што ги има кон другите земји. Враќањето на бегалците од војната и успешните економски реформи доведоа значаен економски раст: просечниот раст од 1993 до 1999 бил 6,7%, а од 1997 до 1999 просечен раст бил преку 10% годишно. Големите поплави кои се случиле во 2000 го намалиле растот на 2,1%. 2001 земјата остварила економски раст од 14,8%. Се проценува во наредните години растот ќе биди помеѓу 7% и 10%.

Демографија

Провинциите Замбезија и Нампула се најнаселени, во нив живее околу 45% од населението во државата. Народот Макуа кој има околу четири милиона припадници е доминантна група на северот на земјата. Народите Сена и Шона живеат во долината на реката Замбези, а народот Шанган е на југот од Мозамбик. Други етнички групи се: Маконде, Јао, Свахили, Тонга, Чопи, Шона и Нгуни (вклучувајќи и Зулу). Во земјата живеат и мал број Европејци воглавном Португалци. Христијани се од 20% до 30% жители, муслимани од 15% до 20%, а останатите веруваат во локалните верувања. Португалскиот е службен јазик и јазик кој најмногу се зборува, затоа што Банту народите говорат повеќе свои јазици (од кои најмногу користат свахили, макау, сена, ндау и шанган). Арапи, Кинези и Индијци покрај португалскиот говорат и на својот јазик како нивен втор јазик. Образованите слоеви зборуваат на англиски кој се учи во училиштата како втор или трет образовен јазик.

Христијани - 13,262,130
Муслимани - 4,210,200
Без Религија - 4,186,810
Народна Религија - 1,730,860

Верници во Мозамбик

Христијани			56,70 %
Муслимани			18,00 %
Без Религија			17,90 %
Народна Религија			7,40 %

Култура

Мозамбик како тема во уметноста и во популарната култура

„Мозамбик“ (Mozambique) - песна на американскиот рок-музичар Боб Дилан (Bob Dylan) од 1975 година.^[3]

Користена литература

Gengenbach, Heidi. Binding Memories: Women as Makers and Tellers of History in Magude, Mozambique. Columbia University Press, 2004. Entire Text Online: http://www.gutenberg-e.org/geh01/main.html
Abrahamsson, Hans Mozambique: The Troubled Transition, from Socialist Construction to Free Market Capitalism London: Zed Books, 1995
Cahen, Michel Les bandits: un historien au Mozambique_, Paris: Gulbenkian, 1994
Pitcher, Anne Transforming Mozambique: The politics of privatisation, 1975–2000 Cambridge, 2002
Newitt, Malyn A History of Mozambique Indiana University Press. ISBN 1-85065-172-8
Varia, "Religion in Mozambique", LFM: Social sciences & Missions No. 17, December 2005
Mwakikagile, Godfrey, Nyerere and Africa: End of an Era, Third Edition, New Africa Press, 2006, "Chapter Seven: "The Struggle for Mozambique: The Founding of FRELIMO in Tanzania," pp. 206–225, ISBN 978-0-9802534-1-2; Mwakikagile, Godfrey, Africa and America in The Sixties: A Decade That Changed The Nation and The Destiny of A Continent, First Edition, New Africa Press, 2006, ISBN 978-0-9802534-2-9

Поврзано

Надворешни врски

Повеќе за Мозамбик на збратимените проекти на Википедија
	Дефиниции и преводи на Викиречник ^?
	Податотеки на Ризницата ^?
	Образовни ресурси на Викиуниверзитет ^?
	Новинарски известувања на Викивести ^?
	Мисли на Викицитат ^?
	Изворни текстови на Викиизвор ^?
	Прирачници на Викикниги ^?
^?	Информации за патување во Википатување ^? ^?