Стар Истевник

**Стар Истевник**
	Стар Истевник
	Поглед на дел од селото;
	Стар Истевник Местоположба на Стар Истевник во Македонија Стар Истевник на карта
	Координати 41°52′20″N 22°51′21″E / 41.87222° СГШ; 22.85583° ИГД
Регион	Источен
Општина	Делчево
Област	Пијанец
Население	22 жит.; (поп. 2021)
Пошт. бр.	2325
Повик. бр.	033
Шифра на КО	09024
Надм. вис.	800 м
	Стар Истевник на општинската карта ; Атарот на Стар Истевник во рамките на општината
	Стар Истевник на Ризницата

Стар Истевник — село во Општина Делчево, во областа Пијанец, во околината на градот Делчево.

Географија и местоположба[уреди | уреди извор]

Селото се наоѓа во областа Пијанец, во југоисточниот дел на територијата на Општина Делчево, од левата страна на реката Брегалница, чиј атар се допира со подрачјето на соседната Општина Пехчево.^[2] Селото е ридско, на надморска височина од 800 метри. Од градот Делчево, селото е оддалечено 16 километри.^[2]

Атарот зафаќа простор од 17,7 км². На него сите три вида аграрни структури заземаат, речиси, иста површина, односно по околу 500 хектари.^[2]

Селото Стар Истевник е сместено во Пијанечката Котлина и северниот дел од Малешевската Котлина, разделена со планината Бејаз Тепе (1.348 метри). Од источна страна селото е заградено со планината Влаина по чии сртови се протега границата со Пиринска Македонија, Бугарија. На западната страна (Нов Истевник) се издигаат ограноците на Малешевските Планини (врвот Средно 1.025 метри, локален назив Високата Чука), на север Репничкиот Рид го дели од селото Вирче, а на југ Клинчовица и Леинскиот Рид.

Морфолошки, атарот на селото е ридско-планинско земјиште со плодни пространи зарамнини што благо се шират и спуштаат кон Желевица и шумовит и делумно карпест и суводолест дел што се спушта од сртот на границата (Влаина).

Историја[уреди | уреди извор]

Првите податоци за селото се наоѓаат во даночните книги (дефтери) од 1570 година. Запишани се поединечно, возрасните немуслимани, способни за стопанисување, кои плаќале данок на непосредниот феудален господар.

Селото во минатото се сметало за едно со соседното село Нов Истевник, на другиот брег на реката.

Во XIX век, Стар Истевник било село во рамките на Малешевската каза на Отоманското Царство.

Вкупно 2 жители на оваа населба се заведени како жртви во Втората светска војна.^[3]

Стопанство[уреди | уреди извор]

Селото, во основа, има мешовита земјоделска функција.^[2]

Денес, во селото постои претпријатието „Дон-Пампас“ со основна дејност земјоделство, како и производство на персиски килими.

Население[уреди | уреди извор]

Население во минатото

Година	Нас.	±%
1948	922	—
1953	772	−16.3%
1961	493	−36.1%
1971	354	−28.2%
1981	250	−29.4%

Година	Нас.	±%
1991	145	−42.0%
1994	137	−5.5%
2002	70	−48.9%
2021	22	−68.6%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Истевник (Нов и Стар) имало 895 жители.^[4] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Истевник (Нов и Стар) имало 640 жители.^[5]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 500 Македонци.^[6]

Во 1961 година, селото броело 493 жители, од кои 454 биле Македонци, а 38 жители Турци, додека во 1994 година бројот се намалил на 137 жители, македонско население.^[2] Турското население целосно се отселило од селото во 1960-тите години од минатиот век.

Според пописот од 2002 година, во селото Стар Истевник живееле 70 жители, сите Македонци.^[7]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 22 жители, од кои 17 Македонци и 5 лица без податоци.^[8]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	615	640	922	772	493	354	250	145	137	70	22

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]

Родови[уреди | уреди извор]

Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1953 година, родови во селото:

Македонски

Староседелци: Попове (3 к.), Вечинци (3 к.), Рошковци (5 к.), Гашници (6 к.), Невестевци (3 к.), Орловци (8 к.), Самарџијци (11 к.), Шалавци (6 к.), Лавчивци (15 к.), Чукарци (14 к.)
Доселеници: Стоименовци (4 к.) доселени се во 1912 година од селото Лешко кај Благоевград во Пиринска Македонија, Бугарија; Караџевци (2 к.) доселени се во 1924 година од селото Панчарево.

Читаци (муслимански Македонци)

Староседелци: Пиштевци (2 к.), Аџијовци (2 к.), Рслановци (1 к.), Усеиновци (1 к.), Оџовци (4 к.), Решидовци (1 к.), Велијовци (2 к.), Маџарци (3 к.), Ќамиловци (3 к.), Исмаиловци (2 к.),Исјаимовци (2 к.), Чинарци (1 к.), Шаиновци (1 к.), Усевци (1 к.), Решидовци (3 к.), Југовци (2 к.) и Аруловци (1 к.)

Српски

Доселеници: Јанковиќи (1 к.) доселени се во 1934 година од селото Радовница во Горна Пчиња.

Турски

Доселеници: Паланчане (15 к.) се делат на Фетовци, Аџијовци, Мицевци и Џиновци. доселени се во 1878 година од градот Крива Паланка; Еруловци (2 к.) доселени се во 1941 година од селото Крупник кај Благоевград на бугарската страна (Пиринска Македонија).^[13]

Општествени установи[уреди | уреди извор]

Задружен дом

Самоуправа и политика[уреди | уреди извор]

Селото влегува во рамките на Општина Делчево, една од малкуте општини кои не биле изменети со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Делчево.

Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Стар Истевник, во која влегувале селата Нов Истевник и Стар Истевник.

Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната општина Тработивиште, во која покрај селото Стар Истевник се наоѓале селата Вирче, Нов Истевник, Панчарево, Разловци и Тработивиште.

Во периодот 1955-1996 година, селото се наоѓало во рамките на општината Делчево.

Избирачко место[уреди | уреди извор]

Во селото постои избирачко место бр. 0592 според Државната изборна комисија, кое е сместено во задружниот дом.^[14]

На локалните избори во 2017 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 50 гласачи.^[15]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 46 гласачи.^[16]

Културни и природни знаменитости[уреди | уреди извор]

Цркви^[17]

Црква „Св. Никола“ — главна селска црква

Редовни настани[уреди | уреди извор]

Илинден — селска прослава

Личности[уреди | уреди извор]

Родени во Стар Истевник

Ѓорѓи Лафчиски — учесник во НОБ

Галерија[уреди | уреди извор]

Задружниот дом во селото
Дел од селото
Влезната порта во селската црква

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 284. Посетено на 13 јуни 2018.
↑ „Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија“ (PDF).
↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 229.
↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 140-141.
↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 13 јуни 2018.
↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
↑ Русиќ, Бранислав. Фонд Русиќ. Архивски фонд на МАНУ к- 3, АЕ, 96/1 в.
↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 13 јуни 2018.
↑ „Локални избори 2017“. Посетено на 13 јуни 2018.
↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Стар Истевник на Ризницата ^?

[Попис2021-1] „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.

[енциклопедија-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 284. Посетено на 13 јуни 2018.

[3] „Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија“ (PDF).

[4] Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 229.

[5] D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 140-141.

[6] „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.

[попис-7] „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 13 јуни 2018.

[8] „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“

[К’нчов-9] К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900

[Бранков-10] Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.

[макстат-11] „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.

[макстат2-12] „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.

[13] Русиќ, Бранислав. Фонд Русиќ. Архивски фонд на МАНУ к- 3, АЕ, 96/1 в.

[14] „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 13 јуни 2018.

[15] „Локални избори 2017“. Посетено на 13 јуни 2018.

[16] „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.

[17] Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]