Звучна венечна слеана согласка

Звучна венечна слеана согласка
d͡z
d͜z
Слика
Шифрирање
Единица (дек.)	ʣ
Уникод (хекс.)	U+02A3
X-SAMPA	dz
Киршенбаум	dz
	преглед; разговор; уреди;

Звучна венечна слеана соглска (звучен алвеоларен африкат) — вид согласка присутна во некои јазици. Во меѓународната фонетска азбука (МФА), гласот е означен со симболот ⟨d͡z⟩ или ⟨d͜z⟩ (порано: ⟨ʣ⟩), а во македонскиот јазик оваа согласка е претставена со буквата ѕ.

Особености

Звучната венечна слеана согласка ги има следниве особености:

Начинот на творба е шушкав и слеан, што значи дека се добива најпрвин со целосно запирање на воздухот, а потоа со негово насочување кон остриот раб на забите, предизвикувајќи високочестотно бурно воздушно струење.
Местото на творба е венечно, што значи дека се создава при допир на врвот или рамниот дел на јазикот и забниот венец, па затоа може да биде „врвнојазична“ или „рамнојазична“.
Фонацијата е звучна, што значи дека гласните жици треперат при творбата.
Ова е средна согласка, што значи дека се создава со насочување на воздушниот тек долж средината на јазикот наместо по страните.
Воздушниот механизам е белодробно издишен, што значи дека се создава со истиснување на воздух единствено низ белите дробови и дијафрагмата, што важи за највеќето гласови.

Јазици

Јазик		Збор	МФА	Значење	Белешки
адигејски		дзэлӀы	[d͡zaɬʼə]^ⓘ	војник
азербејџански	некои западни дијалекти	се бара пример	--	--	соодветствува на /d͡ʒ/ и /ɟ/ во другите дијалекти.
албански		xehe	[d͡zɛhɛ]	руда
апхаски		аʒы	[ɑˈd͡zɨ]	вода
арапски	наџдиски	قـليب	[d͡zɛ̝lib]	добро	соодветствува на /q/, /g/ и /dʒ/ во другите дијалекти.
берберски	кабилски	Lz̗ayer	[ld͡zajər]	Алжир
грузиски^[1]		ძვალი	[d͡zvɑli]	коска
грчки		τζάμι	[ˈd͡zami]	стакло, џам
ерменски	источен	ձուկ	[dzuk]^ⓘ	снег
ерменски	западен	ծակ	[d͡zɑɡ]	дупка
западнофризиски		widze	[ʋɪd͡zǝ]	колевка
италијански^[2]		zero	[ˈd̪͡z̪ɛːɾo]	нула	⟨z⟩ може да го претставува и гласот /ts/.
мјенски		nzoc	[d͡zò]	тапан
јапонски		水 mizu	[mʲiˈd͡zɯ]	вода	Некои говорници.
ји		ꋩ zzy	[d͡zɪ˧]	јава
кабардински		дзын	[d͡zən]	фрла
каталонски^[3]		dotze	[ˈdodd͡zə]	дванаесет
македонски		ѕвезда	[ˈd͡zvɛzda]	ѕвезда
нгве	дијалект нваметау	[mə̀d͡zə̀]		патека
окситански	родански провансалски	joine	[ˈd͡zujne]	млад
паштунски		پنځه	[pind͡zə]	пет
полски^[4]		dzwon	[d͡zvɔn]^ⓘ	ѕвоно
руски		плацдарм	[plɐd͡zˈdarm]	глава на мост	Алофон на /t͡s/ пред звучни согласки.
северноќаншки		?	[ɣd͡zə]	зајак
словачки		sadzba	[sad͡zba]	тарифа
убишки		[məˈd͡za]		светлина
украински		дзвін	[d͡zwin]	ѕвоно
унгарски		bodza	[bod͡zːɒ]	боз
француски	квебечки	samedi	[samˈd͡zi]	сабота
хебрејски		תזונה	[d͡zuna]	исхрана

Поврзано

Безвучна венечна слеана согласка

Библиографија

Hualde, José (1992), Catalan, Routledge, ISBN 0-415-05498-2
Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)


п р у Табела на белодробни согласки по МФА аудио
По место →	Уснени				Преднојазични								Среднојазични						Заднојазични				Гласилни
↓ По начин	Двоуснени		Уснено-забни		Забни		Венечни		Задно-венеч.		Свиени		Предно-непчени		Заднонепчени		Ресични		Голтнички		Надгласилни		Гласилни
Носни	m̥	m		ɱ		n̪	n̥	n		n̠		ɳ	ɲ̥	ɲ	ŋ̊	ŋ		ɴ
Избувни	p	b	p̪	b̪	t̪	d̪	t	d			ʈ	ɖ	c	ɟ	k	ɡ	q	ɢ			ʡ		ʔ
Струјни	ɸ	β	f	v	θ	ð	s	z	ʃ	ʒ	ʂ	ʐ	ç	ʝ	x	ɣ	χ	ʁ	ħ	ʕ	ʜ	ʢ	h	ɦ
Приближни				ʋ				ɹ				ɻ		j		ɰ
Трепетни		ʙ						r				ɽ͡r						ʀ				я *
Едноударни		ⱱ̟		ⱱ				ɾ				ɽ						ɢ̆				ʡ̯
Стран. струј.							ɬ	ɮ			ɭ˔̊		ʎ̥˔	ʎ˔	ʟ̝̊	ʟ̝
Стран. прибл.								l				ɭ		ʎ		ʟ
Стран. едноуд.								ɺ				ɺ̠		ʎ̯

**Небелодробни согласки**
Чкрапави	ʘ	ǀ	ǃ		ǂ		ǁ
Чкрапави	ʘ̃	ʘ̃ˀ	ʘ͡q		ʘ͡qʼ
Уфрлени	ɓ	ɗ	ʄ	ᶑ	ɠ		ʛ
Исфрлени	pʼ	tʼ	cʼ	ʈʼ	kʼ		qʼ
	fʼ	θʼ	sʼ	ɬʼ	xʼ		χʼ
	tsʼ	tɬʼ	cʎ̝̥ʼ	tʃʼ	ʈʂʼ	kxʼ	kʟ̝̊ʼ

**Слеани согласки**
p̪f	b̪v	ts	dz	tʃ	dʒ	tɕ	dʑ	ʈʂ	ɖʐ
		tɬ	dɮ	cç	ɟʝ	cʎ̥˔	ɟʎ˔	kʟ̝̊	ɡʟ̝

**Сложени согласки**
Незаградни	ʍ	w	ɥ	ɧ
Заградни	k͡p	ɡ͡b	ŋ͡m

Табелава содржи фонетски симболи што може да не се прикажат правилно кај некои прелистувачи. [Помош]

Онаму кајшто симболите се дадени во парови, „лев—десен“ претставува „безвучна—звучна“ согласка.

Исенчените полиња претставуваат неизводливи гласовни творби.

* Симболот го нема во МФА.

[1] Shosted & Chikovani (2006:255)

[2] Rogers & d'Arcangeli (2004:117)

[3] Hualde (1992:370)

[4] Jassem (2003:103)

[1]

[2]

[3]

[4]