Номенклатура на територијални статистички единици

Од Википедија — слободната енциклопедија

Номенклатурата на територијални статистички единици или NUTS (од фр. nomenclature d'unités territoriales statistiques) — геокоден стандард за означување на административните единици на земјите за статистички цели. Стандардот е на Европската Унија и затоа подробно ги разработува само нејзините членки. NUTS игра клучна улога во работењето на Структурните фондови на ЕУ.

Организацијата Евростат на секоја земја ѝ доделува три степени. Регионите на некои степени не се совпаѓаат со административните единици на земјата. Кодот на NUTS почнува со двебуквен код за земјата (исто што и кодот од ISO 3166-1 алфа-2 освен UK наместо GB кај Велика Британија). Потоа делбената единица има свој број. Единиците од втор и трет степен имаат свои дополнителни броеви. Броевите почнуваат со 1, бидејќи 0 означува повисок степен. Во случаи кога има повеќе од девет единици се користат големи букви како дополнување. Сличен систем важи и за земјите-кандидати и членките на Европската асоцијација за слободна трговија, но тие технички не се дел од NUTS, и затоа за нив не важат тие регулативи.

Тековната класификација на NUTS (важечка 1 јануари 2008 - 31 декември 2011) содржи 97 региони на NUTS 1, 271 региони на NUTS 2 и 1303 региони на NUTS 3).[1]

Покрај трите нивоа за секоја земја од ЕУ, сите останати земји во светот имаат NUTS-код со двебуквен код за континент и две бројки за земја. Сојузните држави, покраините и териториите во САД, Канада и Австралија имаат посебна нумерација. Во системот постојат извесни аномалии: на пр. Гибралтар се наведува како територија вон ЕУ со кодот EO21, додека пак Француска Гвајана е наведена двапати, еднаш како дел од Франција (код: FR930) и еднаш како територија во Јужна Америка (код: AS13). Во извесна мера NUTS е сличен на стандардот ISO 3166-2 и стандардот FIPS 10-4 во САД.

Степени[уреди | уреди извор]

Под трите нивоа на, постојат и два степена на LAU (локални самоуправни единици). Во случајот на Република Македонија, тие се LAU-1: општини и LAU-2: населени места (вид. примерот подолу).

NUTS-1
NUTS-2
NUTS-3
Земји NUTS 1 NUTS 2 NUTS 3
Членки на ЕУ 27 97 271 1303
Австрија AT Групи покраини 3 Сојузни покраини 9 Групи окрузи 35
Белгија BE Региони 3 Покраини (+ Брисел) 11 Окрузи (Вервие е поделен на две) 44
Бугарија BG Региони 2 Плански региони 6 Области 28
Кипар CY 1 1 1
Чешка CZ 1 Области 8 Краеви 14
Германија DE Сојузни покраини 16 Административни подрачја (или еквив.) 39 Окрузи 429
Данска DK 1 Региони 5 Краишта 11
Естонија EE 1 1 Групи окрузи 5
Шпанија ES Групи од автономни заедници 7 17 автономни заедници и 2 автономни града 19 Покраини + острови + Сеута и Мелиља 59
Финска FI Копнена Финска, Оланд 2 Големи подрачја 5 Покраини 20
Франција FR Z.E.A.T. + DOM 9 Региони + DOM 26 Департмани + DOM 100
Грција GR Групи од развојни региони 4 Периферии 13 Префектури 51
Унгарија HU Статистички големи региони 3 Планско-статистички региони 7 Окрузи + Будимпешта 20
Ирска IE 1 Регионални собранија 2 Регионални управни органи 8
Италија IT Групи региони 5 Региони (Трентино-Јужен Тирол е поделен на две) 21 Покраини 107
Литванија LT 1 1 Окрузи 10
Луксембург LU 1 1 1
Латвија LV 1 1 Ретиони (+ Рига) 6
Малта MT 1 1 Острови 2
Холандија NL Групи покраини 4 Покраини 12 COROP-региони 40
Полска PL Региони 6 Војводства 16 Подрегиони 66
Португалија PT Континент (+ Азори и Мадејра) 3 Регионални комисии за усогласување + автономни региони 7 Групи општини 30
Романија RO Макрорегиони 4 Региони 8 Окрузи + Букурешт 42
Шведска SE Региони 3 Државни подрачја 8 Окрузи 21
Словенија SI 1 Макрорегиони 2 Статистички региони 12
Словачка SK 1 Области 4 Краеви 8
Хрватска HR 1 Региони 3 Жупании 21
Велика Британија UK Региони во Англија 9 Грофовии (некои групирани); Внатрешен и Надворешен Лондон 30 Виши органи или групи нижи органи (унитарни управни органи или окрузи) 93
Велс 1 Групи од унитарни единици 2 Групи од унитарни единици 12
Шкотска 1 Групи од унитарни единици и окрузи 4 Групи од унитарни единици или окрузи 23
Северна Ирска 1 1 Групи од окрузи 5
Земји-кандидати 5 16 32 113
Исланд IS 1 1 Престолн. подрачје / остаток од земјата 2
Македонија MK 1 1 Статистички региони 8
Црна Гора ME 1 1 1
Турција TR Региони 12 Подрегиони 26 Покраини 81
Земји на ЕФТА 3 3 15 46
Лихтенштајн LI 1 1 1
Норвешка NO 1 Региони 7 Окрузи 19
Швајцарија CH 1 Региони 7 Кантони 26

Воспоставување[уреди | уреди извор]

Регионите на NUTS се водат според постоечките административни единици во земјите. Во земјите кајшто постојат само еден до два вида единици, или кајшто тие се премали, се создава втор и/или трет степен. Ова може да се врши на првиот степен (на пр. Франција, Италија, Грција и Шпанја), или на вториот степен (на пр. Германија) и/или на третиот степен (на пр. Белгија).[2] Кај помалите земји, каде сета држава би се класификувала на ниво NUTS 2 или NUTS 3 (на пр. Македонија, Луксембург, Кипар, Ирска), степените 1, 2 и/или 3 се идентични со повисокиот степен и/или целата земја. Тоа може да се види подолу од примерот со Македонија.

Праговите во табелава се водич за воспоставување на единици, но нивната примена не е строга. На пример, Корнвол (нас. 531.600) и Ломбардија (нас. 10 милиони) се обата региони на NUTS 2.

Степен Најмалку Највеќе
NUTS 1 3 милиони 7 милиони
NUTS 2 800.000 3 милиони
NUTS 3 150.000 800.000

Примери[уреди | уреди извор]

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

Надворешни врски[уреди | уреди извор]