Букови прашуми во Карпатите и други региони на Европа
| светско наследство на УНЕСКО | |
|---|---|
_valley_42.jpg) Водопад Беушница во Национален парк Нерска Клисура-Беушница | |
| Место | (види карта) |
| Навод | 1133quater |
| Запис | 2007 (XXXI заседание) |
| Дополнувања | 2011, 2017, 2021 |
Стари и првобитни букови шуми во Карпатите и други региони во Европа ― прекунационална природа во низа, која е светско наследство на УНЕСКО, која опфаќа 94 единици (шуми од европска бука, Fagus sylvatica) во 18 европски земји.[1][2][3] Заедно, местата ги штитат најголемите и најмалку нарушените шуми во кои доминира буковото дрво. Во многу од овие насади (особено оние во Карпатите), на овие шуми овде им било дозволено да продолжат без прекин или мешање уште од последното ледено доба. Овие места го документираат непреченото послеледничко повторно населување на видот.[1]
Карпатски регион[уреди | уреди извор]
Првобитните букови шуми на Карпатите вклучуваат десет одделни масиви сместени долж 185 км долга оска од планините Рахив и гребенот Чорнохора во Украина преку гребенот Полонини (Словачка) до планините Вихорлат во Словачка. Старите букови шуми во Германија опфаќаат пет места кои зафаќаат 4.391 хектари и се додадени во 2011 година.
Местото на Карпатите зафаќа вкупна површина од 77971,6 хе, од кои само 29278,9 хе се дел од самата зачувана површина, додека остатокот се смета за „тампон зона“. Првобитните букови шуми на Карпатите ги покриваат области од Закарпатската и Прешовската Област. Над 70% од местото се наоѓа во Украина. Областа вклучува два национални парка и некои заштитени области, главно во Словачка. Двата национални парка, заедно со соседната област во Полска, сочинуваат посебен биосферен резерват, Биосферниот резерват Источни Карпати. Покрај Хавешова, Рожок и Стужица (сите сместени во Буковске Врчи), постои четврта единица сместена во Словачка, наречена Кијовски Пралес на Вихорлат. Украинските места се Чорнохора, Кузиј-Трибушани, Марамарош,[n 1] Стужиција-Ужок, Свидовец и Ухолка-Ширики Лух. Само неколку од десетте единици се достапни за посетителите. Стужица е единствената од трите места во Буковске Врхи (Словачка) со достапни пешачки патеки. Во 2017 година, УНЕСКО го проширило местото, додавајќи шуми во Албанија, Австрија, Белгија, Бугарија, Хрватска, Италија, Романија, Словенија и Шпанија.[4] Во 2021 година, УНЕСКО повторно го проширило местото додавајќи шуми во Босна и Херцеговина, Чешка, Франција, Италија, Македонија, Полска, Словачка и Швајцарија.[5]
Последната недопрена „девствена“ шума во умерените географски широчини на Европа се наоѓа на Карпатите. Дрвјата можат да живеат до сто години во овие шуми, обезбедувајќи важно живеалиште за организми како што се печурки, мов, лишаи, инсекти, ретки птици (на пр. тетреб и мал тетреб) и цицачи (на пр. лилјаци, кафеава мечка, волк и рис) . Големи делови од шумата во романскиот дел на Карпатите се изгубени поради уништување на шумите. Притисокот врз дрвото како ресурс може да се зголеми поради меѓународната побарувачка и европските компании може да започнат со голема сеча во соседна Украина. Моментално незаштитените области на девствена шума може трајно да се зачуваат во украинските Карпати со проширување и зајакнување на зачуваните области. Во украинските Карпати има девет национални паркови и два биосферни резервати. Постои општа забрана за сеча на дрвја во области со иглолисни шуми над 1.100 метри. Ако се покаже дека администрациите на парковите работат, може да дојде до управување со поголеми, претходно незаштитени површини на девствена шума за да се зачуваат на трајна основа. Има околу 100.000 дополнителни хектари шума кои би можеле да се интегрираат во постоечките зачувани подрачја.[6]
Список на составни делови[уреди | уреди извор]
Составните делови, вклучени во општото заштитено место, од август 2021 година се:
Составните делови вклучуваат во местот, заклучно со декември 2023 се:[1][7][8][9][10][11][12][13][14][2][3][15]
* Само модификација на границите.
Удава (Буковске Врчи, Словачка) е создадена со менување на границата на Стужица претходно. Фаласконе (Италија) пак била именувана претходно како шума Умбра (Foresta Umbra).[13][14][2]
Ова е прекунационална природа во низа на светско наследство на УНЕСКО, која опфаќа 94 компоненти (шуми) во 18 европски земји.[1][2] Вкупната површина на составните делови е 98,125.15 хектари, вклучувајќи ги тампон зоните 392,846.02 хектари. Најголема вкупна површина на составни делови е во Украина и Романија – 54% вкупно (41% вклучувајќи ги тампон зоните).
Облици на заштита[уреди | уреди извор]
Составните делови на овој имот се преклопуваат повеќе или помалку со различни заштитени подрачја како национални паркови, природни резервати, мрежата на Натура 2000.[16][17][18][11][13][19][20]
Кратенки:В – број на компоненти во даден кластерN – преклопување со областите на Натура 2000
Привремен список[уреди | уреди извор]
Оваа шума е ставена на привремениот/пробен список на светско наследство како предлог за проширување на старите и првобитните букови шуми на Карпатите и другите региони во Европа:
Црна Гора[21]
- Девствен шумски резерват во Национале парк Биоградска Гора
Србија[12]
Галерија[уреди | уреди извор]
-
Шума во Стужица -
Хавешова -
Стужица -
Слатководен поток во Стужица -
Стужица -
Длабока Река
Забелешки[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 "Maramorosh" changed to "Maramarosh".
- ↑ Geographic coordinates corrected from "N49 4 14 E22 3 1" to N49°4’58’’ E22°35’45’’
- ↑ 3,0 3,1 "Uholka-Shyrikyi Luh" corrected to "Uholka-Shyrokyi Luh".
- ↑ 4,0 4,1 "Strimbu Băiuț" changed to "Strâmbu Băiuț".
- ↑ "Gorna Solinka" corrected to "Górna Solinka".
- ↑ "Polonina Wetlinska" corrected to "Połonina Wetlińska".
- ↑ 7,0 7,1 "Roztochya" corrected to "Roztochchya".
- ↑ "Stara reka Reserve[10][12]" corrected to "Steneto Reserve[7][10]".
- ↑ "Severen Dzhendem Reserve[10][12]" corrected to "Stara Reka Reserve[7][10]".
- ↑ 10,0 10,1 "Peesh skali" corrected to "Peeshti skali".
- ↑ Latitude corrected from "N41 143" to N41°14’43’’
- ↑ "Cuesta Fria" changed to "Cuesta Fría".
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe“. UNESCO. Посетено на 2023-12-12.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization; Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage; World Heritage Committee (31 July 2021). „WHC/21/44.COM/18; Decisions adopted during the extended 44th session of the World Heritage Committee (Fuzhou (China) / Online meeting, 2021); 8B. Nominations to the World Heritage List; Decision: 44 COM 8B.32“ (PDF). World Heritage. 44 COM; Extended forty-fourth session; Fuzhou (China) / Online meeting; 16 - 31July 2021. Paris: UNESCO. стр. 368–372. Посетено на 2021-12-03.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ 3,0 3,1 „World Heritage Minor Boundary Modification Proposal – IUCN Technical Evaluation Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe (Albania, Austria, Belgium, Bosnia and Herzegovina, Bulgaria, Croatia, Czechia, France, Germany, Italy, North Macedonia, Poland, Romania, Slovakia, Slovenia, Spain, Switzerland, Ukraine) – ID No. 1133QUINQUIES“. IUCN World Heritage Evaluations 2022 and 2023 (WHC/23/45.COM/INF.8B) (PDF). II: IUCN World Heritage Evaluations 2023. IUCN. 2023. стр. 93–97. Посетено на 2023-12-11.
- ↑ „Unesco approves the extension of the Carpathian Primary Beech forests“.
- ↑ „Decisions adopted during the extended 44th session of the World Heritage Committee“ (PDF). 31 July 2021.
- ↑ „Protecting virgin forest in the Ukrainian Carpathians“. 21 June 2021.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Jovanović, Ivana; Dragišić, Aleksandar; Ostojić, Dragana; Krsteski, Biljana (2019). „Beech Forests As World Heritage in Aspect to the Next Extension of the Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe World Heritage Site“. Nature Conservation. 69 (1–2): 15–32. Посетено на 2021-08-02.
- ↑ United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization; Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage; World Heritage Committee (11 May 2007). „WHC-07/31.COM/8B; Item 8B of the Provisional Agenda: Nominations to the World Heritage List“ (PDF). World Heritage. 31.COM: Thirty first Session; Christchurch, New Zealand; 23 June – 2 July 2007. Paris: UNESCO. Посетено на 2021-08-07.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization; Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage; World Heritage Committee (6 May 2011). „WHC-11/35.COM/8B; 8B. Nominations to the World Heritage List“ (PDF). World Heritage. 35.COM: Thirty-fifth session; Paris, UNESCO Headquarters; 19 – 29 June 2011. Paris: UNESCO. Посетено на 2021-08-07.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization; Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage Committee (19 May 2017). „WHC/17/41.COM/8B; 8B. Nominations to the World Heritage List“ (PDF). World Heritage. 41.COM: Forty first session; Krakow, Poland; 2 12 July 2017. Paris: UNESCO. Посетено на 2021-08-07.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ 11,0 11,1 "Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe" as extension to the existing Natural World Heritage Site "Primeval Beech Forests of the Carpathians and the Ancient Beech Forests of Germany" (1133bis). Nomination Dossier to the UNESCO for the Inscription on the World Heritage List. IUCN. January 2017. Посетено на 2021-08-07.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization; Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage; World Heritage Committee (4 June 2021). „WHC/21/44.COM/8B; 8B. Nominations to the World Heritage List“. World Heritage. 31.COM: Extended forty-fourth session; Fuzhou (China) / Online meeting; 16 – 31 July 2021. Paris: UNESCO. Посетено на 2021-08-07.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ 13,0 13,1 13,2 'Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe' as extension to the existing Natural World Heritage Site 'Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe' (1133ter). Nomination Dossier to the UNESCO for the Inscription on the World Heritage List. IUCN. January 2020. Посетено на 2021-08-07.
- ↑ 14,0 14,1 „Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe; Bosnia and Herzegovina, Czechia, France, Italy, Montenegro, North Macedonia, Poland, Serbia, Slovakia, Switzerland – ID N° 1133quater“. IUCN World Heritage Evaluations 2021 (WHC/21/44.COM/INF.8B2.ADD); Addendum: IUCN Evaluations of nominations of natural and mixed properties to the World Heritage List; IUCN Report for the World Heritage Committee, extended 44th Session, 16-31 July 2021, Fuzhou (China) / online. IUCN. May 2021. стр. 5–26. Посетено на 2021-08-07.
- ↑ Hanns Kirchmeir & Anna Kovarovics, уред. (January 2022). Minor modifications to the boundaries of the UNESCO World Heritage Site ‘Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe’ (1133quater). Vienna, Austria: Federal Ministry; Republic of Austria; Climate Action, Environment, Energy, Mobility, Innovation and Technology. Посетено на 2023-12-12.
- ↑ Beech Primeval Forests of the Carpathians. Nomination dossier 2007 to the UNESCO for the Inscription on the World Heritage List; Nomination of the "Ancient Beech Forests of Germany" as Extension to the World Natural Heritage "Primeval Beech Forests of the Carpathians" (1133). Nomination Dossier 2011 to the UNESCO for the Inscription on the World Heritage List (PDF). IUCN. 2011 [2007]. Посетено на 2021-08-14.
- ↑ World Heritage Nomination – IUCN Technical Evaluation Primeval Beech Forests of the Carpathians (Slovakia and Ukraine) – ID No. 1133. IUCN. May 2007. Посетено на 2021-08-14.
- ↑ World Heritage Nomination – IUCN Technical Evaluation Ancient Beech Forests of Germany (Germany) – ID No. 1133 bis (Extension of Primeval Beech Forests of the Carpathians, Slovakia and Ukraine). IUCN. May 2011. Посетено на 2021-08-14.
- ↑ „Sonianforest“. Foundation Sonian Forest. Посетено на 2021-08-14.
- ↑ „Natura 2000 Network Viewer“. European Environment Agency. Архивирано од изворникот на 2021-08-15. Посетено на 2021-08-14.
- ↑ „Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe (Montenegro)“. UNESCO. Посетено на 3 July 2018.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- „Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe“. UNESCO World Heritage Centre. Посетено на 28 September 2008.
- Beauty and changes of Primeval beech forests throughout a year Архивирано на 10 август 2010 г.
| ||||||
- Светско наследство во Германија
- Светско наследство во Полска
- Светско наследство во Украина
- Светско наследство во Швајцарија
- Светско наследство во Шпанија
- Светско наследство во Словенија
- Светско наследство во Словачка
- Светско наследство во Романија
- Светско наследство во Македонија
- Светско наследство во Италија
- Светско наследство во Франција
- Светско наследство во Чешка
- Светско наследство во Хрватска
- Светско наследство во Бугарија
- Светско наследство во Босна и Херцеговина
- Светско наследство во Белгија
- Светско наследство во Австрија
- Светско наследство во Албанија
- Прашуми
- Екорегиони во Европа
- Прекугранични заштитени области
- Умерени широколисни и мешани шуми
- Заштитени подрачја во Источни Карпати
- Шуми во Албанија
- Флора на Украина
- Флора на Словачка
- Флора на Албанија