Руми календар

Руми календар (турски: Rumi takvim, „Римски календар“) — специфичен календар заснован на јулијанскиот календар кој официјално бил користен од Отоманското Царство по Танзиматот (1839) и од неговиот наследник, Република Турција до 1926 година. Тој бил усвоен за граѓански работи и бил сончев календар.

Историја

Во исламското Отоманско Царство се користел религиозниот исламски календар, во кој деновите се нумерираат во секој циклус на месечевата фаза.

Во 1677 година, главниот благајник (турски: Baş Defterdar) Хасан-паша во времето на султанот Мехмед IV да ги поправи финансиските записи со изоставување на една година на секои 33 години, што произлегува од разликата помеѓу месечевите исламски и сончеви јулијански календари, што би било понатаму се користи за фискални цели.

За време на владеењето на султанот Махмуд I, 1740 година, март бил усвоен како прв месец од фискалната година за плаќање данок и справување со владините службеници, наместо Мухарам (првиот месец од исламската година) на предлог на дефтердарот Атиф Ефенди. Таквата година се нарекувала Марти година.

На предлог на дефтердарот Осман Ефенди, за време на владеењето на султанот Абдул Хамид I, примената на фискалниот календар била проширена на државните расходи и плаќања во 1794 година, со цел да се спречи прекумерното трошење заради долгата разлика помеѓу исламскиот и јулијанскиот календар.

Јулијанскиот календар, користен само за фискални цели од 1677 година, бил усвоен на 13 март 1840 година (1 март 1256; во 19 век разликата помеѓу јулијанскиот и грегоријанскиот календар била 12 дена), како дел од реформите во Танзиматот наскоро по доаѓањето на престолот на султанот Абдул Меџит I за официјален календар на сите граѓански работи, под името „Календар Руми“ (т.е. „римски“ календар, затоа што потекнува од византиското, односно Источното Римско Царство). Пребројувањето на годините започнало во 622 година, година на хиџра, кое е и датумот на започнување на исламскиот календар. Месеците и деновите на јулијанскиот календар биле искористени, а првиот месец од годината бил март. Во времето на донесувањето на календарот во 1840 година, разликата помеѓу исламскиот и грегоријанскиот календар била 584 години, до денес се спуштила на 579 година, но разликата помеѓу Руми и грегоријанскиот календар останала константна од 584 години.

За да се олесни претворањето, 13-дневната разлика помеѓу Руми и грегоријанскиот календар е избришана. јулијанскиот календар бил избришан, така што на 16 февруари 1332 година станал 1 март 1333 година (односно 1 март 1917 година).

Овој календар ќе го преживее исчезнувањето на Отоманското Царство за неколку години. Тој бил укинат за време на Републиката, со акт од 26 декември 1341 година АХ (1925) како дел од реформите на Ататурк и бил заменет со грегоријанскиот календар (т.е. била изедначена календарската ера).

Месеците во Руми календар

Месец	Фискална година	Турски	Отомански	Денови	Забелешка
1	11 месец	Kânûn-ı Sânî	كانون ثانی	31	İkinci Kânûn
2	12 месец	Şubat	شباط	28
3	1 месец	Mart	مارت	31
4	2 месец	Nisan	نیسان	30
5	3 месец	Mayıs	مایس	31
6	4 месец	Haziran	حزیران	30
7	5 месец	Temmuz	تموز	31
8	6 месец	Ağustos	اغستوس	31
9	7 месец	Eylül	ایلول	30
10	8 месец	Teşrin-i Evvel	تشرین اول	31	Birinci Teşrin
11	9 месец	Teşrin-i Sânî	تشرین ثانی	30	İkinci Teşrin
12	10 месец	Kânûn-ı Evvel	كانون اول	31	Birinci Kânûn

Надворешни врски

• Interconvert Gregorian and Rumi dates