Спанчево

**Спанчево**
	Спанчево
	Поглед кон Спанчево од пругата кај Чешиново;
	Спанчево Местоположба на Спанчево во Македонија Спанчево на карта
	Координати 41°54′20″N 22°18′30″E / 41.90556° СГШ; 22.30833° ИГД
Општина	Чешиново-Облешево
Население	852 жит.; (поп. 2021)
Шифра на КО	13039, 13539
Надм. вис.	309 м
	Спанчево на општинската карта ; Атарот на Спанчево во рамките на општината
	Спанчево на Ризницата

Оваа статија се однесува на село во Кочанско. За селото во Егејска Македонија, погл. Спанчово.

Спанчево — село во Општина Чешиново-Облешево, во околината на градот Кочани.

Географија

Селото се наоѓа во Кочанското Поле, на 10-на км западно од Кочани. Претставува ридска населба на надморска височина од 350 метри. Атарот зафаќа 16,7 км². Селото има полјоделско-сточарска функција.

Историја

На ритчето кај црквата „Св. Атанасиј”, се наоѓа енеолитска населба, од периодот 4000 години пр.н.е. Уште при првите ископувања, откриен е објект во кој се извршувале верски обреди и пронајдени се многу предмети од керамика.^[2]

Во текот на 2007 година, во близината на селото, при вршење на земјоделски работи биле пронајдени повеќе женски фигурини кои потекнуваат од бакарното време, што ги поттикнало археолозите да започнат со сондажни истражувања. За истражувањата одобрени биле средства од Министерството за култура.

Откриени се праисториски алатки изработени од коска и камен, накит од школки, фигури со антропоморфни и зооморфни одлики, керамика со врежување на разни фигури, како и рогови од крави и елени. Од истражениот простор може да се заклучи дека луѓето го користеле како праисториско светилиште во периодот на бакарното време, односно во четвртиот милениум пред нашата ера.^[3]

Во XIX век, селото било дел од Кочанската каза на Отоманското Царство.

Население

Население во минатото

Година	Нас.	±%
1948	923	—
1953	1.043	+13.0%
1961	1.209	+15.9%
1971	1.136	−6.0%
1981	1.090	−4.0%

Година	Нас.	±%
1991	1.051	−3.6%
1994	1.061	+1.0%
2002	1.048	−1.2%
2021	852	−18.7%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Спанчево живееле 760 жители, сите Македонци.^[4] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“), во 1905 година во Спанчево имало 608 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.^[5]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 700 Македонци и 25 до 50 Власи.^[6]

Според пописот од 2002 година, селото имало 1.048 жители, сите Македонци и претставува голема населба со стабилна демографска положба.^[7]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 852 жители, од кои 832 Македонци, 1 Албанец, 1 останат и 18 лица без податоци.^[8]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	760	608	923	1.043	1.209	1.136	1.090	1.051	1.061	1.048	852

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]

Родови

Спанчево е македонско село.

Родови во селото: Ризовци (10 к.) најстар род во селото, доселени се, али не знаат од каде; Голомевци (22 к.) втор најстар род во селото, и они не знаат од каде се доселени; Драјчевци (25 к.) доселени се од некое село во Малешевијата (беровско); Ивковци (11 к.) доселени се од некое место во Дебарско, затоа ги викаат и Арнаутовци; Толошманци (8 к.), Пелетечки (6 к.) и Ламбевци (6 к.) порано биле еден род, доселени се од селото Талашманце, Кратовско. Од Талашманце најпрво се иселиле во Рајчани, па од таму во Спанчево. Го знаат следното родословие: Јордан (жив на 66 г. крајот на 1950-тите) Апостол-Михо-Ристо-Арсо. Ристо прешол во Рајчани, а Михо во Спанчево; Рајчанци (8 к.) доселени се од селото Рајчани, еден дел од родот се вика Поповци, и во Рајчани биле доселени однекаде; Свиланци (3 к.) доселени се во втората половина на XIX век од сега раселеното село Свиланово, го знаат следното родословие: Крсто (жив на 65 г. крајот на 1950-тите) Мите-Костадин, кој се доселил; Демировци (8 к.), Шејтановци (5 к.), Боцевци (12 к.), Ризовци (10 к.), Грбевци (3 к.), Ѓурчиновци (2 к.), Тарлевци (10 к.), Петашки (7 к.), Ѓурчиновци (2 к.) и Крушивци (5 к.) доселени се однекаде, сите се доселени до крајот на турското владеење; Додевци (1 к.) и Егејци (4 к.) доселени се после војните, од 1945 натака, првите се доселени од селото Конопница, Кривопаланечко, а вторите од Егејска Македонија.^[13]

Самоуправа и политика

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 887 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на месна заедница.^[14]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 823 гласачи.^[15]

Културни и природни знаменитости

Верски објекти

Црква „Св. Архангел Михаил“
Црква „Св. Атанасиј“ при Спанчевскиот манастир

Археолошки наоѓалишта^[16]

Браница — населба римско време
Големенско Маало — некропола од доцноантичко време
Градиште — збег од доцноантичко време
Грамадски Рид — градиште од доцноантичко време
Пат Спанчево-Бања — некропола од железно време
Петков Дол — населба од неолитско и римско време
Селиште — населба од доцноантичко време

Поврзано

Наводи

↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
↑ 12.06.2008 vest.com.mk Архивирано на 26 јули 2012 г.
↑ Во "Св. Атанасиј" откриена фигура на машка глава од енеолитот Архивирано на 26 јули 2012 г., Вечер, 30 октомври 2010
↑ Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр.226.
↑ Brancoff, D.M. "La Macedoine et sa Population Chretienne". Paris, 1905, р. 132-133.
↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
↑ Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
↑ Трифуноски, Јован (1970). Кочанска Котлина. Скопје: Универзитетска печатница.
↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
↑ Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 182. ISBN 9989-649-28-6.

Надворешни врски

Сателитска снимка на Спанчево на Карти на Гугл

[Попис2021-1] „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.

[2] 12.06.2008 vest.com.mk Архивирано на 26 јули 2012 г.

[3] Во "Св. Атанасиј" откриена фигура на машка глава од енеолитот Архивирано на 26 јули 2012 г., Вечер, 30 октомври 2010

[:0-4] Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр.226.

[:1-5] Brancoff, D.M. "La Macedoine et sa Population Chretienne". Paris, 1905, р. 132-133.

[6] „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.

[7] Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X

[8] „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“

[К’нчов-9] К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900

[Бранков-10] Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.

[макстат-11] „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.

[макстат2-12] „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.

[13] Трифуноски, Јован (1970). Кочанска Котлина. Скопје: Универзитетска печатница.

[14] „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.

[15] „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.

[АрхеоКарта-16] Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 182. ISBN 9989-649-28-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]