Манастир Неа Мони
| светско наследство на УНЕСКО | |
|---|---|
 Неа Мони се состои од католиконот, две помали цркви, трпезаријата, монашки ќелии и приемна сала. | |
| Место | Хиос, Грција |
| Дел од | Манастирите Дафни, Осиос Лукас и Манастир Неа Мони |
| Критериум | културно: (i)(iv) |
| Навод | 537-003 |
| Запис | 1990 (XIV заседание) |
| Површина | 1.33 ha (3.3 acres) |
| Преоден појас | 372.27 ha (919.9 acres) |
| Координати | 38°22′26″N 26°03′20″E / 38.37389° СГШ; 26.05556° ИГД |
 <div style="position: absolute; z-index: 2; top: Грешка во изразот: Недостасува операнд за *%; left: -176.9%; height: 0; width: 0; margin: 0; padding: 0;"> Местоположба на во Грција
| |
Неа Мони (грчки: Νέα Μονή, „Нов манастир“) — манастир од 11 век на островот Хиос кој е признат како светско наследство на УНЕСКО. Се наоѓа на планината Проватео Орос во внатрешноста на островот, околу 15 км од градот Хиос. Добро е познат по своите мозаици, кои заедно со оние во Дафни и Хосиос Лукас се меѓу најдобрите примери на уметноста на „македонската ренесанса“ во Грција. [1]
Историја[уреди | уреди извор]
Манастирот бил изграден во средината на 11 век, од страна на византискиот цар Константин IX Мономах и неговата сопруга, царицата Зоја. Според традицијата, манастирот бил изграден на местото каде што тројца монаси Никита, Јоан и Јосиф на чудесен начин ја нашле иконата на Богородица, која висела на гранка мирта. [2] Во тоа време, Константин бил прогонет во блискиот Лезбос, а монасите го посетиле и му кажале за видението според кое тој на крајот ќе стане цар. Константин ветил дека ќе изгради црква доколку тоа се оствари. Така, кога во 1042 година Константин станал цар и во знак на благодарност започнал да го гради манастирот посветен на Богородица. [2] Главната црква (католиконот) била отворена во 1049 година, а комплексот бил завршен во 1055 година, по смртта на Константин.
.jpg)
Манастирот рано бил обдарен со привилегии: во златна була од јули 1049 година, Константин Мономах му доделил на манастирот главен данок на сите Евреи на островот Хиос и го издвоил манастирот од која било супериорна црковна или световна хиерархија. [3] Како резултат на грантовите за земјиште, даночни ослободувања и други привилегии дадени од последователни цареви, манастирот напредувал за време на византискиот период. Со текот на вековите, манастирот собрал значителни богатства и станал еден од најбогатите манастири во Егејското Море . На својот врв, околу 1300 година, неговите имоти опфаќале една третина од Хиос и се проценува дека му припаѓале до 800 монаси. [2] Подоцнежната џеновска доминација го намалила неговото богатство, но манастирот повторно напредувал за време на османлискиот период, кога бил директно подложен на цариградскиот патријарх и уживал значителна автономија. Патникот од крајот на 16 век Самуел Пурхас раскажува дека имало 200 монаси и дека „сами во цела Грција имале право да користат ѕвона“. Во текот на 17 век бројот на монасите дополнително се намалил, но закрепнал во следниот век. Ерусалимскиот патријарх Хрисант Нотарас и францускиот свештеник Фурмон, кои го посетиле манастирот во 1725 и 1729 година, ги коментирале големиот број монаси, количеството зачувани мошти и убавината на црквата и нејзината декорација.
Пропаѓањето на манастирот започнало дури по уништувањето на Хиос од страна на Османлиите во април 1822 година, за време на Грчката војна за независност. 2.000 луѓе побарале засолниште во манастирот, но Османлиите упаднале во него, заклале многумина и го запалиле темплонот и другиот дрвен мебел на црквата, вклучувајќи го и покривот, оставајќи ги останатите бегалци да изгорат таму. [4] Манастирот никогаш не ја повратил својата поранешна слава.
Во 1881 година, земјотрес направил дополнителна штета на главната црква, што довело до уривање на нејзината купола, додека неколку други згради, како камбанаријата од 1512 година, биле уништени. Во 1952 година, поради недостаток на монаси, Неа Мони била претворена во конвент. Според пописот од 2001 година, во него живеат само три калуѓерки.
Структури и архитектура[уреди | уреди извор]
.jpg)
Манастирскиот комплекс зафаќа површина од приближно 17.000 м2 и се состои од католиконот, две помали цркви (посветени на Светиот крст и на Свети Пантелејмон), трпезаријата, монасни ќелии, салата за прием или „триклиниум“ и подземна цистерна за вода. Комплексот е опкружен со ѕид (оригиналниот византиски ѕид бил уништен во 1822 година), а во североисточниот агол стои одбранбена кула, која порано се користела како библиотека. [2] Покрај тоа, надвор од ѕидовите, во близина на гробиштата на монасите, има мала капела на Свети Лука.
Католиконот е централната структура на манастирот, посветена на Успението на Богородица. [2] Таа е составена од главната црква и езонартексот. Главната црква е со осмоаголна форма, таканаречениот „островски“ тип, пронајден на Хиос и Кипар. Иако сите три делови датираат од 11 век, главната црква претрпела значителни оштетувања во 1822 и 1881 година, со што нејзината сегашна, повторно изградена, форма е различна од оригиналната. Камбанаријата била изградена во 1900 година, заменувајќи ја постара изградена во 1512 година Првично, посмртните останки на тројцата основачи биле чувани во егзонартексот, но повеќето од нив биле уништени за време на отпуштањето во 1822 година [2]
.jpg)
Заедно со католиконот, единствените преостанати градби од 11 век се делумно разурнатата кула, капелата Свети Лука, цистерната и делови од трапезата. [2] Ќелиите, од кои повеќето се во руинирана состојба, датираат од венецијанскиот и џеновскиот период. Мал музеј, отворен во 1992 година, постои северозападно од католиконот, сместен во реновирана ќелија. Изложените артефакти датираат главно од вториот 19 век.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Monasteries of Daphni, Hosios Loukas and Nea Moni of Chios“. UNESCO World Heritage Convention. United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. Посетено на 20 November 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 The Nea Moni of Chios, from the Church of Greece website
- ↑ Linder, Amnon: The Jews in the Legal Sources of the Early Middle Ages, pp. 160-163
- ↑ Finlay, George (1861). [[[:Предлошка:Google Books]] History of the Greek Revolution, Vol. I] Проверете ја вредноста
|url=(help). Edinburgh and London: William Blackwood and Sons. стр. 313–314.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- (на Greek and англиски) The Nea Moni Monastery's website
- (на Greek) The Nea Moni of Chios, from the Greek Ministry of Culture
- (на Greek) The Nea Moni of Chios, from the Church of Greece website
- (на Greek) Byzantine Mosaics of Nea Moni Архивирано на 15 август 2011 г. Archived 2011-08-15 at the Wayback Machine
.jpg)
