Европски фудбалски натпреварувања

Од Википедија — слободната енциклопедија
Лигата на шампионите е најпрестижното европско натпреварување.

Европски фудбалски натпреварувања, или уште познати под терминот Европски купови, претставуваат сите сезонски меѓународни фудбалски натпреварувања организирани на територијата на Европа.

Во 1954 година била формирана конфедерацијата УЕФА, која денес е покровител на сите постоечки европски фудбалски натпреварувања.[1]

Историја[уреди | уреди извор]

1927-1955[уреди | уреди извор]

Потребата за меѓународна клупска активност била силно почувствувана уште во почетоците на Европскиот фудбал, но ФИФА ​​секогаш сметала дека првенствата организирани за репрезентациите како единствени такви се доволни за мерење на спортските резултати на различните нации. Не сметајќи ги натпреварите организирани помеѓу различни федерации, но кои припаѓале на истата политичка реалност, како што биле Велика Британија или Австроунгарското Царство, кои се појавиле пред Првата светска војна, главниот обид да се организира официјален турнир помеѓу екипи од различни држави бил Митропа купот,[2] додека четири години по крајот на Втората светска војна се родил Латинскиот куп[3] и во 1952 година бил оформен Грасхоперс купот.[4] И трите турнири се однесувале само на ограничена област на европскиот континент.[5] Сепак, трите турнири значително придонеле за развој на континенталните фудбалски натпреварувања, особено, довеле до формирање на европскиот Куп на шампиони во 1955 година.[6]

Од 1955 до денес[уреди | уреди извор]

Главна статија: УЕФА клупски натпреварувања

По формирањето на УЕФА, во 1955 година било создадено првото официјално натпреварување под покровителство на оваа конфедерација, имено Купот на шампионите (денес УЕФА Лига на шампиони), проследено со основањето на УЕФА Купот на победниците на куповите во 1960 година (укинат во 1999 година) и Купот на УЕФА (денес УЕФА Лига Европа) во 1971 година.

Надвор од УЕФА, Купот на саемските градови (неофицијален претходник на Купот на УЕФА) бил основан на 18 април 1955 година, раѓајќи се како идеја на Ернст Томен,[7] кој години порано планираl куп со покани само за екипите од водечките европски градови (Грасхоперс купот).[7] По одбивањето на УЕФА да го прифати новиот Куп на саемските градови, Томен се обратил до ФИФА, која во 1955 година формирала организациски комитет за да му даде шанса на новиот куп.[7] Во 1959 година никнало Копа дел Амичизија, меѓународно фудбалско натпреварување за клубови и претставници на Лигата, кое се одвиваше во пријателска форма во период од 1959 до 1968 година.[8][9]

Купот на Алпите, создаден во 1960 година[10] во организација на италијанската фудбалска федерација и швајцарската фудбалска асоцијација, било фудбалско натпреварување за клубови што се одржувало до 1987 година. Се смета, заедно со Рапан купот и Англо-италијанскиот турнир, меѓу натпреварувањата претходниците на УЕФА Интертото купот.[11]

Англо-италијанскиот Лига куп било фудбалско натпреварување кое се играло од 1969 до 1976 година, во два натпревари на домашен и гостински терен, помеѓу италијански и англиски екипи освојувачи на Купот на Италија и Лига купот на Англија. Овој систем на натпреварување се содржел во првите три изданија, додека во последните две изданија победниците на ФА Купот се натпреварувале за пехарот против италијанските екипи.[12] Англо-италијанскиот куп,[13] било уште едно фудбалско натпреварување помеѓу клубови од Италија и Англија, а се одржувало од 1970 до 1996 година. Замислен во 1969 година од Џиџи Пероначе, овој куп бил под покровителство на УЕФА, ФИГК и ФА.[14]

Во 1973 година, УЕФА ја презела организацијата на Суперкупот на УЕФА, годишен натпревар помеѓу победниците на Купот на шампиони (подоцна Лига на шампиони) и оние на Купот на победниците на куповите (почнувајќи од 2000 година, во натпреварот играат победниците на Купот на УЕФА, денес Лига Европа, поради укинувањето на Купот на победниците на куповите). Конечно, помеѓу 1995 и 2008 година бил основан УЕФА Интертото купот, летен турнир на кој, покрај трофејот, победниците изборувале пласман во Купот на УЕФА.

Натпреварувања[уреди | уреди извор]

УЕФА[уреди | уреди извор]

Тековни натпреварувања[уреди | уреди извор]

  • УЕФА Лига на шампиони, до сезоната 1991-1992 познато како Куп на шампионите (C1).
    Резервирано за националните шампиони на федерациите членки на УЕФА до изданието 1996-97. Од изданието 1997-98 се примаат најдобропласираните екипи од националните лиги, до максимум 4 екипи за најдобро рангираните земји според коефициентот на УЕФА.
  • УЕФА Лига Европа, до сезоната 2008-2009 познато како Куп на УЕФА (C3).
    Резервирано за екипите класифицирани во нивните национални лиги, веднаш под екипата или екипите кои имаат право да учествуваат во Купот на шампионите / Лигата на шампионите.
  • Суперкуп на УЕФА.
    годишен натпревар помеѓу победниците на Купот на шампиони/Лигата на шампиони и Купот на победниците на куповите, од 2000, по укинувањето на Купот на победниците на куповите, се игра помеѓу победникот на Лигата на шампионите и Купот на УЕФА/УЕФА Лига Европа.
  • УЕФА Конференциска лига на Европа од сезоната 2021-2022

Укинати натпреварувања[уреди | уреди извор]

Таму се квалификувале освојувачите на националните купови на федерациите. По укинувањето на овој куп, победничките екипи од националните купови се пласираат во Купот на УЕФА / Лига Европа.

  • УЕФА Интертото куп, од 1995 до 2008.
    Летен турнир наменет за екипите рангирани во нивните национални лиги веднаш под екипата или екипите кои имале право да учествуваат во Купот на УЕФА. Тој бил наследник на Рапан купот, а победниците односно екипите кој ќе ја минат третата нокаут-фаза стекнуваат право да играат во Купот на УЕФА. До 2005 година, натпреварувањето имало три победника, додека за изданијата од 2006 до 2008 година, УЕФА му ја доделувала титулата шампион со трофеј и сертификат само на клубот кој, откако ја поминал третата елиминациска фаза на турнирот, останал најдолго во Купот на УЕФА.

Не УЕФА[уреди | уреди извор]

  • Митропа куп,[15] од 1927 до 1992.
  • Латински куп, од 1949 до 1957.
  • Грасхоперс куп, од 1952 до 1957.[16]
  • Куп на саемските градови, од 1955 до 1971.
    УЕФА го признава како претходник на Купот на УЕФА/Лига Европа, но Европската конфедерација никогаш не го сметала за официјално европско натпреварување, ниту пак некогаш играл некаква улога во нејзината организација.
  • Куп на Алпите, од 1960 до 1987.
    Во првите изданија, најголем број од учесници се состоеле од италијански и швајцарски клубови, на кои се придодале германски и француски клубови, додека во изданијата од 1972 до 1987 година, учествувале само француски и швајцарски клубови.
  • Карл Рапан куп, од 1961 до 1994.
    Настанот останал во позадина многу години сè додека, во 1995 година, УЕФА не одлучила да го вклучи меѓу своите турнири, претворајќи го во влезно натпреварување во Купот на УЕФА
  • Англо-италијански Лига куп, од 1969 до 1976.
    Било фудбалско натпреварување кое се играло во два натпревари, на домашен и гостински терен, помеѓу италијански и англиски екипи; во првите три изданија се среќавале освојувачите на Купот на Италија и Лига купот на Англија, додека во последните две изданија победниците на ФА Купот се натпреварувале за пехарот против италијанските екипи.
  • Англо-италијански куп, од 1970 до 1996.
    било уште едно фудбалско натпреварување помеѓу клубови од Италија и Англија, а се одржувало под покровителство на УЕФА, ФИГК и ФА. Главната мотивација за раѓање на овој куп била да се даде место во европските натпреварувања на екипите од двете земји: Англичаните, поради строгите правила наметнати од Фудбалската асоцијација, а Италијанците кои не можеле да учествуваат во Купот на саемските градови.

Титули по екипа[уреди | уреди извор]

Информација: редоследот е конвенционален составен почнувајќи од вкупниот број на трофеи и постепено одземајќи ги куповите со помало значење во случај на еквивалентност.

Позиција Екипа ЛШ КПК ЛЕ + КСГ СУ ИК Лат Вкупно
1 Реал Мадрид Реал Мадрид 13 - 2 + 0 4 - 2 21
2 Барселона Барселона 5 4 0 + 3 5 - 2 19
3 Милан Милан 7 2 - 5 - 2 16
4 Ливерпул Ливерпул 6 - 3 + 0 4 - - 13
5 Бајерн Минхен Бајерн Минхен 6 1 1 + 0 2 - - 10
6 Јувентус Јувентус 2 1 3 + 0 2 1 - 9
7 Ајакс Ајакс 4 1 1 + 0 2[17] - - 8
8 Атлетико Мадрид Атлетико Мадрид - 1 3 + 0 3 - - 7
8 Валенсија Валенсија - 1 1 + 2 2 1[18] - 7
8 Севиља Севиља - - 6 + 0 1 - - 7
11 Манчестер Јунајтед Манчестер Јунајтед 3 1 1 + 0 1 - - 6
11 Интер Интер 3 - 3 + 0 - - - 6
11 Челси Челси 1 2 2 + 0 1 - - 6
14 Порто Порто 2 - 2 + 0 1 - - 5
15 Андерлехт Андерлехт - 2 1 + 0 2 - - 5
16 Парма Парма - 1 2 + 0 1 - - 4
17 Хамбургер Хамбургер 1 1 - - 2[19] - 4
18 Фејенорд Фејенорд 1 - 2 + 0 - - - 3
19 Тотенхем Тотенхем - 1 2 + 0 - - - 3
20 Нотингем Форест Нотингем Форест 2 - - 1 - - 3
21 Динамо Киев Динамо Киев - 2 - 1 - - 3
22 Астон Вила Астон Вила 1 - - 1 1[18] - 3
23 Шалке 04 Шалке 04 - - 1 + 0 - 2[20] - 3
24 Бенфика Бенфика 2 - - - - 1 3
25 Борусија Дортмунд Борусија Дортмунд 1 1 - - - - 2
26 ПСВ ПСВ 1 - 1 + 0 - - - 2
27 Арсенал Арсенал - 1 0 + 1 - - - 2
27 Реал Сарагоса Реал Сарагоса - 1 0 + 1 - - - 2
29 Борусија Менхенгладбах Б. Менхенгладбах - - 2 + 0 - - - 2
29 Гетеборг Гетеборг - - 2 + 0 - - - 2
29 Лидс Јунајтед Лидс Јунајтед - - 0 + 2 - - - 2
32 Стеауа Букурешт Стеауа Букурешт 1 - - 1 - - 2
33 Абердин Абердин - 1 - 1 - - 2
33 Мехелен Мехелен - 1 - 1 - - 2
33 Лацио Лацио - 1 - 1 - - 2
36 Галатасарај Галатасарај - - 1 + 0 1 - - 2
36 Зенит Ст. Петербург Зенит Ст. Петербург - - 1 + 0 1 - - 2
38 Марсеј Олимпик Марсеј 1 - - - 1[18] - 2
39 Вердер Бремен Вердер Бремен - 1 - - 1[18] - 2
39 Вест Хем Јунајтед Вест Хем Јунајтед - 1 - - 1[18] - 2
39 Париз Сен Жермен Париз Сен Жермен - 1 - - 1[18] - 2
42 Њукасл Јунајтед Њукасл Јунајтед - - 0 + 1 - 1 - 2
43 Штутгарт Штутгарт - - - - 2[20] - 2
43 Виљареал Виљареал - - - - 2[20] - 2
45 Селтик Селтик 1 - - - - - 1
45 Црвена ѕвезда Црвена ѕвезда 1 - - - - - 1
47 Фјорентина Фјорентина - 1 - - - - 1
47 Спортинг Лисабон Спортинг Лисабон - 1 - - - - 1
47 Слован Братислава Слован Братислава - 1 - - - - 1
47 Манчестер Сити Манчестер Сити - 1 - - - - 1
47 Ренџерс Ренџерс - 1 - - - - 1
47 Магдебург Магдебург - 1 - - - - 1
47 Динамо Тбилиси Динамо Тбилси - 1 - - - - 1
47 Евертон Евертон - 1 - - - - 1
47 Сампдорија Сампдорија - 1 - - - - 1
56 Ајнтрахт Франкфурт Ајнтрахт Франкфурт - - 1 + 0 - - - 1
56 Ипсвич Таун Ипсвич Таун - - 1 + 0 - - - 1
56 Бајер Леверкузен Бајер Леверкузен - - 1 + 0 - - - 1
56 Наполи Наполи - - 1 + 0 - - - 1
56 ЦСКА Москва ЦСКА Москва - - 1 + 0 - - - 1
56 Шахтар Донецк Шахтар Донецк - - 1 + 0 - - - 1
62 Рома Рома - - 0 + 1 - - - 1
62 Ференцварош Ференцварош - - 0 + 1 - - - 1
62 Динамо Загреб Динамо Загреб - - 0 + 1 - - - 1
65 Бордо Бордо - - - - 1[18] - 1
65 Стразбур Стразбур - - - - 1[18] - 1
65 Силкеборг Силкеборг - - - - 1[18] - 1
65 Генгамп Генгамп - - - - 1[18] - 1
65 Карлсруе Карлсруе - - - - 1[18] - 1
65 Осер Осер - - - - 1[18] - 1
65 Олимпик Лион Олимпик Лион - - - - 1[18] - 1
65 Бастија Бастија - - - - 1[18] - 1
65 Болоња Болоња - - - - 1[18] - 1
65 Монпелје Монпелје - - - - 1[18] - 1
65 Селта Селта Виго - - - - 1[18] - 1
65 Удинезе Удинезе - - - - 1[18] - 1
65 Троа Троа - - - - 1[18] - 1
65 Фулам Фулам - - - - 1[18] - 1
65 Малага Малага - - - - 1[18] - 1
65 Перуџа Перуџа - - - - 1[18] - 1
65 Лил Лил - - - - 1[18] - 1
65 Ланс Ланс - - - - 1[18] - 1
65 Брага Брага - - - - 1 - 1
65 Ремс Ремс - - - - - 1 1

Титули по земји[уреди | уреди извор]

Следната табела ги групира успесите во различните европски купови по земји. За статистичка униформност, победите се запишани според „сегашните“ национални припадности.

На пример:

Информација: редоследот е конвенционален составен почнувајќи од вкупниот број на трофеи и постепено одземајќи ги куповите со помало значење во случај на еквивалентност.

Позиција Екипа ЛШ КПК ЛЕ + КСГ СУ ИК Лат Бкупно
1  Шпанија 18 7 12 + 6 15 5 4 67
2  Англија 13 8 9 + 4 8 4 - 46
3  Италија 12 7 9 + 1 9 4 2 44
4  Германија 8 5 6 + 0 2 8 - 29
5  Франција 1 1 - - 12 1 15
6  Холандија 6 1 4 + 0 2[17] - - 13
7  Португалија 4 1 2 + 0 1 1 1 10
8  Белгија - 3 1 + 0 3 - - 7
9  Шкотска 1 2 - 1 - - 4
10  Украина - 2 1 + 0 1 - - 4
11  Русија - - 2 + 0 1 - - 3
12  Шведска - - 2 + 0 - - - 2
13  Романија 1 - - 1 - - 2
14  Турција - - 1 + 0 1 - - 2
15  Србија 1 - - - - - 1
16  Грузија - 1 - - - - 1
16  Словачка - 1 - - - - 1
18  Унгарија - - 0 + 1 - - - 1
18  Хрватска - - 0 + 1 - - - 1
20  Данска - - - - 1 - 1

Повеќе титули во една сезона за една земја[уреди | уреди извор]

Година Држава Куп на шампиони
УЕФА Лига на шампиони		 Куп на победниците на куповите Куп на УЕФА
УЕФА Лига Европа		 Суперкуп на УЕФА Митропа куп
1975 Германија Германија Бајерн Минхен Борусија Менхенгладбах
1981 Англија Англија Ливерпул Испвич Таун
1984 Англија Англија Ливерпул Тотенхем
1989 Италија Италија Милан Наполи Милан
1990 Италија Италија Милан Сампдорија Јувентус Милан Бари
1993 Италија Италија Парма Јувентус Парма Укинат
1994 Италија Италија Милан Интер Милан Укинат
1997 Германија Германија Борусија Дортмунд Шалке 04 Укинат
1999 Италија Италија Лацио Парма Лацио Укинат
2006 Шпанија Шпанија Барселона Укинат Севиља Севиља Укинат
2014 Шпанија Шпанија Реал Мадрид Укинат Севиља Реал Мадрид Укинат
2015 Шпанија Шпанија Барселона Укинат Севиља Барселона Укинат
2016 Шпанија Шпанија Реал Мадрид Укинат Севиља Реал Мадрид Укинат
2018 Шпанија Шпанија Реал Мадрид Укинат Атлетико Мадрид Атлетико Мадрид Укинат
2019 Англија Англија Ливерпул Укинат Челси Ливерпул Укинат

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ The official website for European football – UEFA.com
  2. ↑ „L'antenata della Champions League: la Coppa Mitropa ...“. Архивирано од изворникот на 25 февруари 2016. Посетено на 22 октомври 2016.
  3. ↑ „L'ultima antesignana della Coppa dei Campioni“. 20 февруари 2014. Занемарен непознатиот параметар |pubblicazione= (help)
  4. ↑ Históricos: Times Históricos: Fiorentina 1953-1962, título da Copa Grasshoppers
  5. ↑ Stefano Prizio. 1001 storie e curiosità sulla grande Fiorentina che dovresti conoscere. ISBN 978-88-541-8219-6.
  6. ↑ „al "Parco dei Principi" la prima dei Blancos ...“. Архивирано од изворникот на 18 септември 2016. Посетено на 22 октомври 2016.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Carlo F. Chiesa (април 2015). „La grande storia del calcio italiano“. 37ª puntata. Bologna: Guerin Sportivo: 586. Наводот journal бара |journal= (help)
  8. ↑ „Cup of French-Italian Friendship“ (англиски). Rsssf.com.
  9. ↑ „Cup of Italian-Swiss Friendship“ (англиски). Rsssf.com.
  10. ↑ „Coppa delle Alpi“. RSSSF.com.
  11. ↑ Ai fini della tradizione sportiva, il Memorial Pier Cesare Baretti andato in scena dal 1988 al 1994 viene ufficiosamente considerato come erede della Coppa delle Alpi nel frattempo abolita, cfr. Erik Garin; Karel Stokkermans (6 февруари 2008). „Cup of the Alps“ (англиски). rsssf.com.
  12. ↑ „Coppa di Lega Italo-Inglese“ (англиски). rsssf.com.
  13. ↑ „When Palace humbled Inter“. The Holmesdale Online. Посетено на 31 август 2009. Занемарен непознатиот параметар |datе= (help)
  14. ↑ „Coppa Anglo-Italiana“ (англиски). Rsssf.com.
  15. ↑ Karel Stokkermans (21 април 2011). „Mitropa Cup“ (англиски). rsssf.com.
  16. ↑ „Grasshoppers Trophy 1952-57“ (англиски). Rsssf.com.
  17. ↑ 17,0 17,1 Суперкупот во 1972 година освоен од Ајакс не се смета за официјален од УЕФА.
  18. ↑ 18,00 18,01 18,02 18,03 18,04 18,05 18,06 18,07 18,08 18,09 18,10 18,11 18,12 18,13 18,14 18,15 18,16 18,17 18,18 18,19 18,20 18,21 18,22 18,23 Титулата е споделена со други екипи.
  19. ↑ Една од двете титули е споделена со други екипи.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Сите титули се споделени со други екипи.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Европски_фудбалски_натпреварувања&oldid=5107918“