Кељ
 Кељ | |
| Вид | Brassica oleracea var. sabauda L. |
|---|---|
| Сортна група | Brassica oleracea Savoy Cabbage Group |
| Членови на групата |
|
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хранлива вредност на 100 g (3.5 oz) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Енергија | 113 kJ (27 kcal) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
6.1 g | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Шеќери | 2.27 g | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Влакна | 3.1 g | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0.1 g | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 g | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Други состојки | Количина | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Вода | 91 g | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| †Процентите се проценети врз основа на препораките во САД за возрасни,[1] освен за калиум, кој се проценува врз основа на експертските препораки на Националните академии.[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Кељ[3][4] (Brassica oleracea var. sabauda L.)[5] — подвид на растителниот вид Brassica oleracea. Кељот е зимски зеленчук и една од неколкуте сорти зелка.[6] Има збрчкани, смарагдно зелени лисја,[7] кои се крцкави со малку еластична конзистентност на непцето.[8]
На англиски јазик се нарекува „савојска зелка“ по регионот Савоја во Франција, а на француски јазик се нарекува миланска зелка (cavolo di Milano) или ломбардиска зелка (cavolo lombardo), по Милано и неговиот регион Ломбардија во Италија.[9] Познати сорти вклучуваат „Savoy King“ (во САД),[8] „Tundra“ (зелена со цврсто, тркалезно срце) и „Winter King“ (со темни стуткани лисја).[6]
Употреба
[уреди | уреди извор]
Кељот ја задржува цврстата текстура при готвењето. Има ист вкус и изглед како обичната зелка кога се готви, но ја задржува цврстата текстура што е посакувано во некои рецепти. Кељот може да се користи во различни рецепти. Добро се комбинира со црвено вино, јаболка, зачини, рен и месо.[8] Може да се користи за ролати, во чорби и супи, како што е боршчот, како и печен и прелиен со маслиново масло. Може да се користи за подготовка на кимчи или на расол и со силни и необични зачини како смрека.[10]
Знаците на посакуваниот квалитет вклучуваат главица која е тешка за нејзината големина со лисја кои се беспрекорни и имаат светол, свеж изглед. Врвната сезона за повеќето зелки на северната полутопка трае од ноември до април.[7]
Целата свежа зелка се чува во фрижидер една до шест недели во зависност од видот и сортата. Цврстите зелени, бели или црвени зелки ќе се задржат најдолго, додека послободните, кељот и кинеските сорти како што е кинеското зелје треба да се трошат побрзо. Неопходно е да се чуваат надворешните листови непроменети без миење при складирање бидејќи влагата го забрзува распаѓањето.
Кељот може да биде тежок за одгледување бидејќи е ранлив на гасеници, гулаби и болест на коренот на клубенот.[7] Најдобро успева на сонце и е отпорен на зимата, ги поднесува студот, мразот и снегот.[8]
Исхрана
[уреди | уреди извор]Суровиот кељ е 91% вода, 6% јаглехидрати, 2% белковини и содржи занемарливи масти (табела). Во референтна количина од 100 грама, обезбедува 27 калории и е богат извор (20% или повеќе од дневната вредност, ДВ) на витамин К (66% ДВ), витамин Ц (37% ДВ) и фолати (20% ДВ), со умерена количина на витамин Б6 (15% ДВ). Нема други микрохранливи материи во значителна содржина (табела).
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ United States Food and Drug Administration (2024). „Daily Value on the Nutrition and Supplement Facts Labels“. FDA. Архивирано од изворникот 2024-03-27. Посетено на 2024-03-28.
- ↑ „TABLE 4-7 Comparison of Potassium Adequate Intakes Established in This Report to Potassium Adequate Intakes Established in the 2005 DRI Report“. стр. 120. In: Stallings, Virginia A.; Harrison, Meghan; Oria, Maria, уред. (2019). „Potassium: Dietary Reference Intakes for Adequacy“. Dietary Reference Intakes for Sodium and Potassium. стр. 101–124. doi:10.17226/25353. ISBN 978-0-309-48834-1. PMID 30844154. Предлошка:NCBIBook.
- ↑ „кељ“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „кељ“ — Официјален дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „Cabbage (Red Cabbage, Savoy Cabbage, White Cabbage, Sweetheart Cabbage)“. thetortoisetable.org.uk. Посетено на 23 January 2017.
- ↑ 6,0 6,1 Titmarsh, Alan (2008). The Kitchen Gardener. BBC Books. стр. 247.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Hyman, Clarissa. „Savoy cabbage In Season“. foodandtravel.com. Посетено на 23 January 2017.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 „Savoy Cabbage“. specialtyproduce.com. Посетено на 23 January 2017.
- ↑ „Savoy Cabbage“. Посетено на 9 January 2023.
- ↑ Henry, Diana (12 December 2010). „Savoy cabbage with juniper recipe“. The Telegraph. Посетено на 23 January 2017.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]
Кељ на Ризницата ?- Brassica oleracea var. sabauda L. — Национален центар за биотехнолошки информации (англиски)
- Brassica oleracea var. sabauda L., Tropicos.org, Missouri Botanical Garden
|