Рано христијанство

Раното христијанство е поим со кој се означува историјата на христијанството од смртта на Исус Христос во околу 30 година до Првиот вселенски собир во Никеја во 325 година.

Раното христијанство постоело како едно верско движење односно се сметало како секта во внатрешноста на јудаизмот за да во текот на векот потполно се одвои од таа вера. Седиштето на новата религија во почетокот се наоѓало во Ерусалим, но по неуспехот на Симон бар Кохба во востанието и разрушувањето на храмот, положбата на христијанската црква во градот се намалила. Во меѓувреме, престолнината на Римското Царство, градот Рим станал седиште на христијанството, а римскиот епископ станал најдоминантен помеѓу верниците кој подоцна ја добил титулата Папа.

Во текот на ранохристијанскиот период, христијаните на повеќепати биле прогонувани од страна на римските цареви за да во времето на Константин I Велики стане официјална религија во империјата, а престолнината била преместена во Цариград.

Основање

Од побројните народи во империјата, Евреите односно нивната вера јудаизам се издвојувала со монотеизам, односно верување во еден Бог. Раното христијанство настанало на територијата на денешна Палестина и Израел и како таква во тоа време новата вера била сметена како секта која потекнува од јудаизмот. Првобитната христијанска црква била формирана по смртта на Исус и истата била формирана од страна на неговите следбеници и апостоли во Ерусалим. Според натписите на апостол Петар, голем дел од еврејското население ја прифатиле новата религија и станала христијани. Членовите на новата религија во почетокот се нарекувале Назаретци, а подоцна биле нарекувани христијани. Заедницата на членовите ја сочинувале исклучиво Евреи кои сметале дека Исус е Месија, односно Христос чие доаѓање произлегувало од еврејската книга Танах. Во христијанството оваа книга е позната како Стар завет. Голем дел од јудејските старешини ова ново движење го сметале за еретично, а членовите на движењето биле исклучувани од еврејската заедница а честопати предавани на римската власт. Во овие околности, голем дел од учените во тоа време христијаните ги сметале како антисемитисти .

Раното христијанство во текот на 1 век се оделило од јудаизмот. Така, во средината на 1 век, христијанското движење подводство на Апостол Петар станало претежно нееврејско. Христијаните продолжиле да ја ја почитуваат еврејската Библија создавајќи го Стариот завет. Од еврејската Библија биле отстранети некои делови, а спротивно од тоа биле додадени нови кои подоцна (како што е ѝ денес) биле вметнати во Новиот завет. Следбениците на Исус и Апостолите при своето проповедање успеале да создадат христијански заедници во Палестина, Мала Азија, Сирија, Египет, Северна Африка и Балканскиот Полуостров. Јазикот кој бил користен во тоа време од страна на христијаните бил грчкиот.

Во антиката, религијата обично била поврзана со одреден народ или град. Затоа се смета дека христијаните биле први кои ги промениле старите традиции околу врската помеѓу народите и религиите.

Верување

Христијанството ја проповедела еднаквоста помеѓу луѓето и затоа во почетокот било прифаќано од страна на ниските класи во општеството. Апостол Павле пишува: “Нема овде Евреи ниту Грци, нема ниту робови ниту господари, ни машки ни женски родови; бидејќи сите вие сте еднакви пред Христос Во текот на 1 век од новата ера, христијаните се тајно организирале на проповедите и молитвите. Ранохристијанските свети тајни вклучувале Свето крстење, помазување и причестување. Верски симболи кои биле користени од раните христијани бил ихтисот кој бил користен како акроним меѓу христијаните за зборовите: “Исус Христос, Божји Син, Спасител“.

Прогонство

Римјаните раните христијани ги нарекувале атеизти, безбожници поради нивното одбивање да ги прифатат римските богови Така, честопати христијаните поради својата религија биле убивани или осудувани на смрт на кое тие одговарале на властите “Вие можете да не убивате, но нам не можете да ни нанесете зло

Првиот поголем прогон на христијаните започнал во времето на римскиот цар Нерон (54-68). Во 64 година во Рим избил голем пожар. Царот за подметнувањето на пожарот ги обвинил христијаните наложувајќи им да го напуштат градот. За време на овој прогон, христијаните биле распнувани на крст, фрлени во Тибар или предавани на дивите животни во амфитеатрите.

Меѓу овие први маченици се наоѓаат и Апостол Петар и Апостол Павле кои биле погубени во 67 година, како и Прокес и Мартинијан кои биле пуштени во темница. Прогоните продолжиле во времето на царот Диоклецијан (81-96), во чии прогони животот го загубил Тимотеј Ефески и Антипа Пергамски. Во времето на царот Трајан (98-117) пострадиле епископите Свети Симон Ерусалимски и Игнатиј Антиохиски. Во времето на Антонин Пиј (138-161) пострадала Фелицита Римска заедно со нејзините седум синови кои биле погубени.

Прогоните продолжиле во времето на Марко Аурелиј (161-180), а најпозната жртва од тоа време бил Јустин Филозоф кој во Рим 165 година бил погубен. Александар Север бил првиот римски цар кој покажал благосклонетост кон христијанството. Се кружело вести дека во неговото дворско светилиште покрај статуата на Сократ, ја ставил и онаа на Аврам и Исус.

Но најголемите прогони на христијаните било во времето на Диоклецијан (284-311). Најпозната жртва од неговиот прогон бил бискупот Свети Дуј.

Поделба на црквата

Пред два века христијанската Библија сѐ уште не била канонизирана како и многу други апокрифи. Христијанската книга која денеска е позната како Нов завет била создадена некаде во периодот од 180 до 200 година. Новиот завет зборува за важноста и поддршката околу толкувањето и прифаќањето на христијанството. Всушност, во раната црква главната задача на епископите им била да ги оттргнат од верниците т.н. лажни пророци кои проповедале низ народот (подоцна наречени ереси). Наследниците биле предупредени и од самиот Исус (Марко 13:21-23). Според христијанската православна апологија и литератот Гилберт Кит Честертон, во раната црква, односно во времето на Исус и по него немало значителни разногласија околу прифаќањето и толкувањето на верата. Тој пишува дека сите апостоли само ја продолжиле мисијата на Исус. Тоа било продолжено и од страна на нивните наследници, пред сè Игнатиј Антиохиски, Иринеј Лионски, Јустин Филозоф и Поликарп Смирнски.

Кон крајот на 2 век христијанските заедници се обидиниле во една заедница чиј поглавар станал римскиот епискот кој подоцна ја добил титулата Папа. Христијаните кои останале надвор од таа заедница биле прогласени за ереси, шизматици и слично до појавата на гностицизмот, аријанството и манихејството.

Библиски канони

Библиските канони претставуваат збир од христијански книги кои ја сочинуваат христијанската Библија. Раната црква го користела Стариот завет. Апостолските творби, посебно четирите евангелија се најраните христијански закони. Посланијата на Апостол Павле како канонизирана форма биле прифатени кон крајот на 1 век. Јустин Филозоф се споменува во „мемоарите на апостолите“ во почетокот на 2 век. Ориген кон 200 година ги спомнал 27-те книги и покрај тоа што имало многу противоречности помеѓу христијаните и евреите. Мураторискиот фрегмент покажува дека до 100 година веќе постоеле голем број на христијански книги, кои подоцна биле вклучени во Новиот завет, заедно со четирите евангелија. Како целина, во раната христијанска црква, каноните биле прифатени од скоро сите христијански верници.

Во искажувањето на Атанасиј Александриски од 367 година, тој напишал список на апсолутно сите книги кои биле вклучени во Новиот завет, користејќи го зборот канонизација врз книгите. Африканскиот Синод во 393 година ги прифатил книгите од Новиот завет. Папа Дамас I во 382 година му дал инструкции на Јероним Стридонски во започнувањето со преводот на Библијата на латински јазик. Преводот се смета за најдобар на латински јазик и е познат како Вулгата. Папа Инокентиј I во 382 година издал библиски канон идентичен на претходниот.

Легализација

  Ширење на христијанството до 325 година

  Ширење на христијанството до 600 година

Ерата на христијанството во доцниот антички период започнува со пренесувањето на престолнината на империјата од Рим во Цариград (тогашен Византион) од страна на Константин I Велики во почетокот на 4 век, а периодот завршува со појавата на средниот век (односно станува збор за периодот од шестиот век). Ова се смета дека е еден од најважните моменти од христијанската историја, поради фактот што Константин I за христијанството најпрвин го легализирал, а подоцна го вовел како државна религија. Царот Галериј во 311 година бил еден од последните императори кои извршиле прогон на христијанското население од империјата . Константин I Велики и Лициниј во 313 година го издале т.н. Милански едикт, со кое христијанската вера се прогласила за рамноправна религија во империјата. Константин станал првиот христијански император кој лично ја прифатил новата религија. До 391 година, во времето на владеење на царот Теодосиј I, христијанството станало најраспространета религија во Римското Царство.

Христијански собори

Константин I Велики по признавањето на христијанството во империјата го свикал Првиот вселенски собор. Целта на Соборот била разрешување на несогласувањата кои се појавиле во Александриската Црква околу природата на Господ Исус Христос во однос на Неговата врска со Отецот, односно попрецизно – дали Господ Исус Христос има иста или слична природа на Бог Отецот. Свети Александар и Свети Атанасиј ја зазеле првата позиција (дека Господ Исус Христос има иста природа со Бог Отецот), додека презвитер Ариј (од кого се развива и подоцнежното еретичко Аријанство) се залагал за второто тврдење.

На овој собор било поддржано првото тврдење со огормно мнозинство (од сите присутни, само двајца гласале во полза на презвитер Ариј). Другото решение кое било донесено на овој Првиот вселеснки собор се однесувало на датумот на славењето на Велгиден (Пасха), најзначајниот празник во христијанскиот календар. На соборот било решено празнувањето да се случува првата недела после првата полна месечина од пролетната рамноденица, независно од библиското хебрејско сметање на времето (квардодециманизам) и дал овластување на Александрискиот Архиепископ секоја година да го соопшти датумот на останатите архиепископи.

Поврзано

• Исус Христос
• Историја на христијанството
• Константин I Велики и христијанството
• Апостолски собор
• Прв вселенски собор

Надворешни врски

• Рано христијанство
• Ebionites Архивирано на 13 декември 2009 г.
• Ранохристијански писари
• Christian Classics Ethereal Library
• Рани христијански текстови
• The Early Christians in Their Own Words (free Ebook - English or Arabic)
• Catholic Encyclopedia: The Fathers of the Church
• PBS Frontline: The First Christians
• "The Old Testament of the Early Church" Revisited, Albert C. Sundberg, Jr. Архивирано на 14 април 2016 г.
• The Jewish Roman World of Jesus Архивирано на 17 август 2010 г.
• From the Jesus-people to Early Christianity - 30 - 110 AD
• First Christians and Rome
• Cave in Jordan Said to Have Been Used by Early Christians Архивирано на 7 јануари 2010 г. Biblical Archaeology Review
• Ángel F. Sánchez Escobar: A History of the Early Christian Church (for the text, click on links at foot of the page)
• Professor Edwin Judge on the early Christians from the Centre for Public Christianity Архивирано на 28 јануари 2010 г.