Никола Тесла: Разлика помеѓу преработките

Од Википедија — слободната енциклопедија
[непроверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Sadko (разговор | придонеси)
+ литература
Ознака: Отповикано
Одбиени последните 6 промени (од Sadko) и ја поврати преработката 5086626 на Виолетова
Ознаки: Рачно отповикување Отповикано
Ред 5: Ред 5:
| caption = ''Ги скротив космичките зраци и <br />ги натерав да придвижат машина'' <ref>Никола Тесла; Бруклин Игл, [[10 јули]] [[1931]]</ref>
| caption = ''Ги скротив космичките зраци и <br />ги натерав да придвижат машина'' <ref>Никола Тесла; Бруклин Игл, [[10 јули]] [[1931]]</ref>
| birth_date = {{роден на|10|јули|1856}}
| birth_date = {{роден на|10|јули|1856}}
| birth_place = [[Податотека:Flag_of_the_Habsburg_Monarchy.svg|20px]] [[Смиљан (Хрватска)|Смиљан]], [[Австриска Империја]]
| birth_place = [[Податотека:Flag_of_the_Habsburg_Monarchy.svg|20px]] [[Смиљан (Хрватска)|Смиљан]], [[Кралство Хрватска (1527-1868)|Кралство Хрватска]], [[Австриска Империја]]
| death_date = {{death date and age|df=yes|1943|1|7|1856|7|10}}
| death_date = {{death date and age|df=yes|1943|1|7|1856|7|10}}
| death_place = {{знамеикона|САД}} [[Њујорк]], [[Њујорк (држава)|Њујорк]], [[САД|Соединети Држави]]
| death_place = {{знамеикона|САД}} [[Њујорк]], [[Њујорк (држава)|Њујорк]], [[САД|Соединети Држави]]
Ред 22: Ред 22:
'''Никола Тесла''' ([[Смиљан (Хрватска)|Смиљан]], [[Лика]], [[10 јули]] [[1856]] — [[Њујорк]], [[7 јануари]] [[1943]]) — српски научник, [[истражувач]] и [[пронаоѓач]] на полето на [[електротехника]]та и [[радиотехника]]та, познат е како татко на [[наизменична струја|наизменичната струја]] и бројни [[футуризам|футуристички]] пронајдоци.
'''Никола Тесла''' ([[Смиљан (Хрватска)|Смиљан]], [[Лика]], [[10 јули]] [[1856]] — [[Њујорк]], [[7 јануари]] [[1943]]) — српски научник, [[истражувач]] и [[пронаоѓач]] на полето на [[електротехника]]та и [[радиотехника]]та, познат е како татко на [[наизменична струја|наизменичната струја]] и бројни [[футуризам|футуристички]] пронајдоци.


Роден е во [[Смиљан (Хрватска)|Смиљан]], Австрија, Србин по потекло, подоцна добива американско државјанство и станува граѓанин на [[САД]]. Тесла е најпознат по своите револуционерни откритија во областа на [[електромагнетизам|електромагнетизмот]] кон крајот на {{римски|19}} и почетокот на {{римски|20}} век. [[Листа на патенти на Никола Тесла|Патентите на Тесла]] и неговата теориска работа стануваат основа за формирањето на целокупниот систем на [[наизменична струја|наизменичната струја]], вклучувајќи го и конструирањето на [[полифазен систем|полифазните системи]] (поточно трофазните), како и на [[индукционен мотор|индукциониот мотор]], со кој се претвора во предводник на [[Втора индустриска револуција|Втората индустриска револуција]].
== Биографија ==
Никола Тесла е роден како етнички [[Срби|Србин]] во селото [[Смиљан (Хрватска)|Смиљан]], во рамките на [[Воена краина|Воената граница]], во [[Австриско Царство|Австриската империја]]{{Sfn|Cheney|Uth|Glenn|1999}}{{Sfn|O'Neill|2007}} Неговиот татко, Милутин Тесла (1819–1879),{{Sfn|Carlson|2013}} бил свештеник на [[Православна црква|Источната православна црква]].{{Sfn|Dommermuth-Costa|1994}}

Подоцна добива американско државјанство и станува граѓанин на [[САД]]. Тесла е најпознат по своите револуционерни откритија во областа на [[електромагнетизам|електромагнетизмот]] кон крајот на {{римски|19}} и почетокот на {{римски|20}} век. [[Листа на патенти на Никола Тесла|Патентите на Тесла]] и неговата теориска работа стануваат основа за формирањето на целокупниот систем на [[наизменична струја|наизменичната струја]], вклучувајќи го и конструирањето на [[полифазен систем|полифазните системи]] (поточно трофазните), како и на [[индукционен мотор|индукциониот мотор]], со кој се претвора во предводник на [[Втора индустриска револуција|Втората индустриска револуција]].


По неговата демонстрација на [[радио|безжичната комуникација]] ([[радио]]то) во [[1893]] година и откако е прогласен за неспорен победник во „[[Војната на струите]]“, тој станува најпочитуваниот и најголемиот американски и светски научник.<ref>[http://news.suc.org/people/tesla/index.html Конгрес српског уједињења] - текстот е на англиски.</ref>
По неговата демонстрација на [[радио|безжичната комуникација]] ([[радио]]то) во [[1893]] година и откако е прогласен за неспорен победник во „[[Војната на струите]]“, тој станува најпочитуваниот и најголемиот американски и светски научник.<ref>[http://news.suc.org/people/tesla/index.html Конгрес српског уједињења] - текстот е на англиски.</ref>
Ред 41: Ред 38:


== Галерија ==
== Галерија ==
[[Податотека:22. Теслин трансформатор.ogv|мини|десно|200п|Опит кој прикажува [[Теслин трансформатор]] во изведба на проф. [[Оливер Зајков]]. Институт за физика, [[ПМФ]], Скопје]]
[[Податотека:22. Теслин трансформатор.ogv|мини|десно|300п|Опит кој прикажува [[Теслин трансформатор]] во изведба на проф. [[Оливер Зајков]]. Институт за физика, [[ПМФ]], Скопје]]
<gallery>
<gallery>
Податотека:Telegram Macek Tesla 0108.JPG|Телеграма од [[Влатко Мачек]] до Никола Тесла
Tesla young adjusted.JPG|Тесла во младоста
Податотека:Telegram Tesla Macek 0108.JPG|Телеграма од Никола Тесла до Влатко Мачек
Податотека:Putovnica Nikola Tesla 01082.JPG|Пасош на Никола Тесла во 1883 година
Податотека:Putovnica Nikola Tesla 01082.JPG|Пасош на Никола Тесла во 1883 година
Nikola Tesla by Sarony c1885-crop.png|Фотографија од 1885 година.
Податотека:Telegram Macek Tesla 0108.JPG|Телеграма од [[Влатко Мачек]] до Никола Тесла
BrochureWardenclyffe.PNG|Куќата на Тесла
Nikola Tesla's honorary Chetnik diploma.jpg|Почесна диплома на Тесла, четничко друштво (меѓувоен период)
Nikola Tesla on Time Magazine 1931.jpg|''Time Magazine'' 1931.
Muzej Nikole Tesle.jpg|Музеј Никола Тесла, улица Крунска, центар на Белград
Urn with Teslas ashes.jpg|Урна со пепелта на Тесла, Белград
YUD 500 1981 obverse.jpg|Фигура на научник на банкнотата од 500 динари од времето на Југославија
Nikola Tesla bust at St. Sava.jpg|Биста на Тесла на Менхетен, пред црквата Свети Сава
</gallery>
</gallery>


Ред 62: Ред 51:
== Наводи ==
== Наводи ==
{{наводи}}
{{наводи}}

== Литература ==
{{Refbegin|30em}}
* {{cite book |last=Burgan |first=Michael |title=Nikola Tesla: Inventor, Electrical Engineer |year=2009 |publisher=[[Capstone Publishers|Capstone]] |location=Mankato, Minnesota |isbn=978-0-7565-4086-9 |url=https://books.google.com/books?id=PW06qF-dj2IC }}
* {{cite book|last=Carlson|first=W. Bernard |title=Tesla: Inventor of the Electrical Age|url=https://books.google.com/books?id=5I5c9j8BEn4C|year=2013|publisher=[[Princeton University Press]]|isbn=978-1-4008-4655-9}}
* {{cite book| last=Cheney|first=Margaret |title=Tesla: Man Out of Time|url=https://books.google.com/books?id=HIuK7iLO9zgC|year=2011|publisher=Simon & Schuster|isbn=978-1-4516-7486-6}}
* {{cite book |last=Cheney |first=Margaret |title=Tesla: Man Out of Time |orig-year=1981 |url=https://books.google.com/books?id=ti2Jt7XarzMC |year=2001 |publisher=[[Simon & Schuster]] |isbn=978-0-7432-1536-7}}
* {{cite book |last1=Cheney |first1=Margaret |last2=Uth |first2=Robert |last3=Glenn |first3=Jim |title=Tesla, Master of Lightning |year=1999 |publisher=[[Barnes & Noble Books]] |isbn=978-0-7607-1005-0 |url=https://books.google.com/books?id=3W6_h6XG6VAC }}
* {{cite book |last1=Cooper |first1=Christopher |title=The truth about Tesla : the myth of the lone genius in the history of innovation |date=2015 |location=New York |isbn=978-1-63106-030-4 |publisher=Race Point Publishing}}
* {{cite book|last=Dommermuth-Costa|first=Carol |title=Nikola Tesla: A Spark of Genius|url=https://books.google.com/books?id=kFFWipanqsoC|year=1994|publisher=[[Twenty-First Century Books]]|isbn=978-0-8225-4920-8}}
* {{cite book |last=Jonnes |first=Jill |title=Empires of Light: Edison, Tesla, Westinghouse, and the Race to Electrify the World |year=2004 |publisher=[[Random House]] Trade Paperbacks |isbn=978-0-375-75884-3 |url=https://books.google.com/books?id=BKX5UYWzVyQC }}
* {{cite book| last=Klooster|first=John W. |title=Icons of Invention: The Makers of the Modern World from Gutenberg to Gates|url=https://books.google.com/books?id=WKuG-VIwID8C|year=2009|publisher=[[ABC-CLIO]]|isbn=978-0-313-34743-6}}
* {{cite book |last=O'Neill |first=John J. |title=Prodigal Genius: The Life of Nikola Tesla |year=1944 |publisher=Ives Washburn |isbn=0-914732-33-1 |url=https://books.google.com/books?id=40NzjS5FunkC }} (reprinted 2007 by Book Tree, {{ISBN|978-1-60206-743-1}})
* {{cite book |last=Pickover |first=Clifford A. |url=https://books.google.com/books?id=P0CSxB2aHMcC |title=Strange Brains and Genius: The Secret Lives Of Eccentric Scientists And Madmen |publisher=[[HarperCollins]] |year=1999 |isbn=978-0-688-16894-0 }}
* {{cite book |last=Seifer |first=Marc J. |title=Wizard: the life and times of Nikola Tesla: biography of a genius |year=2001 |publisher=Citadel |isbn=978-0-8065-1960-9 |url=https://books.google.com/books?id=h2DTNDFcC14C }}
* {{cite book |last=Seifer |first=Marc J. |title=Wizard: The Life And Times Of Nikola Tesla|url=https://books.google.com/books?id=DzMR8x_rbPgC|year=1998|publisher=Citadel|isbn=978-0-8065-3556-2}}
* {{cite book |last=Van Riper |first=A. Bowdoin |url=https://books.google.com/books?id=ABtJPIcVtBoC |title=A Biographical Encyclopedia of Scientists and Inventors in American Film and TV since 1930 |year=2011 |publisher=Scarecrow Press |isbn=978-0-8108-8128-0 }}
{{Refend}}


== Надворешни врски ==
== Надворешни врски ==

Преработка од 01:10, 27 јануари 2024

Никола Тесла
Ги скротив космичките зраци и
ги натерав да придвижат машина
[1]
Роден(а)10 јули 1856
Смиљан, Кралство Хрватска, Австриска Империја
Починал(а)7 јануари 1943(1943-01-07) (возр. 86)
САД Њујорк, Њујорк, Соединети Држави
ЖивеалиштеАвстрија (подоцна Австроунгарија)
Франција
САД
Полињафизика, машинско инженерство и електрична енергија
Познат понаизменична струја, асинхрона машина, вртечко магнетно поле, безжична технологија
Поважни наградиЕдисонов медал (АИЕИ, 1916),
Златен медал на Елиот Кресон (1893),
Медал на Џон Скот (1934)
Потпис
Меморијален центар во Госпиќ

Никола Тесла (Смиљан, Лика, 10 јули 1856Њујорк, 7 јануари 1943) — српски научник, истражувач и пронаоѓач на полето на електротехниката и радиотехниката, познат е како татко на наизменичната струја и бројни футуристички пронајдоци.

Роден е во Смиљан, Австрија, Србин по потекло, подоцна добива американско државјанство и станува граѓанин на САД. Тесла е најпознат по своите револуционерни откритија во областа на електромагнетизмот кон крајот на XIX и почетокот на XX век. Патентите на Тесла и неговата теориска работа стануваат основа за формирањето на целокупниот систем на наизменичната струја, вклучувајќи го и конструирањето на полифазните системи (поточно трофазните), како и на индукциониот мотор, со кој се претвора во предводник на Втората индустриска револуција.

По неговата демонстрација на безжичната комуникација (радиото) во 1893 година и откако е прогласен за неспорен победник во „Војната на струите“, тој станува најпочитуваниот и најголемиот американски и светски научник.[2]

Голем дел од неговата најрана работа ќе стане основа за модерното инженерство, а многу од неговите откритија се од непроценлива важност за развитокот на модерната цивилизација. Во текот на овој период, во САД, славата на Тесла била споредлива само со онаа на најголемите научници во историјата или ѕвездите на популарната култура,[3] но како резултат на неговиот ексцентричен карактер и неверојатни, понекогаш и фантастични тврдења за можни научни и технолошки откритија, Тесла на крајот завршува исмеан и обележан како луд научник.[4][5] Никогаш не грижејќи се за пари, Тесла умира осиромашен и заборавен на возраст од 86 години.

Единицата во системот SI за густина на магнетен тек или магнетна индукција (често нарекувана магнетно поле и обележана со ознака ), во негова чест е наречена Тесла на Conférence Générale des Poids et Mesures во Париз во 1960 година.

Покрај неговата работа во областа на електромагнетизмот и инженерството, генераторите, Тесла остава свој печат и во областа на роботиката, конструирањето на далечинскиот управувач и радарот, како и во развивањето на компјутерската наука, балистиката, јадрената и теориската физика. Во 1943 година, Врховниот Суд на САД го прогласи Тесла за единствен пронаоѓач на радиото. Многу од неговите откритија се искористени, дел со примеси на контроверзија, за да поддржат теории во областа на псевдонауките, НЛО потрагите, како и на полето на окултизмот. Современите проучувачи на ликот и делото на Тесла го нарекуваат "човекот што го измисли дваесеттиот век"[6] и "светецот-заштитник на модерниот електрицитет."[7]

Иако бил номиниран за Нобелова награда, никогаш не го добил ова големо признание.

Тесла се почитува и слави и во Хрватска и во Србија, а исто така и во неговиот трет дом - САД.

Галерија

Опит кој прикажува Теслин трансформатор во изведба на проф. Оливер Зајков. Институт за физика, ПМФ, Скопје

Поврзано

Наводи

  1. Никола Тесла; Бруклин Игл, 10 јули 1931
  2. Конгрес српског уједињења - текстот е на англиски.
  3. Скротувајќи го тркалото на природата: Теслината наука за енергијата од Томас Валон.
  4. Дејвид Хачер Чајлдрес, „Документите на Тесла: Никола Тесла за слободната енергија и безжичниот пренос на струја“. Adventures Unlimited Press, 2000.
  5. Роберт Ломас, "Есеј," Блесокот на Генијот. Independent Magazine, 21 август 1999.
  6. Наслов на биографијата од Роберт Ломас за Тесла.
  7. Зајфер, "Волшебник: Животот и времето на Никола Тесла," кратка содржина на делото.

Надворешни врски

Викицитат има збирка цитати поврзани со: