Кокаин

Кокаин
Систематско (IUPAC)
	Метил (1R,2R,3S,5S)-3-(бензоилокси)-8-метил-8-азабицикло[3.2.1]октан-2-карбоксилат
Клинички податоци
Заштитени имиња	Neurocaine, other
AHFS/Drugs.com	Micromedex Detailed Consumer Information
Бременосна; категорија	US: C (Ризикот не е отфрлен) ; ;
Начин на издавање	AU: S8 (контролирано) ; CA: Класа I ; DE: Ставка III ; NZ: Класа A ; UK: Class A ; US: Schedule II ; UN: Narcotic Schedules I and III ;
Склоност кон; физичка зависност	Висока
Скклоност кон; психичка зависност	Висока
Начин на; примена	Topical, oral, insufflation, intravenous
Фармакокинетички податоци
Биорасположливост	By mouth: 33%; insufflated: 60–80%; Nasal spray: 25–43%;
Метаболизам	liver CYP3A4
Метаболити	Норкокаин, бензоилекгонин, кокаетилен
Почеток на дејство	seconds to minutes
Полувреме на елиминација	1 час
Времетраење на дејството	5 до 90 минути
Екскреција	Kidney
Назнака
CAS-број	50-36-2
ATC код	N01BC01 R02AD03, S01HA01, S02DA02
IUPHAR/BPS	2286
DrugBank	DB00907
ChemSpider	10194104
UNII	I5Y540LHVR
KEGG	D00110
ChEBI	CHEBI:27958
ChEMBL	CHEMBL370805
Синоними	Benzoylmethylecgonine, coke
PDB ligand ID	COC (PDBe, RCSB PDB)
Хемиски податоци
Формула	C17H21NO4
Моларна маса	303.353 g/mol
	SMILES CN1[C@H]2CC[C@@H]1[C@@H](C(OC)=O)[C@@H](OC(C3=CC=CC=C3)=O)C2 ;
	InChI InChI=1S/C17H21NO4/c1-18-12-8-9-13(18)15(17(20)21-2)14(10-12)22-16(19)11-6-4-3-5-7-11/h3-7,12-15H,8-10H2,1-2H3/t12-,13+,14-,15+/m0/s1 ; Key:ZPUCINDJVBIVPJ-LJISPDSOSA-N ;
Физички податоци
Точка на топење	98 °C (208 °F)
Точка на вриење	187 °C (369 °F)
Растворливост во вода	≈1.8 mg/mL (20 °C)
(што е ова?) (провери)

Кокаин е силен психостимуланс.

Кокаинот делува преку инхибиција на репреземањето на серотонин, норепинефрин и допамин.^[10] Ова резултира со зголемени концентрации на овие три невротрансмитери во мозокот. Лесно ја преминува крвно–мозочната бариера.^[11]^[12] Кокаинот е присутен во растението кока кое расте во Јужна Америка.^[9] Се проценува дека нелегалниот пазар на кокаинот изнесува помеѓу 100 до US$500 милијарди секоја година.^[10]

Кокаинот е втора најкористена илегална дрога, после марихуаната.^[13] Секоја година го користат помеѓу 14 и 21 милиони луѓе.^[10] Употребата е најголема во Северна Америка, потоа Европа и Јужна Америка.^[10] Во 2013, употребата на кокаин довела до 4,300 директни смртни случаи, што е зголемување од 2,400 смртни случаи во 1990.^[14]

Кокаинот како тема во уметноста и популарната култура[уреди | уреди извор]

„Кокаински хроники“ - збирка раскази од осум американски писатели.^[15]
„Диета со чист кокаин (или, како да ослабите и да го промените својот живот само за еден викенд)“ - расказ на американската писателка Лаура Липман.^[16]
„Десет килограми“ - расказ на американската писател Ли Чајлд.^[17]
„Кокаински блуз“ (Cocaine Blues) - песна на американскиот кантри-музичар Трој Џуниус Арнал (Troy Junius Arnall).^[18]

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ Ghodse H (2010). Ghodse's Drugs and Addictive Behaviour: A Guide to Treatment (4. изд.). Cambridge University Press. стр. 91. ISBN 978-1-139-48567-8. Архивирано од изворникот на 10 септември 2017.
↑ Introduction to Pharmacology Third Edition. Abingdon: CRC Press. 2007. стр. 222–223. ISBN 978-1-4200-4742-4. Архивирано од изворникот на 10 септември 2017.
↑ „DEA / Drug Scheduling“. www.dea.gov. Архивирано од изворникот на 9 август 2017. Посетено на 7 август 2017.
↑ Nordegren, Thomas (2002). The A-Z Encyclopedia of Alcohol and Drug Abuse (англиски). Universal-Publishers. стр. 461. ISBN 9781581124040.
↑ ^5,0 ^5,1 Fattinger K, Benowitz NL, Jones RT, Verotta D (July 2000). „Nasal mucosal versus gastrointestinal absorption of nasally administered cocaine“. European Journal of Clinical Pharmacology. 56 (4): 305–10. doi:10.1007/s002280000147. PMID 10954344.
↑ Barnett G, Hawks R, Resnick R (1981). „Cocaine pharmacokinetics in humans“. Journal of Ethnopharmacology. 3 (2–3): 353–66. doi:10.1016/0378-8741(81)90063-5. PMID 7242115.
↑ Jeffcoat AR, Perez-Reyes M, Hill JM, Sadler BM, Cook CE (1989). „Cocaine disposition in humans after intravenous injection, nasal insufflation (snorting), or smoking“. Drug Metabolism and Disposition. 17 (2): 153–9. PMID 2565204.
↑ Wilkinson P, Van Dyke C, Jatlow P, Barash P, Byck R (March 1980). „Intranasal and oral cocaine kinetics“. Clinical Pharmacology and Therapeutics. 27 (3): 386–94. doi:10.1038/clpt.1980.52. PMID 7357795.
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 Zimmerman JL (October 2012). „Cocaine intoxication“. Critical Care Clinics. 28 (4): 517–26. doi:10.1016/j.ccc.2012.07.003. PMID 22998988.
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 ^10,3 Pomara C, Cassano T, D'Errico S, Bello S, Romano AD, Riezzo I, Serviddio G (2012). „Data available on the extent of cocaine use and dependence: biochemistry, pharmacologic effects and global burden of disease of cocaine abusers“. Current Medicinal Chemistry. 19 (33): 5647–57. doi:10.2174/092986712803988811. PMID 22856655.
↑ Sharma HS, Muresanu D, Sharma A, Patnaik R (2009). „Cocaine-induced breakdown of the blood-brain barrier and neurotoxicity“. International Review of Neurobiology. 88: 297–334. doi:10.1016/S0074-7742(09)88011-2. ISBN 978-0-12-374504-0. PMID 19897082.
↑ Karch SB (2009). Karch's pathology of drug abuse (4. изд.). Boca Raton: CRC Press. стр. 70. ISBN 978-0-8493-7881-2. Архивирано од изворникот на 10 септември 2017.
↑ Karila L, Zarmdini R, Petit A, Lafaye G, Lowenstein W, Reynaud M (January 2014). „[Cocaine addiction: current data for the clinician]“. Presse Médicale. 43 (1): 9–17. doi:10.1016/j.lpm.2013.01.069. PMID 23727012.
↑ GBD 2013 Mortality Causes of Death Collaborators (January 2015). „Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013“. Lancet. 385 (9963): 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. PMID 25530442.
↑ Гери Филипс и Џери Tервалон (уредници), Кокаински хроники, Темплум, Скопје, 2010.
↑ Лаура Липман, „Диета со чист кокаин (или, како да ослабите и да го промените својот живот само за еден викенд)“, во: Гери Филипс и Џери Tервалон (уредници), Кокаински хроники, Темплум, Скопје, 2010, стр. 22-43.
↑ Ли Чајлд, „Десет килограми“, во: Гери Филипс и Џери Tервалон (уредници), Кокаински хроники, Темплум, Скопје, 2010, стр. 7-21.
↑ Discogs, Johnny Cash ‎– At Folsom Prison (пристапено на 21.2.2020)

[Gho2010-1] Ghodse H (2010). Ghodse's Drugs and Addictive Behaviour: A Guide to Treatment (4. изд.). Cambridge University Press. стр. 91. ISBN 978-1-139-48567-8. Архивирано од изворникот на 10 септември 2017.

[2] Introduction to Pharmacology Third Edition. Abingdon: CRC Press. 2007. стр. 222–223. ISBN 978-1-4200-4742-4. Архивирано од изворникот на 10 септември 2017.

[DEA2017Sched-3] „DEA / Drug Scheduling“. www.dea.gov. Архивирано од изворникот на 9 август 2017. Посетено на 7 август 2017.

[4] Nordegren, Thomas (2002). The A-Z Encyclopedia of Alcohol and Drug Abuse (англиски). Universal-Publishers. стр. 461. ISBN 9781581124040.

[fattinger2000-5] 5,0 ^5,1 Fattinger K, Benowitz NL, Jones RT, Verotta D (July 2000). „Nasal mucosal versus gastrointestinal absorption of nasally administered cocaine“. European Journal of Clinical Pharmacology. 56 (4): 305–10. doi:10.1007/s002280000147. PMID 10954344.

[6] Barnett G, Hawks R, Resnick R (1981). „Cocaine pharmacokinetics in humans“. Journal of Ethnopharmacology. 3 (2–3): 353–66. doi:10.1016/0378-8741(81)90063-5. PMID 7242115.

[7] Jeffcoat AR, Perez-Reyes M, Hill JM, Sadler BM, Cook CE (1989). „Cocaine disposition in humans after intravenous injection, nasal insufflation (snorting), or smoking“. Drug Metabolism and Disposition. 17 (2): 153–9. PMID 2565204.

[8] Wilkinson P, Van Dyke C, Jatlow P, Barash P, Byck R (March 1980). „Intranasal and oral cocaine kinetics“. Clinical Pharmacology and Therapeutics. 27 (3): 386–94. doi:10.1038/clpt.1980.52. PMID 7357795.

[Zimmerman2012-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 Zimmerman JL (October 2012). „Cocaine intoxication“. Critical Care Clinics. 28 (4): 517–26. doi:10.1016/j.ccc.2012.07.003. PMID 22998988.

[Pom2012-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 ^10,3 Pomara C, Cassano T, D'Errico S, Bello S, Romano AD, Riezzo I, Serviddio G (2012). „Data available on the extent of cocaine use and dependence: biochemistry, pharmacologic effects and global burden of disease of cocaine abusers“. Current Medicinal Chemistry. 19 (33): 5647–57. doi:10.2174/092986712803988811. PMID 22856655.

[11] Sharma HS, Muresanu D, Sharma A, Patnaik R (2009). „Cocaine-induced breakdown of the blood-brain barrier and neurotoxicity“. International Review of Neurobiology. 88: 297–334. doi:10.1016/S0074-7742(09)88011-2. ISBN 978-0-12-374504-0. PMID 19897082.

[12] Karch SB (2009). Karch's pathology of drug abuse (4. изд.). Boca Raton: CRC Press. стр. 70. ISBN 978-0-8493-7881-2. Архивирано од изворникот на 10 септември 2017.

[13] Karila L, Zarmdini R, Petit A, Lafaye G, Lowenstein W, Reynaud M (January 2014). „[Cocaine addiction: current data for the clinician]“. Presse Médicale. 43 (1): 9–17. doi:10.1016/j.lpm.2013.01.069. PMID 23727012.

[GDB2013-14] GBD 2013 Mortality Causes of Death Collaborators (January 2015). „Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013“. Lancet. 385 (9963): 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. PMID 25530442.

[15] Гери Филипс и Џери Tервалон (уредници), Кокаински хроники, Темплум, Скопје, 2010.

[16] Лаура Липман, „Диета со чист кокаин (или, како да ослабите и да го промените својот живот само за еден викенд)“, во: Гери Филипс и Џери Tервалон (уредници), Кокаински хроники, Темплум, Скопје, 2010, стр. 22-43.

[17] Ли Чајлд, „Десет килограми“, во: Гери Филипс и Џери Tервалон (уредници), Кокаински хроники, Темплум, Скопје, 2010, стр. 7-21.

[18] Discogs, Johnny Cash ‎– At Folsom Prison (пристапено на 21.2.2020)

[4]

[3]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]