Грчка граѓанска војна (1824-1825)

Од Википедија — слободната енциклопедија

Грчката војна за независност била обележана со две граѓански војни, што се одржале во 1824-1825 година. Конфликтот имал и политички и регионални димензии. Во судирот учествувале луѓе од континентална Грција и на островите (сопствениците на бродови, особено од островот Хидра) против населението од Пелопонез. Граѓанската војна ја поделило младата нација и сериозно ја ослабнела воената подготвеност на грчките сили во пресрет на идната египетска интервенција во судирот.

Позадина[уреди | уреди извор]

Теодорос Колокотронис, еден од главните воени водачи на Грците. Пелопонез бил негова главна база.

До крајот на март 1821, Пелопонез бил во отворен револт против Турците и до октомври 1821 година Грците под Теодорос Колокотронис веќе ги имале освоено Каламата и Триполи. По падот на Каламата, Сенатот на Месенија, првиот од грчките локални управни совети, ја одржал својата прва седница. Во речиси исто време, Ахијската управа била повикана во Патра. Со иницијатива на Сенатот на Месенија, било свикано Пелопонеското собрание и на 26 мај бил избран сенатот. Собранијата се свикувале и во Централна Грција (ноември 1821), под раководство на двајца фанариоти: Александрос Маврокордатос во западниот дел, и Теодорос Негрис во источниот дел. Овие собранија усвоиле два локални статута, Повелбата на Западна Континентална Грција и Правниот ред на Источна Континентална Грција. Статутите предвидувале создавање на два локални административни органи во Централна Грција, Ареопаг на исток, и Сенат на запад[1]. Трите локални статути биле признаени од Првото национално собрание, но подоцна биле распуштени од Второто национално собрание[2].

Првото национално собрание било формирано во Епидаур кон крајот на декември 1821 година, составено речиси исклучиво од населението на Пелопонез. Собранието го направил првиот грчки устав и ги назначил членовите на извршната и законодавната власт што требало да управуваат со ослободените територии. Маврокордатос ја задржал функцијата претседател на извршната власт за себе, додека Ипсилантис, кој повикал на Собрание, бил избран за претседател на законодавниот орган, место кое немало значење[3]. Воените водачи и претставникот на Филики Етерија биле маргинализирани, но постепено политичкото влијание на Колокотронис се зголемувало, а наскоро успеал да го контролира, заедно со капетаните што тој ги имал влијание, на Сенатот на Пелопонез, кој не бил распуштен од страна на Националното собрание. Сенатот, всушност, го управувал Пелопонез, додека централната влада била премногу слаба за да ја оствари својата моќ. Гледајќи го ќор-сокакот и растечката моќ на капетаните на Пелопонез, Маврокордатос и населението од Хидра предложиле распуштање на Сенатот и неговото вклучување во Националното собрание. Мавромихалис го прифатил предлогот, но воените водачи го отфрлиле. По одбивањето на предлогот, централната администрација се обидела да го маргинализира Колокотронис кој ја контролирал тврдината Нафплио. Во ноември 1822 година, централната администрација го прогласил законот за избор на претставник за новото Национално собрание, но Колокотронис се спротивставил на законот и изјавил дека Пелопонез ќе организира свое собрание за изборите на новите членови на Сенатот[4].

Прва граѓанска војна[уреди | уреди извор]

Грчка граѓанска војна (1824-1825)
Дел од Грчка војна за независност
Датум 1823 – јуни 1824
Место Пелопонез
Исход Договор меѓу двете фракции, делумна победа на Владата
Завојувани страни
Коџабашиите и поддржувачи на владата Воени водачи и поддржувачи на Филики Етаирија
Команданти и водачи
Александрос Маврокордатос, Андреас Лондос Теодорос Колокотронис

Привремената влада одлучила Националното собрание да се одржи во Нафплио и побарал Колокотронис да ја врати тврдината на владата. Колокотронис одбил и предложил Собранието да се одржи во Нафплион, додека градот останал под негова контрола. Неговиот став ги поделил неговите поддржувачи и го ослабил политички. Повеќето членови на Сенатот на Пелопонез ги почитувале одлуките на владата, а капетаните биле принудени да преговараат за нивното учество во Собранието. Конечно, Второто национално собрание се собрало во март 1823 година во Астрос. Централното управување било зајакнато на сметка на регионалните тела, бил изгласан нов устав, а нови членови биле избрани за извршни и законодавни тела[5].

Обидувајќи се да ги убеди воените водачи, централната администрација предложила Колокотронис да учествува во извршната власт како потпретседател. Колокотронис прифатил, но неговите акции предизвикале сериозна криза кога го спречил Маврокордатос, кој бил избран за претседател на законодавниот орган, да ја преземе својата позиција. Неговиот став кон оној на Маврокордатос предизвикал гнев на членовите на законодавниот орган. И Колокотронис и неговиот претседател во извршната власт, Петрос Мавромихалис биле остро критикувани од страна на членовите на законодавното тело[6]. Кризата кулминирала кога законската регулатива ја поништила извршната власт и ги отфрлила нејзините членови. Колокотронис и повеќето од пелопонеските познавачи и капетани го поддржувале Мавромихалис, кој останал претседател на неговата извршна власт во Триполи.

Војната започнала во почетокот на март 1824 година, кога владата побарала од Панос Колокотронис да го предаде Нафплион. Панос тоа не го сторил по кое владата одлучила да го опсади градот. На 22 март 1824 година, силите на новата извршна власт го опсадиле Триполи, а по две седмици борби постигнале договор помеѓу Колокотронис, од една страна, и Лондос и Заимис, од друга страна. Старата извршна власт конечно била распуштена, а Колокотронис побегнал од градот. На 22 мај официјално завршила првата фаза од граѓанската војна. Повеќето членови на новата извршна власт, сепак, сакале целосна победа над своите противници и затоа биле незадоволни од умерените услови на договорот што Лондос и Заимис го направиле. Колокотронис и Мавромихалис се повлекле, но тие имале намера да ги регрупираат своите сили и да отпочнат нова офанзива. Покрај тоа, Панос Колокотронис се согласил да му го предаде Нафплион само на Лондос и Заимис, работа која повторно резултирала со интензивирање на недовербата на владата[7].

Втора граѓанска војна[уреди | уреди извор]

Грчка граѓанска војна (1824-1825)
Дел од Грчка војна за независност
Датум октомври 1824 – февруари 1825
Место Пелопонез
Исход Победа на Централна Грција и островите, затворање на Колокотронис
Завојувани страни
Централна Грција и островите (Хидра) Мореја
Команданти и водачи
Јоргос Кундуриотис, Јоанис Колетис Теодорос Колкотронис, Андреас Лондос, Канелос Делијанис

Воениот конфликт продолжи кога Колкотронис ги свртел жителите на Триполи против локалните собирачи на данок на владата. Папафелас и Јанис Макријанис не успеале да го потиснат бунтот, кој се проширил низ Пелопонез, но ниту Теодорос Колкотронис ниту Андреас Лондос не се обиделе да го окупираат Триполи. Колкотронис останал неактивен за одреден период поради дополнителна причина: тој не можел да ја надмине смртта на неговиот син, Панос, убиен од неговите противници. Додека Пелопонез бил неодлучен за своите понатамошни потези, владата ги регрупирала своите војски, кои сега се состоеле главно од луѓе од Централна Грција и острови како (Хидра). Планот на владата го спровел Колетис, кој наредил две тела да го нападнат Пелопонез. На 23 ноември, првото од овие тела го окупирале Коринт и извршиле напад во покраината. Второто тело под Георгиос Карајаскикис, Кицос Цавелас и други, го нападнале Лондос и Заимис, кои се повлекле и потоа побегнале во Каламос. Во јануари 1825 година, силата на Централна Грција, предводена од самиот Колетис, повторно го нападнала Пелопонез и го уапсила семејството Колокотронис, Делигинис и други. Следниот месец Маврокордатос ја презел функцијата претседател на извршната власт. Во мај 1825 година, под притисок на египетската интервенција на Ибрахим Паша, овие затвореници биле ослободени и добиле амнестија[8].

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. Koliopoulos & Veremis, Greece: the Modern Sequel, pp. 14–17.
    * Papageorgiou, "First Year of Freedom", pp. 67–70.
  2. Koliopoulos & Veremis, Greece: the Modern Sequel, pp. 19–20.
    * Theodoridis, "A Modern State", pp. 129–130.
  3. Dakin, The Greek Struggle for independence, pp. 87-9.
  4. Rotzokos, "Civil Wars", 143–148
  5. Rotzokos, "Civil Wars", 148–151
  6. Rotzokos, "Civil Wars", 152–154
  7. Dimitropoulos, Theodoros Kolokotronis, 79–81
    * Rotzokos, "Civil Wars", 154–161
  8. Dimitropoulos, Theodoros Kolokotronis, 79–81
    * Rotzokos, "Civil Wars", 164–170.